Σήμερα, στα πλαίσια της όξυνσης των σχέσεων μεταξύ των Η.Π.Α και της Ρωσίας, γίνεται προσπάθεια να εμπεδωθεί η αφήγηση, σύμφωνα με την οποία, ο Πούτιν είναι ένας στυγνός αντιαμερικανός δικτάτορας που απειλεί με εισβολή την ειρηνόφιλη Ουκρανία. Ότι γενικότερα το αυταρχικό ρωσικό καθεστώς συνιστά μείζονα απειλή για την δημοκρατική και ανθρωπιστική Δύση.
Η πραγματικότητα, βέβαια, απέχει αρκετά από αυτήν την εικόνα. Όταν ο Πούτιν ανέλαβε τα ηνία της εξουσίας ήταν κατά βάσιν ευνοϊκά διακείμενος απέναντι στην Δύση. Στα πρώτα χρόνια της προεδρίας του απουσίαζε κάθε αντιαμερικανική ρητορική και δραστηριότητα. Μάλιστα, μετά την επίθεση στους δίδυμους πύργους της 11/9/2001, προσφέρθηκε να βοηθήσει στον αγώνα κατά της ισλαμικής τρομοκρατίας.
Α. Η κατά κύματα περικύκλωση της Ρωσίας
Παρά την εφεκτική αυτήν στάση του Πούτιν και των προηγούμενων δυο προέδρων, του Γιέλτσιν και του Γκορμπατσώφ, η Δύση με ηγέτιδα δύναμη την Αμερική άρχισε γρήγορα να επεκτείνει το ΝΑΤΟ προς ανατολάς. Οι ρητές διαβεβαιώσεις προς τον Γκορμπατσώφ ότι μετά την επανένωση της Γερμανίας δεν θα υπήρχαν εντάξεις νέων μελών καταπατήθηκαν χωρίς κανένα πρόσχημα.
Λίγοι μόνον αξιωματούχοι της Αμερικής θεώρησαν δικαιολογημένες τις ανησυχίες της Μόσχας για την επέκταση του ΝΑΤΟ. Επέκταση που σταδιακά συμπεριέλαβε όλα τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων πλην της Σερβίας τρείς πρώην σοβιετικές δημοκρατίες (την Εσθονία, την Λετονία και την Λιθουανία), ενώ από καιρό έχει διατυπωθεί η πρόθεση ένταξης και της Ουκρανίας και της Γεωργίας.
Ο George F.Kennan,ο γνωστός ως πατέρας του δόγματος ανάσχεσης της Σοβιετικής Ένωσης, προειδοποίησε εγκαίρως ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ θα ενεργοποιούσε την ιστορική ανασφάλεια της Ρωσίας. Η χώρα αυτή, μετά την εκστρατεία του Ναπολέοντα προς την Μόσχα και την ανάλογη του Τρίτου Ράιχ απέκτησε δικαιολογημένα ένα σύνδρομο περικύκλωσης, αλλά ταυτόχρονα και ένα αίσθημα εθνικής αυτοπεποίθησης, αφού συνέτριψε τους αντιπάλους της.
Ο Kennan πιο συγκεκριμένα τόνισε ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ θα ενίσχυε τις εθνικιστικές, αντιδυτικές τάσεις στην ρωσική κοινή γνώμη, θα οδηγούσε σε έναν νέο ψυχρό πόλεμο και ότι τέλος θα έστρεφε την ρωσική εξωτερική πολιτική σε κατευθύνσεις μη αρεστές από την Αμερική.
Ο Πούτιν, αν και ήταν αξιωματικός της KGB, δεν φαίνεται να συμμερίζονταν, αρχικά τουλάχιστον, την αντίληψη περί σύγκρουσης πολιτισμών μεταξύ Ανατολής και Δύσης που διαπερνούσε παραδοσιακά τις τάξεις των υπηρεσιών ασφαλείας της Ρωσίας. Όποιες υπόνοιες για την σύγκρουση αυτή και αν υπήρχαν, εν πάση περιπτώσει, επιβεβαιωθήκαν πλήρως από την νατοϊκή επέκταση. Η άποψη, σύμφωνα με την οποία, η Δύση προωθεί σταδιακά και με την μέθοδο του σαλαμιού την περικύκλωση της Ρωσίας, έβρισκε από ένα σημείο και πέρα, ολοένα και πιο ευήκοα ώτα στην ρωσική ελίτ και την κοινή γνώμη.
Σήμερα οι Ρωσοαμερικανικές σχέσεις προσεγγίζουν ένα ιστορικό αδιέξοδο, καθώς κάθε περαιτέρω δυτική ανάμειξη στα εδάφη της πρώην ΕΣΣΔ ή προσπάθειες να τιμωρηθεί η Ρωσία για την προσάρτηση της Κριμαίας, την αυτονόμηση των ανατολικών επαρχιών της Ουκρανίας και την εμπλοκή της στα διαδραματιζόμενα στην Συρία και την Λιβύη, θα επισύρει ισχυρή μεν αλλά και καλά ζυγισμένη ρωσική απάντηση.
Β. Η Ρωσική απάντηση και ο υβριδικός πόλεμος
Ειδικά σε ό,τι αφορά την Κριμαία και τις ανατολικές επαρχίες της Ουκρανίας θα πρέπει να τονισθεί καταρχήν ότι η χερσόνησος αυτή ανήκε από τον καιρό της Μεγάλης Αικατερίνης στην Ρωσία και ότι είχε παραχωρηθεί πολύ πρόσφατα στην Ουκρανία, επί Χρουτσώφ.Πριν από την προσάρτηση της Κριμαίας, εξάλλου, είχε προηγηθεί δημοψήφισμα που με συντριπτική πλειοψηφία ζητούσε την ενσωμάτωση της στην Ρωσική Ομοσπονδία. Τέλος οι Ρωσόφωνες ανατολικές επαρχίες της Ουκρανίας, δεν είχαν άλλη διέξοδο εκτός από την αυτονόμηση τους από το Κίεβο, επειδή απειλούνταν με γενοκτονία από το φιλοναζιστικό καθεστώς, που προέκυψε στην Ουκρανία μετά την «έγχρωμη επανάσταση» του τέλους του 2013 και των αρχών του 2014.
Οι δυτικοί και κυρίως οι Αμερικανοί πιστεύουν, βέβαια, ότι στην Κριμαία δοκιμάσθηκε από την Ρωσία, με μεγάλη επιτυχία, ένας νέος τύπος πολέμου, ο λεγόμενος υβριδικός πόλεμος. Ξεχνούν ότι και η λεγόμενη «έγχρωμη επανάσταση» στο Κίεβο ήταν μια τυπική περίπτωση υβριδικού πολέμου ενορχηστρωμένη από τους ίδιους. Και ότι κατέληξε στην ανατροπή του νόμιμου προέδρου της χώρας, παρότι είχε κάνει δεκτά τα αιτήματα της αντιπολίτευσης. Για την προσάρτηση της Κριμαίας, εν πάση περιπτώσει, κατά τους δυτικούς, προωθήθηκαν διάφοροι τύποι ένοπλης παρέμβασης σε συνδυασμό με μη στρατιωτικά μέσα, για να εξουδετερωθούν υπέρτερα αριθμητικά κλασικά συμβατικά στρατεύματα. Ο συνδυασμός ειδικών δυνάμεων χωρίς διακριτικά (για να μην γίνεται αντιληπτή η χώρα προέλευσης τους), τοπικών πολιτοφυλακών, οικονομικής πίεσης, παραπληροφόρησης και αξιοποίησης κοινωνικών αντιθέσεων, οδήγησαν, κατά τους δυτικούς, εύκολα στο τετελεσμένο της προσάρτησης της Κριμαϊκής χερσονήσου.
Οι δυτικοί φαίνεται να θεωρούν απαράδεκτο τον υβριδικό πόλεμο (όταν γίνεται από άλλους και στρέφεται εναντίον τους), ως μέσο άμυνας της Ρωσίας απέναντι στην περικύκλωσή της. Εξοργίζονται ιδιαιτέρα από το γεγονός ότι ο πόλεμος αυτού του είδους, με περιορισμένα μέσα, απέφερε στη Ρωσία μεγάλα κέρδη. Ο υβριδικός πόλεμος, κινούμενος πράγματι στην γκρίζα ζώνη μεταξύ πολέμου και ειρήνης, δίνει πλούσιους καρπούς, χωρίς να παρέχει εύκολα την δικαιολογία στον αντίπαλο για αντεκδίκηση και χωρίς να νομιμοποιεί μεγάλης κλίμακας ένοπλη ανταπάντηση.
Η Ρωσία εμμένοντας και σήμερα σε αυτήν την «έξυπνη» στρατηγική του υβριδικού πολέμου, δεν πρόκειται να εισβάλει, μαζικά τουλάχιστον, στην Ουκρανία παρά τα θρυλλούμενα.Ακόμα και αν οι Ουκρανοί κινηθούν επιθετικά κατά των ανατολικών επαρχιών, οι Ρώσοι διαθέτουν προηγμένα οπλικά συστήματα για να τους εξουδετερώσουν, χωρίς να πατήσουν ρωσικές αρβύλες στο ουκρανικό έδαφος. Η Μόσχα θέλει να σταματήσει την σταδιακή Νατοποίηση της Ουκρανίας και όχι να προσαρτήσει και άλλα εδάφη μιας χώρας που βρίσκεται στο χείλος της οικονομικής και κοινωνικής εξαθλίωσης. Η εισβολή και κατοχή της Ουκρανίας θα προκαλούσε συνεχή και μεγάλη οικονομική αιμορραγία με μηδαμινά οφέλη.
Στόχος της Ρωσίας είναι να σταματήσει η Δύση να προκαλεί και να επιτίθεται. Να περάσει η πρωτοβουλία των κινήσεων, που επί χρόνια στα πλαίσια ενός ακήρυχτου πολέμου βρίσκονταν στα χέρια των δυτικών, στην ίδια την Ρωσία και την σύμμαχό της την Κίνα. Μέχρι πρόσφατα οι δυο αυτές χώρες κέρδιζαν χρόνο, προσπαθώντας να ισχυροποιηθούν (στρατιωτικά κυρίως η πρώτη, οικονομικά η δεύτερη). Με δεδομένη μια υπολογίσιμη λλαγή του συσχετισμού δυνάμεων υπέρ των, μπορεί πλέον να διεκδικηθούν νομικές εγγυήσεις ασφαλείας προς όφελος της Ρωσίας και μερική εξαέρωση του Χρέους προς όφελος της Κίνας, Οι επιδιώξεις αυτές δεν μπορούν να γίνουν εύκολα αποδεκτές από την Δύση που, παρότι είναι παρηκμασμένη και κουρασμένη, δεν θέλει να «αράξει» στα πραγματικά της κιλά. Γι’ αυτό και το ερώτημα του τίτλου του άρθρου δεν μπορεί να απαντηθεί εύκολα.
Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα είναι έργο του, αμερικανού, Thomas Hart Benton.
Πηγή: Αντίφωνο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου