Editorial της ηλεκτρονικής έκδοσης Οκτωβρίου 2016
Η μεγαλύτερη τέχνη στον πόλεμο είναι να υποτάξεις τον εχθρό χωρίς μάχη.
Σουν Τζου ( ~5ος αιών π.χ. Κινέζος θεωρητικός της στρατηγικής)
Θουκυδίδης, Σουν Τζου, Clausewitz, Gray, Κονδύλης όλοι τους στρατηγιστές που μελέτησαν την θεωρία του πολέμου ώστε να μπορούν οι λαοί να ζουν ειρηνικά. Γιατί ο πόλεμος και η ειρήνη είναι οι δυο όψεις του προσώπου της ζωής όπως ο Janus bifrons ( ο διπρόσωπος θεός των Ρωμαίων).
Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε αυτούς τους σπουδαίους θεωρητικούς ως έμπειρους σκακιστές της γεωπολιτικής σκακιέρας, οι οποίοι γνώριζαν τις κινήσεις αλλά και τις επιπτώσεις κάθε κίνησης. Aς μην λησμονούμε πως οι στρατηγιστές και οι σκακιστές μας συμβουλεύουν πως πρέπει, ως αποτέλεσμα αλλά και επακόλουθο της κάθε μας κίνησης, να έχουμε προετοιμάσει πέντε τουλάχιστον εναλλακτικές κινήσεις ή οδούς διαφυγής. Στην ουσία, οι πέντε αυτές επιπλέον κινήσεις είναι το λεγόμενο plan B' ή plan C' που οφείλει να έχει κάθε χώρα η οποία σέβεται τους πολίτες της προκειμένου να ανταποκρίνεται στα γεωπολιτικά/οικονομικά/κοινωνικά δρώμενα της σημερινής εποχής.
Η αλήθεια είναι πως η διπλωματία της στρατηγικής από αρχαιοτάτων χρόνων, ακόμη και στην εποχή των πολέμων και των αιματοχυσιών, όπου επικρατούσε η δύναμη της φωτιάς και των όπλων, είχε τη δική της δυναμική. Μια δυναμική που με τα χρόνια ισχυροποιήθηκε καθώς περάσαμε σε άλλου είδους πολέμους. Οι μάχες ανάμεσα στους λαούς δεν έπαψαν (πώς θα μπορούσε άλλωστε να γίνει κάτι τέτοιο) παρά τις συμμαχίες, τις φιλίες, τους οργανισμούς και το δήθεν ενδιαφέρον των ηγετ΄ν του πλανήτη στην παγκόσμια Ειρήνη και Ασφάλεια. Τα έργα των παραπάνω στρατηγιστών μελετήθηκαν, όπως οι κινήσεις μεγάλων στρατηγών που τα εφάρμοσαν προκειμένου να αποτελέσουν την βάση της Πολιτικής και της Διπλωματίας της Στρατηγικής.
Η σημερινή γεωπολιτική κατάσταση στον πλανήτη μοιάζει με μια παρτίδα σκάκι γεμάτη απρόβλεπτες αλλά και προβλέψιμες κινήσεις, άλλες μελετημένες και άλλες ως αποτέλεσμα αιφνιδιασμού, «κλειστά ή ανορθόδοξα ανοίγματα», σαχ (στο σκάκι ο όρος σαχ σημαίνει άμεση απειλή εναντίον του βασιλιά), σαχ ματ (δηλαδή ο βασιλιάς είναι αβοήθητος) και ρουά ματ. Πέρα από την στρατηγική και την διπλωματία, «η ίδια ζωή είναι ένα είδος σκακιού» όπως είχε πει και Βενιαμίν Φραγκλίνος.
Το σκάκι δεν είναι ένα τυχερό παιχνίδι. Για την ακρίβεια δεν έχει καμία σχέση με την τύχη καθώς δεν βασίζεται σ΄αυτήν. Θεωρητικά δεν υπάρχει κανένας εξωτερικός παράγοντας και τίποτα κρυφό στην σκακιέρα για τους δυο παίκτες, κάτι που δεν ισχύει στην διπλωματία και την πολιτική όπου πολλά είναι τα κρυφά για τους μη γνώστες. Το σκάκι βασίζεται αποκλειστικά στην τακτική και στην στρατηγική. Το ίδιο και η διπλωματία.
Μια συμβουλή που δίνουν όλοι οι μεγάλοι σκακιστές είναι να μελετάμε τις παρτίδες. Όλες σχεδόν οι σκακιστικές παρτίδες, αν μελετηθούν και αναλυθούν σωστά, περιέχουν χρήσιμα διδάγματα. Έτσι και στην διπλωματία, όλες οι αντιπαραθέσεις πολιτικής και στρατηγικής φύσεως, αν μελετηθούν σωστά, μας δίνουν χρήσιμα συμπεράσματα προς μελλοντική γνώση.
«Ο μόνος σκοπός στο σκάκι είναι να αποδείξεις την ανωτερότητά σου έναντι του αντιπάλου. Και η πιο σημαντική ανωτερότητα, η πιο ολοκληρωτική, είναι η ανωτερότητα του πνεύματος. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι ο αντίπαλός σου πρέπει να συντριβεί. Να συντριβεί πλήρως» είχε πει ο παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι, Γκραν Μετρ, Γκάρι Κασπάροφ. Ο Κασπάροφ, ο οποίος γεννήθηκε στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν (Δημοκρατία της Σοβιετικής Ένωσης εκείνη την εποχή) από Εβραίο πατέρα και Αρμένια μητέρα, θεωρείται από πολλούς ως ο κορυφαίος σκακιστής όλων των εποχών. Στην ουσία αυτό που μας λέει ο Κασπάροφ, ο οποίος γνωρίζει πλήρως τις τακτικές των Ρώσων, αν και ο ίδιος πολέμιος του Πούτιν τα τελευταία χρόνια, είναι πως πρέπει να αφαιρέσεις από τον αντίπαλό σου κάθε δυνατότητα να επανέλθει στη (γεωπολιτική) σκακιέρα και να απειλήσει αφήνοντας τον χωρίς δίοδο διαφυγής.
Στη σημερινή πολιτική κατάσταση όπου παίκτες και πεσσοί (Βασιλιάς, Βασίλισσα, Πύργοι, Αξιωματικοί, Ίπποι και Πιόνια) κινούνται η απόλυτη συντριβή ενός αντιπάλου είναι το ζητούμενο. Βέβαια, έχουμε παρέλθει των εποχών όπου η συντριβή γινόταν σε στρατιωτικό επίπεδο,πέρα από μεμονωμένες περιπτώσεις όπως στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, όπου οι εμπόλεμες συγκρούσεις φαίνεται πως βολεύουν τις παγκόσμιες ηγεσίες. Πλέον οι συντριβές γίνονται σε διπλωματικό,οικονομικό επίπεδο και με τη βοήθεια υποκινούμενων εξεγέρσεων/επαναστάσεων στο όνομα της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας.
Τον δικό τους ιδαίτερο ρόλο σ΄αυτές τις γεωπολιτικές/σκακιστικές αντιπαραθέσεις παίζουν φυσικά και οι θρησκείες. «Η ψυχή των οργανωμένων θρησκειών είναι οι μύθοι που λογίστηκαν ως πραγματικότητες. Και δυστυχώς ενώ οι μύθοι ενώνουν, οι θρησκείες διχάζουν» αναφέρει ένας από τους αρθρογράφους μας , ο συγγραφέας και ερευνητής, ειδικός σε θέματα θρησκείας Παναγιώτης Κάρδαρης. Στο Geopolitics and Daily News εδώ και καιρό είχαμε επισημάνει το γεγονός πως οδηγούμαστε σε νέου είδους σταυροφορίες.
Ήδη από τον Αύγουστο του 2014 σε άρθρο της ομάδας εργασίας του συμβούλου ασφαλείας Αλέξανδρου Νίκλαν με τίτλο: «Αναταραχή ως θεμέλιο μιας νέας σταυροφορίας; » είχαμε επισημάνει τον κίνδυνο αυτό. Επίσης, ο αρθρογράφος μας Νίκος Τοπούζης, μέσα από τα άρθρα του τόνιζε τη σημασία της γεωθρησκείας και πώς η Ελλάδα οφείλει να τη χρησιμοποιήσει, τη στιγμή που άλλοι παίκτες στην σκακιέρα την εκμεταλλεύονται.
Τα παραπάνω δεν τα αναφέρουμε για να ευλογήσουμε τους εαυτούς μας, ούτε για να δεχτούμε σχόλια θαυμασμού, αλλά για να εξηγήσουμε την επιλογή του εξωφύλλου αυτής της ηλεκτρονικής έκδοσης, που ίσως να κάνει αρκετούς από τους αναγνώστες μας να αναρωτηθούν. Προσωπικά, πιστεύω ότι ο πλανήτης και κυρίως η Ευρώπη, η γηραιά ήπειρο, επιστρέφει στην εποχή των Σταυροφοριών και του Μεσαίωνα με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, μια από τις πιο σκοτεινές εποχές της ανθρωπότητας, υπήρξαν αιματηρές συγκρούσεις, επιδρομές, μετακινήσεις φυλών και ανθρώπων και αλλαγές συνόρων, ενώ οι Σταυροφορίες που διεξήχθησαν κατά τη διάρκεια Ώριμου και Ύστερου Μεσαίωνα ήταν στρατιωτικές επιχειρήσεις, που πραγματοποιήθηκαν για διάφορους δήθεν θρησκευτικούς αλλά στην πραγματικότητα οικονομικούς και πολιτικούς λόγους. Βέβαια τα χαρακτηριστικά του Μεσαίωνα, σήμερα εμφανίζονται διαφορετικά και έχουν να κάνουν με τις αλλαγές των κοινωνιών και την δύναμη της πληροφορίας, μια δύναμη πιο ισχυρή από κάθε ηγεσία.
Η Ευρώπη και η Μέση Ανατολή για μια ακόμη φορά καλούνται να παίξουν παρόμοιους ρόλους την ώρα που φαίνεται ότι η γηραιά ήπειρος αλλάζει άρδην ή μάλλον μεταλλάσσεται στην Ευρώπη του Βεστφαλιανού συστήματος (το οποίο εστιάζει στη συνύπαρξη κυρίαρχων κρατών και οι όποιες εσωτερικές υποθέσεις ενός κράτους αφορούν το ίδιο το κράτος και συνεπώς οι παρεμβάσεις από τρίτους αποτελούν σφάλμα) παρά τις προσπάθειες μιας πολυπολιτισμικής Ευρώπης. Μέρκελ και Ολάντ οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια στην εκλογική συντριβή, καθώς τόσο οι Γερμανοί,όσο και οι Γάλλοι πολίτες απαξιώνουν τις πολιτικές τους, ενώ ο Ευρωπαϊκός Νότος ίσως για πρώτη φορά είναι έτοιμος να υψώσει την φωνή του, όποια φωνή του έχει απομείνει από την πίεση του προσφυγικού/μεταναστευτικού και την συνεχιζόμενη κρίση.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν τους δικούς τους δαίμονες, αυτούς που εξαπέλυσε η οικονομική κρίση του 2008. Μπορεί η κατάρρευση της Lehman Brothers τον Σεπτέμβριο του 2008 να μετατοπίστηκε στην Ευρώπη, ο αντίκτυπος όμως και οι συνέπειες παρέμειναν. Η κρίση χρεώθηκε στους Ρεπουμπλικάνους, το πολιτικό σύστημα αποδομήθηκε και η εκλογή του πρώτου Αφροαμερικανού προέδρου, του Μπάρακ Ομπάμα, δεν έφερε τα αποτελέσματα που αρκετοί περίμεναν.
Για να φτάσουμε στην σημερινή Αμερική, λίγες μόνο εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές, όπου ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων Ντόναλντ Τραμπ με τις αλλεπάλληλες επικοινωνιακές γκάφες του, κάνει ό,τι μπορεί για να αποδείξει ότι είναι ο λαγός της Κλίντον. Εδώ θα μου επιτρέψετε να σας θυμίσω το μακρινό 1992. Τότε εμφανίστηκε στην αμερικάνικη πολιτική σκηνή ο Μπιλ Κλίντον, κυβερνήτης του Άρκανσο προβάλλοντας μια νέα πολιτική προσωπικότητα που κέρδισε τον Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο. Μια νίκη που ίσως να μην ήταν τόσο μεγαλειώδης αν δεν υπήρχε ο εκκεντρικός επιχειρηματίας Ρος Περό ως ανεξάρτητος υποψήφιος. Ο Χένρυ Ρος Περό από το Τέξας εμφανίστηκε στην εκπομπή του Larry King στο CNN στις 20 Φεβρουαρίου του 1992 και ανακοίνωσε προς έκπληξη πολλών την υποψηφιότητά του. Ο επιχειρηματίας έτυχε μεγάλης απήχησης από τα αμερικάνικα ΜΜΕ και τελικά κατάφερε να αφαιρέσει από τον Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο τις ψήφους που έδωσαν τη νίκη στον Μπιλ Κλίντον, λειτουργώντας ως ο τέλειος λαγός στην κούρσα των προεδρικών εκλογών.
Ταυτόχρονα, η Κλίντον θα πολώσει ακόμη περισσότερο την ήδη τεταμένη σχέση Ρωσίας- ΝΑΤΟ και θα κληθεί να αντιμετωπίσει (αν τελικά εκλεγεί) τον διάδοχο του Πούτιν ή και τον ίδιο τον Πούτιν, στις ρωσικές προεδρικές εκλογές του 2018. Θα κληθεί επίσης να περιορίσει τον ρόλο της Ρωσίας στην παγκόσμια σκακιέρα, έναν ρόλο που κέρδισε ο Ρώσος πρόεδρος μέσα από τις γεωπολιτικές κινήσεις υπεροχής του έναντι του Μπάρακ Ομπάμα. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη καλλιεργείται κλίμα έντασης ανάμεσα στη Ρωσία και στις ΗΠΑ. Παρά τις πολλαπλές παλαιότερες συνομιλίες Κέρι Λαβρόφ, οι δίαυλοι επικοινωνίας ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Μόσχα έχουν «παγώσει».
Πρόσφατα, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ δήλωσε ότι απαιτείται έρευνα βάρος της Ρωσίας για τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου σε βάρος αμάχων στη Συρία ενώ ο Σεργκέι Λαβρόφ ( ο οποίος αναμένεται στην Αθήνα το διήμερο 1-2 Δεκεμβρίου) σε συνέντευξή του στο ρωσικό τηλεοπτικό δίκτυο Channel One είπε χαρακτηριστικά: «Δεν είναι απλά μια ρητορική Ρωσοφοβία, αλλά επιθετικά βήματα που πράγματι βλάπτουν τα εθνικά μας συμφέροντα και θέτουν μια απειλή για την ασφάλειά μας» επιβεβαιώνοντας την ένταση που υπάρχει.
Μια ένταση που ενδέχεται να επιδεινώσει την κατάσταση στη Μέση Ανατολή και να ενθαρρύνει/εμβαθύνει τις πολεμικές συγκρούσεις. «Καθώς οι φωνές δεν μπορούν να ακουσθούν στη μάχη, τύμπανα και τρομπέτες χρησιμοποιούνται. Και καθώς οι στρατιώτες δεν μπορούν να δουν καθαρά, σημαίες, φανταχτερές στολές και λάβαρα χρησιμοποιούνται» σύμφωνα με τον Σουν Τζου. Στη σημερινή εποχή της πληροφορίας τα τύμπανα και τα λάβαρα δεν είναι άλλα από τις εκατέρωθεν πολεμικές δηλώσεις.
Σ΄αυτή την χρονική στιγμή θα μπορούσαμε να πούμε ότι διεξάγεται ένας τυφλός αγώνας σκακιού. Στο τυφλό σκάκι είχε διακριθεί ο δημοσιογράφος και σκακιστής Γιόχαν Τσούκερτορτ. Η εμμονή του Γιόχαν για το σκάκι ήταν τέτοια που ενδέχεται να έπαθε σκακιστική τύφλωση καθώς παρά τα προβλήματα υγεία που αντιμετώπιζε δεν μπορούσε ή δεν ήθελε να σταματήσει να παίζει. Τελικά πέθανε από εγκεφαλική αιμορραγία στις 20 Ιουνίου 1888 – σε ηλικία 45 ετών-κατά τη διάρκεια παρτίδας στο Simpson's Divan, στο Λονδίνο. Το ερώτημα σ΄αυτή την γεωπολιτική παρτίδα είναι ποιος θα έχει την τύχη του Τσούκερτορτ.
Geopolitics
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου