Μεγαλύτερες εμπλοκές
Αν το στράτευμα των εχθρών έχει μεγάλη δύναμη, και ληστεύει και διεισδύει βαθιά και με σύστημα, και έχει συμβεί να είναι πλήρως συναθροισμένο και το Ρωμαίικο στράτευμα, και το γνωρίζουν οι εχθροί και προφυλάσσονται, και προστατεύουν όσους λεηλατούν τα χωριά, και μάλλον σε εμάς ετοιμάζουν ενέδρες, και γυρεύουν να μας πιάσουν στον ύπνο, οφείλεις να προστατεύεσαι με κάθε τρόπο, και να σκαρφιστείς πως να τους νικήσεις και να κάνεις πράξεις γενναίες. Και αν τους χτυπάς συνέχεια, δεν θα παραμείνουν για πολύ στα εδάφη μας.
Να βρίσκεις σε ποια χωριά θα πάνε για λεηλασία, για τρόφιμα και λάφυρα, και να τους στήνεις εκεί ενέδρα με ιππικό. Να είναι πάνω από διακόσιοι, και με έμπειρο και γενναίο αρχηγό. Αν έχεις τέσσερις-πέντε χιλιάδες ιππικό συνολικά, και του Θεού την βοήθεια, δεν θέλεις άλλο. Βάλε τις δυο χιλιάδες μπροστά, σε ενέδρα, και να έχουν και σκοπιά από ψηλά, να βλέπουν την συμπλοκή με τους λαφυραγωγούς. Από πίσω στήσε ενέδρα με τους άλλους τρεις χιλιάδες και το πεζικό σε οχυρό τόπο.
Θα βοηθούσε να έχει κοντά και κάστρο. Να μην έχει σκοπό ο στρατηγός, αν του επιτεθούν πολλοί, και γίνει γερός πόλεμος, να σώσει τον στρατό του κλείνοντάς τον στο κάστρο. Αυτό θα φέρει καταστροφή στη χώρα και θα τον καταφρονήσουν και θα χάσει την δόξα του. Εξω απ το κάστρο, μπροστά στα τείχη να πολεμάει, με πεζικό μαζί, και αν χρειαστεί να έχει βοήθεια και από όσους είναι στο κάστρο.
Ο αρχηγός όσων έστησαν ενέδρα στα χωριά, με δύναμη τριακόσιους άντρες, μόλις δει τους λαφυραγωγούς να πεζεύουν για λάφυρα, και να ψάχνουν τα σπίτια, να στέλνει εκατό και πάνω άντρες να τους επιτεθούν με μανία. Να είναι περισσότεροι από τους εχθρούς και με του Χριστού την χάρη, θα σκοτώσουν και θα αιχμαλωτίσουν πολλούς. Οι υπόλοιποι άντρες να καταδιώξουν επίμονα όσους εχθρούς καταφέρουν να ιππεύσουν και να το σκάσουν, μέχρι να τους σταματήσουν τα παρευρισκόμενα "φούλκα" (ομάδες προστασίας των λαφυραγωγών).
Ο διοικητής της ενέδρας, βλέποντας πως η καταδίωξη γίνεται με αταξία, θα παραμείνει κρυμμένος. Καταδιωκόμενοι, οι διακόσιοι θα παρασύρουν τον εχθρό. Θα βγει από την κρυψώνα του και θα τους χτυπήσει σκληρά με την δύναμη του Χριστού. Και αιχμάλωτους θα πάρει, και πολλούς θα τραυματίσει και θα σκοτώσει.
Όσο δε οι εχθροί τον καταδιώκουν με πλήθος και ασυγκράτητα, οι πιο γενναίοι άντρες του, με ζωηρά άλογα, να κάνουν αντεπιθέσεις και να χτυπάνε τους εχθρούς, ώστε αυτοί να καθυστερούν, και έτσι να δίνεται καιρός στους δικούς μας να φροντίζουν τους τραυματίες τους και να αλλάζουν τα κουρασμένα ή τραυματισμένα άλογα, [12]ώστε έτσι να χτυπάνε δυνατότερα τον εχθρό. Όταν πλησιάζουν στην ενέδρα, να περνάνε από το πλάι, για να μην μπερδευτούν με τους δικούς μας. Έτσι, όταν φτάσουν οι εχθροί, οι καταδιωκόμενοι θα αναστρέψουν και θα επιτεθούν από το πλάι, και ο εχθρός θα χτυπηθεί από δυο πλευρές, μαζί με την ενέδρα, προς μεγάλη ωφέλεια για μας.
Ο τόπος της ενέδρας να είναι κατάλληλος, να έχει φαρδιά έξοδο, μια που εκεί θα είναι δυο χιλιάδες άντρες, για να μην εμποδίσει την ορμητική τους έφοδο. Και το μέρος από όπου θα επιβλέπει ο διοικητής, να είναι κατάλληλο, να τα βλέπει όλα και από μακριά, να καταλαβαίνει πόσοι είναι οι εχθροί και πως εξελίσσεται η καταδίωξη.
Μόλις φτάσουν οι εχθροί στην ενέδρα, θα επιτεθούν οι δικοί μας, επικαλούμενοι την βοήθεια του Θεού, με ανδρεία, ορμή και φωνές. Θα επιτεθούν και από άλλη μεριά οι καταδιωκόμενοι, όπως είπαμε. Άμα όλα αυτά γίνουν σωστά, και βοηθήσει και ο Θεός, οι εχθροί θα εξολοθρευτούν. Το ξέρουν όσοι έχουν ανάλογη πείρα, γιατί, πως θα τα καταφέρουν να αποφύγουν τα χειρότερα με κουρασμένα άλογα από την καταδίωξη, και ήδη έχοντας πολλούς νεκρούς και τραυματίες;
Αλλά και να καταφέρουν, ανέλπιστα, να αντισταθούν, και να ανάψει γερή μάχη, τότε ο αρχηγός του στρατού, με κάποιο σύνθημα ή σάλπιγγα, θα απεμπλέξει τους δικούς μας από τη μάχη, και θα υποχωρήσει, όχι άτακτα, αλλά ερεθίζοντας τους εχθρούς σε νέα καταδίωξη, με αντεπιθέσεις. Έτσι, θα παρασυρθούν οι εχθροί στην μεγάλη ενέδρα, όπου θα επαναληφθούν τα ίδια από εμάς, και με του Θεού την χάρη θα νικήσουμε και θα κερδίσουμε δόξα.
Και να μην τους εξοντώσεις τελείως, στρατηγέ, εξ αιτίας σφαλμάτων, ή επειδή πολεμούν σε πανστρατιά, οπωσδήποτε θα υπερισχύσεις, ειδικά αν έχεις και πεζικό. Δεν θα νικηθούν κατά κράτος, ίσως, αλλά θα σκοτώσεις και θα αιχμαλωτίσεις πολλούς, και θα φοβηθούν να ληστεύουν την χώρα μας, και το πιθανότερο είναι να γυρίσουν πίσω.
Αυτά σου γράφω εγώ, βασισμένος σε όσα είπαν οι παλιοί, αλλά και από την δική μου πείρα. Εσύ όμως θα δράσεις προσαρμοζόμενος στην εκάστοτε κατάσταση όπως νομίζεις. Γιατί το αποτέλεσμα του πολέμου δεν εξαρτάται από την θέληση του ανθρώπου, αλλά όπως η Θεία Πρόνοια κινήσει τον καθένα.
Αν παρ' όλ' αυτά και αφού έχουν υποστεί τέτοια πλήγματα, οι εχθροί παραμένουν, και συνεχίζουν να διατρέχουν την χώρα μας καίγοντας και καταστρέφοντας, χωρίς να διακινδυνεύουν απομακρυσμένα "κούρσα" (λαφυραγωγίες) τότε ο στρατηγός πρέπει να στείλει ένα αξιόλογο τμήμα να παρακολουθεί τον εχθρό από άλλη μεριά, εκτός από αυτήν που βρίσκεται ο ίδιος. Να παρακολουθούν λοιπόν από απόσταση τριών ή τεσσάρων μιλίων τον εχθρό και να τον χτυπάνε συνέχεια, ώστε να του δυσκολέψουν την προμήθεια τροφών, και από την έλλειψή τους να αναγκαστούν να αποχωρήσουν.
Όταν οι εχθροί προσέχουν πολύ, και λαφυραγωγούν με ισχυρά μέτρα προστασίας, και κοντά στο κυρίως στράτευμα, να τους στήσεις, στρατηγέ, την εξής ενέδρα: Παρακολούθησε τα Φούλκα (ομάδες προστασίας των λαφυραγωγών) και δες ποιο από αυτά επιστρέφει στο στρατόπεδο τελευταίο, περιμένοντας και τους τελευταίους κουρσάτορες από τα χωριά. Να καταλάβεις, με έμπειρους βιγλάτορες, πόσοι είναι, και να τους παγιδεύσεις με μεγαλύτερη δύναμη.
Ντύσε μερικούς στρατιώτες σαν γεωργούς, και βάλε ανάμεσά τους και μερικούς πραγματικούς αγρότες, με τα εργαλεία τους. Όλοι να είναι άοπλοι και ξεσκούφωτοι, και να έχεις και μερικούς ξυπόλητους. Να είναι όλοι έφιπποι και να βαστάνε κοντοράβδια ξύλινα. Έτσι θα ξεγελάσουν τον εχθρό, πως δεν είναι στρατιώτες, αλλά οι λεγόμενοι "οικοφύλακες" (αγροφύλακες, δραγάτες) Να είναι καμιά εικοσαριά. Να έχουν μαζί τους ζώα, βόδια, άλογα και μουλάρια. Να εμφανιστούν στους εχθρούς υποκρινόμενοι πως τρέχουν από χωριό σε χωριό για να μαζέψουν τα αδέσποτα ζώα και να τα κλείσουν στο κοντινότερο οχυρό για να τα προστατεύσουν.
Οταν τους δουν οι εχθροί να τρέχουν με τα ζώα και καταλάβουν πως είναι απλοί αγρότες, θα τους καταδιώξουν άφοβα. Αυτοί θα φροντίσουν να τους οδηγήσουν στην ενέδρα, και όσο και να αντισταθούν, θα νικηθούν σίγουρα.
Όταν όλα αυτά γίνονται πολύ κοντά στο εχθρικό στρατόπεδο, και βγουν πολλοί εχθροί για βοήθεια του παγιδευμένου τους φούλκου, ο στρατηγός πρέπει να έχει ετοιμάσει δεύτερη ενέδρα δυο μίλια πιο πίσω. Αν λοιπόν ο εχθρός καταδιώξει την πρώτη ενέδρα, θα πέσει στην δεύτερη. Αυτό το κόλπο, στρατηγέ, να το κάνεις προς το τέλος της ημέρας, ώστε αν τραβήξει η μάχη, να σταματήσει λόγω της νύχτας και έτσι να περισώσεις τον στρατό σου. Αν πάλι τολμήσουν να στείλουν μακρινά κούρσα, να τα πολεμήσεις όπως είπαμε, με καλά οπλισμένους και έμπειρους άντρες και χωρίς ποτέ να σπας τις γραμμές σου. Αυτά σου γράφω, στρατηγέ να κάνεις, είτε έχεις πολούς, είτε λίγους άντρες. Αν έχεις πεντε-έξη χιλιάδες άντρες, μην πολεμάς κατά μέτωπο, αλλά με κόλπα και στρατηγήματα, και απρόσμενες επιθέσεις να τους διαλύσεις, με την βήθεια του Θεού, κάνοντας έργα σπουδαία.
Εκπαίδευση και προνόμια
Όμως, κανένα πόλεμο, αντάξιο του βαθμού σου, δεν θα μπορέσεις να κάνεις, στρατηγέ, αν δεν έχεις από πριν εκπαιδεύσει τον στρατό σου, τόσο στον χειρισμό των όπλων, όσο και αυξάνοντάς του την αντοχή στους βαριούς κόπους και πόνους. Και να μην τους επιτρέπεις να τεμπελιάζουν, να μεθάνε και να ασωτεύουν με οποιονδήποτε τρόπο. Να τους παραχωρείς εγκαίρως τις "ρόγες" (μισθούς) και την τροφή τους και όσα άλλα οφέλη συνηθίζεται και έχει καθιερωθεί να παίρνουν, γιατί με αυτά θα αγοράσουν καλά άλογα και ότι άλλο όπλο και πανοπλία χρειάζεται, και έτσι, με προθυμία και χαρά στην καρδιά τους θα κινδυνεύσουν για τους άγιους Βασιλιάδες μας και τον Λαό του Χριστού.
Αυτό που είναι το σημαντικότερο, όμως, και τους κάνει πρόθυμους και ριψοκίνδυνους, και τους αυξάνει την γενναιότητα, είναι να νοιώθουν πως είναι ελεύθεροι όσον αφορά τα σπίτια τους, τις οικογένειές τους, τους στρατιώτες που διοικούν,[13] και τους υπηρέτες τους. Αυτό το δικαίωμα ίσχυε από παλιά και πάντα προστατεύονταν. Θα το βρεις στους νόμους που εξέδωσαν οι άγιοι Βασιλιάδες μας, αλλά και στα παλιότερα στρατηγικά βιβλία.
Εκτός
από ελεύθεροι, πρέπει να είναι και τιμημένοι. Να μην ταπεινώνονται και
να μην ατιμάζονται. Ντρέπομαι να πω πως κάποιοι τιμωρούν με ξυλοδαρμό
τέτοιους άντρες, που αψηφούν την ζωή τους για το δίκιο των αγίων
Βασιλέων μας και είναι εκδικητές και ελευθερωτές των Χριστιανών. Αυτά τα
κάνουν εφοριακοί, ανθρωπάκια, που δεν ωφελούν σε τίποτα το κοινό καλό,
αλλά κατατρέχουν τους φτωχούς και με την αδικία και τα αίματα της
φτωχολογιάς μαζεύουν πολλά τάλαντα χρυσάφι. Δεν πρέπει, λοιπόν, οι τοπικοί δικαστές να ατιμάζουν τους στρατιώτες, να τους σέρνουν σαν δούλους να τους μαστιγώνουν, να τους ρίχνουν σε δεσμά και κλοιούς. Τέτοια μαρτύρια δεν τα αξίζουν οι εκδικητές και οι σωτήρες, μετά τον Θεό, του λαού. Αυτοί πεθαίνουν σχεδόν κάθε μέρα για τους άγιους Βασιλιάδες μας, και ο Νόμος λέει πως πρέπει να δικάζονται από τον διοικητή τους και μόνον.
Ποιός άλλος λοιπόν δικαιούται να τους κρίνει παρά ο στρατηγός τους, που τον έχει διορίσει ο ίδιος ο Βασιλιάς; Γι αυτό, ακόμα και από την εποχή της αρχαίας Ρώμης αλλά και από το Νόμο, ο στρατηγός του Θέματος ,μόνον, έχει εξουσία σε ότι σχετικό με τον στρατό, και οι Κριτές (δικαστές), οι Πρωτονοτάριοι και οι άλλοι δημόσιοι λειτουργοί είναι απλοί βοηθοί του. Παλιά και ο τουρμάρχης ειχε την ίδια εξουσία στους άντρες του, και μάλιστα σαν εκπρόσωπος του ίδιου του Βασιλιά, με όλους τους τύπους και τα προνόμια.
Αν εφαρμοστούν αυτά, ο στρατός των αγίων Βασιλέων θα ξαναβρεί την παλιά του δόξα, και όσα οδηγούν στην φτώχια και την εξαθλίωση θα απομακρυνθούν. Οι πολεμιστές θα γίνουν πρόθυμοι και χαρούμενοι, γενναιότεροι και τολμηρότεροι, και θα φανούν ανίκητοι στους εχθρούς.
Αν οι εχθροί εισβάλλουν με πολύ μεγάλη δύναμη, και αλωνίζουν την χώρα παίρνοντας κάθε μέτρο προστασίας και ετοιμάζουν πολιορκίες κάστρων και στήνουν αυτοί ενέδρες αντί για εμάς, και δεν υπάρχει αρκετή Ρωμαίικη δύναμη να τους αντισταθεί, τότε, στρατηγέ, πρέπει να κάνεις κάτι που γίνονταν παλιά, και το γράφει και το βιβλίο του σχωρεμένου Βασιλιά Λέοντα, και το μολογάνε και όσοι έζησαν τα γεγονότα.
Εκείνο τον καιρό όλος ο στρατός της Κιλικίας είχε εισβάλλει στο Θέμα των Ανατολικών και πολιορκούσε στενά το κάστρο της Μισθείας. Τότε ο Βασιλιάς διέταξε τα Θέματα και τα Τάγματα να εκστρατεύσουν στην χώρα της Κιλικίας, αφήνοντας μόνο δυο στρατηγούς των Θεμάτων του Ανατολικού και του Οψικίου να υπερασπίσουν το κάστρο και την χώρα.
Αρχιστράτηγος τότε ήταν ο Νικηφόρος ο Φωκάς, που από τον λεγόμενο δρόμο του Μαυριανού πέρασε στην χώρα των Αδάνων και σήκωσε πολλή λεία. Βγήκε να τον αντιμετωπίσει ο στρατός των Αδάνων και χτυπήθηκαν δυο μίλια έξω από την πόλη και αμέσως το έσκασαν οι Γιοί του Ισμαήλ και χώθηκαν άτακτα μέσα στην πόλη. Ο Φωκάς σκότωσε και αιχμαλώτισε όσους δεν πρόφτασαν να μπουν στο κάστρο. Στρατοπέδευσε έξω από την πόλη, και κατάστρεψε όλη την ωραία εξοχή της με τα δέντρα και τα αμπέλια της. Μαύρη την έκανε, κι έφτασε μέχρι την θάλασσα παίρνοντας πολλούς αιχμάλωτους και ζώα. Με πορεία μια μέρας έφτασε στην γέφυρα του ποταμού Κύδνου που τον λένε Ιέρακα οι ντόπιοι και οδηγεί στα Άδανα, κι εκεί στρατοπέδευσε.
Έτσι λοιπόν κι εσύ, στρατηγέ, όταν αποτύχεις στο να παγιδεύσεις τους αντιπάλους γιατί αυτοί φυλάγονται με επιμέλεια, αυτό να κάνεις. Είτε θα αφήσεις έναν από τους ικανότερους στρατηγούς σου να κάνουν την παραδρομή στον αντίπαλο, είτε εσύ θα την κάνεις και θα στείλεις ένα ικανό στρατηγό, επαινούμενο για ανδρεία και ονομαστό, να πέσει στην εχθρική χώρα με αρκετό ιππικό και πεζικό, και να αλωνίζει εκεί, να καίει και να καταστρέφει, και να παίρνει κάστρα. Άμα το μάθουν οι εχθροί, θέλει δεν θέλει ο αρχηγός τους, θα γυρίσουν πίσω να υπερασπίσουν την πατρίδα τους.
Εδώ παρεμβάλλουμε ένα απαραίτητο συμπλήρωμα, από το «Στρατηγικόν» του Κεκαυμένου:
«Οταν εισβάλλεις στην χώρα του [εχθρού για επιδρομή] και αν υπάρχουν στενά περάσματα [“κλεισούρες”] εκεί από όπου μπήκες, να μην επιστρέψεις από τον ίδιο δρόμο. Γιατί, γνωρίζοντας [ο εχθρός] την δυσκολία των περασμάτων, θα τα έχει πιασμένα και θα σε καταστρέψει όταν επιστρέφεις. Αυτό [το λάθος] έκανε ο Τριβούνιος ο Σέρβος στον Κατεπάνω του Δυρραχίου Μιχαήλ, τον γιο του Λογοθέτη, στην Διόκλεια, και έχασε τον στρατό του, πάνω από σαράντα χιλιάδες /.../
Να έχεις κατασκόπους και ανιχνευτές [“τοποδέτες”] που θα επιθεωρούν τους δρόμους. Και οταν εισβάλλεις και λεηλατήσεις [“κουρσεύσεις”] να αποχωρήσεις από άλλο δρόμο και μη σε νοιάζει τίποτε. Αν όμως δεν υπάρχει άλλος δρόμος [εκτός από αυτόν που εισέβαλλες] τότε να επιτεθείς ξαφνικά και χωρίς να σε έχουν καταλάβει και αφού λεηλατήσεις να φύγεις το γρηγορότερο από όπου μπήκες.
Αλλιώς, όταν εισβάλλεις για να λεηλατήσεις, άσε στρατό να κρατήσει τα περάσματα και τις βουνοκορφές, και οι άντρες που τον διοικούν να είναι γενναίοι και έμπειροι. Τότε θα επιστρέψεις με την βοήθεια του Θεού χωρίς έγνοιες, χαρούμενος και ευχαριστημένος.» [14]
συνεχίζεται
Παραπομπές
[12] Δίνεται η εντύπωση πως όλα αυτά γίνονταν εν κινήσει, με ακροβατικό τρόπο.
[13] Προφανώς οι πλουσιότεροι διέθεταν και ιδιωτικό στρατό
[14] Κεκαυμένος, Στρατηγικόν, 29
http://skourtakrdiaf.blogspot.gr
το είδαμε ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου