Γράφει ο Βασίλης Βιλιάρδος
«Το κεντρικό πρόβλημα του ευρώ, το «προπατορικό αμάρτημα» όπως αποκαλείται, είναι το ότι αφαιρεί από τις χώρες που το υιοθετούν τη δυνατότητα να ασκούν τη δική τους νομισματική πολιτική, χωρίς να τους παρέχει κάποιο «υποκατάστατο» σε ευρωπαϊκό επίπεδο – έναν μηχανισμό δηλαδή, ο οποίος να μεταφέρει χρήματα μεταξύ των περιοχών που δεν αποτελούν ανεξάρτητα κράτη, αφού δεν μπορούν πλέον να υποτιμήσουν τα νομίσματα τους.
Η απώλεια της νομισματικής πολιτικής χωρίς την ύπαρξη κάποιου υποκατάστατου σημαίνει ότι, η οποιαδήποτε οικονομική κρίση ξεσπάει, η οποία εμφανίζεται νομοτελειακά, δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπισθεί – με αποτέλεσμα να είναι υποχρεωμένο το ή τα μέλη που «προσβάλλονται» να αποχωρούν, οπότε να διαλύεται η ένωση» (πηγή).
Ανάλυση
Είναι ασφαλώς πολύ αφελές το να πιστεύει κανείς σήμερα, μετά από όλα όσα έχουν μεσολαβήσει ότι, το ευρώ ήταν το αποτέλεσμα ενός λανθασμένου σχεδιασμού, στον οποίο συμμετείχε η Γερμανία – μία χώρα που προγραμματίζει μεθοδικά τα επόμενα εκατό χρόνια, έχει αυξήσει σε μεγάλο βαθμό την ισχύ της μετά την υιοθέτηση του ευρώ, ενώ κερδίζει τεράστια ποσά από την κρίση χρέους που η ίδια προκάλεσε με την πολιτική της φτωχοποίησης του γείτονα (άρθρο).
Είναι επίσης αφελές να θεωρεί ότι, η Ευρωζώνη θα διαλυθεί ή/και το ευρώ θα πάψει να υπάρχει – παρά το ότι είναι σωστό πως εάν δεν ενωθεί δημοσιονομικά, τραπεζικά και πολιτικά δεν είναι βιώσιμη, πόσο μάλλον όταν δεν αποτελεί έναν άριστο νομισματικό χώρο, λόγω των εθνικών κυρίως ιδιαιτεροτήτων της.
Είναι δυνατόν φυσικά να συμβεί, αφού μπορεί να μεσολαβήσουν εντελώς απρόβλεπτες καταστάσεις – όπως τυχόν αντίδραση των Η.Π.Α. Εν τούτοις, ο σχεδιασμός προβλέπει κάτι εντελώς διαφορετικό εάν και όταν προκύψει ανάγκη: τη δημιουργία μίας νομισματικής ένωσης δύο ταχυτήτων, όπου το ευρώ θα ελέγχεται από τα κράτη της πρώτης ταχύτητας, από τη Γερμανία ουσιαστικά, ενώ όλα τα άλλα θα έχουν το δικό τους εθνικό νόμισμα συνδεδεμένο με το ευρώ ή κάτι ανάλογο.
Έχουμε άλλωστε τεκμηριώσει πως η Ευρωζώνη ασφαλώς δεν δημιουργήθηκε τυχαία (ανάλυση), αλλά ήταν το προϊόν ενός μακροπρόθεσμου, προσεκτικού, καθώς επίσης εξαιρετικά επιτυχημένου σχεδιασμού εκ μέρους της Γερμανίας – με τη βοήθεια των ναζιστικών ερευνών της δεκαετίας του 1920 και 1930. Σε κάθε περίπτωση δεν ήταν καθόλου σύμπτωση το γεγονός ότι, η πολιτική του μισθολογικού dumping, καθώς επίσης του μερκαντιλισμού, ξεκίνησε από τη Γερμανία το 2000 – ούτε τα τεράστια κέρδη που καταγράφει η χώρα μετά το ξέσπασμα της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους του 2010, από τους τόκους δανεισμού της, από τα πλεονάσματα του ισοζυγίου της, από το υποτιμημένο ευρώ, από την πάμφθηνη εξαγορά δημοσίων επιχειρήσεων στις χώρες της κρίσης, από την επέκταση των δικών της εταιρειών στις ίδιες χώρες κοκ.
Η αιτία βέβαια της εκτόξευσης των εξαγωγών της Γερμανίας ήταν μεταξύ άλλων η ισοτιμία του νομίσματος της – του ευρώ δηλαδή που, λόγω του ότι δεν ανήκε μόνο στην ίδια, δεν ανατιμήθηκε ακολουθώντας την άνοδο των εξαγωγών, όπως θα συνέβαινε εάν η χώρα είχε ακόμη το μάρκο. Όπως φαίνεται πάντως η χώρα αξιοποίησε πλήρως την τραυματική εμπειρία της από τον κανόνα του χρυσού – γνωρίζοντας πως ο κανόνας του ευρώ είναι πολύ πιο επικίνδυνος για αυτούς που δεν το κατάλαβαν έγκαιρα.
Το γεγονός αυτό τεκμηριώνεται από το επόμενο γράφημα, το οποίο απεικονίζει τις πραγματικές ισοτιμίες των νομισμάτων, βασιζόμενο στο μισθολογικό κόστος ανά μονάδα προϊόντος – όπου το 1995 είναι το έτος αφετηρίας (=100). Όπως φαίνεται, η πραγματική ισοτιμία της στερλίνας (γαλάζια καμπύλη) ακολούθησε έντονα ανοδική πορεία, το «ιταλικό ευρώ» επίσης (καφέ), το «γαλλικό ευρώ» διατηρήθηκε σε σταθερά επίπεδα (μωβ), ενώ το δολάριο διόρθωσε μετά το 2008 (μπλε) – όπου όμως το «γερμανικό ευρώ» υποτιμήθηκε περί το -20% παραμένοντας σταθερά υποτιμημένο, με μία διαφορά της τάξης του -70% σε σχέση με τη Μ. Βρετανία το 2007, -50% με την Ιταλία και -20% με τη Γαλλία και τις Η.Π.Α. μετά το 2008 (-50% με τις Η.Π.Α. το 2000). Με μία τόσο μεγάλη υποτίμηση, έως και -70% απέναντι στους βασικούς ανταγωνιστές της, ακόμη και ένα εντελώς αδύναμο κράτος θα αύξανε σε μεγάλο βαθμό τις εξαγωγές του, οπότε τα πλεονάσματα του – πόσο μάλλον η Γερμανία.
Περαιτέρω, ίσως ορισμένοι να μην κατανοούν ότι, η πολιτική αυτή δεν ωφέλησε μόνο τη Γερμανία, αλλά ζημίωσε αντίστοιχα πολλές άλλες χώρες – υπενθυμίζοντας πως τα πλεονάσματα της μίας χώρας είναι ελλείμματα της άλλης, αφού το σύνολο τους είναι πάντοτε μηδέν.
Εξίσου σημαντικό είναι όμως το ότι, μεταξύ άλλων ως βασικό αποτέλεσμα της σημαντικής μείωσης της ανταγωνιστικότητας τους, μέσω της ανατίμησης των νομισμάτων τους απέναντι στο γερμανικό ευρώ, αρκετά ευρωπαϊκά κράτη αποβιομηχανοποιήθηκαν, ενώ η βιομηχανία της Γερμανίας παρέμεινε σταθερή – δεν έχασε δηλαδή καθόλου, παρά την άνοδο της Κίνας. Οφείλει να γνωρίζει κανείς εδώ πως στη βιομηχανία στηρίζεται η απασχόληση – οπότε ο περιορισμός της προκαλεί την αύξηση της ανεργίας, τη μείωση των μισθών κοκ.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν φυσικά ότι, δεν έχουν ευθύνη οι άλλες χώρες για όσα έχουν συμβεί – ειδικά εκείνες που συμμετείχαν στην «κατασκευή» του ευρώ, όπως για παράδειγμα η Γαλλία. Η συγκεκριμένη όμως χώρα είχε την εντύπωση πως θα ωφελούταν επίσης, όπως η Γερμανία – υποτιμώντας δυστυχώς την απληστία της πρωσικής κυβέρνησης, κάτι που ασφαλώς κάποια στιγμή θα διαπιστώσει.
Η περιπέτεια της Πορτογαλίας
Όσον αφορά τώρα τις υπερχρεωμένες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, η ευθύνη τους μάλλον επικεντρώνεται στο ότι επέλεξαν να συμμετέχουν στο κοινό νόμισμα – χωρίς να τις υποχρεώσει κανένας, δίχως λάβουν υπ’ όψιν τις αδυναμίες τους, καθώς επίσης χωρίς να προετοιμαστούν κατάλληλα για το μέλλον.
Η «ανοησία» τους αυτή δεν διαπιστώνεται μόνο από την Ελλάδα αλλά, επίσης, από την Πορτογαλία – η οποία καταδικάσθηκε να «διασωθεί» από την Τρόικα το 2011, με δημόσιο χρέος μόλις στο 68% του ΑΕΠ της (μετά σχεδόν διπλασιάστηκε στο 130,4%) και χωρίς να έχει καν τραπεζικό πρόβλημα ή φούσκα ακινήτων, όπως η Ισπανία και η Ιρλανδία.
Ειδικότερα, οι μοναδικές αμαρτίες της ήταν τα δίδυμα ελλείμματα της (προϋπολογισμός, ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών), κυρίως όμως οι αρνητικές προβλέψεις για το μέλλον της – λόγω των οποίων απομονώθηκε από τις αγορές, με αποτέλεσμα να μην έχει τη δυνατότητα δανεισμού με βιώσιμα επιτόκια.
Ως εκ τούτου της επιβλήθηκε με αντάλλαγμα το δανεισμό της ένα πρόγραμμα λιτότητας – με αποτέλεσμα να καταρρεύσει το ΑΕΠ της, να μειωθεί η βιομηχανική της παραγωγή που παραμένει ακόμη χαμηλότερη κατά 10% σε σχέση με την εποχή πριν από την κρίση, καθώς επίσης να συρρικνωθούν οι επενδύσεις (στο -25% του ΑΕΠ, έχοντας σήμερα περιορισθεί στο -15% σωρευτικά).
Φυσικά αυξήθηκε η ανεργία, κλιμακώθηκαν οι φόροι, ενώ μειώθηκαν οι μισθοί. Το κυριότερο όμως όλων, λεηλατήθηκε η δημόσια περιουσία της και μετατράπηκε σε μία χώρα της LIDL – ενώ η συμμετοχή της Γερμανίας στο δράμα της φαίνεται από το ότι, η Volkswagen μείωσε την παραγωγή της στη χώρα από τα 130.000 αυτοκίνητα στα 85.000 την εποχή της κρίσης, παρά το ότι δεν είχε κανένα λόγο να το κάνει.
Ως εκ τούτου ο ρυθμός ανάπτυξης της το 2016 έφτασε στο 1,4% ενώ προβλέπεται αρκετά υψηλότερος για τα επόμενα έτη, η ανεργία μειώθηκε στο 9,8% από 17% το 2013, οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 4% και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της μετατράπηκε σε πλεονασματικό (επόμενο γράφημα) – όχι όμως όπως της Ελλάδας μόνο λόγω της μείωσης των εισαγωγών αλλά, επίσης, εξαιτίας των αυξημένων εξαγωγών.
Εν τούτοις έχει τεκμηριωθεί πως η απόρριψη της πολιτικής λιτότητας είχε πολύ θετικά αποτελέσματα για την οικονομία της χώρας – επειδή είχε την τύχη να εκλεγεί μία έντιμη και ικανή κυβέρνηση, η οποία εφάρμοσε τη δική της πολιτική, χωρίς να συγκρουστεί άμεσα με κανέναν. Βοηθήθηκε βέβαια από το ότι η ΕΚΤ είναι αναγκασμένη να αγοράζει τα ομόλογα της, οπότε να της επιτρέπει τη συμμετοχή στο QE – επειδή μία και μοναδική εταιρεία αξιολόγησης, η καναδική DBRS, δεν τα έχει κατατάξει στην κατηγορία «σκουπίδια».
Επίλογος
Ο σκόπιμος σχεδιασμός μίας ελαττωματικής Ευρωζώνης εκ μέρους της Γερμανίας, είναι κάτι περισσότερο από δεδομένος – οπότε ήταν φυσικό να εκμεταλλευθεί η πρωσική κυβέρνηση τα ελαττώματα του ευρώ, αφού η ίδια τα είχε προγραμματίσει. Μετά όμως από ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα από την υιοθέτηση του κοινού νομίσματος, όπου τα περισσότερα κράτη έπεσαν στη γερμανική παγίδα του χρέους χωρίς καν να το συνειδητοποιήσουν, είναι δεμένα χειροπόδαρα – γεγονός που αποτελεί το μεγάλο δράμα της Ευρωζώνης και κυρίως της Ελλάδας, η οποία ήταν το πρώτο θύμα του εκ προμελέτης εγκλήματος των μνημονίων (ανάλυση).
Ακόμη χειρότερα, μετά τη ψήφιση της τρίτης δανειακής σύμβασης από τη συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών κομμάτων, η χώρα μας έχει πλέον μετατραπεί οριστικά σε μία κατεχόμενη περιοχή – με μηδαμινές ελπίδες ανάκτησης της εθνικής της κυριαρχίας κάποια στιγμή στο μέλλον. Το γεγονός αυτό ασφαλώς δεν ήταν νομοτελειακό, υποχρεωτικό να συμβεί δηλαδή, αφού η Πορτογαλία το απέφυγε εν μέρει (μέχρι στιγμής), έχοντας κάποια στιγμή αφυπνισθεί – ενώ όλοι όσοι θεωρούν πως τα μνημόνια είναι θετικά για την οικονομία μας, διαψεύδονται χωρίς καμία αμφιβολία από το παράδειγμα της Πορτογαλίας.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι βέβαια το τι θα μπορούσε να κάνει ρεαλιστικά μία χώρα που έχει μετατραπεί σε πλήρη γερμανική αποικία, απόλυτα εξαρτημένη από τον αποικιοκράτη και το νόμισμα του – με μία κυβέρνηση που ασφαλώς δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως έντιμη και ικανή όπως η πορτογαλική, έχοντας σκύψει δουλικά το κεφάλι και με μία ενδεχόμενη μελλοντική (ΝΔ) που τοποθετείται εκ των προτέρων υπέρ των μνημονίων.
Επίσης με μία σειρά άλλων κομμάτων που δεν κατανοούν πως είναι μεν σωστό να τάσσεται κανείς υπέρ της Ευρώπης, αλλά όχι υπέρ της γερμανικής σημερινής – η οποία έχει φυσικά εντελώς διαφορετικές σκοπιμότητες, ενώ την φοβούνται ακόμη και οι ίδιοι οι γερμανοί Πολίτες που δεν έχουν ξεχάσει την ιστορία τους (υπενθυμίζουμε εδώ πως, σύμφωνα με τον A. Cesaire, ο ναζισμός ήταν η προσπάθεια εφαρμογής της αποικιοκρατίας στην Ευρώπη).
Πόσο μάλλον όταν η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων έχει συμβιβαστεί με τη μοίρα της, προσπαθώντας να επιβιώσει με τεχνάσματα, όπως είναι για παράδειγμα η φοροδιαφυγή – χωρίς να συνειδητοποιεί πως δεν θα έχουν διάρκεια, αφού η Γερμανία κινεί πια τα νήματα, γνωρίζοντας πολύ καλά πώς να διαχειρίζεται τους ελεγκτικούς και εισπρακτικούς κρατικούς μηχανισμούς.
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι εξαιρετικά δύσκολη, εάν θέλει να αποκλείσει κανείς τη χρεοκοπία εντός της Ευρωζώνης – η οποία φυσικά δεν είναι πια καθόλου εύκολη, με υποθηκευμένη ολόκληρη τη δημόσια και ένα μεγάλο μέρος της ιδιωτικής περιουσίας, σε καθεστώς αγγλικού Δικαίου. Θα μπορούσαμε βέβαια να ελπίζουμε στην αφύπνιση των άλλων χωρών, όσον αφορά το γερμανικό κίνδυνο και ειδικά της Ιταλίας, αφού η Γαλλία έχει πλέον μία κυβέρνηση υποχείριο της καγκελαρίου και του υπουργού οικονομικών της – κάτι που όμως δεν εξαρτάται καθόλου από εμάς.
Επομένως, αυτό που μας απομένει είναι τουλάχιστον η αφύπνιση των Ελλήνων, οι οποίοι δεν έχουν δυστυχώς ακόμη καταλάβει τι τους επιφυλάσσει το μέλλον, εάν συνεχίσουν να μην αντιδρούν – πως θα έχουν τη μοίρα των υπερχρεωμένων ιδιοκτητών ακινήτων που θα χάσουν τελικά τα σπίτια τους, παραμένοντας όμως χρεωμένοι με το υπόλοιπο του δανείου τους, με αυτό δηλαδή που δεν θα καλυφθεί από την πλειστηρίαση, στο διηνεκές.
Ελπίζουμε δε να αφυπνιστούν επίσης τα ανώτερα εισοδηματικά στρώματα της χώρας, όπως οι εφοπλιστές και οι ισχυροί επιχειρηματίες, οι οποίοι μάλλον θεωρούν ανόητα πως θα συμμετέχουν στο «φαγοπότι», όπως συνέβαινε κατά την πρώτη εποχή της αποικιοκρατίας – κάτι που δεν πρόκειται να συμβεί, γνωρίζοντας την απληστία και τη μηδενική γενναιοδωρία των Γερμανών. Ίσως τότε να βρεθεί η λύση, η οποία σήμερα φαντάζει ως ευχολόγιο και ουτοπική προσδοκία – αν και οι επίδοξοι νέοι ιδιοκτήτες της Ελλάδας έχουν ασφαλώς πολύ πιο ισχυρή φωνή από τη δική μας, αρκετά περισσότερα μέσα αποπροσανατολισμού των ιθαγενών και σημαντικά μεγαλύτερη πειθώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου