Είναι στρατηγικό αξίωμα, ότι το αντικείμενο του ναυτικού πολέμου πρέπει πάντα να είναι άμεσα ή έμμεσα είτε η εξασφάλιση του ελέγχου της θάλασσας είτε για να αποτρέψουμε τον εχθρό να εξασφαλίσουμε αεροναυτική κυριαρχία με σκοπό την απαγόρευση εισόδου περιοχής. Η εξασφάλιση του ελέγχου της θάλασσας, ωστόσο, δεν συνεπάγεται πάντα την αναζήτηση του εχθρικού στόλου και την εξάλειψή του στη μάχη.
Τι μπορούν να προσφέρουν ο Θουκυδίδης και άλλα κλασικά έργα σχετικά με τη θαλάσσια ισχύ και τη ναυτική στρατηγική για την κατανόηση της στρατηγικής κατάστασης της Ελλάδας σήμερα;
Ο Θουκυδίδης του 21ου αιώνα σίγουρα θα προειδοποιούσε για τη μεταβαλλόμενη ισορροπία της ναυτικής ισχύος. Πολλοί σχολιαστές περιγράφουν τη σημερινή εποχή ως μια «άνοδο νέων δυνάμεων», στην οποία η κατανομή της ισχύος μετατοπίζεται, και ιδιαίτερα στον ζωτικό μας χώρο απομακρύνεται από την ελληνική κυριαρχία στη θάλασσα. Η φιλοδοξία της Τουρκίας να διεκδικήσει μια ηγετική περιφερειακή δύναμη, να οδηγήσει σε ένα Νέο-Οθωμανικό κόσμο, εκδηλώνεται στη ναυτική συσσώρευση αυτής της χώρας. Η δυναμική αύξηση των τουρκικών δυνατοτήτων για την καταπολέμηση των θαλάσσιων κοινών είναι ένα ενδεικτικό σημάδι του πόσο αποφασισμένοι είναι οι διαμορφωτές πολιτικής της Τουρκίας να ανταγωνιστούν στην περιφερειακή σκηνή.
Η αναφερόμενη φιλοδοξία της Τουρκίας να κατέχει στόλο ανοικτής θάλασσας με αεροπλανοφόρο είναι εξίσου μια δήλωση εξωτερικής πολιτικής πρόθεσης, αλλά είναι και ένα σχέδιο για την ενίσχυση των ναυτικών της δυνατοτήτων. Η κατασκευή και η συντήρηση ενός τόσο μεγάλου ναυτικού θα αποδειχθεί δαπανηρή, απαιτώντας σημαντική μακροπρόθεσμη δέσμευση πόρων. Η αύξηση του τουρκικού πληθυσμού σε σχέση με την υπογεννητικότητα που μαστίζει την Ελλάδα και η ταχέως αυξανόμενη βιομηχανική παραγωγή της, σημαίνει ότι η Τουρκία θα απαιτήσει περιφερειακή επιρροή, προς όφελός τους στις αγορές και επίσης προσπάθεια να αυξήσει τη σχετική διεθνή ισχύ της. Υπάρχει ένας αναπόφευκτος κρίκος στην αλυσίδα της λογικής ακολουθίας όπως βιομηχανία, αγορές, έλεγχος [υπερπόντιων εδαφών], ναυτικό, βάσεις.
Η δέσμευση του καθεστώτος για την οικοδόμηση του ναυτικού μιας περιφερειακής δύναμης παρουσιάστηκε εμφανώς στην αναθεώρηση του στόλου της Τουρκίας από το 1996, τότε που άρχισε να σκέπτεται το σχέδιο υλοποίησης «Γαλάζια Πατρίδα». Η παρέλαση των πλοίων και των αεροσκαφών που με κάθε ευκαιρία ο πρόεδρος Ερντογάν παρουσιάζει στα θεάματα του εθνικισμού που επιδεικνύει πρέπει να προειδοποιήσει τις παγκόσμιες δυνάμεις για την αστάθεια που διαμορφώνεται. Συνδέοντας τα εσωτερικά προβλήματα της Τουρκίας με την αναθεώρηση του στόλου, ο Ερντογάν διακήρυξε ότι η οικοδόμηση «ενός ισχυρού και σύγχρονου ναυτικού είναι ένα σημαντικό σημάδι ενός κορυφαίου στρατού». Οι δημόσιες δηλώσεις του Ερντογάν αντικατοπτρίζουν πιστά τις πεποιθήσεις του σχετικά με τη σύνδεση μεταξύ της θαλάσσιας ισχύος και του εθνικού μεγαλείου που εκφράζεται σε όλες του τις ομιλίες.
Τον 21ο αιώνα, η ανθρωπότητα έχει εισέλθει στην εποχή της μεγάλης κλίμακας εκμετάλλευσης της θάλασσας. Η ιστορία και η εμπειρία λένε ότι μια χώρα θα αυξήσει την εθνική της ισχύ αν ελέγχει τις θάλασσες που την περιβάλουν και θα τη μειώσει αν τις παραδώσει. Ένα ισχυρό κράτος διαθέτει ανθεκτικά θαλάσσια δικαιώματα και ένα αδύναμο κράτος έχει ευάλωτα θαλάσσια δικαιώματα. Πρέπει να ακολουθήσουμε μια αναπτυξιακή πορεία για να γίνουμε ένα πλούσιο και ισχυρό κράτος κάνοντας χρήση της θάλασσας.
Στο αίτημά μας για μια επιταχυνόμενη «κατασκευή ενός εκσυγχρονισμένου ναυτικού», η πολιτική ηγεσία σίγουρα πρέπει να συμπεριφέρεται σαν ένας αφοσιωμένος μαθητής του Θουκυδίδη. Σήμερα, φαίνεται ότι ο Θουκυδίδης που είναι προφήτης δεν τιμάται δεόντως από το τη χώρας του. Τα γραπτά του Θουκυδίδη παραμένουν ανεφάρμοστα σε μια εποχή που ο Υπουργός Άμυνας καλεί τις ένοπλες δυνάμεις να δώσουν προτεραιότητα στην Τουρκική απειλή ως νούμερο ένα πρόκληση και να αναπτύξουν τις σωστές επιχειρησιακές δυνατότητες και σχέδια για ενίσχυση της αποτροπής και διατήρηση του ανταγωνιστικού μας πλεονεκτήματος. Το να διώχνεις τον Θουκυδίδη από τη πολιτική σου δεν έχει νόημα όταν ο κύριος ανταγωνιστής της Ελλάδας τον πλησιάζει για καθοδήγηση πολιτικής και στρατηγικής.
Η μελέτη του Θουκυδίδη από τη Τουρκία δείχνει πώς οι ηγέτες της προτίθενται να επιβάλουν μεγαλύτερο κίνδυνο στην Ελλάδα στον αγώνα ισχύος για κυριαρχία στη θάλασσα. Το έργο του Θουκυδίδη προσφέρει καθοδήγηση για τη διαχείριση τέτοιων κινδύνων. Οι μεγάλοι ηγέτες του Πολεμικού Ναυτικού που κέρδισαν τη νίκη στη θάλασσα είχαν μελετήσει το Θουκυδίδη ως μέρος της στρατηγικής τους. Οι σημερινοί θα ήταν συνετοί να ακολουθήσουν τα χνάρια τους και να κάνουν το ίδιο. Οι γνώσεις τους σχετικά με την πολιτική, τη στρατηγική και τη θαλάσσια μάχη συμβουλεύουν την Ελλάδα να αποκτήσει τη ναυτική δύναμη για να ελέγξει και να ασκήσει κυριαρχία στη θάλασσα. Αυτές οι ιδέες έχουν διαρκή αξία για τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων στην Ελλάδα τον 21ο αιώνα, όπως έκαναν στην αρχή του προηγούμενου αιώνα με την ενίσχυση του στόλου με τον Αβέρωφ.
*Ο Υποναύαρχος (εα) Δημήτριος Τσαϊλάς ΠΝ δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου, είναι μέλος και ερευνητής του Ινστιτούτου για την Εθνική και Διεθνή Ασφάλεια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου