19 Φεβρουαρίου 2021

Η Μακεδονία στον Αγώνα του ’21

Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης. 
Δημοσιεύθηκε στην Εστία, στις 17 Φεβρουαρίου 2021.
 
200 χρόνια μετά την Επανάσταση του 1821 και 150 χρόνια μετά τη δημιουργία της Βουλγαρικής Εξαρχίας στην Κωνσταντινούπολη (1870), η οποία δημιούργησε το Μακεδονικό ζήτημα (την επανάσταση του 1878, τον Μακεδονικό Αγώνα 1904-1908 και τους Βαλκανικούς πολέμους), και ακόμα η επαναστατική δράση στη Μακεδονία το 1821 είναι ως ένα βαθμό άγνωστη στην Ελλάδα.  
 
Εκτός λοιπόν από τη Μολδοβλαχία, την Πελοπόνησο και τη Ρούμελη, επαναστατικό κίνημα ξέσπασε ταυτόχρονα και στη Μακεδονία. Ο Εμμανουήλ Παππάς (1772-1821) από τη Δοβίστα Σερρών ήταν ένας πλούσιος έμπορος και τραπεζίτης. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1819, και ορίστηκε από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη ως ο αρχηγός της εξέγερσης στη Μακεδονία.  
 
Διέθεσε όλη του την περιουσία και την οικογένειά του στον Αγώνα. Είχε επτά παιδιά, τρία από τα οποία σκοτώθηκαν στον Αγώνα. Στις 23 Μαρτίου 1821 μεταβαίνει με το πλοίο του Φιλικού Αντώνη Βισβίζη από την Κωνσταντινούπολη στην Μονή Εσφιγμένου στο Άγιο Όρος, η οποία θα αποτελούσε το ορμητήριο της επανάστασης στη Μακεδονία.  
 
Μετά την προετοιμασία, η εξέγερση στη Μακεδονία κυρήχθηκε στις 17 Μαΐου 1821, σε θρησκευτική τελετή στη Μονή Εσφιγμένου χοροστατούντος του Μητροπολίτη Μαρώνειας Κωνστάντιου. Φαίνεται ότι οι Οθωμανοί είχαν κάποιες πληροφορίες, διότι την προηγούμενη ημέρα, 16 Μαΐου, προέβησαν σε μαζική σφαγή στον Πολύγυρο Χαλκιδικής.  
 
Τις επόμενες ημέρες αποκεφάλησαν ομήρους όπως ο Μητροπολίτης Κίτρους Ιωσήφ και οι πρόκειτοι Χριστόδουλος Μπαλάνος και Αναστάσιος Κυδωνιάτης. Ταυτόχρονα, 2000 Έλληνες της Θεσσαλονίκης τέθηκαν υπό κράτηση στο Μητροπολιτικό ναό.  
 
Ο Εμμανουήλ Παππάς με στρατό 3900 ανδρών, μεταξύ των οποίων 1000 μοναχοί του Αγίου Όρους, ξεκίνησαν τις μάχες στην Ιερισσό, Γαλάτιστα, Βασιλικά, Ποτίδαια και τέλος ηττήθηκαν στη μεγάλη μάχη της Ρεντίνας στις 15 Ιουνίου 1821 από δεκαπλάσιες δυνάμεις των Οθωμανών.  
 
Τελευταία του προσπάθεια ήταν η συγκρότηση περίπου 1500 ανδρών και μία μεγάλη μάχη στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής, στην οποία και πάλι ηττήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 1821. Διέφυγε του θανάτου και αναζήτησε τρόπους να συνεχίσει τον αγώνα σε άλλη περιοχή. Κατευθυνόμενος προς την Ύδρα πέθανε από καρδιακή προσβολή στις 5 Δεκεμβρίου 1821.  
 
Στις αρχές του 1822 έγινε ανταρσία Ελλήνων οπλαρχηγών και προκρίτων σε συσκέψεις στην Μονή Παναγίας Δοβρά της Νάουσας. Συμμετείχαν ο φοβερός Τάσος Καρατάσος, ο Αγγελής Γάτσος, ο Ζαφειράκης Λογοθέτης και άλλοι. Την Κυριακή της Ορθοδοξίας 22 Φεβρουαρίου κυρήχθηκε η Επανάσταση στη Νάουσα στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Δημητρίου. Ηρωικές μάχες δόθηκαν τον Μάρτιο του 1822 στα Πιέρια, στον Κολινδρό, στο Βέροια, στο Σοφολιό και στη Μηλιά.  
 
Στις 6 Απριλίου 1822, οι Οθωμανοί εισβάλλουν στη Νάουσα και προκαλούν μία μεγάλη Καταστροφή, με πάνω από 2000 νεκρούς, μαζί με τους αμάχους. Ο Καρατάσος έχασε τη γυναίκα του και τρεις γιους στον Αγώνα. Μετά την Καταστροφή, συνέχισε να πολεμά σε άλλες περιοχές, όπως Άρτα, Βαλτέτσι, Δερβενάκια, Μεσολλόγι, Εύβοια, Αλλόνησο, Τρίκκερι, Σχοινόλακκο Μεσσηνίας.  
 
Αξιοσημείωτες είναι και οι σφαγές στην Θράκη το 1821, και πιο συγκεκριμένα στο Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης, που έλαβε χώρα την 1η Σεπτεμβρίου 1821. Υπάρχουν αναφορές για πληθυσμό ως και 10.000 ανθρώπων στο νησί. Μετά το ολοκαύτωμα, ερήμωσε εντελώς και για 6 τουλάχιστον χρόνια δεν κατοικούσε κανείς. Το μουσείο του Λούβρου φιλοξενεί πίνακα του Αύγουστου Βινσόν με θέμα τη Σφαγή της Σαμοθράκης. Η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε τη σφαγή και θυσία των κατοίκων της Σαμοθράκης στον Αγώνα μόλις το 1980. 
 
ΥΓ. Σχετικά με το ίδιο θέμα, δείτε μία πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία του καθηγητή Δημήτρη Καραμήτσου  
 



Share

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.