Επίτιμος Διοικητής Β΄ Σώματος Στρατού
Δεν δείλιασαν οι "Έλληνες του ΄40" όπως δεν δείλιασαν μπροστά στο θάνατο και οι Έλληνες των Θερμοπυλών και της Σαλαμίνας, του Μαραθώνα, του Βυζαντίου, του ΄21 και του Μακεδονικού Αγώνα .Και τον έκαναν σύμβολο το θάνατο που άγγιξε το "Μολών Λαβέ" του Λάκωνα Λεωνίδα και θα ανακυκλωθεί 20 αιώνες μετά από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο στην Πύλη του Ρωμανού και θα γίνει σημαία ανεξίτηλη στην οποία αποτύπωσαν την αποφασιστική διάζευξη "λευτεριά ή θάνατος". Πέραν όμως από τα κελεύσματα της Ιστορίας, του ηθικού και του πατριωτικού ενθουσιασμού, η νίκη στον πόλεμο είναι αποτέλεσμα ορθής, λεπτομερούς, επίπονης και δαπανηρής προετοιμασίας και μιας επιδέξιας διεξαγωγής των πολεμικών επιχειρήσεων, από ικανούς, ανιδιοτελείς, φιλόπατρεις και ηθικούς ηγέτες.
Μια τέτοια σεμνή ηγετική μορφή που τη διέκρινε η σύνεση και η φρόνηση, σε συνδυασμό με διοικητικές και οργανωτικές ικανότητες, με το θάρρος της γνώμης και προπάντων με πνεύμα πρωτοβουλίας, ήταν ο Υποστράτηγο Χαρ. Κατσιμήτρο Διοικητής της VIII Μεραρχίας. Της Μεραρχίας που δέχτηκε όλο το βάρος της εχθρικής επίθεσης την 28 Οκτ 1940. Ήταν αυτός που με την τεράστια πολεμική εμπειρία, σταμάτησε την αξονική άμπωτι στο Καλπάκι, για να ξεκινήσει η συμμαχική παλίρροια. Και φυσικά αυτός θα ήταν εκείνος που θα είχε και την ευθύνη σε περίπτωση αποτυχίας.
Ο Υπγος Χ. Κατσιμήτρος γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1886 στο χωριό Κλειτσός, του νομού Ευρυτανίας. Το 1904 κατατάχθηκε, ως εθελοντής στον Ελληνικό Στρατό, το 1915-18 πολέμησε στο "Μακεδονικό Μέτωπο" και το 1921-1922 συμμετείχε στην Μικρασιατική Εκστρατεία, με το βαθμό του Ταγματάρχη όπου και τραυματίστηκε στο γόνατο και μεταφέρθηκε για νοσηλεία στη Σμύρνη. Στο βαθμό του Υποστρατήγου διετέλεσε Διοικητής της VIIης Μεραρχίας Δράμας, της IXης Μεραρχίας Κοζάνης και στις 9 Φεβρουαρίου 1938 ανέλαβε διοικητής της VIIIης Μεραρχίας με έδρα τα Ιωάννινα, όπου ο Στρατηγός μαζί με τους άνδρες του αλλά και τον λαό της Ηπείρου έμελλε να αντιμετωπίσουν μια πανίσχυρη ιταλική πολεμική μηχανή.
Μέχρι το 1939 ο ορατός κίνδυνος κατά της χώρας μας προερχόταν από τη βουλγαρική επεκτατικότητα και η σχεδίαση της άμυνας ήταν προσανατολισμένη στα Ε/Β σύνορα. Από την πλευρά της Γιουγκοσλαβίας και της Τουρκίας δεν αντιμετωπίζονταν απειλές, ενώ η Αλβανία ήταν από απόψεως στρατιωτικής ισχύος αμελητέα. Η αποβίβαση, όμως, των ιταλικών στρατευμάτων στην Αλβανία την 7η Απριλίου του 1939 και η κατάληψη της χώρας αυτής μέσα σε ελάχιστες ώρες, μετέβαλε δραματικά τα μέχρι τότε δεδομένα της επιχειρησιακής σχεδίασης και προπαρασκευής. Η νέα κατάσταση επέβαλε την ταχεία αλλά και ψύχραιμη αντιμετώπιση της διπλής απειλής, τόσο από τη Βουλγαρία όσο και από Αλβανία από μια αυτοκρατορία «οκτώ εκατομμυρίων λογχών» στον τομέα των συνόρων Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας .
Το ζήτημα τώρα της τροποποίησης της αμυντικής σχεδιάσεως που προέκυψε ήταν σημαντικό και επείγον. Τώρα η μάχη από πλευράς Ελλάδος γίνεται με το χρόνο που πρέπει να κερδηθεί για την προετοιμασία της άμυνας στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Με βάση αυτά τα δεδομένα, κοινοποιείται στις 4 Μαΐου 1939 το Σχέδιο Επιχειρήσεων ΙΒ (από τα αρχικά Ιταλία – Βουλγαρία), σύμφωνα με το οποίο η τελική τοποθεσία άμυνας θα ήταν στη γραμμή Άραχθος – Μέτσοβο – καμπή Αλιάκμονος – όρος Βέρμιο – όρος Βόρας . Μια τοποθεσία φύση ισχυρά και ιδιαίτερα οικονομική από πλευράς απαιτουμένων δυνάμεων.
Η Ήπειρος όμως και ένα τμήμα της Δυτικής Μακεδονίας θα έπρεπε αναγκαστικά να εγκαταλειφθούν από την VIII Μεραρχία, που το 95% των στρατιωτών της προερχόταν από τις περιοχές αυτές. Οι επιπτώσεις στο ηθικό των ανδρών αυτών, αλλά και όλου του Στρατού στην αναγκαστική επιλογή αυτής της λύσης, είναι προφανείς και τραγικές. Αυτή όμως είναι και η κορυφαία στιγμή του ΗΓΕΤΗ ΚΑΤΣΙΜΗΤΡΟΥ. Πρώτος και περισσότερο απ΄ όλους αναλογίζεται το αναγκαίο κακό για την άμυνα στην τοποθεσία του Αράχθου, αλλά και την ευθύνη ως τοπικός διοικητής, να ανατρέψει αυτά τα δεδομένα, για να μην παραχωρηθεί σπιθαμή ηπειρωτικής γης στον εχθρό. Αυτό είναι και το κυρίαρχο στοιχείο του Ηγέτη. Όταν εντοπίσει την ανάγκη ότι κάποια κατάσταση πρέπει να αλλάξει προς το καλύτερο, πρέπει να δρομολογεί χωρίς χρονοτριβή και μεθοδικά την αλλαγή.
Έτσι σε ολόκληρη τη μεθόριο αρχίζει μια τιτάνια προσπάθεια οργάνωσης του εδάφους με έργα εκστρατείας – μια και δεν υπάρχει χρόνος για μόνιμη οχύρωση – στην προωθημένη αμυντική τοποθεσία Καλαμά ποτ -Ελαία (Καλπακι )- Γκραμπάλα -Υψ. Κλέφτης. που προχωρεί με ταχύτατο ρυθμό. Ο Διοικητής της Μεραρχίας περιέρχεται όλη τη μεθόριο διαρκώς και δίδει επί τόπου διαταγές και οδηγίες προς τους αξιωματικούς και οπλίτες των φυλακίων, προσπαθώντας να τους τονώσει το ηθικό και να εξάψει τον πατριωτισμό τους...
Την 1η Σεπτεμβρίου 1939, κοινοποιείται από το Γενικό Επιτελείο, κατόπιν προτάσεως του Κατσιμήτρου, νέο Σχέδιο Επιχειρήσεων με την ονομασία ΙΒα. Το νέο πλέον σχέδιο προβλέπει, προωθημένη άμυνα, στην τοποθεσία Καλάμάς ποτ. - Ελαία (Καλπάκι ) – Γκραμπάλα- υψ. Κλέφτης, όπου ο ορεινός όγκος του Καλπακίου περικλείει μια κοιλάδα σε σχήμα πετάλου. Στα χαμηλότερα σημεία της τοποθεσίας υπήρχαν τα έλη που δημιουργούσε ο ποταμός Καλαμάς.
Στις 9 Αυγούστου 1940, αποστέλλεται στη Μεραρχία το νέο τροποποιημένο σχέδιο ΙΒβ, στο οποίο, επαναλαμβάνεται μεν η αποστολή της προωθημένης άμυνας στην τοποθεσία Ελαία (Καλπάκι) – Καλαμά, αλλά παρέχεται στο Μέραρχο η πρωτοβουλία να ελιχθεί επιβραδυντικώς αναλόγως της εξελίξεως της καταστάσεως. Τώρα λοιπόν η ευθύνη της απόφασης για την εμμονή ή όχι για άμυνα στο Καλπάκι επαφίεται στον Στρατηγό Κατσιμήτρο. Αυτός και οι Ηπειρώτες του θα δεχθούν το κύριο βάρος της ιταλικής επιθέσεως, από το 25ο Σώμα Στρατού των Ιταλών ενισχυμένο με 4000 Αλβανούς. Το δώρο από τους Ιταλούς στην Αλβανία για τη συνδρομή τους αυτή, θα ήταν η παραχώρηση σε αυτούς της περιοχής της Θεσπρωτίας.
Το ιστορικό βράδυ της 27ης προς 28η Οκτωβρίου, οι προφυλακές της Μεραρχίας κατέγραψαν ασυνήθιστη κίνηση στον απέναντι Ιταλικό τομέα. Ο Κατσιμήτρος αμέσως ενημερώνει το Γενικό Επιτελείο για τις εξελίξεις, την επικείμενη Ιταλική επίθεση και διαβεβαιώνει ότι ".....μπορεί να μην έχω το ανάστημα του Στρατάρχου Πεταίν, όστις κατά το 1916 αμυνόμενος σθεναρώς στο Βερντέν είπε ότι δε θα περάσουν οι Γερμανοί, αλλά δύναμαι να σας διαβεβαιώσω εν πλήρει πεποιθήσει ότι δε θα περάσουν οι Ιταλοί από το Καλπάκι."
Μόλις δύο ώρες μετά ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος Ιωάννης Μεταξάς, κάπου σε ένα προάστιο της Αθήνας, φορώντας πυζάμες λόγω του περασμένου της ώρας, με ελαφρά τρεμάμενα χέρια θα παραλάβει το ιταμό Ιταλικό τελεσίγραφο και θα προφέρει τις περίφημες Γαλλικές λέξεις: "Alors, c' est la guerre".
Τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου οι δυνάμεις του στρατηγού Βισκόντι Πράσκα διάβαιναν την ελληνική μεθόριο. Την ίδια ώρα ο Πρωθυπουργός στο υπουργικό συμβούλιο, ενημέρωσε τους υπουργούς για το τί είχε συμβεί και έφερε ενώπιον των συνεργατών του τα πολεμικά διατάγματα. Κατόπιν πήρε στα χέρια του την πένα του για να υπογράψει, στάθηκε για λίγο, την ακούμπησε και πάλι στο τραπέζι, έσκυψε το κεφάλι του σαν να σκεπτόταν κάτι, έκανε το σταυρό του, ξαναπήρε την πένα του και τη στιγμή που άρχισε να υπογράφει πρόσθεσε με παλλόμενη από τη συγκίνηση φωνή: «Ο Θεός σώζει την Ελλάδα».
Την ίδια ώρα και ο Στρατηγός Κατσιμήτρος με βαθιά πίστη στο Θεό και στην Υπέρμαχο Στρατηγό και με εμπιστοσύνη απόλυτη στους άνδρες της Μεραρχίας του, βροντοφώναζαν με το δικό τους τρόπο, το δικό τους ΟΧΙ και αντιμετώπιζαν με σθένος τις 4 επίλεκτες Ιταλικές μεραρχίες: Τη Μεραρχία Αλπινιστών «ΤΖΟΥΛΙΑ», με κατεύθυνση το Μέτσοβο, την Τεθωρακισμένη Μεραρχία «ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ» και τη Μεραρχία Πεζικού «ΦΕΡΡΑΡΑ» με κατεύθυνση τα Ιωάννινα και τη Μεραρχία Πεζικού «ΣΙΕΝΑ», με κατεύθυνση την Πρέβεζα, για την υπερκέραση των Ιωαννίνων. Οι ελληνικές δυνάμεις στη γραμμή προκαλύψεως λαμβάνουν το βάπτισμα του πυρός μέσα σε ένα κολασμένο δαντικό σκηνικό. Δεν σάστισαν όμως, αλλά συμπτύχθηκαν κανονικά, όπως προέβλεπε το σχέδιο που είχε εκπονήσει η Μεραρχία, προς την κύρια αμυντική τοποθεσία. Το ΈΠΟΣ του 1940 έχει ξεκινήσει....
Με τη λήξη του προκαλυπτικού αγώνος, γράφει ο Κατσιμήτρος στην Ημερήσια Διαταγή του στις 30/10/1940: "Ο αγών θα διεξαχθή μετά πείσματος και επιμονής ακαταβλήτου. Άμυνα κρατερά επί των θέσεών μας μέχρις εσχάτων. Ουδεμία ιδέα εις ουδένα να υπάρχη περί υποχωρήσεως……... Ήδη πάντες, από του Στρατηγού Διοικητού της Μεραρχίας μέχρι και του τελευταίου στρατιώτου, θα αγωνισθώμεν επί των θέσεών μας. Και εν ανάγκη θα πέσωμεν όλοι υπερασπιζόμενοι αυτά..."
Μεταξύ 4-6 Νοεμβρίου 1940, κατά την επίθεση των ΤΘ της "Μεραρχίας ΚΕΝΤΑΥΡΩΝ" ο Κατσιμήτρος, παρασύρει τα τεθωρακισμένα τους στα έλη που δημιούργησε ο ποταμός Καλαμάς και τα οποία σκοπίμως τη χρονιά αυτή δεν αποξηράθηκαν προκειμένου, να λειτουργήσουν ως Α/Τ κώλυμα. Τα ιταλικά τεθωρακισμένα "κόλλησαν" στην κυριολεξία σε αυτήν την τοποθεσία με αποτέλεσμα το πυροβολικό μας εύκολα να τα καταστρέψει. Μια τεχνική που εφάρμοσε πρώτος ο Μιλτιάδης για να επιτύχει το 490 π.Χ. την παγίδευση και την καταστροφή του περσικού ιππικού μέσα στο έλος στο Μαραθώνα.
Στις 8 Νοεμβρίου 1940, ο κόσμος όλος μένει άναυδος, μη μπορώντας να πιστέψει ότι η πρώτη νίκη του ελευθέρου κόσμου εναντίον των δυνάμεων του Άξονα ήταν γεγονός στα ηπειρωτικά βουνά. Στην επιτυχία αυτή, πρέπει να τονίσουμε, η συμβολή του πυροβολικού ήταν μέγιστη. Διότι, τα βλήματα δεν πηγαίνουν στον στόχο απλώς με… το ηθικό των πυροβολητών. Απαιτείται σχεδίαση, οργάνωση, εκπαίδευση και διοίκηση αλλά και μία άριστη λειτουργία του συστήματος ΔΜ η οποία εξασφαλίζει ότι θα υπάρχουν στον απαιτούμενο χρόνο και χώρο τα βλήματα για τα πυροβόλα.
Μετά την άφιξη των εφεδρειών, στις 13 Νοεμβρίου, ο Ελληνικός Στρατός, πλήρως κινητοποιημένος και έχοντας αποκαταστήσει το εθνικό έδαφος, πέρασε στην αντεπίθεση. Έχοντας πλέον την πρωτοβουλία, κατόρθωσε μέχρι τον Ιαν του ΄41 να απωθήσει τις ιταλικές δυνάμεις εντός της Αλβανίας, μέχρι τη γραμμή Χιμάρα – Πόγραδετς. Στη γενική έκθεση του ΓΕΣ για τον πόλεμο 1940-1941 αναφέρεται: "Ο Διοικητής της Μεραρχίας Χ. Κατσιμήτρος …..κατόρθωσε να περισώσει την ηρωική και πολύπαθη Ήπειρο από πρόωρον και αδικαιολόγητον παράδοσίν της εις τον εχθρό γενόμενος ούτω ΑΞΙΟΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ"
Όμως μετά τη συνθηκολόγηση έμελλε αυτός ο ήρωας του Έπους του 40, να περάσει μαζί με άλλους ήρωες Στρατηγούς το δικό του Γολγοθά με την αποδοχή συμμετοχής στην Κατοχική Κυβέρνηση του Αντγου Τσολάκογλου. Γιατί όμως ο ένδοξος αυτός στρατηγός δέχτηκε αυτή τη συμμετοχή, με βέβαιο τον κίνδυνο στιγματισμού του ως προδότου; Για όλους όσους γνώριζαν τον Κατσιμήτρο και τους άλλους Στρατηγούς και εκτιμούν τα γεγονότα χωρίς ιδεολογικά συμπλέγματα και προκαταλήψεις, γνωρίζουν ότι το κίνητρό τους ήταν η εθελοθυσία για μία ακόμη εθνική προσφορά. Ήταν μια στιγμή που στην Αθήνα δεν είχε απόμεινε άλλη εξουσία ή Αρχή, για να λειτουργήσουν οι δημόσιες υπηρεσίες, τα νοσοκομεία, οι συγκοινωνίες, η χωροφυλακή, το λιμενικό, τα τελωνεία, οι τράπεζες κλπ.
Οι Στρατηγοί, πατριωτικά σκεπτόμενοι, γνωρίζοντας τι τους περιμένει, αποδέχτηκαν αυτή τη "συνεργασία" με τον εχθρό και μεταξύ αυτών, με την παρότρυνση και του Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σπυρίδωνα και ο Κατσιμήτρος στον οποίο ανέθεσαν τα Υπουργεία Εργασίας και Γεωργίας. Το πιθανότερο είναι να θεώρησε ότι στις πρωτόγνωρες συνθήκες μπορούσε ίσως κάτι ακόμα να προσφέρει. Σε λιγότερο όμως από πέντε μήνες παραιτήθηκε, αλλά δυστυχώς η συμμετοχή και μόνο ήταν αρκετή για να συμπεριληφθεί αργότερα στον κατάλογο των δωσίλογων.
Το 1945 δικάζεται σε κάθειρξη 5,5 ετών, ενώ αποπέμπεται από το στράτευμα με παράλληλη έκπτωση από το βαθμό του Αντιστρατήγου. Το 1953 αποκαταστάθηκε στο βαθμό του, προήχθη στο βαθμό του Αντιστρατήγου και του αποδόθηκαν όλα τα παράσημά του. Πέθανε την Τρίτη 20 Φεβρουαρίου 1962 και η κηδεία του έγινε δημοσία δαπάνη στο Α΄ Κοιμητήριο Αθηνών.
Και σήμερα, που στους γειτονικούς μας ορίζοντες έχουν επικαθήσει μαύρα σύννεφα που προοιωνίζουν συρρικνώσεις εδαφικές, ας μη δειλιάσουμε βλέποντας τους αριθμούς και ακούγοντας τις απειλές . Ο Θεός της Ελλάδος θα αναδείξει πάλι τη νέα ηγεσία του νέου ΟΧΙ, ώστε σύψυχοι και ομόψυχοι, θα μπορέσουμε να διαβούμε με τη βοήθεια της Αγίας Σκέπης, τις έντεχνα στημένες παγίδες, τόσο από εχθρούς όσο και από λυκόφιλους. Αρκεί, στις μεγάλες αυτές επετείους, ο εορτασμός να είναι ιστορίας μνήμη αλλά και χρέους υπόμνηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου