10 Σεπτεμβρίου 2022

Ο Μύθος της χαμένης Ατλαντίδας

 
Η Ατλαντίδα είναι μια χαμένη ήπειρος, αλλά ο Ατλαντικός Ωκεανός υπάρχει, όπως και η Ατλάντα,η πολιτεία των Η.Π.Α. Από πού άραγε αυτά τα μέρη πήραν τις ονομασίες τους. Κάποιος λόγος θα υπάρχει. Ας δούμε λοιπόν τί σχέση έχουν αυτά με την χαμένη Ατλαντίδα.
 
Αυτή η γοητευτική ιστορία της Ατλαντίδας άσκησε μεγάλη επίδραση στους ερευνητές από πολύ νωρίς και τους διαίρεσε σε δύο κυρίως στρατόπεδα: 
  • Σε εκείνους που θεωρούν την αφήγηση ως το μεγαλύτερο ψέμα στην ιστορία της λογοτεχνίας και  
  • Σε εκείνους που είναι πεπεισμένοι πως πρόκειται για μία ιστορική πραγματικότητα.
Με το ζήτημα της Ατλαντίδας καταπιάστηκαν αρκετοί συγγραφείς είτε σχολιάζοντας τον Πλάτωνα είτε καταθέτοντας την δική τους εκδοχή. Μέχρι σήμερα έχουν γραφτεί περισσότερα από 60.000 βιβλία και άρθρα για την Ατλαντίδα.
 
Εδώ πρέπει να κάνουμε μια διευκρίνηση: 
Ο Μύθος δεν είναι ένα φανταστικό παραμυθάκι, αλλά μια ιστορική πραγματικότητα που είναι κρυμμένη στο βάθος του χρόνου και γι’ αυτό έχει περιβληθεί με ένα πέπλο μυστηρίου. Και το παραμύθι αναφέρεται σε πραγματικά κοινωνικά γεγονότα αλλά τα πρόσωπα που αναφέρονται είναι ανώνυμα, αξιωματούχοι, επαγγελματίες κλπ, ενώ στον μύθο τα πρόσωπα είναι επώνυμα. Υπάρχουν βέβαια μύθοι διδακτικοί, όπως του Αισώπου, ή φιλοσοφικοί, όπως του Πλάτωνα και συγκεκριμένα τον μύθο της Σπηλιάς, που αναφέρεται στην Πολιτεία, και ιστορικοί μύθοι, όπως είναι της Τρωικής εκστρατείας και της Αργοναυτικής εκστρατείας.
 
Κάθε μύθος έχει στον πυρήνα του το ιστορικό στοιχείο και το περίβλημά του το φανταστικό. Θα μπορούσαμε τα στοιχεία αυτά να τα παραβάλλουμε με δύο ομόκεντρους κύκλους έναν μικρό στο εσωτερικό, το πραγματικό στοιχείο, και έναν μεγάλο στο εξωτερικό, το φανταστικό. Η έρευνα αυτού του πραγματικού στοιχείου στο βάθος του μύθου είναι σίγουρα μια πρόκληση για πολλούς επιστήμονες, όπως συγγενών επιστημών: Ανθρωπολογία Αρχαιολογία,‎ Γλωσσολογία, ‎Εθνολογία, ‎Θεολογία,‎ Ιστορία, Λαογραφία, ‎Περιβαλλοντικές ανθρωπιστικές επιστήμες‎ όπως και γεωεπιστημών: Γεωλογία, Γεωγραφία, Γεωαρχαιολογία, Γεωμετρία, Γεωδαισία (Ανώτερη, Θαλάσσια, Υπόγεια, Δορυφορική, Αστέρων) Γεωπληροφορική, Γεωχημεία, Γεωθερμία Γεωφυσική, Τηλεπισκόπηση, Φωτογραμμετρία, Γεωυδραυλική, Γεωχρονολόγηση, Γεωτεχνολογία, Ωκεανογραφία, Σεισμολογία, Σπηλαιολογία, Περιβαλλοντικές επιστήμες κλπ, που μπορούν να συνεργαστούν μεταξύ τους, για να καταλήξουν σε ένα πιο θετικό αποτέλεσμα.  
 
Ο ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ
 
Οι μοναδικές αρχαίες πηγές που αναφέρονται στον μύθο της Ατλαντίδας και οι οποίες έφτασαν έως και σε εμάς προέρχονται από την Αίγυπτο και την Ελλάδα. Τα κείμενα, όπου εμφανίζεται το όνομα Ατλαντίς προέρχονται από το φιλόσοφο Πλάτωνα (427-347 π.Χ.) στους διαλόγους του, Κριτίας και Τίμαιος, όπου μας πληροφορεί λεπτομερώς για την σχετική ιστορία.  
 
Η μικρή ιστορία στον Τίμαιο (23d- 25d) αποτελεί μία πρόγευση για τη διήγηση, η οποία επανεμφανίζεται στον Κριτία (113c – 121c). Στην εκδοχή του Τίμαιου βλέπουμε έναν ιερέα της Σάιδος στην Αίγυπτο να διηγείται στο Σόλωνα τα σχετικά γεγονότα. Από την άλλη πλευρά, ο Κριτίας παρέχει μία λεπτομερή περιγραφή του χαμένου νησιού και των κατοίκων της, όπως επίσης πληροφορίες σχετικές με τους αρχαίους Αθηναίους. Ο Τίμαιος και ο Κριτίας συμφωνούν να διασκεδάσουν τον Σωκράτη με μία ιστορία που «δεν είναι μύθος, αλλά αληθινή ιστορία».  
 
Αξίζει στο σημείο αυτό να τονίσουμε σχετικά, δυο βασικά και γενικά συμπεράσματα που βγάζουμε, από την ανάγνωση των κειμένων του Πλάτωνα:  
 
1ον. Η πεποίθηση του ίδιου του Πλάτωνα ότι περιγράφει πραγματικά γεγονότα, με πολλαπλές αναφορές από τους συνομιλητές, ότι η ιστορία της Ατλαντίδας αναφέρεται σε συμβάντα που όντως έχουν γίνει και  
2ον. Οι αξιοσημείωτες τοπογραφικές, αρχιτεκτονικές και γεωπεριβαλλοντικές λεπτομέρειες, που αναφέρει καθ’ όλη την διάρκεια της περιγραφής του, με αρκετά απλό και κατανοητό τρόπο, λεπτομέρειες οι οποίες ταιριάζουν περισσότερο σε έναν ταξιδιωτικό οδηγό παρά σε έναν φιλοσοφικό μύθο.  
 
Ο Πλάτωνας κυρίως αλλά και οι υπόλοιποι, μεταφέρουν σημαντικές τοπογραφικές, αρχιτεκτονικές, γεωλογικές, περιβαλλοντικές και αστρονομικές πληροφορίες, που έχει μεγάλη σημασία να τις κατανοήσουμε όλες στην σωστή και διεπιστημονική τους βάση και στον Ελλήσποντο.  
 
Το όνομα Ατλαντίς δόθηκε από τον μυθικό Άτλαντα, γιo του Ιαπετού και της Ωκεανίδος Κλυμμένης, σε μια εποχή που οι κάτοικοι της περιοχής Μεσογείου αποκλείεται να γνώριζαν τί υπήρχε πέρα από την Ισπανία και τη Λιβύη. Άλλωστε, κι αν δεχθούμε την άποψη ότι ο Άτλας, ζούσε στη χώρα των Εσπερίδων, πιο λογικό ήταν να δοθεί το όνομα αυτό κάπου κοντά και όχι μακριά, πέρα από το Γιβραλτάρ.  
 
Η αναφορά στην Ατλαντίδα, περιλαμβάνει στον βασικό της κορμό πραγματικά ιστορικά γεγονότα, τα οποία έχουν τύχει ερμηνείας και επεξεργασίας από τους εκάστοτε μεταφορείς της ιστορίας, μέχρι να φτάσουν στα αυτιά του Πλάτωνα και μέσω της δικής τους αντίληψης και πρόθεσης, να φτάσουν στα δικά μας μάτια.  
 
Ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.), μαθητής του Πλάτωνα συνέκρινε την ιστορία της Ατλαντίδας με την αφήγηση του Ομήρου για το τείχος της Τροίας.Με αυτή τη σύγκριση ήθελε να αποδείξει πως και οι δύο ιστορίες ήταν μία ποιητική δημιουργία των συγγραφέων, ούτως ώστε να μπορέσουν να ενισχύσουν τις αφηγήσεις τους.  
 
Από την άλλη πλευρά, υπήρχαν υποστηρικτές της θεωρίας του Πλάτωνα, όπως ο Πλούταρχος, ο Πρόκλος (410-485 μ.Χ.), ο Στράβων (67 π.Χ.-23 μ.Χ.), ο Ποσειδώνιος (135-51 π.Χ.) και ο Αμμιανός Μαρκελλίνος (330-400 μ.Χ.).  
 
Ας δούμε μια μαρτυρία του Πλούταρχου για την προέλευση του μύθου: «Στην αρχή λοιπόν (ο Σόλωνας) επισκέφτηκε την Αίγυπτο και έμεινε, όπως ο ίδιος λέει, στις εκβολές του Νείλου κοντά στην ακτή του Κάνωβου. Εκεί για κάποιο χρονικό διάστημα αντάλλαξε φιλοσοφικές απόψεις με τον Ψένωπη από την Ηλιούπολη και τον Σώγχη τον Σαΐτη, τους πιο σοφούς από τους ιερείς. Από αυτούς άκουσε και τον μύθο για την Ατλαντίδα, όπως λέει ο Πλάτων, και δοκίμασε με ποίημά του να τον κάνει γνωστό στους Έλληνες». [Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι – Σόλων).  
 
«Ο Σόλων καταπιάστηκε με τη μεγάλη πραγματεία για την παράδοση ή για τον μύθο της Ατλαντίδας, που είχε ακούσει από τους λογίους στη Σάη και ενδιέφερε τους Αθηναίους, αλλά κουράστηκε, όχι από πολλές ασχολίες, όπως λέει ο Πλάτων, αλλά μάλλον από τα γεράματα, τρομάζοντας στην ιδέα ενός τόσο μεγάλου έργου. Γιατί, ότι είχε στη διάθεσή του πολύν χρόνο ελεύθερο, το δείχνουν οι παρακάτω στίχοι: Γερνάω μαθαίνοντας συνεχώς πολλά και τώρα μου αρέσουν τα έργα της Αφροδίτης, του Διόνυσου και των Μουσών, που δίνουν χαρές στους ανθρώπους». Επίσης στο ίδιο κείμενο, ο Πλούταρχος αναφέρει: (Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι – Σόλων, 31.3)  
 
Ο Πλάτων είχε τη φιλοδοξία να επεξεργαστεί και να εξωραΐσει την ιστορία της Ατλαντίδας όμως όσο μεγάλη είναι η ευχαρίστηση που μας προσφέρουν τα όσα έχει γράψει, άλλο τόσο μεγάλη είναι η λύπη από αυτά που παρέλειψε. Η σοφία του Πλάτωνα άφησε την Ατλαντίδα ως το μοναδικό ημιτελές μέσα στα πολλά και λαμπρά έργα του.  
 
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι και ο Πλούταρχος γνώριζε σχετικά με την Ατλαντίδα και μας δίνει πληροφορίες που ούτε ο Πλάτωνας ανέφερε, όπως τα ονόματα των ιερέων που συνομίλησαν με τον Σόλωνα. Δηλαδή είναι δεδομένο ότι είχε και αυτός πρόσβαση στα τεκμήρια περί Ατλαντίδας. Μάλιστα τονίζει ότι ήταν ένα τιτάνιο έργο, υπονοώντας ότι τα τεκμήρια ήταν πάρα πολλά. Κάτι που προσπάθησε ο Πλάτων, στα γεράματα κιόλας, αλλά δεν κατάφερε να ολοκληρώσει ο ίδιος. Η αναφορά αυτή του Πλουτάρχου έρχεται να μειώσει σημαντικά το σύννεφο αμφιβολίας για το αν τα περί Ατλαντίδας ήταν ένα εφεύρημα του Πλάτωνα του ίδιου.  
Αλλά ας εξετάσουμε τον περίεργο αυτόν μύθο της Ατλαντίδας.  
 
Εκείνα που πρέπει να περιλαμβάνει η εξέταση κάθε φαινομένου είναι το: πότε έγινετο γεγονός,πού έγινε και τι έγινε. Με αυτά τα ερωτήματα θα ασχοληθούμε στη συνέχεια.




Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 12:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.