Έννοιες Αστισμού και Παγκοσμιοποίηση (μέρος 1ο)

[…] Οι παγκόσμιες πόλεις ή κοσμικές πόλεις είναι παγκόσμια κέντρα ελέγχου και κομβικά σημεία της παγκόσμιας οικονομίας. Χρησιμεύουν ως δίκτυα συντονισμού, ελέγχου και παγκόσμιας εμπειρίας, όπως οι εγκαταστάσεις παραγωγής των υπηρεσιών στα κέντρα διοίκησης (διεθνικών επιχειρήσεων – TNC). Είναι επίσης κέντρα επεξεργασίας πληροφοριών και ελέγχου, κέντρα πληροφόρησης, και έχουν διεθνές κύρος στους πολιτιστικούς και πολιτικούς τομείς, καθώς και στον κόσμο της τέχνη.

[…] διαθέτουν γεωγραφική συγκέντρωση των διαφόρων παγκόσμιων δραστηριοτήτων ελέγχου και είναι οι κινητήριες δυνάμεις της παγκόσμιας οικονομίας ως κέντρα ελέγχου, εντολών, καθώς και διαχείρισης σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι τα κομβικά σημεία που κατέχουν από κοινού την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία. Οι παγκόσμιες πόλεις υπάρχουν ανεξάρτητα από την τοποθεσία της πόλης.

Σύνθεση επιλεγμένων αποσπασμάτων από την ‘πρωτοβουλία’ SEOS για τα γυμνασιόπαιδα της Ευρώπης: Χρήσεις Γης και Μεταβολές Χρήσεων Γης. Υπογραμμίσεις και αγκύλες από το +- 

————————————————– 

Αστικοποίηση 

Η παγκόσμια αστικοποίηση αυξήθηκε με ταχείς ρυθμούς κατά τα τελευταία 50 χρόνια. Το 2005, ο παγκόσμιος αστικός πληθυσμός ήταν 3,17 δισεκατομμύρια από το συνολικό πληθυσμό των 6,45 δισεκατομμυρίων της Γης και αν η ανάπτυξη διατηρήσει αυτό τον ρυθμό όπως αναμένεται, θα φθάσει τα 5 δισ. περίπου μέχρι το 2030 επί του συνολικού πληθυσμού των 8,1 δισ. (UN-HABITAT 2001). Η περιβαλλοντική ρύπανση και άλλες απειλές αυξάνονται (Weidner 2002). 

Το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού των αστικών περιοχών έχει αυξηθεί από 3% που ήταν το 1800, σε περισσότερο από 50%. Μέχρι πρόσφατα, η αστική αύξηση συνδεόταν με την ανάπτυξη, αλλά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, οι μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου βρίσκονται ολοένα και περισσότερο στις αναπτυσσόμενες χώρες (Renwick, Rubenstein 1995). 

Αστικοποίηση: Η αύξηση του ποσοστού του συνολικού πληθυσμού που ζει σε αστικές περιοχές 

Αστική ανάπτυξη: Η αύξηση του ποσοστού των πόλεων 

Αστική ζωή: Η επέκταση των κοινωνικών και συμπεριφορικών χαρακτηριστικών της αστικής ζωής σε ολόκληρη την κοινωνία στο σύνολό της (Pacione 2001). 

Η αστικοποίηση μπορεί να οριστεί: 

ποσοτικά -η επέκταση, αύξηση, και η διεύρυνση των πόλεων σε αριθμό, περιοχές, κατοίκους. Η κλίμακα της αστικοποίησης μετριέται από το ποσοστό αστικοποίησης που σημαίνει το μέγεθος του αστικού πληθυσμού σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό. 

ποιοτικά -η αστικοποίηση σημαίνει τα ακόλουθα: 

Φυσιογνωμική αστικοποίηση: επέκταση των αστικών μορφών και των εγκαταστάσεων ζωής, αύξηση των αστικών μορφών χρήσης γης σε αγροτικές περιοχές 

Λειτουργική αστικοποίηση: επέκταση της αστικής παραγωγής και διανομής, σύνδεση των αγροτικών και αστικών περιοχών μέσω των περιφερειακών μετακινήσεων, επέκταση του τριτογενούς τομέα μέσω της δημιουργίας νέων χώρων σε αγροτικές περιοχές, ανάπτυξη των νέων συστημάτων επικοινωνίας και πληροφοριών δικτύων 

Κοινωνική αστικοποίηση: αφομοίωση των αγροτικών πληθυσμών από τα αστικά πρότυπα και τις αξίες, όσον αφορά τη δομή της οικογένειας, τις μορφές εργασίας, τη διαχείριση του νοικοκυριού και τον καταναλωτικό πολιτισμό (Bauer et al. 2005) 

Πηγή 

Εκτίμηση της μελλοντικής κάλυψης γης 

«Είναι εξαιρετικά δύσκολο, και ίσως δεν είναι καν δυνατό, να προβλεφθεί η σύνθετη αλληλεπίδραση των κοινωνικών, οικονομικών, και δημογραφικών παραγόντων και το πώς θα επηρεάσουν την μελλοντική κάλυψη της γης (DeFries et al. 2002, Schinninger 2008).

Οι αλλαγές στην κάλυψη και στις χρήσεις της γης επηρεάζουν το κλίμα του μέλλοντος. Περαιτέρω αποφασιστικοί ανθρωπογενείς παράγοντες που επηρεάζουν το κλίμα είναι οι πολύ μεγαλύτερες συγκεντρώσεις των αερίων του θερμοκηπίου και των αερολυμάτων (μικροσωματίδια) στην ατμόσφαιρα. Ωστόσο, οι ανθρωπογενείς μεταβολές στην βλάστηση μέσα από την αστικοποίηση, την αποψίλωση των δασών και την γεωργία, συχνά δεν περιλαμβάνονται στις προσομοιώσεις του κλίματος του μέλλοντος (Lamptey et al. 2005).

Οι μεταβολές στην κάλυψη γης -οι αλλαγές στα βιοφυσικά χαρακτηριστικά της επιφάνειας της γης-, και η χρήση γης, που καθορίζονται από τους στόχους της ανθρώπινης χρήσης, είναι δύο από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για τον καθορισμό των παγκόσμιων περιβαλλοντικών αλλαγών. Δίπλα στους παράγοντες που έχουν φυσική επίδραση όπως το κλίμα, το έδαφος, η υδρολογία (νερό), και η βλάστηση, οι κοινωνικο-οικονομικοί παράγοντες (η ανθρώπινη χρήση) παίζουν το μεγαλύτερο ρολό (Schinninger 2008).

Οι συνέπειες από αυτές τις αλλαγές που προκαλούνται από τον άνθρωπο μπορούν να ταξινομηθούν σε έμμεσες και άμεσες επιπτώσεις. Οι άμεσες επιπτώσεις, όπως η μετατροπή, η ζημία, και ο κατακερματισμός (ανατομή) της κάλυψης γης οδηγούν σε αυξημένη διάβρωση (τριβή του εδαφικού υλικού με, για παράδειγμα, το νερό), αλλαγές στην κυκλοφορία των υδάτων, του θρεπτικού κύκλου, και της ισορροπίας της γήινης θερμότητας. Οι έμμεσες επιδράσεις κυμαίνονται από μεταβολές στις κοινότητες των ειδών [χλωρίδας/πανίδας] μέχρι και την απώλεια της βιοποικιλότητας (Schinninger 2008).

Πηγή 

Μεγα-πόλεις 

[το παγκόσμιο αστικό σύστημα οργανώνεται σε δίκτυ: Νέα Οικονομία] 

Η μεγαλούπολη είναι το αστικό φαινόμενο του αιώνα και έχει ιδιαίτερη σημασία στην παγκόσμια διαδικασία της αστικοποίησης. 

Οι μεγαλουπόλεις ορίζονται ως μητροπόλεις υψηλής πυκνότητας με πληθυσμό πάνω από 10 εκατομμύρια κατοίκους (Mertins 1992). [πάνω από 5 εκατομμύρια (Bronger 1996), περισσότεροι από 8 εκατομμύρια (UN 1987)]. Επιπλέον, οι οικισμοί αυτοί έχουν ένα ελάχιστο επίπεδο πυκνότητας πληθυσμού (τουλάχιστον 2.000 person/χλμ2). Άλλοι ορισμοί περιλαμβάνουν μόνο τις πόλεις με ένα μόνο κυρίαρχο κέντρο (Bronger 1996, Kraas 2003).

- Το 1950 ο κόσμος είχε μόνο 4 πόλεις με πληθυσμό περισσότερο από 5 εκατ. κατοίκους
- μέχρι το 1985 είχε ήδη 28
- το 2000 είχε 39 πόλεις
- Το 2015 υπάρχουν σχεδόν 60 μεγαλουπόλεις παγκοσμίως.

Οι μεγαλουπόλεις έχουν συχνά περισσότερα κοινά η μία με την άλλη και όχι με την ενδοχώρα της χώρας που ανήκουν. 

Αλλά οι μεγαλουπόλεις δεν είναι μόνο στριμωγμένοι τόποι. Μερικές μπορεί να οριστούν ως παγκόσμιοι κόμβοι και χώροι δράσης. Αναμφισβήτητα οι μεγαλουπόλεις χαρακτηρίζονται ως οικονομικά δραστήριες περιοχές και κομβικά σημεία στο δίκτυο της παγκοσμιοποίησης. Πολλές μεγαλουπόλεις αποκαλούνται πόλεις “πρωτευούσης σημασίας” λόγω του υψηλού επιπέδου «λειτουργικής υπεροχής» (κυρίαρχη θέση, υπερ-συγκέντρωση των πιο σημαντικών λειτουργιών στον οικονομικό, πολιτιστικό και πολιτικό-διοικητικό τομέα). Αλλά, κατά κανόνα, οι μεγαλουπόλεις στις αναπτυσσόμενες χώρες τελικά δεν παίζουν σημαντικό πολιτικό και οικονομικό ρόλο στο παγκόσμιο αστικό σύστημα (Bronger 2004, Kraas 2003) (Bronger 2004, Kraas 2003). 

Οι μεγαλουπόλεις είναι επίσης παγκόσμιες περιοχές κινδύνου και ιδίως αποδεικνύονται ιδιαίτερα ευάλωτες σε κρίσεις και καταστροφές. Οι απειλές μπορούν να προκύψουν από περιβαλλοντικούς κινδύνους, όπως σεισμούς, καταιγίδες, πλημμύρες, κατολισθήσεις, πυρκαγιές και ξηρασία, καθώς και από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας παγκοσμίως.

Ανθρωπογενείς κίνδυνοι που επίσης απειλούν αυτές τις μεγάλες πόλεις είναι η ρύπανση του αέρα (συμπεριλαμβανομένης της ηχορύπανσης), των υδάτων και του εδάφους, ατυχήματα, πυρκαγιές, βιομηχανικές εκρήξεις, ασθένειες και επιδημίες, κοινωνικο-οικονομικές κρίσεις, πολιτικές ταραχές και τρομοκρατικές επιθέσεις. Ένα επίσης ιδιαίτερο πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι οι υφιστάμενες διοικητικές και οργανωτικές δομές τους δεν έχουν σχεδιαστεί για την κλίμακα στην οποία οι πόλεις έχουν εν τω μεταξύ φθάσει (Kraas 2003). 

Μετα-πόλεις 

Οι μετα-πόλεις ή υπερ-πόλεις είναι τα μαζικά πολεοδομικά συγκροτήματα άνω των 20 εκατομμυρίων ανθρώπων. Το Τόκιο είναι το μεγαλύτερο αστικό συγκρότημα στον κόσμο. Μέχρι το 2020, αυτές οι πόλεις θα έχουν επίσης καταφέρει να αποκαλούνται μετα-πόλεις: Βομβάη, Δελχί, η Πόλη του Μεξικού, το Σάο Πάολο, η Νέα Υόρκη, Ντάκα, Τζακάρτα και Λάγος (UN-HABITAT 2001). 

Πηγή 

Προαστιοποίηση 

Η προαστιοποίηση σημαίνει ότι το αστικό δαχτυλίδι αυξάνεται εις βάρος του αστικού πυρήνα. Οι πόλεις αναπτύσσονται στο περιβάλλον, και η σύγχρονη πόλη περιβάλλεται από όλο και πιο εκτεταμένα κατοικημένα προάστια. 

«Οι άνθρωποι έχουν μεταναστεύσει στην περιφέρεια των πόλεων για να βρουν περισσότερες κατοικίες με λιγότερα χρήματα. Έως ότου αυτό το πλεονέκτημα εξουδετερωθεί, η επέκταση θα παραμείνει το μέλλον μας.» (Alex Krieger, Havard University) 

Εναλλακτικές ερμηνείες της διαδικασίας της προαστιοποίησης 

1. Τα προάστια ως φυσικές οικολογικές προεκτάσεις: 

Η ποραστιοποίηση ως μια φυσική διαδικασία της βιολογικής και εξελικτικής ανάπτυξης. Η Επέκταση πραγματοποιείται από μέσα προς τα έξω, αλλά εξακολουθεί να συνδέεται με τον αστικό πυρήνα λόγω απασχόλησης και υπηρεσιών

2. Τα προάστια ως μέσο φυγής:

Ως μέσο διαφυγής από τα προβλήματα υγείας, στέγασης και περιβάλλοντος του βιομηχανικού κέντρου των πόλεων.

3. Τα προάστια ως μακρο-οικονομικά εργαλεία πολιτικής:

Τα προάστια ως εργαλεία κεϋνσιανής πολιτικής της μακρο-οικονομικής διαχείρισης και ρύθμισης, καθώς και για τη δημιουργία πολλαπλασιαστών τοπικής απασχόλησης.

4. Τα προάστια ως οχήματα για τη συσσώρευση κεφαλαίου:

Ως μέσο για τους γαιοκτήμονες, τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τη βιομηχανία ακινήτων: συγκέντρωση του κοινωνικού πλεονάσματος, που απορρέει από τα κέρδη πάνω στην ανάπτυξη των νεόδμητων περιαστικών περιβαλλόντων της περιφερειακής ζώνης.

5. Τα προάστια ως μέσο κοινωνική μηχανικής:
Ως μέσο για την διάσωση των φτωχών και των μειονεκτούντων από τους εαυτούς τους, και την αποκατάσταση μιας παραδοσιακής και υποτιθέμενης ανώτερης ηθικής τάξης των παλαιότερων εποχών και των κοινοτήτων. [!!!]

6. Τα προάστια, ως το λογικό αποτέλεσμα της λογικής τοποθέτησης: [επένδυση]
Αντανακλώντας τις ορθολογικές αποφάσεις των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών που αναζητούν μέρη με χαμηλότερο κόστος, πιο αποτελεσματικά και λιγότερο οργανωμένα, μέσα σε ένα ανταγωνιστικό αστικό περιβάλλον. 

7. Τα προάστια ως χάρτης των προτιμήσεων και επιλογών των καταναλωτών: 

Υπογραμμίζοντας την κυρίαρχο ρόλο της αστικοποίησης στις προτιμήσεις μεμονωμένων καταναλωτών για περισσότερο χώρο, νέα στέγη, κοινωνική ομοιογένεια και ορισμένα δημόσια αγαθά.

8. Τα προάστια ως κοινωνικο-πολιτικές στρατηγικές:

Στρατηγικές που βασίζονται στη χειραγώγηση του πολιτικού κατακερματισμού της μητρόπολης, παγιωμένη τοπική αυτονομία και τα αιτήματα για κοινωνική αποκλειστικότητα.

9. Τα προάστια ως άσυλα:

Ως αμυντικές στρατηγικές, οδηγούμενοι από το φόβο των άλλων, από το κέντρο της πόλης και από την αβεβαιότητα για τις αξίες των ακινήτων, τονίζοντας την ασφάλεια και τον αποκλεισμό.

10. Τα προάστια ως αγροτική νοσταλγία:

Αντικατοπτρίζεται η επιθυμία της επιστροφής στην ύπαιθρο και στις αγροτικές ρίζες, αλλά επίσης χωρίς διακοπή της σύνδεσης με τον αστικό πυρήνα (Pacione 2001). [κατά τη δυτική οπτική, ωστόσο η “νοσταλγία” έγκειται στη φυσιολογική τάση του ανθρώπου για διάδραση με τη φύση και τους φυσιολογικούς, αρμονικούς, ισορροπημένους ρυθμούς, κατά το ελληνικό πολιτισμικό μοντέλο]. 

συνεχίζεται στο 2ο μέρος

Πηγή

ΠΗΓΗ ΑΡΘΡΟΥ

το είδαμε ΕΔΩ

Share