Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται, με την πρώτη ματιά, η παγκόσμια οικονομία φαίνεται καθησυχαστικά ανθεκτική.
Η Αμερική ανθεί, παρότι ο εμπορικός της πόλεμος με την Κίνα σημειώνει κλιμάκωση.
Η Γερμανία υπέστη την απώλεια του ρωσικού φυσικού αερίου, χωρίς να υπάρξει οικονομική καταστροφή.
Η Γερμανία υπέστη την απώλεια του ρωσικού φυσικού αερίου, χωρίς να υπάρξει οικονομική καταστροφή.
Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή δεν έχει προκαλέσει πετρελαϊκό σοκ.
Οι αντάρτες Houthi που εκτοξεύουν πυραύλους μόλις και μετά βίας έχουν επηρεάσει την παγκόσμια ροή αγαθών.
Το εμπόριο, ως ποσοστό του παγκόσμιου ΑΕΠ, έχει ανακάμψει από την πανδημία και προβλέπεται να αναπτυχθεί υγιώς φέτος.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Economist, αν κάποιος τολμήσει να κοιτάξει λίγο πιο βαθιά, κάτω δηλαδή από την επιφάνεια, θα αντιληφθεί πως τα πάντα κρέμονται από μια κλωστή.
«Η τάξη που κυριαρχεί στην παγκόσμια οικονομία από τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο έχει διαβρωθεί και προώρισται να καταρρεύσει.
Ανησυχητικός αριθμός αρνητικών καταλυτών θα μπορούσε να προκαλέσει αναρχία, δεδομένου ότι ο πόλεμος είναι και πάλι πεδίο δόξης λαμπρόν για τις μεγάλες δυνάμεις.
Ακόμα κι αν δεν έρθουν ποτέ σε σύγκρουση, οι επιπτώσεις από τη συντριβή όσων γνωρίζαμε μέχρι τώρα για την οικονομία θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια βίαιη και βάναυση κατάρρευση».
Αποσύνθεση
Όπως αναφέρει ο Economist, η αποσύνθεση της παλιάς τάξης είναι ορατή παντού.
Το όπλο των κυρώσεων χρησιμοποιείται τέσσερις φορές περισσότερες από ό,τι κατά τη δεκαετία του 1990. Η Αμερική επέβαλε πρόσφατα «δευτερεύουσες» κυρώσεις σε οντότητες που υποστηρίζουν τον ρωσικό στρατό.
Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη ένας πόλεμος επιδοτήσεων, με τα περισσότερα κράτη να αντιγράφουν τις πολιτικές της Κίνας και της Αμερικής για την πράσινη παραγωγή.
«Αν και το δολάριο παραμένει κυρίαρχο και οι αναδυόμενες οικονομίες είναι πιο ανθεκτικές, οι παγκόσμιες ροές κεφαλαίων αρχίζουν να κατακερματίζονται, όπως εξηγεί η ειδική έκθεσή μας.
Οι θεσμοί που διαφύλαξαν το παλιό σύστημα είτε έχουν ήδη καταστραφεί είτε έχουν χάσει την αξιοπιστία τους.
- Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου κλείνει τα 30 χρόνια τον επόμενο χρόνο, αλλά θα έχει περάσει περισσότερα από πέντε χρόνια σε στασιμότητα, λόγω της αμερικανικής αμέλειας.
- Το ΔΝΤ καταλαμβάνεται από μια κρίση ταυτότητας, παγιδευμένο μεταξύ της πράσινης ατζέντας και της διασφάλισης της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
- Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έχει παραλύσει.
Και, όπως αναφέρουμε, υπερεθνικά δικαστήρια, όπως το Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης, εξυπηρετούν συμφέροντα.
Τον περασμένο μήνα Αμερικανοί πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένου του Mitch McConnell, του ηγέτη των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία, απείλησαν το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο με κυρώσεις εάν εκδώσει εντάλματα σύλληψης για τους ηγέτες του Ισραήλ, το οποίο επίσης κατηγορείται για γενοκτονία από τη Νότια Αφρική στο Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης.
Μέχρι στιγμής, ο κατακερματισμός και η αποσύνθεση έχουν επιβάλει έναν κρυφό φόρο στην παγκόσμια οικονομία: αντιληπτός, αλλά μόνο αν ξέρετε πού να κοιτάξετε. Δυστυχώς, η ιστορία δείχνει ότι είναι δυνατές βαθύτερες, πιο χαοτικές καταρρεύσεις – και μπορεί να χτυπήσουν ξαφνικά μόλις αρχίσει η παρακμή.
Ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος σκότωσε μια χρυσή εποχή παγκοσμιοποίησης, που πολλοί εκείνη την εποχή υπέθεταν ότι θα κρατούσε για πάντα.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, μετά την έναρξη της Ύφεσης και της επιβολής των δασμών Smoot-Hawley, οι εισαγωγές της Αμερικής κατέρρευσαν κατά 40% μέσα σε μόλις δύο χρόνια.
Τον Αύγουστο του 1971 ο Richard Nixon ανέστειλε απροσδόκητα τη μετατρεψιμότητα των δολαρίων σε χρυσό.
Μόλις 19 μήνες αργότερα, το σύστημα σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών του Bretton Woods κατέρρευσε» σημειώνει ο συντάκτης και προσθέτει:
Σήμερα, το να υπάρξει κάτι ανάλογο φαίνεται αδιανόητο.
Η επιστροφή του Donald Trump στον Λευκό Οίκο, με την κοσμοθεωρία του μηδενικού αθροίσματος, ωστόσο, θα συνέχιζε τη διάβρωση θεσμών και κανόνων.
Ο φόβος ενός δεύτερου κύματος φθηνών κινεζικών εισαγωγών θα μπορούσε να τον επιταχύνει.
Ο άμεσος πόλεμος μεταξύ Αμερικής και Κίνας για την Ταϊβάν, ή μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας, θα μπορούσε να προκαλέσει μια παγκόσμια κατάρρευση.
Σε πολλά από αυτά τα σενάρια, η απώλεια θα είναι πιο βαθιά από ό,τι πιστεύουν πολλοί.
Είναι της μόδας να επικρίνουμε την παγκοσμιοποίηση ως αιτία της ανισότητας, της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και της παραμέλησης του κλίματος.
Αλλά τα επιτεύγματα των δεκαετιών του 1990 και του 2000 -το αποκορύφωμα του φιλελεύθερου καπιταλισμού- είναι ασύγκριτα ιστορικά.
Εκατοντάδες εκατομμύρια ξέφυγαν από τη φτώχεια στην Κίνα, διότι ενσωματώθηκε στην παγκόσμια οικονομία.
Το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας παγκοσμίως είναι λιγότερο από το μισό από αυτό που ήταν το 1990.
Το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που σκοτώθηκε από κρατικές συγκρούσεις έφτασε στο μεταπολεμικό χαμηλό του 0,0002% το 2005 – το 1972 ήταν σχεδόν 40 φορές υψηλότερο.
Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι η εποχή της “συναίνεσης της Ουάσιγκτον”, την οποία οι σημερινοί ηγέτες ελπίζουν να αντικαταστήσουν, ήταν εκείνη κατά την οποία οι φτωχές χώρες άρχισαν να απολαμβάνουν την ανάπτυξη που καλύπτουν τη διαφορά, κλείνοντας το χάσμα με τον πλούσιο κόσμο».
Η παρακμή του συστήματος απειλεί να επιβραδύνει αυτή την πρόοδο ή ακόμα και να την φέρει σε αντίστροφη θέση.
Μόλις σπάσει, είναι απίθανο να αντικατασταθεί από νέους κανόνες.
Αντίθετα, οι παγκόσμιες υποθέσεις θα περιέλθουν σε αναρχία, γεγονός που ευνοεί τη ληστεία και τη βία.
Χωρίς εμπιστοσύνη και θεσμικό πλαίσιο συνεργασίας, θα γίνει πιο δύσκολο για τις χώρες να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του 21ου αιώνα.
Τα προβλήματα θα αντιμετωπιστούν από ομάδες χωρών με ίδιες ιδέες.
Αυτό μπορεί να λειτουργήσει, αλλά συχνά θα περιλαμβάνει περισσότερο εξαναγκασμό και δυσαρέσκεια, όπως με τους δασμούς άνθρακα της Ευρώπης ή τη διαμάχη της Κίνας με το ΔΝΤ.
Όταν η συνεργασία δίνει τη θέση της στους εξοπλισμούς, οι χώρες έχουν λιγότερους λόγους να διατηρήσουν την ειρήνη.
Στα μάτια του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, του Vladimir Putin ή άλλων κυνικών ηγετών, ένα σύστημα στο οποίο πάνω από όλα είναι ισχύς δεν θα ήταν κάτι καινούργιο.
Βλέπουν τη φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων όχι ως θεσμοθέτηση υψηλών ιδανικών, αλλά ως άσκηση ακατέργαστης αμερικανικής ισχύος – μιας εξουσίας που βρίσκεται τώρα σε παρακμή, σημειώνει ο Economist.
Σταδιακά και μετά ξαφνικά
«Είναι αλήθεια ότι το σύστημα που δημιουργήθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο πέτυχε ένα πάντρεμα μεταξύ των διεθνιστικών αρχών της Αμερικής και των στρατηγικών συμφερόντων της.
Ωστόσο, η φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων έφερε επίσης τεράστια οφέλη στον υπόλοιπο κόσμο.
Πολλοί από τους φτωχούς του κόσμου υποφέρουν ήδη από την αδυναμία του ΔΝΤ να επιλύσει την κρίση του δημόσιου χρέους που ακολούθησε την πανδημία του Covid-19.
Χώρες μεσαίου εισοδήματος όπως η Ινδία και η Ινδονησία που ελπίζουν να ανταλλάξουν τον δρόμο τους προς τον πλούτο εκμεταλλεύονται ευκαιρίες που δημιουργούνται από τον κατακερματισμό της παλιάς τάξης, αλλά τελικά θα βασιστούν στο ότι η παγκόσμια οικονομία θα παραμείνει ενοποιημένη και προβλέψιμη.
Και η ευημερία μεγάλου μέρους του ανεπτυγμένου κόσμου, ειδικά των μικρών, ανοιχτών οικονομιών όπως η Βρετανία και η Νότια Κορέα, εξαρτάται εξ ολοκλήρου από το εμπόριο.
Υποστηριζόμενη από την ισχυρή ανάπτυξη στην Αμερική, μπορεί να φαίνεται ότι η παγκόσμια οικονομία μπορεί να επιβιώσει ό,τι της ρίχνεται. Δεν μπορεί» καταλήγει ο Economist.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου