Μέσα Δεκεμβρίου διεφάνη η πιθανότητα να μεσολαβήσει η Γερμανία και να λήξει ο πόλεμος με την Ιταλία. Πανικός στο Λονδίνο. Η Αγγλία επεδίωκε να καθηλώσει την Ιταλία και τη Γερμανία σε ένα βαλκανικό μέτωπο ώστε να ανασάνει με αιματηρές θυσίες αποκλειστικά των Ελλήνων. Μόνον στις 15 Ιανουαρίου 1941 η Αγγλία δεσμεύθηκε να αποστείλει, μετά από 15 ημέρες, 2 έως 3 Μεραρχίες, σμήνη αεροπλάνων και τεθωρακισμένα. Στις 29 Ιανουαρίου 1941 πεθαίνει ο Μεταξάς. Από τις 9 έως και τις 18 Μαρτίου 1941 η Ιταλία εξαπολύει με μάζες πυρός και δυνάμεων την Εαρινή Αντεπίθεσή της παρουσία του Μουσολίνι. Αποκρούεται.
Τότε η Γερμανία αποφασίζει να εισβάλει στην Ελλάδα. Την 25η Μαρτίου η βασιλική κυβέρνηση της Γιουγκοσλαβίας προσχωρεί στον Άξονα με αντάλλαγμα τη Θεσσαλονίκη. Ο Στρατός, όμως, ανατρέπει τη βασιλική κυβέρνηση και, σε αντίποινα, η Λουφτβάφε ισοπεδώνει το Βελιγράδι. Η Βέρμαχτ διαβαίνει τον Δούναβη και γίνεται δεκτή με ενθουσιασμό στη Βουλγαρία. Ο κύβος είχε ριφθεί.
Την αυγή της 6ης Απριλίου 1941 η 12η γερμανική Στρατιά υπό τον φον Λίστ επιτίθεται στα Μακεδονικά Οχυρά: ένα Σώμα αεροπλάνων καθέτου εφορμήσεως Στούκας, δύο Σώματα στρατού, τεθωρακισμένες και μηχανοκίνητες Μεραρχίες και βαρύς όγκος πυροβολικού. Ανά 100 έως 200 αεροπλάνα βομβαρδίζουν κατά κύματα, τα πυροβόλα σφυροκοπούν ανελέητα, τα τρομερά πάντσερ προωθούνται στην πρώτη γραμμή και ειδικές δυνάμεις ορεινών καταδρομών εξορμούν με λόχους αντιαρματικών. Κόλαση. Αλλά οι φρουροί της Ελλάδος είναι εκεί και είναι οι νικητές. Κατάπληκτοι οι Γερμανοί αναδιπλώνονται, εξαπλώνονται και αποκρούονται πάλι. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της ηπειρωτικής Ευρώπης που αντιστέκεται.
Οι Έλληνες γράφουν ένα απίστευτο πολεμικό έπος στα Οχυρά. Κάθε Οχυρό και μια ελληνική δόξα. Πυραμιδοειδές, Παλιουριώνες, Ρούπελ, Ουσίτσα, Περιθώρι, Καρατάς, Αρπαλούκι, Ιστίμπεη, Κέλκαγια, Εχίνος, Νυμφαία. Απ’ άκρη σ’ άκρη όλη η Γραμμή Μεταξά μια φωτιά. Λάμπει η παλληκαριά. Γερμανοί αλεξιπτωτιστές και καταδρομείς πέφτουν πάνω στα κελύφη των Οχυρών και, από τα φατνώματα, διοχετεύουν ασφυξιογόνα αέρια, ρίχνουν χειροβοì βίδες και νάρκες. Τίποτε. Μια χούφτα ΄Ελληνες, τόσοι δα, χυμούν από το εσωτερικό και τους θερίζουν.
Οι Γερμανοί πολεμιστές περιγράφουν άμεσα εκείνα τα μοναδικά πολεμικά βιώματά τους στο συλλογικό έργο Durchbruch durch die Metaxas-Linie που η Βέρμαχτ κυκλοφόρησε το 1942 με μοναδικές φωτογραφίες και δημοσίευσε το Μουσείο Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» του Δήμου Καλαμαριάς το 2008 για να τιμήσει τα παλληκάρια. Ιδού ορισμένες μαρτυρίες και φωτογραφίες.
 |
| Γερμανικό πυροβολικό σφυροκοπεί τα Μακεδονικά Οχυρά |
Ο υπολοχαγός Όφερχιουζ επετέθη με λόχο αντιαρματικών στο Οχυρό Ουσίτσα. Αναφέρει:
Μια μάχη άνευ προηγουμένου ξεκινά τώρα. Το τεθωρακισμένο στρίβει κατά μέτωπο προς τα πολυβολεία. Η πρώτη βολή φεύγει από την κάννη του. Διάολε! Οι τύποι έχουν εξαπολύσει πραγματική κόλαση εναντίον μας. Μα αυτά δεν είναι μόνο πολυβόλα!
Από κάπου ρίχνει και ένα αντιαρματικό! Θεέ μου, πού διάολο βρίσκεται κρυμμένο; (…)
Αυτά έγιναν στην Ουσίτα την 6η Απριλίου 1941. Το βράδυ εκείνης της μέρας επέστρεψαν από τη διμοιρία μου τέσσερις άνδρες, από τους είκοσι που είχαν λάβει μέρος στην επίθεση.
Ο δεκανέας Σνάϊντερ από το χάραμα της 6ης Απριλίου επιτίθεται στο το ύψωμα 322 αλλά, παρά την συντριπτική υπεροχή πυρός καθηλώνεται μέχρι το σούρουπο. Καταθέτει:
Η ώρα είναι ήδη 18:20. Τα Στούκας εμφανίζονται, ακριβώς όπως είχε προγραμματιστεί. Οι βόμβες τους πέφτουν στο πεδίο, που βρίσκονται τα πολυβολεία.
Μια βροχή από πέτρες και χώματα πέφτει πάνω μας. Τώρα προωθούνται τα τεθωρακισμένα και βάλλουν κατά των πολυβολείων. Την επόμενη στιγμή, ακριβώς μόλις είμαστε έτοιμοι να επιτεθούμε ακούγεται μια κραυγή: «Τα παλιόσκυλα μας ρίχνουν από αριστερά!». (…) Μας γαζώνουν πριν καλά-καλά ξεκινήσουμε. (…) Τότε άρχισαν τα φονικά πυρά του εχθρικού πυροβολικού. Βολή τη βολή μας αποδεκατίζουν.
Ούτε η 3η, ούτε η 4η, 5η και 6η προσπάθεια των Στούκας φέρνουν κάποιο αποτέλεσμα.
Ούτε ένα πολυβολείο δεν έχει σιωπήσει, ούτε καν οι υπερυψωμένες σκοπιές και το καμουφλάζ τους δεν έχουν πληγεί. Καθώς πλησιάζω στο χαντάκι είναι ακόμη η επίθεση των Στούκας εν πλήρει εξελίξει. Στήνω τα πολυβόλα που θα μας καλύπτουν. Αυτά πρέπει να βάλλουν κατά της θυρίδας του πολυβολείου. Αμέσως μόλις έπεσαν οι τελευταίες βόμβες εφορμούμε. Χωρίς εχθρικά πυρά προωθούμαστε μέχρι το φρύδι της πλαγιάς. Μας χωρίζουν ακόμη 100 ως 150 μέτρα από τα πολυβολεία. Στα δεξιά μας προωθούνται λίγο περισσότερο δύο άλλες ομάδες από τη δεύτερη διμοιρία. Τα πολυβόλα ρίχνουν εναντίον μας λυσσασμένα από τα πολυβολεία. Όταν θα εφορμήσουμε αυτά θα μας σπείρουν σε κάθε στιγμή το θάνατο και την καταστροφή. Η συνέχιση της επίθεσης θα σήμαινε συνέχιση της παράνοιας. Να σκάψουμε ορύγματα τόσο κοντά στα πολυβολεία, αδύνατον. Μοναδική επιλογή λοιπόν η υποχώρηση. Μόλις σκοτείνιασε οδήγησα τα απομεινάρια της 1ης και 2ης διμοιρίας πίσω στο δάσος.
Τη δεύτερη ημέρα, 7 Απριλίου, ισχυρές δυνάμεις εξαπολύουν νέο κύμα επιθέσεων στο Οχυρό Παλιουριώνες. Ο αρχιλοχίας Diebel περιγράφει:
Δεν προλαβαίνω να μπω πάλι στο όρυγμά μου, όταν δεχόμαστε εκ νέου πυρά.
Πάλι έκρηξη, θραύσματα και κραυγές από κάποιον τραυματία. Τώρα συμβαίνει κάτι που δεν το είχα φανταστεί ποτέ. Κάποιοι πηδούν από τα ορύγματα, τραβούν κι άλλους μαζί τους και ξαφνικά κατεβαίνει όλος ο λόχος τρέχοντας την πλαγιά πίσω από το δάσος. Επικρατεί πανικός. Πριν φτάσω μέχρι εδώ είχε έρθει από το τάγμα η διαταγή να υποχωρήσουμε στο λιβάδι. Πρέπει να κοιτάξουμε πώς θα φύγουμε από εδώ το συντομότερο δυνατόν πριν έχουμε και άλλες απώλειες.
Τα Μακεδονικά Οχυρά δεν παραδίδονται. Παραδίδεται, όμως, η Γιουγκοσλαβία. Στις 6 και 7 Απριλίου τεθωρακισμένες Μεραρχίες της Βέρμαχτ και η επίλεκτη τεθωρακισμένη Μεραρχία «Αδόλφος Χίτλερ» των Βάφεν Ες-Ες διέρχονται αμαχητί τα γιουγκοσλαβικά σύνορα και ξεχύνονται στην ελληνική Μακεδονία μέσω των κοιλάδων των ποταμών Εριγώνος, Αξιού και Στρυμόνος. Ορισμένα Οχυρά αναγκάζονται να παραδοθούν. Αλλά όχι όλα. Οι υπερασπιστές τους έχουν εξαντλήσει όλα τα πυρομαχικά τους και λιποθυμούν μέσα στα πυκνά ασφυξιογόνα αέρια.
 |
| Ο ήρωας λοχίας Δημήτρης Ιτσιος κείτεται νεκρός ύστερα από την εκτέλεσή του επειδή αντιστάθηκε και σκότωσε με το πολυβόλο του 250 Γερμανούς. Παραδόθηκε όταν τελείωσαν τα πυρομαχικά του (38.000 σφαίρες) |
Στις 7 Απριλίου 1941 το ελληνικό Γενικό Στρατηγείο αναφέρει στο 164ο πολεμικό ανακοινωθέν του:
Εις την κοιλάδα του Στρυμόνος τα οχυρά Ιστίμπεη και Κέλκαγια, αγωνισθέντα μέχρις εσχάτων και καταστραφέντα, κατελήφθησαν υπό του εχθρού… Εις την Δυτικήν Θράκην, εκκενωθείσαν εγκαίρως και κανονικώς, διά λόγους επιχειρήσεων, τα Οχυρά Εχίνος και Νυμφαία αλλά αι δυνάμεις των ανθίστανται εις τας εχθρικάς προσβολάς, απαγορεύοντα την διέλευσιν των βαρέων υλικών του εχθρού.
Στις 9 Απριλίου πρωΐ οι Γερμανοί εισήλθαν στη Θεσσαλονίκη και ο Ελληνικός Στρατός της Μακεδονίας συνθηκολογεί. Καταλαμβάνουν τις Σέρρες από όπου ο Μέραρχος Διοικητής των Οχυρών τηλεφωνεί στο Οχυρό Περιθώρι. Αναφέρει τη δραματική εξέλιξη και διατάσσει την παράδοσή του διότι κάθε άμυνα είναι πλέον άσκοπη. Ο επί κεφαλής των υστάτων υπερασπιστών του απαντά:
Το Οχυρόν Περιθώρι δεν παραδίδεται, στρατηγέ.
Και πράγματι συνεχίζει να αντιστέκεται όλη μέρα. Έτσι, για την Τιμή.
Ο Γερμανός αρχιλοχίας Diebel είναι καθηλωμένος μπροστά στο Οχυρό Παλιουριώνες και αναφέρει:
9.4.1941. Στις 18:00 έρχεται προφορική εντολή από το σύνταγμα να μεταβεί στο ύψωμα 307.5 ως αντιπρόσωπος ο υπολοχαγός Ρίχσταϊν, προκειμένου να διεξάγει διαπραγματεύσεις για την παράδοσή του. Σιγά-σιγά γίνεται γνωστή η γενικότερη εξέλιξη της κατάστασης. Οι μονάδες τεθωρακισμένων, που επιτέθηκαν στην Ελλάδα από τη Γιουγκοσλαβία έχουν ήδη καταλάβει τη Θεσσαλονίκη και έχουν αποκόψει τη Μακεδονία από την υπόλοιπη Ελλάδα. Ο ανώτατος διοικητής του Μακεδονικού Μετώπου έχει συνθηκολογήσει.
Ήδη στις 8 Απριλίου κυκλοφορεί στην Αθήνα η εφημερίδα «Εστία», όπου ο διευθυντής της Αχιλλεύς Κύρου γράφει στο κύριο άρθρο του:
Έλληνες! Γονατίσατε και υποκλιθείτε με σεβασμόν και βαθείαν συγκίνησιν προ των ολίγων αυτών γραμμών! Έχετε εμπρός σας σελίδας της Ελληνικής Ιστορίας, αι οποίαι εγράφησαν χθες και προχθές, γράφονται ακόμη σήμερον και προ των οποίων ωχριούν το Σούλι και το Αρκάδι. Οι αξιωματικοί και οι στρατιώται της νέας Ελλάδος, οι οποίοι έμειναν μέσα εις τα Οχυρά των διά να φονευθούν μέχρι του τελευταίου και να κλείσουν ακόμη και με τα πτώματά των τον δρόμον του εχθρού, εγνώριζαν την τύχην των από ενός ήδη μηνός. Και δεν την εγνώριζαν μόνον· την είχαν επιδιώξει, διότι οι περισσότεροι εξ αυτών, αν όχι όλοι, είναι εθελονταί. Εγνώριζαν ότι, συμφώνως προς το αρχικώς προκαθορισθέν σχέδιον, ωρισμέναι Ελληνικαί περιοχαί, μη παρουσιάζουσαι δυνατότητας σοβαράς αντιστάσεως, θα εξεκενούντο ευθύς από της πρώτης στιγμής της αναμενομένης γερμανικής επιθέσεως «διά λόγους επιχειρήσεων και προς αποφυγήν ανωφελών θυσιών». Εγνώριζαν ότι τα ιδικά των ανασταλτικά Οχυρά θα έπρεπε να συνεχίσουν μέχρις εσχάτων την αντίστασίν των δια να επιβραδύνουν την προέλασιν του εχθρού και να δώσουν εις τας κυρίας μας δυνάμεις τον καιρόν προς πλήρη οργάνωσιν.
Εγνώριζαν ότι οι ίδιοι θα έπρεπε να πολεμήσουν μέχρι του τελευταίου, χωρίς να ημπορούν να αναμείνουν ούτε βοήθειαν από πουθενά, ούτε δυνατότητα υποχωρήσεως, ούτε την ελαχίστην πιθανότητα διασώσεως. Αν και τα εγνώριζον καλά όλα αυτά, ή ίσως διότι ακριβώς τα εγνώριζον, δεν εδέχθησαν μόνον, εζήτησαν να αναλάβουν το δυσχερές και άπελπι αυτό έργον. Ενεκλείθησαν εις τα Οχυρά των και προητοιμάσθησαν διά την απαράμιλλον εποποιΐαν των. Έστειλαν τα ολίγα των πράγματα εις τους οικείους των, μετέλαβον των αχράντων μυστηρίων και έγραψαν έπειτα τα υπέροχα εκείνα γράμματα, τα οποία θα αποτελέσουν την ωραιοτέραν σελίδα της Ελληνικής Ιστορίας:
«Με το δάκτυλο εις στην σκανδάλην του όπλου μας, παρακολουθούμεν τας κινήσεις του εχθρού και περιμένουμε το τελεσίγραφο του νέου μας επιδρομέως, με την απόφασιν να αποθάνουμε μέχρι του τελευταίου και με την πεποίθησιν ότι θα δείξουμε και στους Γερμανούς τι θα ειπεί Έλλην».
Έλληνες, γονατίσατε! Η μοίρα του Έθνους ηθέλησε να γίνετε μάρτυρες νέας μεγάλης Ελληνικής Ιστορίας, αξίας να επισκιάση την ιστορίαν των Θερμοπυλών και του Μεσολογγίου. Γονατίσατε προ του έργου των ημιθέων του Ιστίμπεη και του Κέλκαγια, του Εχίνου και της Νυμφαίας! Και εγειρόμενοι έπειτα, σταθήτε όρθιοι με το κεφάλι υψηλά και με την ακλόνητον πεποίθησιν ότι Έθνος, που εγέννησε τοιούτους ημιθέους, είναι προωρισμένον όχι μόνον, να ανθέξη, όχι μόνον να νικήση, αλλά να δοξασθή και να ευτυχήση.
Έτσι έληξε η Μάχη των Μακεδονικών Οχυρών. Απεδείχθη επική, μοναδική και συναρπαστική, δηλαδή αμιγώς ελληνική. Ο Θεός να αναπαύει τους υπερασπιστές.
Μας δείχνουν τον δρόμο που οι Έλληνες τραβούμε επί τρεις χιλιάδες χρόνια.
Τον τραβούν όσοι βραβεύονται σήμερα για την αριστεία τους και την φιλαλληλία τους.
Τους ευχαριστούμε όλοι από καρδιάς και τους καμαρώνουμε. Σας ευχαριστώ.
(Απόσπασμα από ομιλία του Νικολάου Ι. Μέρτζου που δημοσιεύθηκε στις 6 Απριλίου 2020)
(οι έγχρωμες φωτογραφίες είναι από τις εκπληκτικές αναπαραστάσεις της Μάχης των Οχυρών, που γίνονται στον φυσικό τόπο των οχυρών κάθε χρόνο)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου