23 Οκτωβρίου 2021

Θράκη 1913, το κράτος των 56 ημερών (η ιστορία του μέσα από τα γραμματόσημα της εποχής)

Γράφει ο Δημήτρης Περδίκης 
 
Κατά τον 1ον Βαλκανικό Πόλεμο, τον Οκτώβριο του 1912 η Βουλγαρία κατόρθωσε να καταλάβει σχεδόν όλη την Θράκη. Κατά τον 2ο Βαλκανικό Πόλεμο που ακολούθησε, η Δυτική Θράκη κατελήφθη από ελληνικά στρατεύματα η δε Ανατολική Θράκη ανακαταλήφθηκε από τους Τούρκους.
 
Την 14η Ιουλίου 1913 σύνταγμα Κρητών της 8ης μεραρχίας κατέλαβε την Κομοτηνή. Στις 7 Αυγούστου είχαν βρεθεί γραμματόσημα της οθωμανικής διοίκησής τα οποία είχαν επισημανθεί με τον ελληνικό θυρεό και με επιγραφή «ΕΛΛ. ΔΙΟΙΚ. ΓΚΙΟΥΜΟΥΛΤΖΙΝΑΣ» και νέες τιμές σε ελληνικό νόμισμα.  
 
Μετά την λήξη του πολέμου συνεκλήθη συνέδριο στο Βουκουρέστι για την ρύθμιση των θεμάτων των βαλκανικών πολέμων. Το συνέδριο του Βουκουρεστίου αποφάσισε μετά από έντονες διπλωματικές διεργασίες την απόδοση της Δυτικής Θράκης στην Βουλγαρία.
 
Έντονη ήταν η ανησυχία των πληθυσμών που κατοικούσαν στην Δυτική Θράκη για την τύχη των. Κατά την προηγούμενη κατοχή της περιοχής από τις βουλγαρικές δυνάμεις (Οκτώβριος 1912 ως Ιούλιος 1913) οι Βούλγαροι είχαν δείξει τις προθέσεις τους να πραγματοποιήσουν πόγκρομ ή εθνοκάθαρση κατά των μη Βουλγάρων που κατοικούσαν εκεί. Σχεδόν όλες οι οικογένειες των Ελλήνων είχαν απομακρυνθεί από την πόλη της Κομοτηνής και είχαν εξοριστεί σε κάποια χωριά.  
 
Ένα κείμενο γραμμένο στην γαλλική γλώσσα αποστέλλεται προς τις μεγάλες δυνάμεις. Το υπογράφουν οι μητροπολίτες: Χρύσανθος Κομοτηνής, Διδυμοτείχου Φιλάρετος και Τραπεζούντος Νικόλαος. Με αυτό ζητούν όπως η Δυτική Θράκη ενωθεί με την Ελλάδα ή να μείνει κράτος αυτόνομο και ουδέτερο. Οι Θρακιώτες αυτονομιστές έστειλαν επιτροπές στην Ελλάδα και την Τουρκία για να ζητήσουν βοήθεια στο εγχείρημά τους. Ο μητροπολίτης Χρύσανθος συναντιέται με τον Ελευθέριο Βενιζέλο ο οποίος του δηλώνει πως το θέμα έχει κλείσει και τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει την υπαγωγή της Θράκης στην Βουλγαρία. Η Ελλάδα είχε υπογράψει ήδη την συνθήκη του Βουκουρεστίου η οποία και την δέσμευε. 
 
Η Τουρκία τους δέχεται πιο ευνοϊκά. Στην Κωνσταντινούπολη είχε φτάσει αντιπροσωπεία Μουσουλμάνων, Ορθοδόξων και Εβραίων Θρακών. Ο Γάλλος πρέσβης τους βοήθησε, η τουρκική κυβέρνηση τους φέρθηκε εγκάρδια. Εκεί τότε με γαλλική βοήθεια συντάχθηκε ο καταστατικός χάρτης της αυτόνομης πολιτείας. Οι πρεσβείες της Μεγάλης Βρετανίας, της Αυστρίας και της Ρωσίας όμως αρνήθηκαν να τους δεχθούν. 
 
Η Τουρκία απέστειλε στην Δυτική Θράκη στρατιώτες μεταμφιεσμένους σε χωρικούς. Ακόμα Τούρκοι αξιωματικοί επικεφαλείς σωμάτων τσετών πέρασαν στην Δυτική Θράκη και άρχισαν τις επιθέσεις σε βουλγαρικά χωριά, καίγοντας τα χωριά Μοναστήρι και Σισανλί (Ποντίκια) όπου σκότωσαν 42 γυναικόπαιδα. Όμως και η Βουλγαρία είχε πριν λίγες εβδομάδες προχωρήσει σε ομαδικές σφαγές Τούρκων αμάχων στην Βουλγαρία, όταν είχε γίνει γνωστή η ανακατάληψη της Αδριανούπολης από τον τουρκικό στρατό.  
 
Το αυτονομιακό κίνημα είχε ξεκινήσει από μουσουλμάνους ορεινών χωριών της Ροδόπης στις 16 Αυγούστου. Οι κινηματίες έφτασαν στην Κομοτηνή στις 31 Αυγούστου (1913). Ο ελληνικός στρατός είχε ήδη εγκαταλείψει από τις 13 Αυγούστου την πόλη. Τελευταίος είχε φύγει ο Κρητικός λοχίας Γεώργιος Παπαηλιάκης ο οποίος πήρε μαζί του και την σημαία από το διοικητήριο, δώρο της αδελφότητας Ελληνίδων Κομοτηνής. 
 
Στις 31 Αυγούστου 1913 έγινε η ανακήρυξη της Αυτονόμου Πολιτείας της Δυτικής Θράκης. Ονομάστηκε και το κράτος των 56 ημερών. Φρούραρχος της πόλης τοποθετήθηκε Έλληνας. Αμέσως ανέλαβε καθήκοντα η «Προσωρινή Κυβέρνηση της Δυτικής Θράκης» με πρόεδρο τον Μεχμέτ Χαφούζ Σαλάχ Εφέντη. Μέλη της οί Σουλεϊμάν Ασκερή Μπέη, Ρεσίτ Μπέη, Ρεϊφ Μπέη, ο επίσκοπος Μαρωνείας Νικηφόρος, ο Αρμένιος Μ.Ταμπακιάν και ο Εβραίος Γιακά Κασαβή. Γραμματέας ορίστηκε ο Χαφούζ Γκαλήπ ο οποίος μετά την ένωση της Θράκης με την Ελλάδα, το 1920 έγινε βουλευτής της Ελληνικής Βουλής. Προσωρινοί διοικητές διορίστηκαν στην Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή) Τούρκος και στο Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) και Σουφλί Έλληνες.
 
Το ιδρυθέν κράτος είχε έκταση 8.600 τ.χ. και πληθυσμό περί τους 500.000 κατοίκους, από τους οποίος οι μισοί περίπου ήσαν Έλληνες και οι υπόλοιποι ήσαν Τούρκοι, Πομάκοι, Αρμένιοι, Εβραίοι, Βούλγαροι και Λεβαντίνοι. 
 
Δημιουργήθηκε στρατός και σημαία. Εκδόθηκαν γραμματόσημα, ετοιμάστηκαν διαβατήρια και κυκλοφόρησε εφημερίδα.  
 
Η Τουρκία ήταν φιλική με τους αυτονομιστές μέχρι τις 10 Οκτωβρίου 1913 οπότε υπέγραψε την συνθήκη με την Βουλγαρία. Με την συνθήκη αυτή η Τουρκία αναγνώρισε την βουλγαρική κυριαρχία στην Δυτική Θράκη και η Βουλγαρία της τουρκική κυριαρχία στην Ανατολική Θράκη.
 
Τότε για πρώτη φορά η Βουλγαρία έστειλε στρατό και λοιπό προσωπικό για να ασκήσει την εξουσία της στην Δυτική Θράκη βάσει των συνθηκών Βουκουρεστίου και Κωνσταντινουπόλεως. Τότε βέβαια καταλύθηκε και η αυτόνομη διοίκηση στις 25 Οκτωβρίου 1913. 
 
Στην συνέχεια η βουλγαρική διοίκηση που ανέλαβε φρόντισε να εξορίσει ή να απελάσει ολόκληρο τον ελληνικό πληθυσμό. Τον Νοέμβριο του 1914 επισκέφθηκε την Θράκη ο Βούλγαρος μονάρχης Φερδινάνδος. Τότε άρχισε ένας μαζικός εποικισμός από Βουλγάρους στην Ροδόπη. Οι δε εκκλησίες, τα σχολεία και η μητρόπολη έγιναν όλα βουλγαρικά. 
 
Το 1918 η Δυτική Θράκη απελευθερώθηκε από συμμαχικά στρατεύματα που ίδρυσαν την Συμμαχική Διοίκηση Θράκη. 
 
Το 1920 η Δυτική Θράκη ενσωματώθηκε στην μητέρα Ελλάδα.  
 
Τα πρώτα γραμματόσημα το «Κράτος της Δυτικής Θράκης» τα κυκλοφόρησε στις 8 Σεπτεμβρίου 1913 με δυο σφραγίδες με επιγραφή Μαουαρεσί Χυκουμέτ ήτοι Προσωρινή Κυβέρνηση. Με αυτή σφράγιζαν φύλλα χαρτιού και έτσι δημιούργησαν γραμματόσημα αποκοπτόμενα με ψαλίδι. Το ένα με αναγραφόμενη αξία 1 πιάστρα σφραγιζόταν με μπλε μελάνι, Το δεύτερο με αξία 2 πιάστρες με βιολέ μελάνι. Οι σφραγίδες μπαίνανε και σε φακέλους στην άνω δεξιά γωνία και έτσι δημιουργούσαν μονόφυλλα. 
 
Λίγες ημέρες αργότερα με τον ίδιο τρόπο δημιούργησαν δυο όμοιου μεγέθους σφραγίδες με άλλη επιγραφή «Χουκουμέτ Μουστουκλισί, δηλαδή «Αυτόνομη Κυβέρνηση». 
 
Ακόμα σε μικρότερες διαστάσεις (19½ Χ 29½ χιλ. τρείς σφραγίδες με αξίες 10 παράδες (κόκκινο μελάνι), 20 παράδες (βιολέ) και 1 πιάστρο (μπλε) με την ίδια επιγραφή. 
 
Όλα αυτά υπάρχουν σε ένα μεγάλο πλήθος χαρτιού απλό, διαφανές, ραβδωτό, με υδατόσημο. Επίσης σε διάφορες ποικιλίες όπως γραμματόσημα σε λάθος χρώμα μελανιού ή και σε άλλο χρώμα μελανιού, ζεύγη αντίποδα κ.ά. που δείχνει πως είχαν να εξυπηρετήσουν… διάφορες φιλοτελικές προτάσεις ή ίσως είχανε… μεθύσει και δεν ξέρανε τι κάνανε. Μάλλον το πρώτο ίσχυε! 
 
Τον Οκτώβριο έχουμε και άλλες επισημάνσεις πάνω σε βουλγαρικά γραμματόσημα με επιγραφές πάντα στα τουρκικά με αραβική γραφή, άλλα σε χρώμα μπλε και άλλα σε χρώμα κόκκινο. 
 
Επίσης σε ελληνικά γραμματόσημα, λιθογραφικά και εκστρατείας. 
 
Ακόμα μία έκδοση τυπογραφικής επισήμανσης σε τουρκικά γραμματόσημα 1909-13. Σειρά 6 αξιών. Η έκδοση αυτή κυκλοφόρησε μόνο στο Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) όπου οι κάτοικοι με την αποχώρηση του ελληνικού στόλου και ενώ περίμεναν με φόβο να φτάσουν οι Βούλγαροι είδαν να έρχονται οι αυτονομιακοί από την Κομοτηνή με επικεφαλής Έλληνα διοικητή. 
 
Αυτά όλα συνέβαιναν στην δυτική Θράκη του 1913 σε σκηνικό οπερετικό και γραφικό αλλά και δραματικό με τις εκτελέσεις αμάχων.  
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 11:00 π.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.