1 Ιανουαρίου 2023

Οδοιπορικό στην Ιερά Μονή Αγίου Αθανασίου Ζηγκοβίστης με τον φακό του Γιάννη Κατσέα

Φωτογραφίες Γιάννης Κατσέας
Κείμενο Wikipedia
 
Η Μονή Αγίου Αθανασίου Ζηκόβιστας ήταν μοναστήρι του 17ου αιώνα στο Νομό Καστοριάς. Σήμερα, διασώζεται μόνο το Καθολικό της. 
 
Βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Σπήλιος (Ζηκόβιστα), Κερασώνα και Άγιος Ηλίας του νομού Καστοριάς και στη Δαμασκηνιά του νομού Κοζάνης και από το 1918 υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Σισανίου και Σιατίστης.  
 
Ο Άγιος Αθανάσιος Ζηγκοβίστης είναι ό,τι απέμεινε από το πάλαι ποτέ Μοναστήρι που πυρπολήθηκε κατά τη περίοδο των Ελληνοβουλγαρικών αναταράξεων, το Φεβρουάριο του 1905, από ομάδα Εξαρχικών του Κόλε Αντρίεφ (Νικόλαος Ανδρέου κάτω από διαφορετικές συνθήκες) από τη Μόκραινα (Βαρικό Φλώρινας). Bρίσκεται κοντά στα χωριά Σπήλιος (παλαιά ονομασία Ζηκόβιτσα) και Άγιος Ηλίας της Καστοριάς.  
 
Ιστορία 
 
Σύμφωνα με τον Μητροπολίτη Καστοριάς, Φιλάρετο Βαφείδη, η Μονή Αγίου Αθανασίου Ζηκόβιστας χτίστηκε το 1629. Αυτό αναφερόταν σε δύο φιρμάνια που υπήρχαν στο Μοναστήρι το 1900, όταν ο Μητροπολίτης επισκέφθηκε την Μονή, τα οποία όμως σήμερα δε σώζονται. 
 
Το 1747 η Μονή ανακαινίστηκε δια χειρός Παρθενίου, γεγονός που αναφερόταν σε πλάκα που υπήρχε στο Μοναστήρι, και την οποία είδε ο Φιλάρετος, ούτε αυτή όμως σώζεται σήμερα. Υπήρχαν δε προφορικές μαρτυρίες, τις οποίες άκουσε ο Μητροπολίτης, ότι το Μοναστήρι ήταν αρχικά χτισμένο σε άλλο σημείο. Το 1759 κτίστηκε το Μετόχι και το 1760 η βόρειος πλευρά. Η αγιογράφηση του Καθολικού, που σώζεται σήμερα, έγινε το 1785 από τους Μιχαήλ Χιοναδίτη και Δημήτριο Μπορμουτζιώτη, σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει στο υπέρθυρο, στο δυτικό τοίχο του Καθολικού.  
 
Το 1884 στο Μοναστήρι υπήρχαν δώδεκα κελιά χωρητικότητας 120 ατόμων το δε Μοναστήρι είχε εισόδημα 150 λίρες που διαχειριζόταν εξαμελής επιτροπή, επρόκειτο δηλαδή για Ενοριακό μοναστήρι. Στην Μονή λειτούργησε για δεκατρία χρόνια (από το 1872 μέχρι το 1885) σχολείο (δημοτικό και ημιγυμνάσιο).  
 
Την νύχτα της 12ης Μαρτίου του 1905 κομιτατζήδες έβαλαν φωτιά στο Μοναστήρι καθώς αποτελούσε ορμητήριο Ελληνικών ανταρτικών ομάδων. Από τη φωτιά καταστράφηκαν οι στάβλοι με τα ζώα, αρκετά κελιά και το σχολείο με τη βιβλιοθήκη ενώ σώθηκε το Καθολικό.  
 
Το 1930 το Μοναστήρι έγινε Μετόχι του Μοναστηριού της Αγίας Τριάδας, στο Βυθό Βοΐου και δύο χρόνια αργότερα μετόχι της Μονής της Παναγίας στο Μικρόκαστρο. Το 1931 η Μονή είχε στην ιδιοκτησία της, μεταξύ άλλων, 300 περίπου στρέμματα καλλιεργήσιμων εκτάσεων και άλλα 300 στρέμματα με δέντρα. Το 1952 παραχωρήθηκε σε ακτήμονες μεγάλο μέρος της περιουσίας της.  
 
Το 1976 ο Ναός, που είναι το μόνο κτίσμα από το Μοναστήρι που διασώζεται, χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο και έγιναν εργασίες για την αναστήλωση του. Στα πλαίσια αυτών των εργασιών κατασκευάστηκαν στον περίβολο κελιά για την φιλοξενία των επισκεπτών.
 
Αρχιτεκτονική 
 
Το Καθολικό είναι μονόκλιτη θολοσκέπαστη Βασιλική. Ο κυρίως Ναός έχει διαστάσεις 4μ. 8 εκ. Χ 4μ. 50 εκ. ενώ ο Νάρθηκας 4μ. 18 εκ. Χ 4μ. 57 εκ. Και στα δύο τμήματα του Ναού υπάρχουν τυφλοί θόλοι. Η στέγη του κτιρίου είναι δίριχτη και είναι καλυμμένη με σχιστόλιθους. Η τοιχοποιία αποτελείται από λιθοδομή και οι τοίχοι είναι επιχρισμένοι με πολύ αρμολόγημα. Η είσοδος του Ναού βλέπει δυτικά.  
 



Αγιογράφηση 
 
Οι αγιογράφοι του ναού, Μιχαήλ Χιοναδίτης και Δημήτριος Μπορμουτζιώτης κατάγονταν από τους Χιονάδες και το Μπουρμουτσικό (σημ. Επταχώρι) αντίστοιχα. Ο πρώτος αγιογράφησε και τον Ναό του Αγίου Αχίλλειου, στον Πεντάλοφο και το Καθολικό της Μονής της Αγίας Τριάδας στο Βυθό Βοΐου. 
 

Το Καθολικό της Μονής του Αθανασίου Ζηκόβιστας είχε αγιογραφηθεί και πριν το 1785 και πάνω στις παλιές αγιογραφίες, αφού έγινε επίχριση με ασβεστοκονίαμα, φιλοτεχνήθηκαν οι αγιογραφίες που διασώζονται σήμερα.  
 
Από εικονογραφική άποψη ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι διακοσμημένες επιφάνειες του εικονογραφικού προγράμματος (σύνολο αγιογραφικών παραστάσεων) και στη κάτω ζώνη οι ολόσωμοι Αγιοι και οι δυο κτήτορες Μοναχοί του Ναού. Στο Νάρθηκα υπάρχει επιγραφή που σώζεται μέχρι σήμερα:  
 
«ΙΣΤΟΡΙΘΕΙ ΚΕ ΕΚΑΛΩΠΙΣΘΕΙ ΚΑΙ ΟΥΤΩΣ Ο ΠΑΡΩΝ ΝΑΡΘΗΞ ΔΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΕΙΣ ΤΑΙ ΚΑΙ ΕΞΟΔΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣΙΩΤΑΤΑΤΟΥ ΚΥΡΙΩ ΠΑΠΑ ΚΥΡ ΙΑΚΩΒΟΥ ΛΟΥΨΙΩΤΟΥ ΕΠΙ ΕΤΟΥΣ 1785»  
 
Τόσο στον κυρίως Ναό όσο και στο νάρθηκα οι αγιογραφίες είναι ζωγραφισμένες σε τρεις ζώνες. Στον κυρίως Ναό στην πρώτη ζώνη υπάρχουν ζωγραφισμένοι ολόσωμοι Αγιοι ενώ στη δεύτερη σε προτομή, τα λεγόμενα στηθάρια. 
 
Στην τελευταία είναι ζωγραφισμένη η Κοίμηση της Θεοτόκου, ο Χριστός που οδηγείται στο Σταυρό, η Σταύρωση και ο Επιτάφιος Θρήνος. 
 

Στον Νάρθηκα υπάρχουν αγιογραφίες του Χριστού, της Παναγίας Βρεφοκρατούσας, διαφόρων Αγίων και Προφητών, καθώς και σκηνές από την τιμωρία στην κόλαση. Υπάρχουν επίσης εικόνες των Ιερομονάχων Ανανία και Ιακώβου με έξοδα των οποίων έγινε η αγιογράφηση.



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 4:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

2 σχόλια:

ΔΑΝΑΟΣ είπε...

ΑΜΑΝ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΣ ΚΑΛΗ ΑΡΧΗ !
ΟΜΟΡΦΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΠΙΟ ΟΜΟΡΦΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ .
ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΚΑΛΑ Κ ΝΑ ΜΑΣ ΠΑΣ ΣΕ ΠΟΛΛΑ ΑΚΟΜΗ ΠΟΥ ΜΟΝΟ ΕΣΥ ΞΕΡΕΙΣ.
ΚΑΛΗ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΧΡΟΝΙΑ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

01 Ιανουαρίου, 2023 20:09
Giannis Katseas είπε...

Να εισαι παντα καλα αδερφε μου Γιωρικα εσυ και το Κατερινακι σου, να χαρεστε τα παιδακια σας και τα εγγονακια σας.
Καλη χρονια και καλη Λευτερια στην λαβωμενη Πατριδα μας.

01 Ιανουαρίου, 2023 20:37

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.