Η κυριαρχία της τεχνητής νοημοσύνης

Γράφει ο +Vassilis Anastasiadis 

παρουσίαση νέων τεχνολογιών και η χρηστικότητα και συμβολή τους στην καθημερινότητα 

Έχουμε αναφερθεί πολλές φορές στην Τεχνητή Νοημοσύνη και τις δυνατότητές της. Συνήθως, όμως, τα περισσότερα κανάλια, εφημερίδες, μπλογκς, κλπ. στέκονται σε επιτεύγματα της τεχνολογίας που είναι φανταχτερά και εντυπωσιακά. Πολύ λίγος κόσμος φαίνεται να γνωρίζει τις κοινωνικό-πολιτικές προεκτάσεις που έχει η τεχνολογία ή για τα ζητήματα ηθικής που αυτή δημιουργεί. Το άρθρο αυτού του μήνα καταπιάνεται με την αφήγηση μιας ιστορίας που, ελπίζουμε, θα «ερεθίσει» τους αναγνώστες και θα τους προσφέρει μια άλλη οπτική γωνία της Τεχνητής Νοημοσύνης, αυτή του εντυπωσιακά τρομακτικού!  

Η γνωστή σε όλους μας Google, έχει δυο εργαστήρια που είναι λιγότερο γνωστά στο ευρύ κοινό, το Google Brain και το Deep Mind. Στόχος των ομάδων που δουλεύουν σε αυτά τα εργαστήρια είναι να «πραγματοποιήσουν το μέλλον»! Δεν υπάρχουν περιορισμοί, προϋπολογισμοί, στόχοι, προσδοκίες και άλλοι λοιποί επιχειρηματικοί φραγμοί. Οι επιστήμονες έχουν μονάχα μια εντολή, να μην οραματίζονται αλλά να κάνουν πράξη! 

Η ομάδα των Η.Π.Α (Google Brain), προ λίγων μηνών, έκανε ένα πείραμα. Δημιούργησε τρία, απλά νευρωνικά δίκτυα τα οποία δεν παραμετροποίησε στο ελάχιστο: την Αλίκη, τον Μπομ και την Εύα. Ο στόχος των δικτύων ήταν απλός. Η Αλίκη έπρεπε να στείλει ένα μήνυμα στον Μπομπ. Το μήνυμα θα έπρεπε να είναι κρυπτογραφημένο (από την Αλίκη). Ο Μπομπ θα έπρεπε να καταφέρει να ανοίξει το μήνυμα και να το διαβάσει. Η Εύα θα έπρεπε να προσπαθήσει να σπάσει την κρυπτογράφηση και να διαβάσει το μήνυμα (παίζοντας τον ρόλο του κατασκόπου). Το μόνο που δόθηκε στην Αλίκη και τον Μπομπ ήταν το κοινό/δημόσιο κλειδί κρυπτογράφησης (η τεχνολογία αυτή λέγεται συμμετρική κρυπτογράφηση και είναι πολύ διαδεδομένη στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες).

Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι τα δίκτυα δεν έλαβαν καμία πληροφορία σχετικά με το πώς να κρυπτογραφήσουν,  τι τεχνολογίες να χρησιμοποιήσουν, κλπ. Το μόνο που τους δόθηκε ήταν μια συνάρτηση που εξηγούσε τι θεωρείται αποτυχία στο πείραμα (πχ. Αν το μήνυμα μεταδοθεί και η Εύα το διαβάσει, τότε είναι αποτυχημένη η προσπάθεια).

Τα αποτελέσματα του πειράματος ήταν εντυπωσιακά. Αρχικά, τα περισσότερα μηνύματα ήταν εντελώς αδύνατο να διαβαστούν από τον Μπομπ. Προοδευτικά, η μέθοδος κρυπτογράφησης άρχισε να βελτιώνεται και ο Μπομπ μπορούσε να αποκωδικοποιήσει τα μηνύματα και να τα διαβάσει. Το ίδιο όμως έκανε και η Εύα, οπότε το αποτέλεσμα ήταν πάλι αποτυχημένο. Σιγά σιγά όμως, η Αλίκη και ο Μπομπ κατάφεραν να αναπτύξουν μια μέθοδο κρυπτογράφησης την οποία ήταν αδύνατο να σπάσει η Εύα! Τα μηνύματα όχι μόνο ήταν κρυπτογραφημένα από την Αλίκη, αλλά ο Μπομπ μπορούσε να τα ανοίξει και να τα διαβάσει με χαρακτηριστική ευκολία, ενώ η Εύα όσο και να προσπαθούσε, αποτύγχανε! 

Το πείραμα θεωρήθηκε άκρως επιτυχημένο και απέδειξε ότι δίκτυα τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να επικοινωνήσουν και να προσαρμόσουν την μορφή επικοινωνίας τους ακόμα και με ελάχιστη παρέμβαση από εμάς. 

Είναι πράγματι εντυπωσιακό το πόσο μακριά έχει φτάσει η επιστήμη και η τεχνολογία! Σίγουρα, τα ηθικά ζητήματα παραμένουν και θα γίνονται ολοένα και πιο επίκαιρα όσο οι επιστήμονες συνεχίζουν να μας εντυπωσιάζουν με τα επιτεύγματά τους. Αλλά, είναι εξίσου σίγουρο ότι θα βρεθούν λύσεις για όλα αυτά τα θέματα και η κοινωνία θα προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Άλλωστε, δεν θα είναι η πρώτη φορά που γίνεται αυτό (Βιομηχανική επανάσταση, μηχανές, υπολογιστές, κλπ.). 

Είπαμε, όμως, στην αρχή, ότι θα προσφέρουμε μια τρομακτική οπτική γωνία σε όσους διαβάσουν το άρθρο. Και μέχρι τώρα, η αλήθεια είναι, το άρθρο είχε ένα αέρα αισιοδοξίας και πίστης. Και αυτό γιατί δεν αναφερθήκαμε σε μια μικρή λεπτομέρεια του πειράματος.. 

Όταν οι επιστήμονες ανέλυσαν τα δεδομένα του πειράματος, παρατήρησαν κάτι το εντυπωσιακό. Η Αλίκη και ο Μπομπ, στην προσπάθειά τους να πετύχουν τον στόχο τους, είχαν δημιουργήσει μια τεχνική κρυπτογράφησης δεδομένων η οποία δεν είναι γνωστή σε κανέναν επιστήμονα και δεν υπάρχει αυτή την στιγμή πουθενά! Και το ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι, όσο και να προσπάθησαν, κανείς από την ομάδα του Google Brain δεν κατάφερε να καταλάβει πώς δουλεύει η κρυπτογράφηση αυτή και ούτε φυσικά να την σπάσει. 

Πόσο σας τρομάζει, άραγε, το γεγονός ότι μια «μηχανή» κατάφερε να μάθει να επικοινωνεί με μια άλλη «μηχανή» χωρίς ο άνθρωπος να μπορεί να καταλάβει το μήνυμα;;!  

Καλά Χριστούγεννα σε όλους!  

+Vassilis Anastasiadis 

yannidakis.net

Share