Γράφει ο Δρ Κωνσταντίνος Βαρδάκας
Δεν
είναι
μόνο οι τούρκοι που εποφθαλμιούν το ΑΙΓΑΙΟ, είναι και τα κρυμμένα
γεωλογικά τέρατα μέσα στα σπλάχνα του βυθού που εποφθαλμιούν την
απέραντη γαλάζια ηρεμία του.
Μπορεί
η Ιστορία να κάνει ομόκεντρους κύκλους σαν το τσουνάμι αλλά όταν την γνωρίζουμε
καλά σε αγαστή συνεργασία με την
επιστήμη μας καθιστά πανέτοιμους αν το
επιδιώκουμε να αντιμετωπίσουμε τις νέες
προκλήσεις.
«Η Παναγιά
Καλού είναι χωριό της Σαντορίνης, το οποίο βρίσκεται περίπου 8
χιλιόμετρα βορειοανατολικά από τα Φηρά. Κατά την απογραφή του 2001 είχε 36 κατοίκους. Διοικητικά
ανήκει στο Τοπικό διαμέρισμα
Ημεροβιγλίου του Δήμου Θήρας.
Το
όνομα του χωριού προέρχεται από την ύπαρξη εκεί της Εκκλησίας της Παναγιάς
του Καλού (Κοίμηση της Θεοτόκου), η οποία κτίστηκε όταν τέλειωσε ο
Καιρός του Κακού, η ηφαιστειακή δραστηριότητα, δηλαδή, της περιόδου 1649-1650,
η οποία οδήγησε στην εμφάνιση του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπο ». https://el.wikipedia.org/
Ποιο είναι το ηφαίστειο Κολούμπο που ¨έκτισε¨ ολόκληρη Εκκλησία;
Οι άγνωστες εκρήξεις στο Αιγαίο που
δημιούργησαν το πιο αινιγματικό υποθαλάσσιο ηφαίστειο στον κόσμο.
«Περισσότερες από 23 υποθαλάσσιες ηφαιστειακές εκρήξεις
συνέβησαν τα τελευταία 70.000 χρόνια στο κεντρικό Αιγαίο, εκεί όπου βρίσκεται
ένα από τα πιο αινιγματικά ηφαίστεια στον κόσμο, το Κολούμπο.
Έλληνες και ξένοι επιστήμονες που «ακτινογράφησαν» τον χαρακτήρα του ηφαιστείου
μελετώντας τα σεισμικά προφίλ του, διαπίστωσαν ότι μέσα σε μερικές δεκάδες
χιλιάδες χρόνια, το ηφαίστειο αυτό απέκτησε εντυπωσιακές διαστάσεις μέσα από
πολυάριθμες εκρήξεις (και όχι χάρη σε μία μόνο έκρηξη όπως πιστευόταν μέχρι
σήμερα) ενώ την ίδια ώρα, από αυτά τα δραματικά γεωλογικά φαινόμενα,
δημιουργήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή άλλοι 18 υποθαλάσσιοι ηφαιστειακοί κώνοι
με ύψος μέχρι και 200 μέτρα.
Όλα αυτά συνέβησαν επτά χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Σαντορίνης σε μία
περιοχή ιδιαίτερα «δραστήρια».
Η ισχυρότερη και η πλέον γνωστή από αυτές τις εκρήξεις έγινε το 1650 μ.Χ.
προκαλώντας το θάνατο 70 ανθρώπων από έκλυση τοξικών αερίων και το ίδιο το
ηφαίστειο, αναδύθηκε μέσα σε εκκωφαντικό θόρυβο πάνω από την επιφάνεια της
θάλασσας για να καταρρεύσει ξανά ύστερα από λίγες μέρες στον πυθμένα,
προκαλώντας ένα εντυπωσιακό τσουνάμι κυρίως στις ανατολικές πλευρές της
Σαντορίνης.
Η δύναμη και η πυκνότητα των εκρήξεων, που προκλήθηκαν σε μία περιοχή του
Αιγαίου όπου η αφρικανική τεκτονική πλάκα βυθίζεται κάτω από την ευρωπαϊκή,
δημιούργησαν δραματικές αλλαγές στη γεωμορφολογία του πυθμένα με αποτέλεσμα τη
γένεση όχι μόνο 18 ανεξάρτητων ηφαιστειακών κώνων στην περιοχή αλλά και το
σταδιακό «χτίσιμο» του ίδιου του Κολούμπου που έφθασε σήμερα να έχει διάμετρο
περί τα 1700 μέτρα, ευρισκόμενο σε βάθος 500 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της
θάλασσας.
Το Κολούμπο μοιάζει ουσιαστικά με μία τεράστια καλδέρα (χοάνη) στο βυθό της
θάλασσας. Η ίδια η καλδέρα δεν είναι επίπεδη αλλά χαρακτηρίζεται από διάφορους
σχηματισμούς μέσα της με το ρηχότερο σημείο της να φτάνει στα 18μ κάτω από την
επιφάνεια της θάλασσας και το βαθύτερο τα 500 μέτρα.
«Η πρώτη και μέχρι τώρα καταγεγραμμένη ηφαιστειακή έκρηξη έγινε στις 27
Σεπτεμβρίου του 1650 μ.Χ. και ακολούθησε ένας χρόνος μεγάλης σεισμικής
δραστηριότητας», λέει στα ΝΕΑ η Παρασκευή Νομικού, λέκτορας του Τμήματος
Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου της Αθήνας που μαζί με την
ομάδα του καθηγητή Κρίστιαν Χάμπσχερ από το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου,
πραγματοποίησαν την έρευνα και δημοσίευσαν την εργασία τους για την πρώτη
τρισδιάστατη (3D) εξέλιξη υποθαλάσσιου ηφαιστείου με βάση την ερμηνεία
σεισμικών προφίλ, στην επιθεώρηση Journal of Volcanology and Geothermal
Research.
«Μεγάλες ποσότητες ρυολιθικής ελαφρόπετρας (κίσσηρης) παρήχθησαν κατά τη
διάρκεια της έκρηξης, δημιουργώντας αλλεπάλληλες στρώσεις στα ανώτερα τμήματα
του κρατήρα. Ειδικότερα, το υποθαλάσσιο ηφαίστειο κατασκευάστηκε από προϊόντα
4-5 διαφορετικών εκρήξεων δημιουργώντας το κυκλικό κωνικό σχήμα, από την πρώτη
έκρηξη πριν από 70.000 χρόνια μέχρι και την τελευταία πιο πρόσφατη το 1650
μ.Χ.».
Σύμφωνα με τα δεδομένα που συνέλεξαν οι επιστήμονες, ο συνολικός όγκος όλων των
προϊόντων που εκτινάχθηκαν μέσα από τις ηφαιστειακές εκρήξεις στην πάροδο
70.000 χρόνων, εκτιμώνται σε 13-22 κυβικά χιλιόμετρα.
Μάλιστα, αναλύοντας τα σεισμικά προφίλ
του ηφαιστείου, διαπίστωσαν ότι το συγκεκριμένο ηφαίστειο είναι ακόμη
μεγαλύτερο απ’ ότι το ίδιο αφήνει να φανεί.
Πάνω και κάτω από το βυθό της θάλασσας, το «ύψος» του
συνδυαστικά φθάνει το 1 χλμ ενώ η διάμετρός του – που στο συντριπτικό της μέρος
βρίσκεται «κρυμμένη» στο φλοιό της Γης – ανέρχεται στα 11 χλμ.
Τα σεισμικά δεδομένα που μελέτησαν οι ειδικοί υπέδειξαν ότι οι μικρότεροι κώνοι
δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια επιμέρους εκρήξεων, γεγονός που σημαίνει ότι το
κεντρικό Αιγαίο έχει βιώσει πολλές περισσότερες ηφαιστειακές εκρήξεις από ό,τι
πιστευόταν μέχρι σήμερα..
Επίσης οι εκρήξεις που προέρχονταν από τους ηφαιστειακούς κώνους
δεν ξεπέρασαν την επιφάνεια της θάλασσας και ήταν και αυτές υποθαλάσσιες.
Σύμφωνα με την εξερεύνηση του κρατήρα με υποβρύχια ρομπότ σε ωκεανογραφικές
αποστολές, τα ανώτερα στρώματα του κρατήρα του Κολούμπου είναι πάνω από 250
μέτρα ελαφρόπετρας τα οποία προήλθαν από την ηφαιστειακή έκρηξη του 1650 μ. Χ.
ενώ το βαθύτερο ηφαιστειακό στρώμα λεπτόκοκκης τέφρας (κίσσηρης) κοντά στην
επιφάνεια του κρατήρα, στα 500μ. βάθος, προέρχεται από παλαιότερη ηφαιστειακή
έκρηξη του ηφαιστείου..»
Υποθαλάσσια ηφαίστεια, εκρήξεις, Κολούμπ
Κρύβει το ΑΙΓΑΙΟ κανένα «τέρας» και δεν το γνωρίζουμε;
Ακολουθεί η ενδιαφέρουσα ανάρτηση από το cretalive.gr ZARPA TEAM on February
8, 2016
«Οι Γερμανοί ψάχνουν το… τσουνάμι
που απειλεί την Κρήτη»;
«Απειλείται η Κρήτη από τσουνάμι;
Μπορεί να κινδυνεύσει από το
υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο που βρίσκεται βορειοανατολικά της Σαντορίνης;
Θα επαναληφθεί η ιστορία;
Και τι μέτρα παίρνουμε για όλα αυτά;
Μια απάντηση ή… απαντήσεις θα επιχειρήσει να δώσει μια επιστημονική ομάδα
,που ετοιμάζει με το γερμανικό κανάλι ZDF, μια πολύ ενδιαφέρουσα παραγωγή για
την οποία το επόμενο διάστημα θα ξεκινήσει γυρίσματα στην Ελλάδα και την Κρήτη.
Πρόκειται σύμφωνα με πληροφορίες του cretalive για μια πολύ φιλόδοξη
παραγωγή, ένα ντοκιμαντέρ υψηλού κύρους και ποιότητας που ετοιμάζουν οι
Γερμανοί επιστήμονες οι οποίοι θα φέρουν ολόκληρο συνεργείο εδώ για να μιλήσουν
με επιστήμονες, με στελέχη της πολιτείας και της πολιτικής προστασίας.
Τα… κίνητρα για την παραγωγή αυτή είναι πολλά και σχετίζονται και με τις
τελευταίες επιστημονικές ανακαλύψεις που αφορούν το υποθαλάσσιο ηφαίστειο
Κολούμπο που βρίσκεται βορειοανατολικά της Σαντορίνης και όχι μόνο.
Θυμίζουμε ότι Ελληνες επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το
Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών που ερεύνησαν τον πυθμένα του ηφαιστείου σε
βάθος 500 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, διαπίστωσαν πως στο
γεωθερμικό πεδίο του Κολούμπο λαμβάνουν χώρα σπάνια φαινόμενα που όμοιά τους
δεν έχουν παρατηρηθεί ξανά στον κόσμο. Εκλύει ενέργεια που έχει πολύ μεγάλο
ενδιαφέρον.
Αυτό που έκανε αρχικά μεγάλη εντύπωση στους ειδικούς ήταν ότι στον πυθμένα
του ηφαιστείου, μέχρι και 10 μ. ψηλότερα από αυτόν, δεν υπήρχε ίχνος ζωής.
Στο μεταξύ πρόσφατα επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ένας ισχυρός σεισμός
περίπου επτά βαθμών στα ανοιχτά των ακτών θα προκαλούσε ένα μεγάλο τσουνάμι,
που θα μπορούσε να πλημμυρίσει παράκτιες περιοχές»
«Παρόμοιος κίνδυνος, αν και μικρότερος, θα υπήρχε για τις ακτές της
ανατολικής και νοτιοανατολικής Σικελίας, αλλά και της Λιβύης. Πρόκειται για τις
εκτιμήσεις-προειδοποιήσεις κατέληξε μια νέα ελληνο-ιταλική επιστημονική έρευνα,
με επικεφαλής τον μεταδιδακτορικό ερευνητή πολιτικό μηχανικό Αχιλλέα Σαμαρά του
Πανεπιστημίου της Μπολώνια, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ωκεανογραφίας
“Ocean Science” της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωεπιστημών (EGU).
Οι ερευνητές δημιούργησαν ένα υπολογιστικό μοντέλο για να προσομοιώσουν τις
πιθανές επιπτώσεις από ένα μετασεισμικό τσουνάμι. Όπως δήλωσε ο Σαμαράς, στην
ιστορία έχουν καταγραφεί πολύ σημαντικοί σεισμοί και αντίστοιχα τσουνάμι. Για
παράδειγμα, το 365 μ.Χ. διαδοχικοί σεισμοί (ο μεγαλύτερος της τάξης των 8 έως 8,5
βαθμών) έπληξαν την Κρήτη.
Το τσουνάμι που ακολούθησε, κατέστρεψε μια σειρά από πόλεις στην Ελλάδα,
την Ιταλία και την Αίγυπτο, σκοτώνοντας περίπου 5.000 ανθρώπους μόνο στην
Αλεξάνδρεια. Πιο πρόσφατα, το 1908, μετά από σεισμό περίπου επτά βαθμών στη Μεσσήνη
(Μεσίνα) της Σικελίας, δημιουργήθηκε τσουνάμι που σκότωσε χιλιάδες άτομα, καθώς
κατά τόπους τα κύματα ξεπέρασαν σε ύψος τα δέκα μέτρα.
Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι τα τσουνάμι στη Μεσόγειο μπορεί να μην είναι
τόσο συχνά όσο στον Ειρηνικό και στον Ινδικό Ωκεανό. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι
δεν συμβαίνουν κατά καιρούς μετά από σεισμούς, οι οποίοι προκαλούνται λόγω της
συνεχούς σύγκρουσης της αφρικανικής τεκτονικής πλάκας με την ευρωπαϊκή, καθώς η
πρώτη αργά καταβυθίζεται κάτω από τη δεύτερη.
Περίπου το 10% όλων των τσουνάμι της Γης λαμβάνουν χώρα στη Μεσόγειο
Θάλασσα. Κατά μέσο όρο, συμβαίνει ένα μεγάλο τσουνάμι ανά αιώνα. Με δεδομένο
ότι περίπου 130 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν στις παράκτιες περιοχές της
Μεσογείου, ο κίνδυνος είναι μεγάλος. Επιπλέον, σύμφωνα με τους επιστήμονες,
αντίθετα με τους ανοιχτούς ωκεανούς, στη Μεσόγειο τα κύματα ενός τσουνάμι δεν
χρειάζεται να ταξιδέψουν παρά πολύ μικρές αποστάσεις, προτού πλήξουν τις
συνήθως πυκνοκατοικημένες ακτές, γεγονός που αφήνει μικρά χρονικά περιθώρια για
ένα προειδοποιητικό σήμα.
Οι ερευνητές υπογραμμίζουν την ανάγκη να μελετηθούν καλύτερα τα πιθανά
σενάρια από ένα μελλοντικό τσουνάμι στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδίως στη
νοτιοδυτική Κρήτη, έτσι ώστε οι αρμόδιες κρατικές και τοπικές Αρχές να έχουν
προετοιμάσει καλύτερα την άμυνά τους για ένα τέτοιο ενδεχόμενο.» Πηγή: cretalive.gr ZARPA
TEAMonFebruary 8, 2016
Δεν
είναι
μόνο οι τούρκοι που εποφθαλμιούν το ΑΙΓΑΙΟ, είναι και τα κρυμμένα
γεωλογικά τέρατα μέσα στα σπλάχνα του βυθού που εποφθαλμιούν την
απέραντη γαλάζια ηρεμία του.
Με πνευματική ευθύνη και συνείδηση
Δρ. Κωνσταντίνος Βαρδάκας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου