31 Αυγούστου 2017

Επάνοδος των εθνών-κρατών ή ανάδυση μιας νέας μορφής παγκοσμιοποίησης;

Γράφει ο Γιώργος A. Κωστόπουλος

Το Brexit, η εκλογική νίκη του Τράμπ, τα υψηλά ποσοστά των Βίλντερς και Λεπέν στην Ολλανδία και Γαλλία αντίστοιχα, φέρνουν στην επιφάνεια μια επανάσταση που ξεκινά από κάτω.

Οι ανισότητες (οικονομικές, κοινωνικές, χωρικές) δεν αποτελούν μια πραγματικότητα που εμφανίστηκε μετά το ξέσπασμα της σημαντικότερης μεταπολεμικά διεθνούς οικονομικής ύφεσης, τόσο σε ένταση όσο και σε διάρκεια, αλλά συναντάμε στοιχεία τους και προ κρίσης. Παραδειγματικά, στις επαρχίες της βόρειας Αγγλίας η αποβιομηχάνιση εκκινεί από την περίοδο πρωθυπουργίας της Θάτσερ (1979-1990), με αποτέλεσμα οι άνεργοι εργάτες να στρέφονται σε ευέλικτες μορφές εργασίας (μερική απασχόληση) και στην αυτοαπασχόληση.

Επομένως στις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης καταγράφεται και η εκλογική συμπεριφορά των εργατών που απώλεσαν σημαντικό ποσοστό του βιοτικού τους επιπέδου, σε ένα ασταθές εργασιακό και οικονομικό περιβάλλον.

Ως διέξοδο για τους ψηφοφόρους των ρεπουμπλικάνων, στις υφιστάμενες συνέπειες της παγκοσμιοποίησης, καταγράφεται και η ρητορική Τράμπ με την απόπειρα παλινόρθωσης των εργοστασίων που εγκαταστάθηκαν σε Κίνα και Ινδία εξαιτίας του φθηνού παραγωγικού κόστους.

Η διεθνής ολοκλήρωση που βρίσκεται εν εξελίξει, παρήγαγε τα μεταπολεμικά εθνικιστικά κινήματα που βρίσκουν διαρκώς ολοένα και περισσότερους υποστηρικτές. Ο εθνικισμός που εμφανίστηκε λίγο πριν τις αρχές του τελευταίου αιώνα, είχε ως σκοπό την δημιουργία εθνών-κρατών με επιθετικό χαρακτήρα. Σε αντιδιαστολή ο μεταπολεμικός εθνικισμός αναδύθηκε στην περίοδο της παγκοσμιοποίησης παρουσιάζει ως αίτημα την επαναφορά της εθνικής και οικονομικής κυριαρχίας η οποία συνθλίβεται στην περίοδο που διανύουμε. Στον χαρακτήρα και στο πρόγραμμα του μεταπολεμικού εθνικισμού δεν διακρίνονται θέσεις επιθετικές προς άλλα κράτη, παρά καταγράφονται αμυντικές στάσεις προς το πολυεπίπεδο φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης.

Με την άνοδο των μεταπολεμικών εθνικισμών έχει αλλάξει ταχύτητα το γεωπολιτικό σκάκι. Ακόμη και η οικονομική άνοδος της Κίνας τα τελευταία τριάντα χρόνια, μετά τον θάνατο του Μάο, είναι εύθραυστη και εξαρτώμενη από τις διεθνικές και πολυεθνικές εταιρείες που είναι εγκατεστημένες χωρικά σε κινέζικες πόλεις και επαρχίες. Εταιρείες που μετέφεραν την τεχνογνωσία τους από Αμερική, Γερμανία κοκ. και με τους χαμηλούς μισθούς που παρέχουν έχουν δημιουργήσει μια μεσαία τάξη στην Κίνα.

Στο ενδεχόμενο απεγκατάστασης των διεθνικών εταιριών από την Κίνα λειτουργεί φυσιολογικά ο επαναπροσδιορισμός του χαρακτηρισμού νέα υπερδύναμη. Στο πρόσφατο παρελθόν ως νέες υπερδυνάμεις είχαν χαρακτηριστεί η χώρα της Χιλής, της Βραζιλίας κοκ.

Η Κίνα προάγει τις ανοιχτές οικονομίες και ουσιαστικά δεν συγκαταλέγεται στους υποστηρικτές των μεταπολεμικών εθνικιστικών κινημάτων. Το γεγονός αυτό αναπτύσσει μια συγκρουσιακή τάση μεταξύ Η.Π.Α και Κίνας. Τάση η οποία ενισχύεται με τις εδαφικές διαφορές που προκύπτουν στην Κίνα με τα εγχώρια καθεστώτα για τον έλεγχο των θαλάσσιων δρόμων προς τον Ειρηνικό ωκεανό. Η Αμερική αντιστέκεται ακόμη και στα τεχνητά νησιά που δημιουργούνται προκειμένου να υπερισχύει στον Ειρηνικό. Μια τέτοιας μορφής σύγκρουση ίσως έφερνε χαρακτηριστικά του αμιγώς προπολεμικού επιθετικού εθνικισμού.

Ο Τράμπ προεκλογικά άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο περί κατάρρευσης της Ε.Ε. ως φαινόμενο αντίστασης στην παγκοσμιοποίηση, εκφράζοντας πολλούς ανέργους στην κεντρική κυρίως Αμερική σε αντίθεση με τους κατοίκους της Καλιφόρνιας και Νέας Υόρκης που είναι υπέρ της παγκοσμιοποίησης με την ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα παραγωγής (ενδοχωρικές ανισότητες). Υλοποίησε την κατάργηση της συμφωνίας του Ειρηνικού, μπήκε στο στίβο της αποχώρησης της Διατλαντικής συμμαχίας που είχε ως σκοπό την προώθηση της διεθνούς ολοκλήρωσης και αποχώρησε από την συμφωνία του Παρισίου για την περιβαλλοντική προστασία. 

Η πολιτική του Αμερικανού Προέδρου ίσως συνάδει με τις προθέσεις της Γερμανίας για μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων. Στο γεγονός αυτό θα επιχειρήσει την μείωση των εξαγωγών της Γερμανίας προς την Αμερική και θα αυξήσει τις εξαγωγές προς την Γερμανία ως ένα είδος πιθανού συμβιβασμού και ταυτόχρονα άμβλυνσης των συνεπειών της παγκοσμιοποίησης στις Η.Π.Α. προκειμένου να πετύχει την ικανοποίηση των ψηφοφόρων του.

Το γεωπολιτικό πάζλ συνεχίζεται στο διεθνές περιβάλλον με μέτωπα στην Αμερική, Ευρώπη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, Μέση Ανατολή, Ασία. Βρισκόμαστε μπροστά σε κάτι νέο, με την παγκοσμιοποίηση να σταματά όπως την γνωρίζαμε. Ανάδυση ενός νέου προτύπου παγκοσμιοποίησης ή επάνοδος των κυρίαρχων εθνών-κρατών;

George A. Kostopoulos
BSc European Studies/Civilization
Hellenic Open University
MSc Political/Electoral Geography
Harokopio University

Geopolitics



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 10:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.