Η πορεία της ανθρώπινης προόδου προς τα εμπρός έχει όχι απλώς σταματήσει, αλλά αντιστραφεί. Πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ σημειώνει ότι για δύο συνεχόμενα χρόνια η ανάπτυξη μειώθηκε στο 90% των χωρών της Γης. Πρόκειται για μια πτώση χωρίς προηγούμενο για περισσότερες από τρεις δεκαετίες. Ως βασικός λόγος αναφέρονται «οι σαρωτικές κοινωνικές και οικονομικές διαφοροποιήσεις, επικίνδυνες πλανητικές αλλαγές και μαζικές αυξήσεις στην πολιτική και κοινωνική πόλωση».
Η ανατροπή στη συλλογική τύχη των λαών της Δύσης καθοδηγείται από ένα οικονομικό σύστημα νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης που υποσχόταν προσωπική ελευθερία, αλλά, αντ’ αυτής, παρέχει ανασφάλεια και πολέμους σε μαζική κλίμακα. Αυτό έχει βλάψει τους λαούς της Δύσης με κάθε δυνατό τρόπο, από τη συναισθηματική και σωματική ευημερία τους μέχρι τις υλικές συνθήκες διαβίωσής τους. Αυτοί που προωθούσαν μετά μανίας τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση είχαν υποσχεθεί ότι η απελευθέρωση της αγοράς θα απελευθέρωνε μια ατελείωτη ευημερία.
Ωστόσο, ενώ η δαιμονοποιημένη εποχή των Κρατών Πρόνοιας έφερε τη μεγαλύτερη βελτίωση στο βιοτικό επίπεδο στην Ιστορία, το σημερινό οικονομικό μοντέλο αποσυντίθεται σε σημείο που η δυσοσμία γίνεται όλο και πιο δύσκολο να αγνοηθεί. Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, η οικονομική ανάπτυξη έχει υποχωρήσει από τη στιγμή που τα σύνορα των κρατών καταλύθηκαν, τα όποια περιορισμένα οφέλη απορροφούνται στους τραπεζικούς λογαριασμούς των ολίγων υπερ-πλουσίων, ενώ η απόσταση μεταξύ πλουσίων και φτωχών είναι μεγαλύτερη από ποτέ.
Όσον αφορά τις φτωχότερες χώρες του Νότου, όταν η Δύση τους δανείζει χρήματα, το κάνει με πολύ παρεμβατικούς τρόπους. Για δεκαετίες η Παγκόσμια Τράπεζα και τα συνδεδεμένα με αυτή νεοφιλελεύθερα ιδρύματα, δεν περιορίζονται στο συγκεκριμένο αναπτυξιακό έργο, αλλά συχνά προσπαθούν να αναδιαρθρώσουν τις ανθρώπινες κοινωνίες και τους πολιτισμούς τους με τρόπους που είναι επιζήμιοι γι’ αυτές.
Στο κέντρο της παγκόσμιας έντασης είναι ότι οι χώρες της μονοπολικής ηγεμονίας επωφελούνται από το τύπωμα άφθονου “χάρτινου χρήματος” από το πουθενά, έτσι ώστε, παρά τα μακροπρόθεσμα ελλείμματά τους, να μπορούν να διατηρούν ένα υψηλό βιοτικό επίπεδο. Αυτή η ψευδαίσθηση τυπωμένη σε χαρτί τελειώνει, με αυτές τις χώρες να είναι οι πιο υπερχρεωμένες παγκοσμίως (π.χ., το αμερικανικό χρέος είναι 35 τρισ. δολάρια).
Ποια “Παγκόσμια Επανεκκίνηση”;
Υπάρχουν πολλές ερμηνείες της πολυδιαφημισμένης “Παγκόσμιας Επανεκκίνησης”. Oι περισσότερες είναι υποβολιμαία αφηγήματα του νεοφιλελευθερισμού με δικαιολογία την πανδημία. Η συγκεκριμένη μορφή της “Παγκόσμιας Επανεκκίνησης” που μας απασχολεί εδώ προωθείται από τις υπερχρεωμένες χώρες στο πυρήνα της μονοπολικής ηγεμονίας που δεν θέλουν να πληρώσουν τα χρέη τους.
Στην ουσία πρόκειται για μονοπολικό χρηματοοικονομικό ιμπεριαλισμό με ένα πιο “πιασάρικο” όνομα. Δεν είναι ούτε επανεκκίνηση, αφού επιβάλλει τη διαιώνιση του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, ούτε παγκόσμια, αφού θα ωφελήσει βασικά τις υπερχρεωμένες χώρες της δυτικής ηγεμονίας. Για τους ανθρώπους της πιάτσας, το όνομα “Επανεκκίνηση των Μπαταχτσήδων” είναι πιο κοντά στη πραγματικότητα.
Απόσβεση των χρεών των “παγκόσμιων μπαταχτσήδων” προϋποθέτει την ιδιοποίηση περιουσιακών στοιχείων των BRICS. Για προφανείς λόγους, στόχοι προτεραιότητας είναι η Κίνα και η Ρωσία: Εκτός του ότι αμφισβητούν το ρόλο του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, η Ρωσία έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικών πόρων παγκοσμίως, αξίας άνω των 75 τρισ. δολαρίων, ενώ η Κίνα είναι η μεγαλύτερη παραγωγική δύναμη παγκοσμίως, συνολικής αξίας 48 τρισ. δολαρίων μαζί με φυσικούς πόρους και συναλλαγματικά αποθέματα. Ιστορικά, η αυτοκρατορική Κίνα των δυναστειών Σονγκ και Μινγκ υπήρξε η πλουσιότερη χώρα και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας παγκοσμίως. Την περίοδο από τον 15ο έως τον 18ο αιώνα, η οικονομία της κυμαίνονταν στο 14-30% της παγκόσμιας οικονομίας (η αντίστοιχη της Αγγλίας ήταν 1-8,5%), με τη φορολογία στην Κίνα να είναι 1-2% του ΑΕΠ (έναντι 10% της Αγγλίας).
Τα πράγματα πήραν διαφορετική τροπή κατά το 18ο αιώνα, όταν οι δυτικές χώρες μπήκαν στη βιομηχανική εποχή και άρχισαν να κατασκευάζουν πολεμικά και εμπορικά πλοία μεγάλης εμβέλειας. Έστειλαν τα πολεμικά πλοία τους στην Κίνα όπου ξεκίνησαν τους διαβόητους “Πολέμους του Οπίου,” που κατέληξαν στη λεηλασία του πλούτου της Κίνας (μεταξύ 1821 και 1840, το 25% των αποθεμάτων ασημιού της Κίνας ξοδεύτηκε για την αγορά οπίου).
Οι αποικιοκρατικές χώρες απέκτησαν μεγάλο εμπορικό πλεόνασμα, ενώ η Κίνα μετατράπηκε από χώρα με εμπορικό πλεόνασμα σε χώρα με εμπορικό έλλειμμα. Προκλήθηκε εσωτερική κατάρρευση που οδήγησε σε αυτό που οι Κινέζοι αποκαλούν “Αιώνα της Tαπείνωσης”. Με άλλα λόγια, οι “Πόλεμοι του Οπίου” ήταν ένα είδος “Παγκόσμιας Επανεκκίνησης” εκείνης της εποχής με καταφανώς ασύμμετρα αποτελέσματα για τους εμπλεκόμενους λαούς.
Ο στόχος της “Παγκόσμιας Επανεκκίνησης”
Σήμερα η Ιστορία κατά κάποιο τρόπο επαναλαμβάνεται. Η Κίνα είναι και πάλι η χώρα με το μεγαλύτερο εμπορικό πλεόνασμα παγκοσμίως, ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος για πάνω από 120 χώρες (70% του κόσμου), ενώ αντιπροσωπεύει περίπου το 20% του παγκόσμιου εμπορίου. Αναπόφευκτα έγινε ο στόχος και της νέας “Παγκόσμιας Επανεκκίνησης.” Επειδή η Κίνα θα είναι πιο εύκολη λεία αν καταρρεύσει η Ρωσία, οι ΗΠΑ προκάλεσαν τον ουκρανικό “πόλεμο δι’ αντιπροσώπων.” Στόχος η πτώση της ρωσικής κυβέρνησης και η εγκατάσταση μιας κυβέρνησης-μαριονέτας που θα τους επιτρέψει να λεηλατήσουν τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία (όπως γινόταν επί Γιέλτσιν και διακόπηκε επί Πούτιν). Δειλοί, μοιραίοι και άβουλοι αντάμα, οι Ευρωπαίοι συμμετέχουν στον καταστροφικό για την Ευρώπη πόλεμο, γιατί αυτή είναι η τραγική μοίρα των κρατών-δορυφόρων.
Όμως, ο πόλεμος τους επιφύλασσε δυσάρεστες εκπλήξεις. Για πολλούς λαούς, η Ρωσία είναι η χώρα που αμφισβητεί όχι μόνο την νατοϊκή στρατιωτική και πολιτική ηγεμονία, αλλά και τη δυτική οικονομική ηγεμονία, από την οποία έχουν πικρή εμπειρία χώρες της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής και της Ασίας, οι οποίες έχουν δει το φυσικό πλούτο τους να λεηλατείται από τους αποικιοκράτες. Στρέφονται στους BRICS, γιατί θεωρούν ότι αντιστέκονται στη δυτική χρηματοπιστωτική ηγεμονία και όταν επενδύουν σε μια χώρα το κάνουν χωρίς κοινωνικές ή πολιτικές παρεμβάσεις στις τοπικές κοινωνίες. Έτσι, στην Αφρική διώχνουν τους Γάλλους αποικιοκράτες αντικαθιστώντας τους με Ευρασιάτες επενδυτές.
Για να αποτρέψουν τη πλήρη απαξίωση του μονοπολισμού, οι “παγκόσμιοι μπαταχτσήδες” επιβάλλουν αποκλεισμούς και οικονομικές κυρώσεις (με όπλο το δολάριο) σε όποια χώρα αντιστέκεται στα σχέδια τους, ενώ τη δαιμονοποιούν με επιχειρήσεις παραπλάνησης, επιθέσεις προπαγάνδας (μέσω των ελεγχόμενων ΜΜΕ) και εσωτερική διάβρωση (μέσω των ΜΚΟ). Η Κίνα πιστεύει ότι μια τέτοια επιχείρηση παραπλάνησης είναι η δήθεν “ανησυχία” των ΗΠΑ για την ανεξαρτησία της Ταϊβάν. Ο πραγματικός σκοπός τους είναι να εφευρεθεί μια δικαιολογία για να χτυπηθεί η παραγωγική δύναμη της Κίνας και να λεηλατηθούν τα περιουσιακά της στοιχεία. Η πρόβα τζενεράλε γίνεται με τη κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων από τους “παγκόσμιους μπαταχτσήδες” με αφορμή την ουκρανική κρίση.
Ο ρόλος των BRICS
Αν Κίνα και Ρωσία καταρρεύσουν, η διάλυση των BRICS θα ακολουθήσει νομοτελειακά. Χώρες με σημαντικούς ενεργειακούς πόρους (π.χ. Ιράν και χώρες της Μέσης Ανατολής) θα αναγκαστούν να υποκύψουν. Το ίδιο θα συμβεί και με τις άλλες χώρες του Νότου, αφού οι περισσότερες είναι πολύ αδύναμες και συχνά διχασμένες για να σχηματίσουν το δικό τους μπλοκ. Αν, όμως, η “Παγκόσμια Επανεκκίνηση” επιχειρηθεί ενώ ο πυρήνας των BRICS παραμένει αλώβητος από την επίθεση του μονοπολισμού, ο τελευταίος θα χάσει την αξιοπιστία του, και άλλες χώρες σταδιακά θα συνδέσουν τις οικονομίες τους με τους BRICS.
Μπροστά σ΄αυτό το ενδεχόμενο, η αντίδραση της μονοπολικής ηγεμονίας είναι να βυθιστεί σε μια μετα-θρησκευτική φρενίτιδα, η οποία αντιλαμβάνεται τα πάντα με αρχαϊκούς όρους “Καλό” εναντίον “Κακού”. Αυτή η αντίληψη περιφρονεί επιδεικτικά τα πραγματικά γεγονότα. Με ένα καταιγισμό ψευδών ειδήσεων τροφοδοτεί σενάρια πολέμου που σταδιακά διαμορφώνουν νοοτροπία μίσους και φανατισμού στις κοινωνίες.
Ενώ τα μαύρα σύννεφα πυκνώνουν στον ορίζοντα, προκαλεί θλίψη ότι οι νεοφιλελεύθερες ελίτ, πολιτικοί και διανοούμενοι, δεν πείθονται να συζητήσουν το ενδεχόμενο ένας πολυπολικός κόσμος να είναι πιο δίκαιος και, κατά συνέπεια, πιο ειρηνικός από τη παρηκμασμένη μονοπολικότητα που πνίγεται στις αντιφάσεις της. Τελικά, είναι δύσκολο να πείσεις κάποιον, όταν το εισόδημα του εξαρτάται από τη διάθεσή του να μη πεισθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου