(Ιστορική και απολογητική μελέτη)
Του Λάμπρου Σκόντζου, Θεολόγου - Καθηγητού
Αλλά ας μιλήσουμε και για τον δήθεν «αντιδημοκρατικό» και «εχθρό της δημοκρατίας», Χριστιανισμό, ο οποίος κατά τους νεοπαγανιστές, υποτίθεται ότι κατάργησε τη «λαμπρή δημοκρατία των αρχαίων προγόνων μας και εδραίωσε την απολυταρχία». Ο άνθρωπος πλάστηκε από το Θεό «κατ’ εικόνα και ομοίωσή» Του (Γεν.1,26), δηλαδή ελεύθερος και αυτεξούσιος. Η αμαρτία όμως, η οποία εισήλθε στον κόσμο ως αφύσικη κατάσταση, υποδούλωσε τον άνθρωπο, τόσο στα πάθη του, όσο και σε άλλους ανθρώπους τυράννους. Η ιστορία του ανθρωπίνου γένους είναι ένα ατέλειωτο δράμα τυραννίας των ανθρώπων!
Ο Θείος Ιδρυτής του Χριστιανισμού, ο ένσαρκος Λόγος του Θεού, ο Ιησούς Χριστός, ήρθε στον κόσμο για να απαλλάξει την ανθρωπότητα από την αμαρτία και το εδραιωμένο κακό, το οποίο ευθύνεται για τη διαχρονική ανθρώπινη κακοδαιμονία. Ήρθε να αλλάξει τις δομές του κόσμου και να κάνει την ανθρώπινη κοινωνία να είναι ο αντικατοπτρισμός της τέλειας αγαπητικής κοινωνίας του Τριαδικού Θεού. Η ουσία του Θεού είναι η αγάπη, αφού ο « Θεός αγάπη εστί και ο μένων εν τη αγάπη εν τω Θεώ μένει και ο Θεός εν αυτώ» (Α΄Ιωάν.4,16). Αυτή σηματοδοτεί τον υπαρκτικό τρόπο του είναι του Θεού. Η υπερτέλεια κοινωνία και άρα η δημοκρατία είναι ο τρόπος υπάρξεως του Τριαδικού Θεού και το πρότυπο υπάρξεως της ανθρώπινης κοινωνίας.
Ολόκληρη η διδασκαλία του Χριστού και η προσωπική Του ζωή, υπήρξε ζωντανό παράδειγμα τέλειας και ανιδιοτελούς αγάπης. Απόλυτος σεβασμός των ανθρωπίνων προσώπων, χωρίς καμιά εξαίρεση. Τόνισε με έμφαση πως «εάν ουν ο υιός υμάς ελευθερώση, ελεύθεροι έσεσθε» (Ιωάν.8,35). Παράδειγμα η σχέση Του με τους μαθητές Του. Σε καμιά περίπτωση δεν τους θεώρησε ως οπαδούς Του, αλλά ως συνεργάτες του έργου της σωτηρίας του κόσμου. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του προς αυτούς: «αύτη εστιν η εντολή η εμή, ίνα αγαπάτε αλλήλους. Καθώς ηγάπησα υμάς. Μείζονα ταύτης αγάπην ουδείς έχει, ίνα την ψυχήν αυτού θη υπέρ των φίλων αυτού. Υμείς φίλοι μου εστε, εάν ποιείτε όσα εγώ εντέλλομαι υμίν. Ουκέτι λέγω υμάς δούλους, ότι ο δούλος ουκ οίδε τι ποιεί ο κύριος» (Ιωάν.13,13-15).
Δίδαξε τον διακονικό χαρακτήρα των διανθρωπίνων σχέσεων και φυσικά της εξουσίας: «οίδατε ότι οι δοκούντες άρχειν των εθνών κατακυριεύουσιν αυτών και οι μεγάλοι αυτών κατεξουσιάζουσιν αυτών· ουχ ούτω δε έσται εν υμίν, αλλ᾿ ος εὰν θέλῃ γενέσθαι μέγας εν υμίν, έσται υμών διάκονος, και ος εὰν θέλῃ υμών γενέσθαι πρώτος, έσται πάντων δούλος· και γαρ ο υιός τού ανθρώπου ουκ ηλθε διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι, και δούναι την ψυχὴν αυτού λύτρον αντὶ πολλών» (Μαρκ 10,42-45). Για να δείξει έμπρακτα την υποχρέωση της αλληλοδιακονίας, έπλυνε τα πόδιατων μαθητών Του πριν τον Μυστικό Δείπνο, τονίζοντάς τους πως: «ει εγώ ένιψα υμών τας πόδας, ο Κύριος και ο Διδάσκαλος, και υμείς οφείλετε νίπτειν τους πόδας, υπόδειγμα γαρ δέδωκα υμίν, ίνα καθώς εγώ εποίησα υμίν, και υμείς ποιήτε… μακάριοι εστέ εάν ποιήτε αυτά» (Ιωάν.13,15-17).
Ο απόστολος Παύλος κήρυξε την ελευθερία της εν Χριστώ απολυτρώσεως από την δουλεία της αμαρτίας και την απόλυτη ισότητα όλων των ανθρώπων, ώστε «όσοι εις Χριστόν εβαπτήσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε, ουκ ένι Ιουδαίος ουδέ Έλλην, ουκ ένι δούλος ουδέ ελεύθερος, ουκ ένι άρσεν και θήλυ. Πάντες γαρ εις εστέ εν Χριστώ Ιησού» (Γαλ. 3,28). Οι πιστοί του Χριστού αποτελούν πλέον ένα σώμα, το σώμα του Χριστού, (Εφεσ.5,23), σε πραγματική οργανική και οντολογική ενότητα μεταξύ τους, διότι έχουν κληθεί «εν ενί σώματι» (Κολ.3,15). Κανένας άνθρωπος, καμιάς φυλής, ή κοινωνικής κατηγορίας, δε μένει έξω από αυτή την ενότητα αφού «ηθέλησεν ο Θεός γνωρίσαι τις ο πλούτος της δόξης του μυστηρίου τούτου εν τοις έθνεσιν… παραστήσωμεν πάντα άνθρωπον τέλειον εν Χριστώ Ιησού» (Κολ.1,27-28). Αν ο κάθε άνθρωπος γίνεται τέλειος εν Χριστώ, τότε και η κοινωνία, που θα απαρτίζεται από τέτοια πρόσωπα θα είναι τέλεια.
Ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος στην Καθολική Επιστολή του καθορίζει με σαφήνεια τις διανθρώπινες σχέσεις αδελφοσύνης, αλληλοσεβασμού και αγάπης που θα πρέπει να διέπουν τη νέα κοινωνία των πιστών του Χριστού. Αυτή είναι: «πρώτον αγνή εστιν, έπειτα ειρηνική, επιεικής, ευπειθής, μεστή ελέους και καρπών αγαθών, αδιάκριτος και ανυπόκριτος. Καρπός δε της δικαιοσύνης, εν ειρήνη σπείρεται τοις ποιούσιν ειρήνην» (Ιακ.3,17). Δεν υπάρχει ίχνος καταδυνάστευσης σε αυτή την κοινωνία! Ο απόστολος Πέτρος ονομάζει τη νέα αυτή υπερεθνική κοινωνία «έθνος άγιον, λαός εις περιποίησιν» (Α΄Πέτρ.2,9), που σημαίνει, ξεχωριστή από τις πτωτικές κοινωνίες του παλιού κόσμου.
Τη νέα κοινωνία της χάριτος τη βλέπουμε στην πρώτη Εκκλησία. Οι πάντες έχουν την ίδια αξία, τις ίδιες υποχρεώσεις και τα ίδια δικαιώματα. Κανένας δεν ανέρχεται σε αξίωμα, που εδώ ονομάζεται διακονία του λαού του Θεού, χωρίς τη θέληση της κοινότητος.
Οι πάντες είχαν αυτό το δικαίωμα, με κριτήριο τη διάθεσή τους να διακονήσουν τους συνανθρώπους τους. Τα μέλη της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων «πάντες ήσαν προσκαρτερούντες ομοθυμαδόν τη προσευχή και τη δεήσει συν γυναιξί και Μαρία τη μητρί του Ιησού και συν τοις αδελφοίς αυτού» (Πραξ.1,14), χωρίς καμιά διάκριση. Ο απόστολος Ματθίας αναδεικνύεται και ψηφίζεται από την Εκκλησία για να πάρει τη θέση του Ιούδα, «συγκατεψηφίσθη» από το λαό «των συνελθόντων» για την εκλογή του και συγκαταλέχτηκε «μετά των ένδεκα αποστόλων» (Παρξ.1,21,26). Το ίδιο έγινε και με την εκλογή των επτά διακόνων, των διακονούντων τραπέζαις, δηλαδή των πολιτικών και κοινωνικών υπευθύνων της χριστιανικής κοινότητος. «Επισκέψασθαι (εκλέξατε) ουν αδελφοί, άνδρας εξ υμών, μαρτυρουμένους επτά, πλήρης Πνεύματος Αγίου και σοφίας, ους καταστήσωμεν επί της χρείας ταύτης… και ήρεσεν ο λόγος ενώπιον παντός πλήθους και εξελέξαντο… ους έστησαν ενώπιον των αποστόλων και προσευξάμενοι επέθηκαν αυτοίς τας χείρας» (Παρξ.6,3-7). Ελεύθερη λοιπόν, καθολική εκλογή των αρίστων από όλους!
Η πρώτη χριστιανική κοινότητα της Ιερουσαλήμ, και όλες κατόπιν οι χριστιανικές κοινότητες εφάρμοσαν την ιδανικότερη κοινωνία όλων των εποχών, τουλάχιστον για τριακόσια χρόνια. «Του πλήθους των πιστευσάντων (χωρίς καμιά διάκριση) ήν η καρδία και η ψυχή μία, και ουδέ εις τι των υπαρχόντων αυτώ έλεγεν ίδιον είναι, αλλ’ ήν αυτοίς άπαντα κοινά… χάρις τε μεγάλη ήν επί πάντας αυτούς. Ουδέ γαρ ενδεής τις υπήρχεν εν αυτοίς…» (Πραξ.4,32-36). Η πρώτη, μοναδική και γνήσια κοινοκτημοσύνη στην ιστορία του κόσμου!
Η δημοκρατική υφή της Εκκλησίας φαίνεται καθαρά στην καθημερινή της πράξη.
Κορυφαίος θεσμός ήταν οι «αγάπες», δηλαδή τα καθημερινά κοινά τραπέζια, όπου κάθονταν όλοι χωρίς διάκριση και έτρωγαν από το ίδιο φαγητό. Δίπλα στον πλούσιο καθόταν ισότιμα ο φτωχός, δίπλα τον ελεύθερο ο δούλος, δίπλα στον μορφωμένο ο αγράμματος, δίπλα στον σπουδαίο και διάσημο ο άσημος, δίπλα στους άνδρες οι γυναίκες και τα παιδιά, δίπλα στους γέρους οι νέοι, δίπλα στους υγιείς οι ασθενείς και οι ανάπηροι, δίπλα στους ομόφυλους οι αλλόφυλοι. Τους ένωνε η κοινή πίστη στο Χριστό και προπάντων η κοινωνία από το ίδιο Ποτήριο του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου, το οποίο τους ενσωμάτωνε σε ένα σώμα.
Οι απόστολοι στις κατά τόπους Εκκλησίες που ίδρυαν, καθιστούσαν επισκόπους και πρεσβυτέρου με την έγκριση του τοπικού πληρώματος. Άλλωστε δεν είναι τυχαίοι οι όροι «επίσκοπος» και «πρεσβύτερος», ήταν όροι πολιτικοί της αρχαίας (ατελούς) αθηναϊκής «δημοκρατίας». Στην Εκκλησία οι όροι αυτοί βρήκαν την πραγματική τους σημασία και λειτουργία. Οι απόστολοι δεν επενέβαιναν στη διοίκηση των τοπικών Εκκλησιών, παρά μόνο συμβουλευτικά, όταν προέκυπταν σοβαρά προβλήματα ή ανάκυπταν φαινόμενα παρέκκλισης από την ορθή πίστη.
Η δημοκρατία της Εκκλησίας φαίνεται καθαρά στο συνοδικό της σύστημα, το οποίο υπήρξε πρωτοπόρο για την κατοπινή εδραίωση της δημοκρατίας στην ανθρωπότητα. Η λεγομένη Αποστολική Σύνοδος της Ιερουσαλήμ, που έγινε το 48 μ. Χ., αποτελεί το πρώτο παράδειγμα εφαρμογής της πρώτης αληθινής δημοκρατίας. «Συνήχθησαν δε οι απόστολοι και οι πρεσβύτεροι ιδείν περί του λόγου τούτου. Πολλής δε συζητήσεως γενομένης… εσίγησε δε παν το πλήθος και ήκουον …. Τότε έδοξε τοις αποστόλοις και τοις πρεσβυτέροις συν όλη τη εκκλησία…» (Πραξ.15,6-22). Καθολική ισότιμη συμμετοχή, συζήτηση, ακοή, κοινή απόφαση, ιδού οι αρχές της δημοκρατίας!
Η Αποστολική Σύνοδος αποτέλεσε τη βάση πάνω στην οποία αναπτύχθηκε το συνοδικό σύστημα της Εκκλησίας. Στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο καθιερώθηκε επίσημα με τον 6ο κανόνα της πως: «Κρατείτω η ψήφος των πλειόνων». Επάνω σε αυτή την αρχή στηρίχτηκε κατόπιν το συνοδικό σύστημα της Εκκλησίας ως τα σήμερα. Οι αποφάσεις παίρνονταν και παίρνονται με ψήφο την «ψήφο των πλειόνων».
Τα θεία δόγματα και οι διοικητικοί θεσμοί της Εκκλησίας είναι αποτέλεσμα απόλυτων δημοκρατικών διαδικασιών. Οι συγκροτούντες τις Συνόδους ήταν επίσκοποι από όσο το δυνατόν περισσότερες επισκοπές, οι οποίοι είχαν εκλεγεί δημοκρατικά από τις τοπικές τους Εκκλησίες. Η συμμετοχή τους στη Σύνοδο είχε το χαρακτήρα της εκπροσωπήσεως της τοπικής Εκκλησίας σε αυτή. Κανένας επίσκοπος δεν είχε κανένα de jure προβάδισμα και ρόλο στη Σύνοδο αν η Σύνοδος δεν του έδινε κάτι τέτοιο. Οι ψήφοι των συμμετεχόντων επισκόπων είχαν το ίδιο κύρος και βαρύτητα, ανεξάρτητα από το κύρος της τοπικής Εκκλησίας που εκπροσωπούσαν. Η ψήφος του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως είχε το ίδιο κύρος και την ίδια βαρύτητα με την ψήφο ενός επισκόπου άσημης πόλης του Πόντου ή της Ελλάδος.
Είχαν τη συναίσθηση οι Πατέρες των Συνόδων ότι η όποια υποκειμενική γνώμη τους τελικά θα γίνει, με την επενέργεια του Αγίου Πνεύματος, αντικειμενική αλήθεια. Και όντως στην «ψήφο των πλειόνων» βρισκόταν η αλήθεια. Αλλά και πάλι η ψηφισμένη αλήθεια, για να αποτελέσει όντως την αλήθεια της Εκκλησίας, έμπαινε σε μια καινούργια δημοκρατική διαδικασία, άγνωστη σε πολλούς μελετητές της δημοκρατίας. Θέτονταν στην κρίση του ορθοδόξου πληρώματος, του λαού, ο οποίος ήταν ο τελικός αποδέκτης των αποφάσεων της Συνόδου. Η χάρις του Αγίου Πνεύματος λειτουργούσε πλέον εκκλησιαστικά και αποφαίνονταν για την αλήθεια των συνοδικών αποφάσεων. Σε όσες περιπτώσεις οι συνοδικές αποφάσεις ήταν λανθασμένες και άρα αντίθετες με την αλήθεια της Εκκλησίας, ο λαός τις ακύρωνε στην πράξη, όπως λ.χ. οι αποφάσεις της ληστρικής συνόδου Φεράρας – Φλωρεντίας (1438-1439), όπου οι ορθόδοξοι επίσκοποι ψήφισαν την ένωση με τους παπικούς, κατόπιν αφόρητων πιέσεων, ο Ορθόδοξος λαός δεν τις αποδέχτηκε και τις απέρριψε!
συνεχίζεται στο 3ο μέρος
πηγή
Αλλά ας μιλήσουμε και για τον δήθεν «αντιδημοκρατικό» και «εχθρό της δημοκρατίας», Χριστιανισμό, ο οποίος κατά τους νεοπαγανιστές, υποτίθεται ότι κατάργησε τη «λαμπρή δημοκρατία των αρχαίων προγόνων μας και εδραίωσε την απολυταρχία». Ο άνθρωπος πλάστηκε από το Θεό «κατ’ εικόνα και ομοίωσή» Του (Γεν.1,26), δηλαδή ελεύθερος και αυτεξούσιος. Η αμαρτία όμως, η οποία εισήλθε στον κόσμο ως αφύσικη κατάσταση, υποδούλωσε τον άνθρωπο, τόσο στα πάθη του, όσο και σε άλλους ανθρώπους τυράννους. Η ιστορία του ανθρωπίνου γένους είναι ένα ατέλειωτο δράμα τυραννίας των ανθρώπων!
Ο Θείος Ιδρυτής του Χριστιανισμού, ο ένσαρκος Λόγος του Θεού, ο Ιησούς Χριστός, ήρθε στον κόσμο για να απαλλάξει την ανθρωπότητα από την αμαρτία και το εδραιωμένο κακό, το οποίο ευθύνεται για τη διαχρονική ανθρώπινη κακοδαιμονία. Ήρθε να αλλάξει τις δομές του κόσμου και να κάνει την ανθρώπινη κοινωνία να είναι ο αντικατοπτρισμός της τέλειας αγαπητικής κοινωνίας του Τριαδικού Θεού. Η ουσία του Θεού είναι η αγάπη, αφού ο « Θεός αγάπη εστί και ο μένων εν τη αγάπη εν τω Θεώ μένει και ο Θεός εν αυτώ» (Α΄Ιωάν.4,16). Αυτή σηματοδοτεί τον υπαρκτικό τρόπο του είναι του Θεού. Η υπερτέλεια κοινωνία και άρα η δημοκρατία είναι ο τρόπος υπάρξεως του Τριαδικού Θεού και το πρότυπο υπάρξεως της ανθρώπινης κοινωνίας.
Ολόκληρη η διδασκαλία του Χριστού και η προσωπική Του ζωή, υπήρξε ζωντανό παράδειγμα τέλειας και ανιδιοτελούς αγάπης. Απόλυτος σεβασμός των ανθρωπίνων προσώπων, χωρίς καμιά εξαίρεση. Τόνισε με έμφαση πως «εάν ουν ο υιός υμάς ελευθερώση, ελεύθεροι έσεσθε» (Ιωάν.8,35). Παράδειγμα η σχέση Του με τους μαθητές Του. Σε καμιά περίπτωση δεν τους θεώρησε ως οπαδούς Του, αλλά ως συνεργάτες του έργου της σωτηρίας του κόσμου. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του προς αυτούς: «αύτη εστιν η εντολή η εμή, ίνα αγαπάτε αλλήλους. Καθώς ηγάπησα υμάς. Μείζονα ταύτης αγάπην ουδείς έχει, ίνα την ψυχήν αυτού θη υπέρ των φίλων αυτού. Υμείς φίλοι μου εστε, εάν ποιείτε όσα εγώ εντέλλομαι υμίν. Ουκέτι λέγω υμάς δούλους, ότι ο δούλος ουκ οίδε τι ποιεί ο κύριος» (Ιωάν.13,13-15).
Δίδαξε τον διακονικό χαρακτήρα των διανθρωπίνων σχέσεων και φυσικά της εξουσίας: «οίδατε ότι οι δοκούντες άρχειν των εθνών κατακυριεύουσιν αυτών και οι μεγάλοι αυτών κατεξουσιάζουσιν αυτών· ουχ ούτω δε έσται εν υμίν, αλλ᾿ ος εὰν θέλῃ γενέσθαι μέγας εν υμίν, έσται υμών διάκονος, και ος εὰν θέλῃ υμών γενέσθαι πρώτος, έσται πάντων δούλος· και γαρ ο υιός τού ανθρώπου ουκ ηλθε διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι, και δούναι την ψυχὴν αυτού λύτρον αντὶ πολλών» (Μαρκ 10,42-45). Για να δείξει έμπρακτα την υποχρέωση της αλληλοδιακονίας, έπλυνε τα πόδιατων μαθητών Του πριν τον Μυστικό Δείπνο, τονίζοντάς τους πως: «ει εγώ ένιψα υμών τας πόδας, ο Κύριος και ο Διδάσκαλος, και υμείς οφείλετε νίπτειν τους πόδας, υπόδειγμα γαρ δέδωκα υμίν, ίνα καθώς εγώ εποίησα υμίν, και υμείς ποιήτε… μακάριοι εστέ εάν ποιήτε αυτά» (Ιωάν.13,15-17).
Ο απόστολος Παύλος κήρυξε την ελευθερία της εν Χριστώ απολυτρώσεως από την δουλεία της αμαρτίας και την απόλυτη ισότητα όλων των ανθρώπων, ώστε «όσοι εις Χριστόν εβαπτήσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε, ουκ ένι Ιουδαίος ουδέ Έλλην, ουκ ένι δούλος ουδέ ελεύθερος, ουκ ένι άρσεν και θήλυ. Πάντες γαρ εις εστέ εν Χριστώ Ιησού» (Γαλ. 3,28). Οι πιστοί του Χριστού αποτελούν πλέον ένα σώμα, το σώμα του Χριστού, (Εφεσ.5,23), σε πραγματική οργανική και οντολογική ενότητα μεταξύ τους, διότι έχουν κληθεί «εν ενί σώματι» (Κολ.3,15). Κανένας άνθρωπος, καμιάς φυλής, ή κοινωνικής κατηγορίας, δε μένει έξω από αυτή την ενότητα αφού «ηθέλησεν ο Θεός γνωρίσαι τις ο πλούτος της δόξης του μυστηρίου τούτου εν τοις έθνεσιν… παραστήσωμεν πάντα άνθρωπον τέλειον εν Χριστώ Ιησού» (Κολ.1,27-28). Αν ο κάθε άνθρωπος γίνεται τέλειος εν Χριστώ, τότε και η κοινωνία, που θα απαρτίζεται από τέτοια πρόσωπα θα είναι τέλεια.
Ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος στην Καθολική Επιστολή του καθορίζει με σαφήνεια τις διανθρώπινες σχέσεις αδελφοσύνης, αλληλοσεβασμού και αγάπης που θα πρέπει να διέπουν τη νέα κοινωνία των πιστών του Χριστού. Αυτή είναι: «πρώτον αγνή εστιν, έπειτα ειρηνική, επιεικής, ευπειθής, μεστή ελέους και καρπών αγαθών, αδιάκριτος και ανυπόκριτος. Καρπός δε της δικαιοσύνης, εν ειρήνη σπείρεται τοις ποιούσιν ειρήνην» (Ιακ.3,17). Δεν υπάρχει ίχνος καταδυνάστευσης σε αυτή την κοινωνία! Ο απόστολος Πέτρος ονομάζει τη νέα αυτή υπερεθνική κοινωνία «έθνος άγιον, λαός εις περιποίησιν» (Α΄Πέτρ.2,9), που σημαίνει, ξεχωριστή από τις πτωτικές κοινωνίες του παλιού κόσμου.
Τη νέα κοινωνία της χάριτος τη βλέπουμε στην πρώτη Εκκλησία. Οι πάντες έχουν την ίδια αξία, τις ίδιες υποχρεώσεις και τα ίδια δικαιώματα. Κανένας δεν ανέρχεται σε αξίωμα, που εδώ ονομάζεται διακονία του λαού του Θεού, χωρίς τη θέληση της κοινότητος.
Οι πάντες είχαν αυτό το δικαίωμα, με κριτήριο τη διάθεσή τους να διακονήσουν τους συνανθρώπους τους. Τα μέλη της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων «πάντες ήσαν προσκαρτερούντες ομοθυμαδόν τη προσευχή και τη δεήσει συν γυναιξί και Μαρία τη μητρί του Ιησού και συν τοις αδελφοίς αυτού» (Πραξ.1,14), χωρίς καμιά διάκριση. Ο απόστολος Ματθίας αναδεικνύεται και ψηφίζεται από την Εκκλησία για να πάρει τη θέση του Ιούδα, «συγκατεψηφίσθη» από το λαό «των συνελθόντων» για την εκλογή του και συγκαταλέχτηκε «μετά των ένδεκα αποστόλων» (Παρξ.1,21,26). Το ίδιο έγινε και με την εκλογή των επτά διακόνων, των διακονούντων τραπέζαις, δηλαδή των πολιτικών και κοινωνικών υπευθύνων της χριστιανικής κοινότητος. «Επισκέψασθαι (εκλέξατε) ουν αδελφοί, άνδρας εξ υμών, μαρτυρουμένους επτά, πλήρης Πνεύματος Αγίου και σοφίας, ους καταστήσωμεν επί της χρείας ταύτης… και ήρεσεν ο λόγος ενώπιον παντός πλήθους και εξελέξαντο… ους έστησαν ενώπιον των αποστόλων και προσευξάμενοι επέθηκαν αυτοίς τας χείρας» (Παρξ.6,3-7). Ελεύθερη λοιπόν, καθολική εκλογή των αρίστων από όλους!
Η πρώτη χριστιανική κοινότητα της Ιερουσαλήμ, και όλες κατόπιν οι χριστιανικές κοινότητες εφάρμοσαν την ιδανικότερη κοινωνία όλων των εποχών, τουλάχιστον για τριακόσια χρόνια. «Του πλήθους των πιστευσάντων (χωρίς καμιά διάκριση) ήν η καρδία και η ψυχή μία, και ουδέ εις τι των υπαρχόντων αυτώ έλεγεν ίδιον είναι, αλλ’ ήν αυτοίς άπαντα κοινά… χάρις τε μεγάλη ήν επί πάντας αυτούς. Ουδέ γαρ ενδεής τις υπήρχεν εν αυτοίς…» (Πραξ.4,32-36). Η πρώτη, μοναδική και γνήσια κοινοκτημοσύνη στην ιστορία του κόσμου!
Η δημοκρατική υφή της Εκκλησίας φαίνεται καθαρά στην καθημερινή της πράξη.
Κορυφαίος θεσμός ήταν οι «αγάπες», δηλαδή τα καθημερινά κοινά τραπέζια, όπου κάθονταν όλοι χωρίς διάκριση και έτρωγαν από το ίδιο φαγητό. Δίπλα στον πλούσιο καθόταν ισότιμα ο φτωχός, δίπλα τον ελεύθερο ο δούλος, δίπλα στον μορφωμένο ο αγράμματος, δίπλα στον σπουδαίο και διάσημο ο άσημος, δίπλα στους άνδρες οι γυναίκες και τα παιδιά, δίπλα στους γέρους οι νέοι, δίπλα στους υγιείς οι ασθενείς και οι ανάπηροι, δίπλα στους ομόφυλους οι αλλόφυλοι. Τους ένωνε η κοινή πίστη στο Χριστό και προπάντων η κοινωνία από το ίδιο Ποτήριο του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου, το οποίο τους ενσωμάτωνε σε ένα σώμα.
Οι απόστολοι στις κατά τόπους Εκκλησίες που ίδρυαν, καθιστούσαν επισκόπους και πρεσβυτέρου με την έγκριση του τοπικού πληρώματος. Άλλωστε δεν είναι τυχαίοι οι όροι «επίσκοπος» και «πρεσβύτερος», ήταν όροι πολιτικοί της αρχαίας (ατελούς) αθηναϊκής «δημοκρατίας». Στην Εκκλησία οι όροι αυτοί βρήκαν την πραγματική τους σημασία και λειτουργία. Οι απόστολοι δεν επενέβαιναν στη διοίκηση των τοπικών Εκκλησιών, παρά μόνο συμβουλευτικά, όταν προέκυπταν σοβαρά προβλήματα ή ανάκυπταν φαινόμενα παρέκκλισης από την ορθή πίστη.
Η δημοκρατία της Εκκλησίας φαίνεται καθαρά στο συνοδικό της σύστημα, το οποίο υπήρξε πρωτοπόρο για την κατοπινή εδραίωση της δημοκρατίας στην ανθρωπότητα. Η λεγομένη Αποστολική Σύνοδος της Ιερουσαλήμ, που έγινε το 48 μ. Χ., αποτελεί το πρώτο παράδειγμα εφαρμογής της πρώτης αληθινής δημοκρατίας. «Συνήχθησαν δε οι απόστολοι και οι πρεσβύτεροι ιδείν περί του λόγου τούτου. Πολλής δε συζητήσεως γενομένης… εσίγησε δε παν το πλήθος και ήκουον …. Τότε έδοξε τοις αποστόλοις και τοις πρεσβυτέροις συν όλη τη εκκλησία…» (Πραξ.15,6-22). Καθολική ισότιμη συμμετοχή, συζήτηση, ακοή, κοινή απόφαση, ιδού οι αρχές της δημοκρατίας!
Η Αποστολική Σύνοδος αποτέλεσε τη βάση πάνω στην οποία αναπτύχθηκε το συνοδικό σύστημα της Εκκλησίας. Στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο καθιερώθηκε επίσημα με τον 6ο κανόνα της πως: «Κρατείτω η ψήφος των πλειόνων». Επάνω σε αυτή την αρχή στηρίχτηκε κατόπιν το συνοδικό σύστημα της Εκκλησίας ως τα σήμερα. Οι αποφάσεις παίρνονταν και παίρνονται με ψήφο την «ψήφο των πλειόνων».
Τα θεία δόγματα και οι διοικητικοί θεσμοί της Εκκλησίας είναι αποτέλεσμα απόλυτων δημοκρατικών διαδικασιών. Οι συγκροτούντες τις Συνόδους ήταν επίσκοποι από όσο το δυνατόν περισσότερες επισκοπές, οι οποίοι είχαν εκλεγεί δημοκρατικά από τις τοπικές τους Εκκλησίες. Η συμμετοχή τους στη Σύνοδο είχε το χαρακτήρα της εκπροσωπήσεως της τοπικής Εκκλησίας σε αυτή. Κανένας επίσκοπος δεν είχε κανένα de jure προβάδισμα και ρόλο στη Σύνοδο αν η Σύνοδος δεν του έδινε κάτι τέτοιο. Οι ψήφοι των συμμετεχόντων επισκόπων είχαν το ίδιο κύρος και βαρύτητα, ανεξάρτητα από το κύρος της τοπικής Εκκλησίας που εκπροσωπούσαν. Η ψήφος του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως είχε το ίδιο κύρος και την ίδια βαρύτητα με την ψήφο ενός επισκόπου άσημης πόλης του Πόντου ή της Ελλάδος.
Είχαν τη συναίσθηση οι Πατέρες των Συνόδων ότι η όποια υποκειμενική γνώμη τους τελικά θα γίνει, με την επενέργεια του Αγίου Πνεύματος, αντικειμενική αλήθεια. Και όντως στην «ψήφο των πλειόνων» βρισκόταν η αλήθεια. Αλλά και πάλι η ψηφισμένη αλήθεια, για να αποτελέσει όντως την αλήθεια της Εκκλησίας, έμπαινε σε μια καινούργια δημοκρατική διαδικασία, άγνωστη σε πολλούς μελετητές της δημοκρατίας. Θέτονταν στην κρίση του ορθοδόξου πληρώματος, του λαού, ο οποίος ήταν ο τελικός αποδέκτης των αποφάσεων της Συνόδου. Η χάρις του Αγίου Πνεύματος λειτουργούσε πλέον εκκλησιαστικά και αποφαίνονταν για την αλήθεια των συνοδικών αποφάσεων. Σε όσες περιπτώσεις οι συνοδικές αποφάσεις ήταν λανθασμένες και άρα αντίθετες με την αλήθεια της Εκκλησίας, ο λαός τις ακύρωνε στην πράξη, όπως λ.χ. οι αποφάσεις της ληστρικής συνόδου Φεράρας – Φλωρεντίας (1438-1439), όπου οι ορθόδοξοι επίσκοποι ψήφισαν την ένωση με τους παπικούς, κατόπιν αφόρητων πιέσεων, ο Ορθόδοξος λαός δεν τις αποδέχτηκε και τις απέρριψε!
συνεχίζεται στο 3ο μέρος
πηγή
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου