20 Φεβρουαρίου 2024

Μάνα

Του Γεώργιου Σουρέλη 
 
Είμαστε πέντε, πέντε κλωσσοπουλάκια που κουρνιάζαμε κάτω από την στέγη της αγάπης σου. Τσιμπολογούσαμε τα χάδια σου και κορφολογούσαμε τη λεβάντα και την ασφάλεια που ανάδινε η ποδιά σου!
 
Τα κυριακάτικα πρωινά ζωγράφιζες μέσα στους δρόμους της μικρής μας πολιτείας τις πιο ωραίες εικόνες εσύ στη μέση, κι εμείς από εδώ και από κει. Πορευόμαστε προς την εκκλησία, την άλλη μάνα μας.
 
Ακούμπαγα, μάνα μου, το βρεγμένο με δάκρυα μούτρο μου και η γλυκειά σου φωνή: «σώπα γιόκα μου», άναβε φωτάκια κρυφόγελων στα μουσκεμένα μάτια μου και φωτιές ηλιαχτίδων στην καρδιά μου! 
 
Με κράταγες απ’ το χέρι, και μου ‘λεγες: Έλα αγόρι μου πάμε! κι εγώ σ’ ακολουθούσα όπως ακολουθούν οι ψυχές τον άγγελο τους όταν τις οδηγεί στον παράδεισο, σίγουρος πως κάποιο παράδεισο θα άνοιγες κι εσύ με κανένα γλειφιτζούρι, όπως λέγανε τότε τον παράδεισο! 
 
Χάιδευες με τα ακροδάχτυλά σου το πυρωμένο μου μέτωπο και σκούπιζες μαζί με τον ιδρώτα και τον πυρετό της αρρώστιας μου. 
 
Μυστικά ιάματα, μητρογέννητες γιατριές, χύνοντας από τα δάχτυλα σου κι έδιωχναν τα βρόμικα πνεύματα της ανημποριάς απ’ την ύπαρξη μου. 
 
Άγγελος θεραπευτής η παρουσία σου στο προσκέφαλο μου. Η ανάσα σου αύρα παρηγοριάς, ήλιος χειμωνιάτικος μέσα στις ομίχλες των παιδιάστικων φόβων μου. 
Μάνα μου, πάντα σε θυμάμαι με το φορτίο μιας έγνοιας στα μάτια σου! 
 
Ανάδινες πάντα, την ευωδία μιας μελένιας κούρασης, που δεν το ‘βαζε κάτω με τίποτα και που έσπρωχνες τις αντοχές σου στα ακρότατα όρια τους! 
 
Τώρα που έφυγες μάνα μου, πελώρια η σκιάσου μέσα στα βοσκοτόπια της μνήμης, διώχνει τα λιόπυρα της μοναξιάς και μετριάζει τους καύσωνες της λύπης. 
 
Άγιο το όνομα σου μητέρα, άγιο και τιμημένο, και τώρα και αύριο και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. 
 
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό Πειραϊκή Εκκλησία τον Μάρτιο του 1999 
 
Επιμέλεια: Κώστας Ζουρδός 
Πηγή: Ελευθερία 



Share

4 σχόλια:

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΝΤΩΝΑΣ είπε...

Συγχαρητήρια θερμά στο περιοδικό Πειραϊκής εκκλησίας, στον Κ. Ζουρδό για την επιμέλεια και στο KOUKFAMILY για την επιλογή να το δημοσιεύσει. Είναι ένα τιμητικό αφιέρωμα, που πραγματικά περικλείει τον υπέρτατο ρόλο της φυσιολογικής μάνας, την οποία ΚΑΝΕΙΣ δεν μπορεί να υποκαταστήσει.
Σήμερα δώσανε το δικαίωμα σε ομοφυλόφυλα ζευγάρια να υιοθετούν- τεκνοθετούν, εξαγοράζουν στην ουσία παιδιά, τα οποία ούτε το μητρικό γάλα τους βύζαξαν, ούτε σαρξ εκ της σαρκός τους είναι ....
Αλήθεια πόσο πόνο θα αισθανθούν (οι ομοφυλόφυλοι, που θα τεκνοθετούν) αν αυτά τα παιδιά πάθουν κάτι δυσάρεστο; Ότι πόνο και να νοιώσουν θα είναι πλασματικός και όχι πραγματικός όπως της αγαπημένης φυσικής μάνας, που χάνει το σπλάχνο της, την ψυχή της ...

Επ ευκαιρία καταθέτω ένα ποίημα - πόνημα για τις Κυπρίες Ελληνίδες Μάνες, που καρτερικά περίμεναν τα αγνοούμενα παιδιά τους ακουμπισμένες μέρα και νύχτα για 40 χρόνια στην καγκελένια έξω πόρτα. Λυώσανε τα γόνατα τους, από τις γονυκλισίες και ικεσίες στην Παναγιά και τα δάκρυα τους λίμνες σχημάτιζαν, αλλά ποτέ δεν σταμάτησαν να ελπίζουν. Η πίστη τους τους έδινε δύναμη ... μέχρι και την υστάτη, οπότε και πονεμένες φύγαν .... για να συναντήσουν τελικά τα παιδιά τους στον Παράδεισο των ηρώων...Με πόνο ψυχής γράφω αυτά, επειδή τα βίωσα. Τα πιό κάτω τα αφιερώνω και στην δική μου χαροκαμένη μάνα και σε όλες τις Κυπρίες μάνες, που είχαν την ατυχία να χάσουν τα αγαπημένα τους παιδιά το 1974.... Πολλές πέθαναν από πόνο, όπως και η τραγική μου μάνα, που αναζητούσε όλα τα δίσεκτα χρόνια τον γιο της τον αγαπημένο … Ναί, ξεψύχισε από πόνο ανείπωτο, λαβωμένη από εγκεφαλικό επεισόδιο αφήνοντας την τελευταία της πνοή ΕΚΕΙ, ​που τα πύρρεια δάκρυα των μανάδων αχνίζουν μέχρι σήμερα. Τον ίδιο τραγικό θάνατο είχαν οι περισσότερες μάνες και έφυγαν σχεδόν μαζί με τους πονεμένους πατέρες …Ελάχιστες ζουν σήμερα …. Αιωνία τιμή και δόξα στις μάνες και πατέρες των νεκρών και αγνοουμένων. ​Έφυγαν νωρίς οι πονεμένοι μας γονείς. Ας τους τιμούμε όλοι εμείς. ​Εθνομάρτυρες ήταν και αυτοί …..

ΣΤΙΣ ΜΑΝΕΣ ΤΩΝ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ
του Αντώνη Αντωνά.

Με Κεφαλαία.

ΜΕ ΠΟΝΟ ΤΟΥΣ ΓΙΟΥΣ ΠΕΡΙΜΕΝΑΝ,
ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ, ΤΙΣ ΜΑΧΕΣ.
ΑΚΟΥΜΠΙΣΜΕΝΕΣ ΞΑΓΡΥΠΝΕΣ,
ΟΙ ΠΟΝΕΜΕΝΕΣ ΜΑΝΕΣ,
ΣΤΗ ΚΑΓΚΕΛΕΝΙΑ ΕΞΩ ΠΟΡΤΑ,
ΜΕΣ΄ΤΑ ΛΙΟΠΥΡΙΑ, ΤΗΝ ΒΑΡΥΧΕΙΜΩΝΙΑ….
ΣΚΟΥΡΙΑΣΕ ΤΟ ΚΑΓΚΕΛΟ, ΛΥΓΙΣΕ Η ΠΟΡΤΑ,
ΤΟ ΣΚΟΥΡΙΑΣΑΝ ΤΑ ΔΑΚΡΥΑ,
Ο ΠΟΝΟΣ ΤΑ ΣΙΔΕΡΑ ΛΥΓΙΣΕ,
ΚΥΡΤΩΣΑΝ ΟΙ ΜΑΡΑΖΩΜΕΝΕΣ ΜΑΝΕΣ,
ΑΠ΄ ΤΗΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΤΩΝ ΣΠΛΑΧΝΩΝ ΤΟΥΣ.
ΟΜΩΣ ΔΕΝ ΛΥΓΙΖΑΝ ΣΤΟΝ ΠΟΝΟ,
ΟΙ ΕΛΠΙΔΕΣ ΚΟΥΡΑΓΙΟ ΤΟΥΣ ΕΔΙΝΑΝ,
ΚΑΙ ΑΝ ΓΟΝΑΤΟΥΣΑΝ ΚΑΜΙΑ ΦΟΡΑ,
ΗΤΑΝ ΓΙΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΚΑΙ ΙΚΕΣΙΑ,
ΣΤΟΝ ΘΕΟ, ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ.
ΠΕΡΑΣΑΝ ΜΑΥΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΣΕΚΤΑ,
ΔΕΝ ΑΝΤΕΞΑΝ ΑΛΛΟ ΟΙ ΨΥΧΕΣ ΤΟΥΣ,
ΠΕΡΙΜΕΝΑΝ ΑΙΩΝΙΑ, ΣΤΕΡΕΨΑΝ ΤΑ ΔΑΚΡΥΑ ΤΟΥΣ,
ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ, Ν΄ΑΝΑΠΑΥΘΟΥΝ ΚΑΙ ΑΥΤΕΣ,
ΚΛΕΙΣΑΝ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΕ ΠΙΚΡΑ, ΕΦΥΓΑΝ ΟΙ ΨΥΧΕΣ ΤΟΥΣ,
ΣΥΝΕΧΙΣΑΝ ΝΑ ΠΕΤΑΛΟΥΔΙΖΟΥΝ, ΓΥΡΩ, ΟΛΟΓΥΡΑ ΚΑΙ ΨΑΧΝΑΝ
ΤΟΥΣ ΛΕΒΕΝΤΕΣ ΤΟΥΣ, ΤΟΥΣ ΡΙΖΩΜΈΝΟΥΣ ΒΡΑΧΟΥΣ,
ΠΟΥ ΑΝ ΚΑΙ ΗΞΕΡΑΝ ΟΤΙ ΟΙ ΜΥΡΙΟΙ ΒΑΡΒΑΡΟΙ ΘΑ ΠΕΡΝΟΥΣΑΝ,
ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΟΥΚ ΕΛΑΤΩ ΒΡΟΝΤΟΦΏΝΑΖΑΝ,
ΚΑΙ ΗΡΩΙΚΑ ΕΠΕΦΤΑΝ ΞΑΝΑ ΣΗΚΩΝΟΝΤΑΝ,
ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΑΝ ΜΕ ΠΕΙΣΜΑ ΠΟΛΕΜΟΥΣΑΝ.
ΤΙ ΨΑΧΝΕΤΕ ΠΟΝΕΜΕΝΕΣ ΨΥΧΕΣ ΣΤΗ ΓΗ;
ΣΤΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ ΑΝΕΒΕΙΤΕ, ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΣΑΣ
ΘΑ ΤΟΥΣ ΑΝΤΑΜΏΣΕΤΕ ΚΑΙ ΟΛΟΥΣ ΕΚΕΙ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ,
ΑΓΚΑΛΙΑΣΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΧΑΡΟΥΜΕΝΟΥΣ,
ΠΟΥ ΗΡΘΑΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ,
ΣΑΡΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΜΕΝΑΝ,
ΝΑ ΣΜΙΞΟΥΝ ΞΑΝΑ, Ν΄ΑΝΑΠΑΥΘΟΥΝ
ΚΑΙ ΛΥΤΡΩΜΟ ΝΑ ΕΧΟΥΝ.
ΠΥΡΡΕΙΑ ΔΑΚΡΥΑ ΧΑΡΑΣ ΑΝΑΜΙΚΤΑ ΜΕ ΛΥΠΗ,
ΣΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΤΑ ΑΓΙΟΧΩΜΑΤΑ ΠΕΦΤΟΥΝ,
ΧΕΙΜΑΡΡΟΙ ΘΕ ΝΑ ΓΕΝΟΥΝ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ,
ΣΤΑ ΤΑΡΑΓΜΕΝΑ ΝΕΡΑ ΤΗΣ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ ΘΕ ΝΑ ΠΝΙΞΟΥΝ,
ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΕΝΤΑΔΑΚΤΥΛΟ ΣΤΑ ΤΑΡΤΑΡΑ ΘΑ ΡΙΞΟΥΝ,
ΜΙΑ ΤΙΜΩΡΙΑ ΑΠ ΤΟΝ ΘΕΟ ΠΟΥ ΣΦΑΞΑΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ.
ΑΣ ΑΝΑΠΑΥΣΕΙ Ο ΠΟΝΟΨΥΧΟΣ ΘΕΟΣ,
ΤΙΣ ΨΥΧΕΣ, ΠΟΥ ΜΕ ΤΟΣΟ ΠΟΝΟ ΦΥΓΑΝ,
ΝΑ ΑΠΟΤΑΞΕΙ ΤΟ ΚΑΚΟ, ΤΗΝ ΛΥΠΗ ΤΗΝ ΑΝΕΙΠΩΤΟ
ΚΑΙ ΛΥΤΡΩΜΟ ΝΑ ΔΩΣΕΙ ΕΚΕΙ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ ΟΠΟΥ ΠΗΓΑΝ …
ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΑΙΩΝΙΑ ΣΤΙΣ ΤΙΜΗΜΕΝΕΣ ΜΑΝΕΣ, ΠΑΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΜΑΣ.
Συνέχεια ....

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΝΤΩΝΑΣ είπε...

Αυτές ήταν και είναι οι φυσιολογικές μας αγαπημένες πονεμένες Μάνες. Αναντικατάστες, μοναδικές. Από αυτές νοιώσαμες το πρώτο χάδι, από αυτές γαλουχηθήκαμε, αυτές μέχρι τέλους θα τιμούμε και υπεραγαπούμε και θα ΄χουμε την ευχή τους ... Μια ιερή ευχή, που κανένας δοτός "πατέρας" ομοφυλόφιλος, ποτέ δεν θα μπορέσει να δώσει, διότι τα "παιδιά" τους ανήκουν μόνο στην μάνα, που τα γέννησε .... και όχι σε δύο .... "παντρεμμένους" άνδρες ...
Αν μη τι άλλο η πολιτεία σαν πρώτη επιλογή υιοθεσίας ας επιλέγει φυσιολογικά ζευγάρια με κριτήριο ότι θα είναι ευσεβή και θα τηρούν τα χρηστά ήθη και έθιμα μας "αναγυώνοντας" (Κυπριακό) = μεγαλώνοντας αυτά τα παιδιά σαν δικά τους .....

Αντώνιος Αντωνάς
Αδελφός εθνομάρτυρα.

Ως ουδέν γλύκιον ης πατρίδος ουδέ τοκήων γίνεται.
Τίποτε γλυκύτερο δεν υπάρχει από την πατρίδα και από τους γονείς.
Όμηρος

Το μεν θήλυ τίκτειν, το δε άρρεν οχεύειν.
– [Οχεύω=βατεύω]
Πλάτων

Μητρός ωδίνας μη επιλάθη.
– μτφρ: Μην ξεχάσεις τις ωδίνες τοκετού της μητέρας σου.
Παλαιά Διαθήκη– Σοφία Σειράχ Ζ΄ 27


Οι μητέρες αγαπούν τα παιδιά τους πιο πολύ από τους πατεράδες. Κι αυτό, διότι πρώτον ο τοκετός είναι οδυνηρός, και δεύτερο, είναι σίγουρες ότι τα παιδιά που γέννησαν είναι δικά τους
Αριστοτέλης

Η απόφαση να κάνεις παιδί είναι πραγματικά βαρυσήμαντη. Αποφασίζεις ν’ αφήσεις την καρδιά σου να κυκλοφορεί έξω από το σώμα σου για πάντα.
Elizabeth Stone

Ο άνθρωπος γερνάει την ημέρα που χάνει τη μητέρα του.
Πωλ Κλωντέλ

Ο Θεός δεν μπορεί να είναι πανταχού παρών, γι’ αυτό έπλασε τις μητέρες.

Μητρότητα: όλη η αγάπη αρχίζει και τελειώνει εκεί.
Robert Browning

Rudyard Kipling

Ανώνυμος είπε...

Γεώργιος Βιζυηνός: Η μητέρα

Πώς να πειράξω τη μητέρα
να κάμω εγώ να λυπηθεί,
που όλη νύχτα κι όλη μέρα
για το καλό μου προσπαθεί;

Πώς ν' αρνηθώ ή ν ' αναβάλω
ό,τι ορίζει κι απαιτεί,
αφού στη γη δεν έχω άλλο
κανένα φίλο σαν αυτή;

Αυτή στα στήθη τα γλυκά της
με είχε βρέφος απαλό,
με κάθιζε στα γόνατά της
και μ' έμαθε να ομιλώ.

Αυτή με τρέφει και με ντύνει
όλο το χρόνο που γυρνά,
και δίπλα στη μικρή μου κλίνη,
σαν αρρωστήσω ξαγρυπνά.

Αυτή σαν πέσω και χτυπήσω
φιλά να γειάνει την πληγή.
Αυτή, τι πρέπει να αφήσω
και τι να κάμω μ'΄οδηγεί.

Πώς το λοιπόν τέτοια μητέρα
να κάμω εγώ να λυπηθεί,
που όλη νύχτα κι όλη μέρα
για το καλό μου προσπαθεί;
Μ.Ρ.

Ανώνυμος είπε...

Πολυ συγκινητικο το αρθρ αλλα και τα σχολια.
Ας τα διαβαζουν και οι ΛΟΑΤΚΙ που θελουν να παριστανουν τις μητερες και πατερες...
Ντινα

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.