Κατά την διάρκεια του Μακεδονικου Αγώνα οι κάτοικοι του χωριού Νόστιμο υπέστησαν αφάνταστες πιέσεις και απειλές από τις συμμορίες του Βουλγαρικού Κομιτάτου, τους γνωστούς στην ιστορία της περιοχής μας αιμοσταγείς κομιτατζήδες, που εξορμούσαν από τις φωλιές τους, που είχαν εγκαταστήσει σε όλη την περιοχή της κοιλάδας (λεκάνης) του Στραβοπόταμου -παραπόταμος Αλιάκμονα- στα δυτικά των χωριών μας, ακριβώς στην περιοχή των παλαιών Οικισμών Κουφοξυλιάς και Ταξιαρχών που είχαν εγκαταλειφθεί.
Ο σκοπός τους ήταν να εξαναγκάσουν τους κατοίκους ν’ αποχωριστούν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκκλησιαστικώς και να υπαχθούν στην Εκκλησία της Βουλγαρικής Εξαρχίας κι έτσι να αρνηθούν την ελληνική εθνική συνείδηση και να αποδεχθούν τη βουλγαρική. Ακόμα οι Βούλγαροι προσπάθησαν να επιβάλλουν την πρόσληψη Βούλγαρου δασκάλου και τη λειτουργία στο χωριό βουλγαρικού Σχολείου. Αυτοί όμως όχι μόνο δεν το αποδέχτηκαν οι κάτοικοι, παρά τις απειλές που δέχτηκαν, αλλά συνέχισαν τη λειτουργία του ελληνικού σχολείου που είχαν ιδρύσει από το 1868 περίπου.
Ύστερα απ’ αυτό, κατά το έτος 1897, μια ομάδα κομιτατζήδων αποφάσισε τη δολοφονία του ’Ελληνα διδασκάλου αείμνηστου Γεωργίου Παναγιωτίδη μετέπειτα καθηγητή Πανεπιστημίου της Ζυρίχης από το γειτονικό χωριό Δαμασκηνιά που είχε προσλάβει η δημογεροντία του χωριού.
Ο αναφερόμενος διδάσκαλος που ήταν γιος του αείμνηστου ιερέα και Μακεδονομάχου Παπαστεργίου Παναγιωτίδη, διέφυγε τον κίνδυνο της δολοφονίας του με τη βοήθεια του μεγάλου πατριώτη και πρώτου δασκάλου του χωριού Παπαγιάννη Αναγνώστου, ο οποίος τον φυγάδευσε νύχτα από την οικία στην οποία διέμενε. Οι κομιτατζήδες, οι οποίοι τελούσαν κάτω από την αρχηγία δύο αιμοσταγών αρχηγών, των Κωνστάντωφ και Τσακαλάρωφ, εξαγριωμένοι για τη διαφυγή και δάσωση του Έλληνα διδασκάλου Γεωργίου Παναγιωτίδη απείλησαν τους κατοίκους ότι θα ξανάρθουν και θα τους τιμωρήσουν γι’ αυτό παραδειγματικά. Για την ελληνοπρεπή αυτή στάση τους και τη σθεναρή αντίσταση τους στα ιταμά και άνομα σχέδια των κομιτατζήδων, ήταν επόμενο να πληρώσουν βαρύ φόρο αίματος.
Το πρώτο θύμα της βουλγαρικής θηριωδίας και εκδίκησης ήταν ο μεγαλύτερος πολέμιος τους, μυστικό στέλεχος του Μακεδόνικου Αγώνα και μεγάλος πατριώτης Χαράλαμπος Παγουνάδης. Έτσι λοιπόν στις 8 Νοεμβρίου του έτους 1903 ημέρα Σάββατο και ανήμερα της εορτής των Αρχαγγέλων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ όλοι οι κάτοικοι του χωριού είχαν μεταβεί στον Ιερό Ναό των Ταξιαρχών, που βρίσκονταν στην περιοχή του Παλιού Οικισμού Ταξιαρχών (Παλαιοχωρίου), για να τιμήσουν τους εορτάζοντας Αρχαγγέλους. Ξαφνικά αντιλήφθηκαν ότι ο ναός είχε κυκλωθεί από κομιτατζήδες και κάποιοι απ’ αυτούς μπήκαν μέσα και συνέλαβαν τον Χαράλμαπο Παγουνάδη την ώρα που ως επίτροπος περιέφερε το δίσκο για την εισφορά των πιστών υπέρ του ναού -συνήθεια και σημερινή- και τον οδήγησαν έξω.
Όπως προφορικά μεταφέρεται από γενιά σε γενιά στο εξωτερικό της εισόδου του Ναού στέκονταν δύο ένοπλοι κομιτατζήδες, ο ένας από τη μια πλευρά και ο άλλος από την άλλη. Μόλις πρόβαλε ο Χαράλαμπος Παγουνάδης στο εξωτερικό της θύρας οι δύο αυτοί σφαγείς έμπηξαν τις χαντζάρες τους στα πλευρά του και στη συνέχεια σηκώνοντας τον με τα σπαθιά τους τον πέταξαν στο ρέμα που ήταν μπροστά από το Ναό, όπου και τον αποτελείωσαν.
Η άγρια σκηνή του φόνου κατατρόμαξε το εκκλησίασμα, που εγκατέλειψε το ναό και τη λειτουργία και τρέχοντας κατέφθασε στο χωριό.
Το ίδιο έκανε και ο ιερέας με τους ιεροψάλτες αναγκασμένος να τελειώσει όπως-όπως τη λειτουργία και να καταφύγει στο χωριό. Την επομένη το πρωί ο ιερέας, ακολουθούμενος από συγγενείς του θύματος και ολίγους θαρραλέους άνδρες, πήγαν στον τόπο του εγκλήματος και αφού άνοιξαν τάφο στη μεσημβρινή πλευρά του ναού έθαψαν τον ατυχή Χαράλαμπο βιαστικά και αναχώρησαν αμέσως για το χωριό από φόβο μήπως κι αυτοί έχουν την ίδια τύχη.
Η σφαγή του Χαράλαμπου Παγουνάδη δημιούργησε φόβο και ανησυχία σε όλους τους κατοίκους της περιοχής των Καστανοχωρίων, γιατί υπήρξε το πρώτο στην περιοχή εξιλαστήριο θύμα της θηριωδίας των βουλγαροκομιτατζήδων για τη σθεναρά αντίσταση στα άνομα σχέδια τους. Η ανησυχία και ο φόβος επικράτησε και ανάμεσα στα μέλη της Μυστικής Επιτροπής του Μακεδόνικου Αγώνα της περιοχής, μήπως και επαναληφθεί και σε άλλα στελέχη της Επιτροπής. Αυτό ανακοίνωσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ιερέας Παπαστέργιος Παναγιωτίδης μυστική σύσκεψη που επακολούθησε στην Ιερά Μονή Αγίου Αθανασίου Ζηκοβίστης όπου συμμετείχαν και οπλαρχηγοί των ελληνικών σωμάτων.
Ύστερα από μερικά χρόνια, δηλαδή στις 8 Νοεμβρίου του 1906, ημέρα και πάλι της εορτής των Ταξιαρχών Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ τελέστηκε στον ομώνυμο ιερό ναό λειτουργία και ακόλουθη μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του αείμνηστου Λάμπρου όπως συνηθιζόταν ν’ αποκαλείται. Στο μνημόσυνο αυτό έλαβαν μέρος οι ιερείς της περιοχής Παπαστέργιος ή Παπαστυλιανός Πανάγιος από το χωριό Δαμασκηνιά, ο Παπαστέργιος Κυράδης από τον Άγιο Ηλία, ο Παπανικόλας Αποστολίδης από το χωριό Ζευγοστάσιο, οι Ιερείς Παπακων/νος Παπακώστας και Παπαθεοχάρης Παπακωστας, πατέρας και υιός από το Νόστιμο, την γενέτειρα του Λάμπρου, ο Παπαθανάσης Παπαθανασίου από το Σκαλοχώρι και ο Παπαπασχάλης Παπαγεωργόπουλος, από το χωριό Σπήλαιο. Στο μνημόσυνο παραβρέθηκαν αρκετοί κάτοικοι από τα γύρω χωριά,καθώς και οι οπλαρχηγοί Μακεδονομάχοι, ύστερα από το θάνατο του Παύλου Μελά, Καπετάν Βάρδας, Καπετάν Κάκαβος και Καπετάν Μπέλλος με τα παλικάρια τους.
Ύστερα από το πρώτο και τελευταίο αυτό μνημόσυνο για ενενήντα ολόκληρα χρόνια παρέμεινε εκεί λησμονημένος απ΄όλους σχεδόν ο μάρτυρας Λάμπρος Παγουνάδης.
(Το 1996 τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση για τον Λάμπρο και τοποθετήθηκε μαρμάρινη πλάκα στο σημείο όπου μαρτύρησε).
Από το βιβλίο “Ιστορία Νοστίμου Καστοριάς- το χωριό του απολιθωμένου δάσους-“. του Νικολάου Κυριάκου και Γεωργίου Μπερούλη, Καστοριά 2009
Εικόνα: ο Ναός των ταξιαρχών στο Νόστιμο
για την αντιγραφή: ιστολόγιο “Αντέχουμε…”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου