Η επιστροφή στην "πραγματικότητα": Η μεγαλύτερη απώλεια της 11ης Σεπτεμβρίου. Ακόμα πληρώνουμε το τίμημα και δεν υπάρχει τέλος στον ορίζοντα. (2ο μερος)

συνέχεια από το 1ο μέρος

 

Αρθρο του Anis Shivani 

Μετάφραση Απολλόδωρος

 

Η μεγάλη αφήγηση που αναβίωσε, μετά την τρομερή έλλειψη της δεκαετίας του 1990, είναι αυτή της απελπισμένης ανάγκης επιστροφής στην "κανονικότητα" -αυτή η ιδανική αναφορά ισχύει είτε μετά την 11η Σεπτεμβρίου, είτε μετά την οικονομική κρίση, είτε πιο πρόσφατα το Covid-19- η οποία ενισχύεται συνεχώς μέσω διαφόρων μορφών φόβου που απειλούν να υπονομεύσουν την εν λόγω κανονικότητα. 

 

Φυσικά, πρόκειται για μια κανονικότητα που δέχτηκε σοβαρή επίθεση κατά τη διάρκεια της μεταμοντέρνας κορύφωσης από τη δεκαετία του 1970 έως τη δεκαετία του 1990 (συμπεριλαμβανομένων και των χρόνων του Ρήγκαν), η οποία διαλύθηκε και αποδομήθηκε από μια αντιπατριαρχική, αντιεθνικιστική, αντιρατσιστική και συχνά ακόμη και αντιθρησκευτική προοπτική. 

 

Η κανονικότητα είναι όλα όσα υπονόμευσε ο μεταμοντερνισμός, καθώς το επαναφορτισμένο σταθερό υποκείμενο ενεργοποιείται από την ανάγκη για ασφάλεια. Η καθημερινή ζωή, με άλλα λόγια, φωτίζεται εκ νέου από τον υπερβατικό καπιταλιστικό μύθο, ακόμη και όταν η μεγάλη αφήγηση φροντίζει να μην επιδίδεται σε εξάρσεις κοινοτισμού, αλλά παραμένει περιορισμένη στην ατομική ευθύνη. 

 

Τι γίνεται με την άνοδο των νέων αντιπολιτευτικών κινημάτων βάσης στην περίοδο "μετά"; Είναι ενδιαφέρον ότι το Occupy Wall Street προήλθε εν μέρει από το culture jamming που διέδιδε το καναδικό περιοδικό Adbusters, το οποίο ήταν ένα καταστασιακό θέαμα (Situationalist spectacle) επικαιροποιημένο για μια εποχή καταναλωτισμού που καταστράφηκε από το βαρύ φοιτητικό χρέος και τη μόνιμη εργασιακή ανασφάλεια. 

 

Από αυτό το μικρό ξεκίνημα ξεπήδησε σε ένα πανεθνικό κίνημα, αλλά ταυτόχρονα μετασχηματίστηκε σταδιακά από την ίδια μεγάλη αφήγηση που προτιμά τώρα ο καπιταλισμός, δηλαδή ότι η έλλειψη (η οποία αντανακλάται στην ανασφάλεια) είναι το ζητούμενο και ότι σχεδόν όλες οι μάχες που είχε δώσει και συχνά κέρδισε το εργατικό κίνημα πρέπει να δοθούν ξανά από την αρχή. 

 

Έτσι, είναι ενδιαφέρον να βλέπουμε τους millennials και τους μετα- millennials να συνεχίζουν τον αγώνα για έναν κατώτατο μισθό 15 δολαρίων, τη διαγραφή του φοιτητικού χρέους και το "Medicare for All", σαν να μην είχε κάνει ήδη δυνατή τη χρυσή εποχή του αμερικανικού καπιταλισμού (περίπου από το 1945 έως το 1973, και που διήρκεσε ακόμη αργότερα, σχεδόν μέχρι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου) αυτές τις πραγματικότητες - έναν μισθό που εξασφαλίζει τα προς το ζην, λίγο πολύ δωρεάν πανεπιστήμια και προσιτή υγειονομική περίθαλψη. 

 

Το ίδιο ισχύει και για τα δικαιώματα στην άμβλωση, ή το δικαίωμα ψήφου, ή την καταπολέμηση της αστυνομικής βίας, τα οποία η χώρα είχε ξεπεράσει από πολλές απόψεις. Θυμάμαι καλά τη σχετικά πεφωτισμένη στάση της αστυνομίας στο Λος Άντζελες και το Σαν Ντιέγκο στα πρώτα μου χρόνια, όταν τα τμήματα ενδιαφέρονταν για τις έννοιες της φυλετικής ισότητας, οι οποίες φαίνεται να έχουν περάσει πολύ στο παρασκήνιο τώρα, υποχωρώντας ως ανέφικτα ιδανικά. 

 

Η κοινωνία της Situationalist spectacle (μετασπανιότητας- αφθονίας), ένα βασικό στοιχείο της μεταμοντέρνας θεωρίας, έχει ξεχαστεί προ πολλού, και αυτό είναι τραγικό. Οι νέοι πέφτουν στην παγίδα να θεωρούν πράγματα ως πραγματικά που δεν έχουν καμία δουλειά να αντιμετωπίζονται ως τέτοια και το αντίστροφο. Η ιδέα ότι πρέπει να διεξαχθεί ένας αγώνας δεκαετιών για την ανάκτηση κάποιων βασικών στοιχείων οικονομικής ισότητας που μόλις πρόσφατα απορρίφθηκαν είναι μια απελπιστική ιδιοτροπία. 

 

Τα αντιπολιτευτικά κινήματα ήταν πολύ καλύτερα όταν υπέθεταν ότι το πολιτικό σκηνικό ήταν εξωπραγματικό και δρούσαν αναλόγως. Ο Dr. Strangelove (1964), το Apocalypse Now (1979) και το Brazil (1985) αντιπροσώπευαν την αισθητική του παραλόγου που διαπότιζε την Αμερική τις προηγούμενες δεκαετίες, παρέχοντας ειρωνικά τη μόνη σταθερή βάση πάνω στην οποία μπορούσε να στηριχθεί η αντιπολίτευση, δηλαδή από μια στάση απόρριψης της οικονομικής βάσης ως αναγκαίας ή σχετικής. 

 

Σε αντίθεση με την υπερβολική σοβαρότητα μιας βαθιά λανθασμένης ταινίας όπως το There Will Be Blood (2007) του Paul Thomas Anderson, που αποδέχεται την πραγματικότητα της φυσικής τάξης της καπιταλιστικής εξόρυξης και τον τρόπο με τον οποίο τα ανθρώπινα όντα λυγίζουν κάτω από τη θέλησή της, χωρίς να αφήνει περιθώρια διαφυγής ή διαφώτισης. 

 

Το βιβλίο του Daniel Boorstin, The Image: A Guide to Pseudo-Events in America (1962) (Η εικόνα: Εικόνα: Ένας οδηγός για τα ψευδογεγονότα στην Αμερική) στην πραγματικότητα κυριάρχησε καθ' όλη τη διάρκεια της εποχής της αντικουλτούρας και για μερικές δεκαετίες μετά την κορύφωσή της. Αντιλαμβάνεται ότι η Μποντριλιανή προσομοίωση (Baudrillardian simulacra), ή το ψευδογεγονός με τους όρους του Boorstin, κινεί την κατασκευασμένη δημοκρατία ή την εμφάνιση σθεναρού ανταγωνισμού στη δημόσια σφαίρα (πειράζω σκόπιμα την ιδέα του Τσόμσκι για την κατασκευασμένη συναίνεση), ενώ στην πραγματικότητα κρύβει το τέλος της ιδεολογίας - και χωρίς ρητή ιδεολογία δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος, ανθρωπιά, διαφωτισμός. 

 

Ο μεταμοντερνισμός ήταν πιο κατάλληλος για την αμερικανική πολιτική και πολιτιστική δομή, προσφέροντας δρόμους πραγματικής αμφισβήτησης, επειδή δεν πρέπει να αντιμετωπίζει κανείς το μη πραγματικό ως πραγματικό, αλλά επέτρεψε επίσης ανοίγματα στην ιδεολογία, πράγμα που είναι ειρωνικό, δεδομένου ότι ο μεταμοντερνισμός καθοδηγείται από την αντίθεση στις μεγάλες αφηγήσεις. Αυτό που έχουμε τώρα, στην επιστροφή στην πραγματικότητα, είναι μια κάλυψη για την ιδεολογία, μόνο που η ιδεολογία έχει καταληφθεί από μια ολιγαρχία βαρόνων των μέσων ενημέρωσης, επιχειρηματιών της Silicon Valley και υπερτιμημένων διασημοτήτων που τη διανέμουν ελεύθερα, ενώ αρνούνται ότι είναι ιδεολογικοί. 

 

Η ανασυγκρότηση της "έλλειψης" -με τη μορφή της διανομής της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσω του απότομου κόστους των διδάκτρων, ή του διαχωρισμού και του εκτοπισμού των ανθρώπων της εργατικής τάξης σε όλες τις σημαντικές πόλεις μέσω αυτού που κατ' ευφημισμόν ονομάζεται "εξευγενισμός"- αποτελεί μεγάλο μέρος αυτής της στάσης, η οποία παρουσιάζεται στο αγωνιζόμενο υποκείμενο ως μια πραγματική και πάντα παρούσα απειλή, αντί για ένα αδύνατο γεγονός που βασίζεται στους πραγματικούς πόρους και τις δυνατότητες της κοινωνίας. 

 

Σε μια κατάσταση διαρκούς κρίσης, οι συναισθηματικά υπερφορτωμένοι άνθρωποι αναθέτουν τον ορθολογισμό σε ειδικούς, κάτι που εκδηλώθηκε στην αντίσταση στην αντιμετώπιση του φαινομένου Τραμπ ως ζήτημα πολιτικού δούναι και λαβείν και αντ' αυτού το αντιμετωπίζουν ως κρίση νόμου και τάξης που είναι καλύτερο να αντιμετωπίζεται από ειδικούς της βιομηχανίας ασφαλείας, γεγονός που εκδηλώνεται στο Russiagate και στις επανειλημμένες προσπάθειες για την παραπομπή του σε δίκη. 

 

Μια μεταμοντέρνα ανωμαλία με την οποία πάλευαν οι πολιτικοί επιστήμονες καθ' όλη τη δεκαετία του 1990 ήταν η χαμηλή προσωπική βαθμολογία του Κλίντον σε συνδυασμό με την υψηλή αποδοχή της πολιτικής, ένα παράδοξο που εκδηλώθηκε και στον Τραμπ, μόνο που οι φιλελεύθεροι υπερασπιστές της εξουσίας επέλεξαν να μην συμφιλιωθούν με την αντίφαση αυτή τη φορά. Επίσης, ο Κλίντον ήταν ο τελευταίος πρόεδρος του οποίου οι πολιτικές καθορίζονταν από τις δημοσκοπήσεις, ενώ κάθε πρόεδρος από τότε αγνοούσε τις δημοσκοπήσεις κατά τη λήψη βασικών πολιτικών αποφάσεων. 

 

Σημειώστε επίσης ότι από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, όταν η Επιτροπή Church διερεύνησε τα ιστορικά παραπτώματα της CIA, και από τις αποκαλύψεις για το COINTELPRO του FBI και άλλα προγράμματα κατά των λαϊκών στρωμάτων την ίδια περίοδο, οι εθνικές υπηρεσίες πληροφοριών είχαν πλήρως απαξιωθεί- το ίδιο ίσχυε και για την αδηφάγα κατασκοπευτική Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας (NSA) τη δεκαετία του 1990, η οποία αντιμετωπίστηκε με περιφρόνηση μετά το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης εν μέσω αδυσώπητης αμφισβήτησης των στόχων και του προσανατολισμού της. 

 

Η ιδιωτική ζωή έγινε ένα από τα σημαντικότερα πεδία δημόσιας πολιτικής στη δεκαετία του 1990, ενισχύοντας το ενδιαφέρον του μεταμοντερνισμού για τη σφαίρα αυθεντικότητας του ατομικού υποκειμένου, και είναι αυτή η αξία που κατεδαφίστηκε περισσότερο στην εποχή που ακολούθησε. 

 

Ποια είναι μερικά παραδείγματα στρατολόγησης πρόθυμων καπιταλιστικών υποκειμένων για να δώσουν μάχες που δεν αξίζει να δώσουν, επειδή δεν είναι καν πραγματικές; 

 

Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας - ως απάντηση στην πιο τρομακτική και επομένως πιο "πραγματική" εικόνα που θα μπορούσε να συγκεντρώσει ο καπιταλισμός για να ενσαρκώσει την ανασφάλεια, δηλαδή την κατάρρευση των πύργων στα συντρίμμια των μανιταριών - ήταν η πιο φανταστική ιδέα από όλες, μια ψευδαίσθηση τόσο ριζοσπαστική ώστε να μην την πιστεύουν παρά μόνο οι πιο εύπιστοι, μόνο που ολόκληρη η χώρα πίστεψε σε αυτή την ευπιστία. 

 

Ενώ το Αφγανιστάν προσφέρθηκε να εκδώσει τον Οσάμα Μπιν Λάντεν ακόμη και πριν από την έναρξη του πολέμου, οι ΗΠΑ επέλεξαν να επενδύσουν 20 χρόνια και τρισεκατομμύρια δολάρια πόρων σε έναν πόλεμο με διαρκώς μεταβαλλόμενους στόχους και παραμέτρους, προσομοιάζοντας επιδέξια τις στρατηγικές ειρήνευσης του ήδη απαξιωμένου πολέμου του Βιετνάμ. 

 

Όταν ο Κατρίνα έπνιξε τη Νέα Ορλεάνη, η αίσθηση της "πραγματικότητας", που μας έφεραν οι τηλεοπτικές εικόνες της καταστροφής, εστίασε το μυαλό μας στην ανακούφιση των κατοίκων του Ninth Ward και άλλων πληγεισών περιοχών της πόλης, ενώ άφησε στην ησυχία της την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων και την προφανή καταστροφή των οικολογικών σφαιρών παντού εξαιτίας αυτής της αλόγιστης κατανάλωσης, της οποίας ο Κατρίνα ήταν μια επιφανειακή εκδήλωση. 

 

Όταν χτύπησε η χρηματοπιστωτική κρίση, πιστέψαμε και πάλι τους ειδικούς που μας έλεγαν ότι ο ανεύθυνος δανεισμός και η δανειοδότηση υπό την αιγίδα των ενυπόθηκων δανείων μειωμένης εξασφάλισης ήταν ο ένοχος, ενώ αφήσαμε το ένοχο χρηματοπιστωτικό σύστημα, υπερφορτωμένο και απίστευτα υπερφορτωμένο, όχι μόνο μόνο μόνο μόνο μόνο μόνο, αλλά ακόμη πιο ενισχυμένο από ό,τι πριν από την κρίση. 

 

Και τέλος, στον απόηχο της πανδημίας του Κόβιντ, έχουμε ένα διχασμό στη χώρα μεταξύ εκείνων που δίνουν απόλυτη πίστη στους επιστήμονες προκειμένου να αντιταχθούν στους "σκεπτικιστές του εμβολίου", ξεχνώντας τη σύγχρονη ιστορία της ιατρικής ειδικότερα και της επιστήμης γενικότερα, οι οποίες υπήρξαν, όσο συχνά δεν ήταν, σύμμαχοι του καπιταλιστικού αναγωγισμού, επιφέροντας πόνο και δυστυχία σε υπερβατική κλίμακα, αλλά και μένοντας επικεντρωμένοι στα άμεσα και προφανώς τα μόνα "πραγματικά" εργαλεία ανακούφισης, όπως τα εμβόλια που δημιουργούνται σε σύντομο χρονικό διάστημα, αντί να αντιμετωπίσουν την κρίση της υγείας που καθιστά τους πληθυσμούς ευάλωτους σε τέτοιες πανδημίες. 

 

Φανταστείτε τα τρισεκατομμύρια δολάρια (και πάλι επαναστατώντας κατά της ψευδούς έννοιας της σπανιότητας, στην οποία κάποτε είχε διεισδύσει ο μεταμοντερνισμός) που στοχεύουν σε διάφορες μορφές κινήτρων, που συχνά ωφελούν την ελίτ του ιατρικού κατεστημένου, να ανακατευθυνθούν σε δωρεάν και υγιεινή διατροφή για ολόκληρη τη χώρα, εκτός από τη διαγραφή ενοικίων και χρεών, για να μην αναφέρουμε επιτέλους την καθολική υγειονομική περίθαλψη. 

 

Η μορφή της πραγματικότητας, καθοδηγούμενη από τις συνεχείς προκλήσεις της ανασφάλειας και του τρόμου, που αποτελεί τη βάση της νέας μεγάλης αφήγησης για τον καπιταλισμό στην Αμερική, αντιτίθεται στη στοχαστική δράση, ακόμη και στη διαβούλευση για τα συμφέροντα του καθενός, που είναι ένας άλλος τρόπος να περιγράψει κανείς τη διερεύνηση των κοινών συμφερόντων. 

 

Το υποκείμενο παγιώνεται σε ένα νέο μοναδικό σώμα με περιορισμένους στόχους και ανάγκες, που δεν είναι ποτέ σε θέση να ξεφύγει από τις πανταχού παρούσες απειλές που το απομακρύνουν όλο και περισσότερο από την ίδια την κανονικότητα που επιδιώκεται. 

 

Τακτικές αντίστασης και καταφυγής που ήταν επιτυχείς στο παρελθόν, οι οποίες πρέπει να βασίζονται στην αμέριστη υποστήριξη της ελευθερίας της έκφρασης και της κίνησης, επαναπροσδιορίζονται ως δυνητικά τρομοκρατικές δραστηριότητες, επειδή έρχονται σε ρήξη με την πάντα αβέβαιη κανονικότητα. 

 

Η τρέχουσα ορολογία της αυθεντικότητας, για να δανειστώ την ορολογία του Theodor Adorno, οδηγεί σε μια φυλακισμένη υποκειμενικότητα, που προωθείται από την απελπισία ως τη μόνη πραγματική αξία. Κάθε φορά που υπάρχει μια "νέα κανονικότητα", και πάντα υπάρχει, υποχωρούμε όλο και περισσότερο στην εξωπραγματικότητα και η ιδεολογία του καπιταλισμού γίνεται ακόμα πιο καλυμμένη. 

 

Η φυλακή είναι εξωπραγματική και το θέαμα της δυστυχίας αυτοανανεώνεται- αλλά πώς μπορούμε να το ξέρουμε εμείς που παραμένουμε μέσα στο κλουβί και δεχόμαστε την τιμωρία μας;;; 

 

https://collections.lacma.org/node/217412 

https://collections.lacma.org/node/186764 

https://collections.lacma.org/node/179961 

--------------------- 

 

Δικτυογραφία: 

The Return to “Reality”: The Greatest Casualty of 9/11 – OffGuardian 

https://off-guardian.org/2021/09/09/the-return-to-reality-the-greatest-casualty-of-9-11/

Share