Γράφει η Ευαγγελία Μπίφη
Σε εξαιρετικά λεπτές ισορροπίες καλείται να κινηθεί καθ’ οδόν προς τις προεδρικές κάλπες της Τουρκίας ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) και υποψήφιος της Συμμαχίας των «Έξι», Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, προς εξασφάλιση της κρίσιμης ψήφου των Κούρδων -έστω στον δεύτερο εκλογικό γύρο κόντρα στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν-, χωρίς ταυτόχρονα να διακινδυνεύσει σημαντικές απώλειες από τους κόλπους των εθνικιστών.
Παρά την πολιτική ζημία που προκάλεσαν οι καταστροφικοί σεισμοί στην τουρκική κυβέρνηση, η συμμαχία του Ερντογάν με τον ηγέτη του Κόμματος Εθνικής Δράσης (MHP), Ντεβλέτ Μπαχτσελί, διατηρεί δυνάμεις που ξεπερνούν το 40%, σύμφωνα με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις. Η μάχη αναμένεται σκληρή και αμφίρροπη.
Για να επιτύχει η Συμμαχία των «6» να γράψει τους τίλους τέλους της 20ετούς διακυβέρνησης της Τουρκίας υπό τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εξασφαλίζοντας το 50%, τουλάχιστον στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, διαφαίνεται ότι θα πρέπει να έχει την ψήφο ή τουλάχιστον την ψήφο ανοχής των ψηφοφόρων του Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) -το εκλογικό ποσοστό του οποίου αναμένεται, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, να ξεπεράσει το 10%.
Υπάρχουν δύο δυνατότητες: Είτε το HDP να υποστηρίξει την υποψηφιότητα Κιλιτσντάρογλου από τον πρώτο γύρο, με ορατό το ενδεχόμενο να εκλεγεί ο κοινός υποψήφιος της αντιπολίτευσης από την πρώτη Κυριακή, είτε να τον στηρίξει στο δεύτερο γύρο έναντι του Ρετζέπ Ερντογάν, καλώντας τους ψηφοφόρους του να τον ψηφίσουν, ή ακόμη και να παρέχουν ψήφο ανοχής μέσω της αποχής τους ανάλογα με το πώς θα έχει διαμορφωθεί η «εκλογική αριθμητική» την πρώτη Κυριακή.
Η υποψηφιότητα Κιλιτσντάρογλου θα είχε εξασφαλίσει προβάδισμα εάν στη Συμμαχία των «6» προσχωρούσε και το Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών. Υπάρχει, ωστόσο, το «αγκάθι» του Καλού Κόμματος (IYI) της Μεράλ Ακσενέρ, η οποία θήτευσε ως υπουργός Εσωτερικών τη δεκαετία του ’90, σε μία περίοδο κατά την οποία οργίαζαν οι φήμες για τον «βρώμικο» πόλεμο ενάντια στους Κούρδους αντιφρονούντες και τις εξωδικαστικές εκτελέσεις από το «βαθύ κράτος» που στελεχωνόταν από τους ακροδεξιούς Γκρίζους Λύκους.
Μετά τη θητεία της ως υπουργός στην κυβέρνηση Τσιλέρ-Ερμπακάν, η Μεράλ Ακσενέρ πέρασε στο Κόμμα Εθνιστικής Δράσης των Γκρίζων Λύκων, έως ότου συγκρούστηκε με τον Ντεβλέτ Μπαχτσελί και δημιούργησε τη δική της παράταξη. Υπό αυτές τις συνθήκες η συνύπαρξη Ακσενέρ-HDP στην ίδια συμμαχία είναι πολιτικά αδύνατη. Η ίδια, άλλωστε, είχε προκαταβολικά ξεκαθαρίσει πώς «όσο εκείνη βρίσκεται σε αυτό το τραπέζι, δεν μπορεί να έρθει το HDP, και αν έρθει το HDP δεν θα βρίσκεται εκείνη».
Η ηχηρή -πλην όμως πρόσκαιρη- αποχώρησή της από τη συμμαχία της αντιπολίτευσης έδωσε την ευκαιρία στο HDP να ρίξει γέφυρες προς τους «Έξι». Ο συμπροεδρεύων του κόμματος, Μιτάτ Σαντζάρ, έσπευσε να δηλώσει πως το HDP αντιλαμβάνεται την ευθύνη που του αναλογεί, ενώ -μετά την επιστροφή της Ακσενέρ και την ανακοίνωση της υποψηφιότητας Κιλιτσντάρογλου- κάλεσε σε «σαφείς, ανοιχτές συνομιλίες», λέγοντας ευθέως πως «τον περιμένουμε [σ. σ. τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου] για συνομιλίες, να τελειώσουμε αυτή την υπόθεση από τον πρώτο γύρο».
«Εάν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε θεμελιώδεις αρχές, μπορούμε να τον υποστηρίξουμε στις προεδρικές εκλογές», είπε σε τηλεοπτική του συνέντευξη την Τρίτη ο Μιτάτ Σαντζάρ. Στο ίδιο μήκος κύματος και η παρέμβαση του φυλακισμένου Κούρδου ηγέτη και πρώην προέδρου του HDP, Σαλαχατίν Ντεμιρτάς: «Ευχόμαστε καλή επιτυχία στον κ. Κιλιτσντάρογλου. Τον περιμένουμε στο HDP».
Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα δεν άφησε χωρίς ανταπόκριση τη χείρα που του έτεινε το HDP. Αποφεύγοντας μεν να «δυσαρεστήσει» το Καλό Κόμμα της Ακσενέρ, ο αντιπρόεδρος του CHP, Οζγκιούρ Οζέλ, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο μίας συνάντησης. «Δεν αποκλείεται μία επίσκεψη στο HDP» είπε, προσθέτοντας: «Εάν ένα πολιτικό κόμμα λαμβάνει ψήφους από το εκλογικό σώμα και αυτό το πολιτικό κόμμα έχει έξι εκατομμύρια ψηφοφόρους, μπορούμε να το επισκεφθούμε είτε υπό τη στέγη της Εθνοσυνέλευσης είτε στην έδρα του για πολιτική εργασία».
Διαβάζοντας πίσω από τις γραμμές, η επισήμανση αυτή του Οζέλ αποσκοπούσε στο να αποκρούσει προληπτικά τις κατηγορίες που εκτοξεύονται τόσο από την κυβερνητική πλευρά, όσο και από την πλευρά της Μεράλ Ακσενέρ, ότι το HDP αποσκοπεί στο «διαμελισμό της χώρας» και ως εκ τούτου δεν επιτρέπεται καμία συνεργασία μαζί του.
Η «ειδική» σχέση Κιλιτσντάρογλου με τους Κούρδους και το HDP
Ο ίδιος ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, εξάλλου, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο μία συνεννόησης με το HDP, έστω και συγκυριακά όπως θα υποστήριζαν ίσως κάποιοι «καχύποπτοι», αμέσως μετά το ξέσπασμα της κρίσης με την αποχώρηση της Ακσενέρ, την περασμένη Παρασκευή. «Το τραπέζι πρέπει να μεγαλώσει, κανείς δεν μπορεί να το σταματήσει αυτό» είπε αναφερόμενος στη συμμαχία της αντιπολίτευσης. Σε αυτό το πλαίσιο, υπενθύμισε: «Είχα πει ότι πρέπει να προσκαλέσουμε όλα τα χρώματα αυτής της χώρας σε αυτό το τραπέζι, διαφορετικά αυτή η χώρα δεν θα δει προκοπή. Ξεκινήσαμε για τη νίκη συνδυάζοντας όλα τα χρώματα της Τουρκίας. Έτσι, το τραπέζι μας μεγάλωνε συνέχεια».
«Δεν μπορούμε να συσπειρώσουμε αυτή τη χώρα με αποκλεισμούς. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε την Τουρκία περιφρονώντας και αγνοώντας κάποιον. Ζούμε ούτως ή άλλως σε αυτήν την Τουρκία εδώ και 20 χρόνια» τόνισε. «Όσο για εμένα, δεν θα αλλάξω. Συνδυάζω, και θα συνεχίσω να συνδυάζω» συμπλήρωσε, καταλήγοντας πως «το τραπέζι πρέπει να μεγαλώσει, και κανείς δεν μπορεί να το σταματήσει».
Η επιστροφή βέβαια της Ακσενέρ αφαίρεσε μία καρέκλα από το τραπέζι της συμμαχίας, αυτό όμως δεν εμπόδισε στο HDP να «κλείσει το μάτι» στον Κιλιτσντάρογλου.
Με τον ίδιο, άλλωστε, το Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών έχει αποκαταστήσει μία ιδιαίτερη σχέση. Όταν το HDP έγινε στόχος πολιτικών και αστυνομικών διώξεων από την κυβέρνηση Ερντογάν, ο πρόεδρος του CHP είχε επικοινωνήσει με τον Μιτάτ Σαντζάρ για να εκφράσει τη συμπαράστασή του, ενώ είχε δεχθεί στα κεντρικά του κόμματος τους συμπροεδρεύοντες του HDP, κάνοντας λόγο για ανάγκη ενότητας και Δικαιοσύνης.
Ίσως όμως το μεγαλύτερο άνοιγμα του Κιλιτσντάρογλου στην κουρδική εκλογική βάση ήταν η πρωτοβουλία του για συμφιλίωση, «συγχώρεση» την αποκαλεί ο ίδιος, προκειμένου να επουλωθούν τα τραύματα του παρελθόντος -σε μία σαφή αναφορά στην κουρδική εξέγερση και τον τρόπο που αυτή αντιμετωπίστηκε από το κράτος. Παρά το γεγονός ότι ο Κιλιτσντάρογλου επικρίθηκε ότι επεδίωξε τη συμφιλίωση μέσω της λήθης και όχι της αποδοχής και ουσιαστικής αποκατάστασης των συνεπειών των δραματικών γεγονότων, ουδείς αμφισβήτησε το γεγονός ότι η πρωτοβουλία αποτελούσε ένα άνοιγμα στο κουρδικό στοιχείο από τον αλεβίτη στο δόγμα Κιλιτσντάρογλου.
Το χαρακτηριστικό αυτό, το γεγονός δηλαδή ότι ανήκει στην κοινότητα των Αλεβιτών, ο ίδιος αποφεύγει επιμελώς να προβάλλει σε ένα κράτος με ισχυρή επικυριαρχία του σουνιτικού Ισλάμ. Αδιαμφισβήτητα, όμως, επηρεάζει την πολιτική του σκέψη η καταγωγή του από μία κοινότητα που χαρακτηρίζεται για τον προοδευτικό τρόπο σκέψης και τα ισχυρά ερείσματά της στους Κούρδους. Εάν, δε, εκλεγεί θα είναι ο πρώτος αλεβίτης πρόεδρος σε μία πλειοψηφικά σουνιτική χώρα.
Οι Αλεβίτες, Τούρκοι και Κούρδοι, παραδοσιακά τροφοδότησαν την τουρκική Αριστερά και στήριξαν το κεμαλικό καθεστώς, κυρίως ως άμυνα απέναντι στο πλειοψηφικό σουνιτικό Ισλάμ που ήλεγχε τους «αρμούς» του τουρκικού κράτους από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Αποτελεί έναν ιδιαίτερο κλάδο του σιιτικού Ισλάμ, με έντονη πνευματικότητα, νεοπλατωνικές επιρροές και διαφορετικό λατρευτικό τυπικό, με από κοινού συμμετοχή ανδρών και γυναικών, το οποίο εκτελείται στα τζέμεβι και όχι στα τζαμιά. Στην Τουρκία αποτελεί μεγάλη μειονότητα με ισχυρή παρουσία στα κεντροανατολικά και ανατολικά της χώρας, αλλά και στις μεγαλουπόλεις όπου έχουν μεταναστεύσει τα μέλη της, όπως η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη και η Άγκυρα. Η πιθανή εκλογική νίκη του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ως του πρώτου αλεβίτη προέδρου της Τουρκίας, αποκτά ιδιαίτερη σημασία και από αυτή την άποψη.
liberal.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου