Η ΤΥΧΗ ΠΟΥ ΕΠΕΦΥΛΑΞΑΝ ΟΙ ΠΑΠΙΚΟΙ ΣΤΟΥΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑΣ) ΩΣ ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΩΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΟΥ 1453.
Γράφει ὁ Νῖκος Διάκος
Ἡ ἀκριβὴς διατύπωση τῆς φράσης ποὺ ἀνήκει στὸ Μεγάλο Δούκα Λουκᾶ Νοταρᾶ, ἔχει ὡς ἑξῆς: Κρειττότερον ἰδεῖν ἐν μέσῃ Πόλει φακιόλιον βασιλεῦον Τούρκων ἢ καλύπτραν λατινικήν. Ὅπως εἶναι ἀρκετὰ γνωστό, ἡ παραπάνω φράση ἔχει συγκεντρώσει τὰ πυρὰ τῶν δυτικότροπων «ἑνωτικῶν» διανοουμένων πολλῶν αἰώνων καὶ ἀποκαλεῖται «κληρονομημένος βυζαντινός βαλκανικός αντιδυτικισμός»1! Ἐνδεικτικά, δές καί2. Εἶναι ὅμως ἔτσι; Ποιός εἶχε δίκιο; Εἶναι δυνατὸ νὰ δοθεῖ μιὰ σαφὴς ἀπάντηση ἤ τὸ ἐρώτημα εἶναι καταδικασμένο νὰ βυθίζεται σὲ μιὰ στείρα ἑκατέρωθεν ἰδεολογικοποίηση;
Δυστυχῶς, κάποιες φορὲς καθίσταται ἐπιτακτικὸ ἀπὸ τὶς ἐπικρατοῦσες συνθῆκες, νὰ γίνεται ἐπιλογὴ μεταξὺ δύο κακῶν. Ἐννοεῖται, ὅτι αὐτὸ συμβαίνει ὅταν εἶναι ἀντικειμενικὰ ἀδύνατη ἡ ἀγαθὴ ἐπιλογή. Τότε ἐφαρμόζεται ὁ κανόνας «τὸ μὴ χεῖρον, βέλτιστον» ποὺ εἶναι οἰκεῖος καὶ στὴν ἀπονομὴ τῆς ἀνθρώπινης δικαιοσύνης, ἀλλὰ καὶ θεολογικὰ ὀνομάζεται κατὰ παραχώρηση θέλημα Θεοῦ.
Ἡ φιλονικία περὶ τοῦ ἄν ὑπῆρξε ὀρθὴ κατὰ τὰ ἀνωτέρω, ἡ ἐπιλογὴ τῶν σήμερα, 29 Μαἴου μνημονευομένων προγόνων μας, παρατείνεται ἀενάως λόγω τοῦ ὅτι γίνεται σὲ καθαρὰ θεωρητικὴ βάση, ὅπου φυσικά, εἶναι ἀδύνατη ἡ συμφωνία καὶ ἐπικρατοῦν ἰδεολογικὲς ἀγκυλώσεις. Γιὰ αυτό, θὰ θέλαμε νὰ συνεισφέρουμε μὲ τὸ παρὸν ἄρθρο ὄχι ἐπιχειρήματα, ἀλλὰ ἕνα χειροπιαστὸ καὶ ἀδιαφιλονίκητο γεγονός, ὑπογραμμίζοντας τὴν τύχη ποὺ εἶχαν οἱ ὀρθόδοξοι τῆς Μεγάλης Ἑλλάδος (Κάτω Ἰταλίας)3 μετὰ τὴν πτώση τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Ἡ μοίρα ποὺ εὶχαν οἱ συμπαγεῖς ὀρθόδοξοι καὶ ἑλληνικοὶ πληθυσμοί μετὰ τὸ 1453 δὲν εἶναι καὶ τόσο γνωστή, παραδόξως δὲ πολὺ σπάνια συσχετίζεται μὲ τὸ ἐν θέματι ἐρώτημα-δίλημμα στὴν ἀφθονοῦσα σχετικὴ φιλολογία γύρω ἀπὸ τὴν Ἅλωση. Οἱ πληθυσμοὶ αὐτοὶ βρέθηκαν αὐτόματα στὴν ἴδια θέση μὲ τοὺς ἀνατολικότερα εὑρισκόμενους ὁμογενεῖς τους, δηλαδὴ στὴ Χερσόνησο τοῦ Αἴμου, τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ ἀλλοῦ ποὺ κατακτήθηκαν ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Μὲ μία σημαντικὴ διαφορά: γιὰ αὐτοὺς δὲν ἐτέθη κἄν τὸ έρώτημα τοῦ Λουκᾶ Νοταρᾶ! Ἦταν ἤδη ἀποφασισμένο, ὅτι θὰ εὑρίσκοντο κάτω ἀπὸ τὴν τιάρα τοῦ πάπα!
Οἱ προσπάθειες ὑποταγῆς τους εἶχαν ἀρχίσει κιόλας ἀπὸ τὸν 11ο αἰῶνα μὲ τὴν παρουσία τῶν Νορμανδῶν, οἱ ὁποῖοι ἔκαναν εἰδικὴ γιὰ τὸ σκοπὸ αὐτὸ συμφωνία μὲ τὸν πάπα, ἀλλὰ ἦταν πιὸ συγκαλυμμένες, καθὼς πάντοτε ὑπῆρχε ὁ φόβος, ὅτι τὰ στρατεύματα τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας μποροῦσαν ἀνὰ πᾶσα στιγμὴ νὰ ἐπέμβουν πρὸς ὑπεράσπισή τους, ὅπως εἶχε συμβεῖ καὶ στὸ παρελθὸν κατ’ ἐπανάληψη. Παρόμοιες προσπάθειες ὑποταγῆς εἶχαν συμβεῖ μετὰ καὶ τὴν πρώτη Ἅλωση (1204), τὴ Β’ Σύνοδο τῆς Λυών (1272-4), ἀμετακίνητα ἀπὸ τὴν πάγια παπικὴ ἐπιδίωξη.
Ὅταν ὅμως ἔπεσε ἡ Πόλη στοὺς Ὀθωμανοὺς ὁριστικά, καὶ εἰδικότερα μετὰ τὴ Σύνοδο τοῦ Τριδέντο (1543), τότε φάνηκαν τὰ ἄγρια ἔνστικτα καὶ ἐκδηλώθηκε στὴν πληρότητά της ἡ κατὰ τῶν ὀρθοδόξων ἐπιβουλὴ σὲ ὅλο τὸ φρικιαστικό της μεγαλεῖο.
Βρισκόμαστε στὴν ἐποχὴ ποὺ στὸν καθολικισμὸ ἔχει ἐπικρατήσει ἡ Ἱερὰ Ἐξέταση, ἡ ὁποία ἀνέλαβε τὴν κυριολεκτικὰ διὰ πυρὸς καὶ σιδήρου ἐπικράτηση τῆς παπικῆς κακοδοξίας στὰ δυτικὰ κρατίδια. Συγκεκριμένα, τὰ μέρη τοῦ Νότου τῆς ἰταλικῆς χερσονήσου ἀπετέλεσαν τὸ ξεχωριστὸ βασίλειο Τῶν Δύο Σικελιῶν, τὸ ὁποῖο καὶ διατηροῦσε εἰδικὲς σχέσεις μὲ τὴν Ἰσπανία, τὴν πηγὴ τῶν ἱεροεξεταστῶν.
Ἀνεξήγητα, ἡ στυγνὴ καταπίεση ποὺ ἐπεφύλαξε ἡ Ἱερὰ Ἐξέταση σε συνεργασία μὲ τὶς κρατικὲς ἀρχὲς ἔχει γίνει εὑρύτερα γνωστὴ μόνο ἀπὸ τὴ μεταχείριση ποὺ εἶχαν οἱ Διαμαρτυρόμενοι, οἱ ἐπιστήμονες καὶ οἱ…μάγισσες. Γιὰ τὴν εξοντωτικὴ αύτὴ καταπίεση ἔχουν δημιουργηθεῖ ἀμέτρητα βιβλία, θεατρικὰ καὶ κινηματογραφικὰ ἔργα ποὺ ἔχουν ἀναδείξει πλήρως τὸ γεγονός, τοῦ πῶς κάθε ἀντιφρονῶν, ἄν δὲν μετέβαλλε τὶς ἀπόψεις του ποὺ δὲν συμφωνοῦσαν μὲ τὸ παπικὸ δόγμα, εὕρισκε φρικτὸ τέλος στὴν πυρά. Τὸ οἰκτρὸ αὐτὸ θέαμα εἶχε καταντήσει μία συνήθης πρακτικὴ ἐπὶ αἰῶνες σὲ ὅλη τὴ δυτικὴ Εὐρώπη.
Εἶναι ὅμως τελείως ἀδικαιολόγητο, νὰ μὴ γνωρίζουμε εὑρύτερα στὴν Ἑλλάδα τουλάχιστον, ὅτι ἡ ἰδια ἀκριβῶς μεταχείριση ἐπιφυλάχτηκε καὶ γιὰ τοὺς ὁμογενεῖς μας τῆς Μεγάλης Ἑλλάδος (Κάτω Ἰταλίας) μετὰ τὸ 1453! Δυστυχῶς άποδεικνύεται καὶ στὴν περίπτωση ποὺ ἐξετάζουμε, ὅτι ἡ ἀφήγηση καὶ ἡ θεματολογία εἶναι πλήρως ἐλεγχόμενη στὸ σύγχρονο ἑλληνικὸ κράτος καὶ δὲν εὐνοεῖται ἡ συνειδητοποίηση καὶ ἀφύπνιση τῶν Ἑλλήνων.
Στὸ διὰ ταῦτα, ἡ μὲν χρήση τῆς μητρικῆς τῶν πληθυσμῶν ἑλληνίδος φωνῆς ἀπαγορεύτηκε ἔχοντας ὡς ποινὴ τὸ κόψιμο τῆς γλώσσας, ἡ δὲ παραμονὴ στὸ ὀρθόδοξο χριστιανικὸ δόγμα ἐθεωρεῖτο καὶ ἐκολάζετο μὲ τὸν θάνατο στὴν πυρὰ ὡς αἵρεση, σύμφωνα μὲ τὶς διατάξεις τῆς Ἱερᾶς Ἐξετάσεως! Δὲς εἰκόνα4, καὶ βίντεο 5 ποὺ διηγεῖται ἑλληνόφωνος.
Ἀναλυτικὰ στοιχεῖα δὲν εἶναι διαθέσιμα, ὅμως ἐκτιμοῦμε ὅτι κάπου φυλάσσονται τὰ σχετικὰ ἀρχεῖα μὲ τὰ πεπραγμένα τῆς Ἱερᾶς Ἐξετάσεως καὶ θὰ ἔπρεπε νὰ γίνει ἔρευνα.
Παρόλο ποὺ οἱ ἑλληνορθόδοξοι πληθυσμοὶ ἀντιστάθηκαν ἐπὶ μακρόν (ὁ τελευταῖος Ἕλληνας ἱερέας τοῦ χωριοῦ Καλημέρα στὸ Σαλέντο βρέθηκε δολοφονημένος τὸ 1621), πάντως τὸ πρακτικὸ ἀποτέλεσμα ὅλων τῶν παραπάνω, μετὰ καὶ τὴν καταπίεση ἐπὶ Μουσολίνι καὶ τὴ μετανάστευση, ἦταν ὁ ἀφανισμὸς σχεδὸν στὰ περισσότερα μέρη:
ἔτσι, ἡ μὲν γλώσσα στὴ μορφὴ τοῦ τοπικοῦ ἰδιώματος ἐπιβιώνει σὲ πολὺ λίγα χωριά, ἡ δὲ ὀρθοδοξία χάθηκε παίρνοντας οὐνιτικὴ μορφή, τοὺς λεγόμενους ἑλληνόρρυθμους ὅπου ἐπικρατοῦν οἱ ἀλβανόφωνοι.
Θεωροῦμε ὅτι καλύτερη ἀπόδειξη δὲν μπορεῖ νὰ βρεθεῖ γιὰ τὴν ὀρθότητα τῆς ἐπιλογῆς σαρίκι/τιάρα τῶν προγόνων μας πρὶν τὴν Ἅλωση, καθώς οἱ ὀρθόδοξοι πληθυσμοὶ τῆς Ἑλλάδος καὶ τῆς Ἀνατολῆς καὶ ὁ πολιτισμός τους -φυσικὰ ὄχι ἄνετα, ἀλλὰ μέσα ἀπὸ πολλοὺς καὶ ἀπερίγραπτους διωγμούς- ἐπεβίωσαν σχεδὸν ἀτόφια ἀπὸ τὸ 1453 μέχρι καὶ τὸ 1922-24, δηλαδὴ γιὰ 5 περίπου αἰῶνες.
Ὕστερα, τὸ ἀντίχριστο καὶ ἀνθελληνικὸ σύστημα ἄλλαξε τακτική, καθὼς στὴν Τουρκία ἦρθε στὴν ἐξουσία τὸ κοσμικὸ κεμαλικὸ κράτος καὶ συνέχισε τὴν καταστροφή μὲ ἄλλο τρόπο, διὰ τοῦ ἐθνικισμοῦ. Ὅμως αὐτὴ ἦταν ἡ πρόκληση μιᾶς ἄλλης ἐποχῆς…
Παραπομπές
3 Νὰ σημειώσουμε παρενθετικὰ σχετικὲς γεωγραφικὲς ἀναφορές κατακτηθέντων περιοχῶν: Βόρειος Ἤπειρος (Νότια Ἀλβανία), Μικρά Ἀσία (Τουρκία).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου