Σχόλιο ΓιώργοςΑνεστόπουλος: Δηλ. ο Λαός δεν επιτρέπεται να πιάνει τα Όπλα του για να υπερασπίσει τα Πάτρια;
Ήρωες Κληρικοί σαν τον Αθ. Διάκο απαγορεύονται;
Τουτέστιν, όχι μόνον δεν αγιοποιούνται αλλά «καθαιρούνται» κιόλας;
Και ο "Αυτοκράτωρ Άγιος Ιωάννης ο Βατάτζης" γιατί Αγιοποιήθηκε;
"Λάθος" ήταν;
Θα το πάρουν μήπως πίσω; Θα γκρεμίσουν και τον Ιερό Ναό προς Τιμήν του στο Διδυμότειχο;
Τι θέση παίρνει άραγε η (Νέα/σύγχρονη, κάποιοι τείνουν να την ονομάσουν «Μεταπατερική Προοδευτική/πολυπολιτισμική») Εκκλησία για τον Πόλεμο και την βία που καλούνται μαζικά να ασκήσουν ενίοτε (διατεταγμένα) οι Πιστοί της για να προστατέψουν τις Εστίες τους;
Καλώς άραγε παρέμειναν - κατά βάση - "απόλεμοι" οι Χριστιανοί στη Μέση Ανατολή και στην Β. Αφρική και εξανδραποδίστηκαν;
Ο αείμνηστος κος Ν.Ψαρουδάκης αναφέρει πάντως πολύ «βαριά πράγματα» σε σχετικό βιβλίο του.
(δηλ. ο Σαμουήλ του Αρκαδίου, ο Διονύσιος Σκυλόσοφος, ο Ησαίας, ο Αθ. Διάκος και ο Παπαφλέσσας θεωρούνται ως «καθαιρεθέντες»;;; Να υποθέσουμε πως γι’ αυτό και δεν οσιοποιήθηκε κανείς τους ως Ιερομάρτυρες πεσόντες υπέρ Πίστεως και Πατρίδος
(Αποσπάσματα από το βιβλίο «Κράτος και Βία» του Νικολάου
Ψαρουδάκη, εκδ. Μήνυμα, 1980).
Την άποψη της Εκκλησίας περί βίας, άμυνας και πολέμου μπορούμε να πληροφορηθούμε ανοίγοντας το πρώτο τυχόν εγχειρίδιο της Χριστιανικής Ηθικής. Έτσι, στον «Κώδικα της Ορθοδόξου Χριστιανικής Πίστεως» του Μητροπολίτη Πλωμαρίου Κ. Κοϊδάκη, διδασκάλου της Ορθοδόξου Χριστιανικής Θεολογίας (Μέρος Β’ σελ 571, Αθήναι 1933) διαβάζουμε τα εξής:
«Εάν ο Χριστιανός ευρεθεί εις τον κίνδυνον να φονευθεί δια τούτον ή εκείνον τον λόγον παρ’ άλλου, δεν πρέπει να υποστή αταράχως την αφαίρεσιν της ίδιας ζωής, αλλά δέον να προστατεύση και σώση αυτήν δια παντός τρόπου ή κρυπτόμενος ή φεύγων ή καλών προς βοήθειαν τους άλλους ή τούτων πραγματικώς αδυνάτων όντων αμυνόμενος και προσπαθών να καταστήσει ανίκανον τον θέλοντα να αφαιρέση την ζωήν αυτού.
Εάν όμως δεν υπάρχη παν μέσον άμυνας και απώλετο πάσα φυγή και πρόκειται να απολέση την ζωήν αυτού φονευόμενος παρά του αντιπάλου, τότε οφείλει ο Χριστιανός να διασώση την ζωήν αυτού φονεύων τον αντίπαλον, εάν δύναται, διότι δέον να θεωρή την ιδίαν ζωήν πολύτιμον ου μόνον δι’ εαυτόν, αλλά και δι’ άλλας υπάρξεις, αίτινες αναμένουσι το ζην αυτών εκ της ζωής αυτού.
Σημειωτέον όμως, ότι τούτο δέον να συμβαίνει μόνον όταν πρόκειται ο Χριστιανός να σώσει την απειλουμένην ζωήν αυτού και δεν υπάρχει άλλο μέσον αμύνης, οπότε η πράξις του φόνου δεν είναι μεν επαινετή, αλλά συγγνωστή.
Όταν όμως ο Χριστιανός γνωρίζει ότι δεν πρόκειται περί αφαιρέσεως της ζωής αυτού ούτε περί προσβολής τιμής αυτού, αλλά πρόκειται μόνον περί προσβολής της περιουσίας και αφαιρέσεως χρημάτων αυτού παρά του επιτιθέμενου και προς εκφοβισμόν επειλούντος την ζωήν, τότε οφείλει να υποστή μάλλον την απώλειαν των χρημάτων αυτού παρά του επιτιθέμενου και προς εκφοβισμόν απειλούντος την ζωήν, ή την διάσωσιν αυτών δια του φόνου του επιτιθέμενου.
Διότι, τα χρήματα είναι μεν αγαθόν αδιάφορον του βίου και συντελούσιν εις το ευ ζην, αλλ’ ως τοιαύτα οφείλει μεν να υπερασπίζηται δια παντός άλλου θεμιτού τρόπου ουχί όμως και δια φόνου, διότι η μεν ζωή ούσα το ανώτατον επίγειον αγαθόν και έχουσα υψίστην αποστολήν αφαιρουμένη δεν ανακτάται πλέον, τα χρήματα όμως αφαιρούμενα ανακτώνται δια της εργασίας.
Ο φονεύων τον ληστήν και κλέπτην μόνον δια την διάσωσιν της περιουσίας αυτού και εάν τυχόν ήθελε κριθή ανεύθυνος υπό του πολιτικού νόμου, είναι άξιος περισσοτέρων και βαρυτέρων εκκλησιαστικών επιτιμίων, αφού ο ανδροφονών προς σωτηρίαν της απειλουμένης ζωής αυτού και υπό του πολιτικού νόμου θεωρούμενος ανεύθυνος υποβάλλεται εις επιτίμια εκκλησιαστικά και θεωρείται υπόχρεος προς εξιλασμόν και κάθαρσιν (πρβλ Μ.Βασιλείου Καν.40 και την εις αυτόν ερμηνείαν του Βαλσαμώνος)»...σ.11 - 12
Σχετικά με τον πόλεμο διαβάζουμε: «Βεβαίως υπάρχουσιν εν τω κόσμω άδικοι πόλεμοι οι οποίοι ως τοιούτοι είναι τελείως ασυμβίβαστοι προς την Χριστιανικήν δικαιοσύνην και αγάπην.
Υπάρχουσιν όμως και δίκαιοι πόλεμοι τους οποίους δεν πρέπει ν’ αποφεύγει ο Χριστιανός επειδή είναι αναγκαίον κακόν εφόσον δεν εβασίλευσεν εισέτι η χριστιανική δικαιοσύνη, αγάπη και ειρήνη εν ανθρώποις και εφόσον άλλα έθνη τα τους πολέμους θέλοντα επιτίθενται αδίκως και αγρίως κατά της πατρίδος αυτού και διαφοροτρόπως καταπατώσι και αρπάζουσι τα δίκαια αυτής και φονεύουσι τους ιδίους ομοεθνείς και ομοθρήσκους αυτού.
Όπως όμως ποτ’ αν η εν καιρώ πολέμου ο Χριστιανός οφείλει να υπακούη εις την φωνήν της κινδυνευούσης πατρίδος αυτού και να προσφέρει εαυτόν προθύμως εις την στρατιωτικήν θητείαν και να αντιτάσσει το στήθος αυτού άλκιμον εν τοις πεδίοις των μαχών ενώπιον του εχθρού μη θέλων ποσώς να εξετάζη εάν και κατά πόσον ο πόλεμος δικαίως ή αδίκως εκηρύχθη» (ενθ. Ανωτ. Σελ. 577)...σ.12
Ειδικά για τον πόλεμο η Εκκλησία μιλάει για δίκαιο πόλεμο στον οποίο όχι μονάχα επιτρέπεται η συμμετοχή του Χριστιανού αλλά αποτελεί και χρέος.
Δίκαιος πόλεμος εννοείται ο αμυντικός.
(σχόλιο Γ. Ανεστόπουλος: προφανώς διαφεύγει των συγγραφέων των Κανόνων πως ενίοτε, οι αμυντικές ενέργειες πρέπει να συνοδευτούν ΠΑΡΑΥΤΑ από επιθετικές/αντεπιθετικές προς "διασφάλιση των κεκτημένων" που μπορεί να σημαίνει ολική εξολόθρευση του εχθρού μέχρι των μετόπισθέν του...κλπ...κλπ...)
Ο ΙΓ’ Κανόνας του Μ. Βασιλείου (330μΧ) ορίζει: «Τους φόνους που γίνονται στον πόλεμο οι Πατέρες μας δεν τους λογάριασαν για φόνους, γιατί κατά την γνώμη μου, έκριναν μ’ επιείκια και συγχώρεσαν αυτούς που πολεμάνε αμυνόμενοι για την αρετή και την ευσέβεια. Πάντως, καλό είναι να τους συμβουλεύουμε ν’ απέχουν τρία χρόνια, μονάχα από την Θεία Κοινωνία, γιατί τα χέρια τους δεν είναι καθαρά».
Ερμηνεύοντας τον Κανόνα αυτόν το Πηδάλιο (Έκδοση Παπαδημητρίου, Αθήναι, 1957, σελ. 599) γράφει: «Πατέρες, εδώ, ο Μ. Βασίλειος εννοεί τον Μ. Αθανάσιο (γεννήθηκε το 295 μΧ) και τους γύρω του. Γιατί αυτός στην επιστολή του στον Αμμούν, λέει, πως, να φονεύει κανείς τους εχθρούς στον πόλεμο, είναι νόμιμο και αξιέπαινο.
Κι ο Βασίλειος εξηγεί και την αιτία που οι παλαιότεροι Πατέρες τους συγχώρησαν. Κι η αιτία αυτή είναι πως αυτοί που φονεύουνε στον πόλεμο, πολεμάνε για την πίστη και την αρετή.
Γιατί αν καμιά φορά οι βάρβαροι και οι άπιστοι νικήσουνε κι επικρατήσουνε, ούτε ευσέβεια θα μείνει αφού αυτοί θα την πολεμήσουν και θα θελήσουν να επιβάλλουν την δική τους πλάνη, ούτε αρετή και τιμή με τους βιασμούς και τη διαφθορά που θ’ ακολουθήσει τους νέους και τις νέες.
Γι’ αυτό και οι Άγιος, δική του προσωπική άποψη εκφράζοντας συμβουλευτικά κι όχι Κανόνα αποφασισμένο, λέει πως κι αν αυτοί που σκοτώνουν στον πόλεμο δεν θεωρήθηκαν από τους παλαιότερους σαν φονιάδες, όμως επειδή τα χέρια τους είναι ματωμένα και δεν είναι καθαρά, καλό θάτανε τρία χρόνια ν’ απέχουν μονάχα από τη Θεία Κοινωνία και όχι να τους βγάζουν έξω από την Εκκλησία όπως γίνεται σ’ άλλες περιπτώσεις»...σ.13
Την άποψη της Εκκλησίας την συναντούμε και σ’ άλλους Κανόνες όπως πχ ΞΣΤ’(66ον) Αποστολικό Κανόνα που ορίζει:
«Άν κάποιος Κληρικός στη μάχη χτυπήσει κάποιον και με το χτύπημα αυτό τον σκοτώσει να καθαιρείται για την άσκεφτη πράξη του. Αν είναι λαϊκός ν’ αφορίζεται».
Επίσης, στον Η’ Κανόνα του Μ.Βασιλείου που είναι απάντηση στο ερώτημα ποιοί φόνοι είναι εκούσιοι και ποιοί ακούσιοι:
«Εκούσιος φόνος, χωρίς καμμιά αμφιβολία είναι ο φόνος που κάνουν οι ληστές κι αυτός που γίνεται στον πόλεμο. Γιατί οι ληστές σκοτώνουνε για λεφτά κι είναι ασύδοτοι. Αυτοί πάλι που σκοτώνουνε στον πόλεμο δεν το κάνουν για σωφρονιστικό και παιδαγωγικό σκοπό, αλλά φανερά κι απροκάλυπτα θέλουν να σκοτώσουν τους αντίθετούς των ...»σ. 14
Ερμηνεύοντας τον Κανόνα αυτόν το Πηδάλιο (σελ. 595) γράφει:
«Ακούσιοι φόνοι είναι, αν κάποιος πετάξει μια πέτρα σ’ ένα θηρίο ή δέντρο και η πέτρα σκοτώσει κάποιον που τυχαία περνούσε απο κει τη στιγμή εκείνη. Επίσης αν κάποιος θέλοντας να σωφρονήσει κάποιον τον χτυπήσει ελαφρά με λουρί ή ραβδί και συμβεί να πεθάνει αυτός που χτυπήθηκε.
Αντίθετα θεληματικοί είναι οι φόνοι, αν κάποιος με αξίνα που είτε κρατώντας την είτε πετώντας την χτυπήσει τη γυναίκα του ή κάποιον άλλον πάνω στα νεύρα του και προκαλέσει το θάνατο. Το ίδιο αν μεταχειριστεί μαχαίρι ή τουφέκι ή άλλο τέτοιο όργανο για να χτυπήσει. Θεληματικά σκοτώνουν οι κλέφτες κι αυτοί που κάνουν πολέμους για οικονομικούς λόγους» σ.14
Σχετικός είναι κι ο ΜΓ’ (43ος) Κανόνας του Μ. Βασιλείου: «Όποιος προκάλεσε θανατηφόρο τραύμα στον πλησίον του είναι φονιάς είτε αυτός άρχισε πρώτος είτε αμύνονταν». Επίσης, οι ΝΔ’, ΝΕ’,ΝΣΤ’,και ΝΖ’ Κανόνες του Ιδίου που καθορίζουν τις ποινές στις διάφορες περιπτώσεις εκούσιων και ακούσιων φόνων.
Έτσι ο ΝΕ’ (55ος) κανόνας ορίζει τριετή στέρηση της Θείας Κοινωνίας και στους φονείς των ληστών, σύμφωνα με το: «Όποιος χρησιμοποιεί μαχαίρι για να σκοτώνει, με μαχαίρι θα σκοτωθεί»...σ.14
Παρατηρήσεις:
Ο ληστρικός και κατακτητικός πόλεμος είναι το ίδιο (ηθικά/θρησκευτικά) με τον εθνικοαπελευθερωτικό;
Είναι λογική η άποψη του ΜΓ’ Κανόνα του Μ.Βασιλείου που εξισώνει τον αμυνόμενο και τον επιτιθέμενο θεωρώντας και τους δύο το ίδιο υπεύθυνους για το φόνο;
Είναι λογική η άποψη του ΝΕ’ του ιδίου που επιβάλλει την ίδια ποινή σ’ αυτόν που εξοντώνει ένα ληστή και σ’ αυτόν που σκοτώνει αδικαιολόγητα πχ σ’ έναν ληστρικό πόλεμο;
Χτυπητή είναι εξ’ άλλου η αντίθεση ανάμεσα στον Μ. Αθανάσιο και Μ. Βασίλειο σχετικά μ’ αυτούς που σκοτώνουν στον πόλεμο. Ο Μ. Αθανάσιος τους θεωρεί αξιέπαινους, ο Μ. Βασίλειος τους επιβάλλει ποινή! (Πηδάλιο σελ. 87)
Η άποψη της Εκκλησίας κρίνει το γεγονός του φόνου απομονωμένο από τα γενεσιουργά του αίτια, ως γεγονός αυτοτελές και αυτοδύναμο, ενώ είναι γεγονός παρεπόμενο και ετεροδύναμο και σαν τέτοιο δεν μπορεί να κριθεί αυτοτελώς χωρίς να οδηγήσει σε πλάνες και αδικίες.
Η Εκκλησία – εν συντομία – τιμωρεί τον στρατιώτη που σκοτώνει στον πόλεμο, η ίδια όμως ευλογεί τον Καίσαρα που κηρύττει τον πόλεμο.σ.15
Και βεβαίως, στο «ξεπροβόδισμα» του στρατού ευλογεί και τους στρατιώτες. Για να τους καταδικάσει στην επιστροφή τους.
Και υπ’ αυτό το πρίσμα γιατί να χρησιμοποιήσει το όπλο του ο στρατιώτης στη μάχη και να μην ρίχνει στον γάμο του καραγκιόζη προκειμένου να μην σκοτώσει εχθρό;
Κι αν αυτό το στοιχείο το εκμεταλλευθεί η στρατιωτική προπαγάνδα του εχθρού; Ποιός μας λέει ότι δεν το έχουν ήδη εκμεταλλευθεί αιώνες τώρα οι ιστορικοί μας αντίπαλοι και δη με υπαρκτά αποτελέσματα; Κι όμως παραμένουν εκεί αυτοί οι «Κανόνες».
Παρ’ ότι ανακατεύονται σε θέματα Εθνικής και Δημόσιας Ασφάλειας. Και βεβαίως, έχουν επηρεάσει στο μέγιστο βαθμό τις σχετικές νομοθεσίες. Πχ το Δικαίωμα θανάσιμης αυτοάμυνας είναι ανύπαρκτο για τον απλό πολίτη. Απαγορεύεται να αμυνθεί αποτελεσματικά ακόμη και έναντι του κοινού κλέφτη που θα εισβάλλει (πιθανά) ένοπλος και με φονικές διαθέσεις στο σπίτι του. Αυτό δεν είναι τάχα «επιρροή» της «εμφανέστατα ελλειπούς (στο συγκεκριμένο θέμα» Εκκλησιαστικής/Χριστιανικής Ηθικής στη Νομοθεσία;
Εξόχως προκλητική είναι και η «(Συνοδική») άποψη της περί τον Πατριάρχη Κωνσταντίνον τον Χλιαρινόν Συνόδου ότι δήθεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στον φόνο του ληστού στην ώρα της επιθέσεως και στο φόνο του από άλλον αργότερα:
«...Εις τον καιρό του Πατριάρχου τούτου διεγνώσθη και απεφασίσθη συνοδικώς, ότι εκείνος όπου δύναται μεν να φύγη και να γλιτώσει από την ορμήν του ληστού, δεν φύγη δε, αλλά σταθή και θανατώση με μελέτην, ως φονεύς επιτιμάται περισσότερον από τρεις χρόνους.
Οποιος δε παρακαλεσθείς πολλά επήγε και εζήτησε και ηύρε τον κλέπτην και τον εθανάτωσε δια το συμφέρον το κοινόν, ο τοιούτος να αξιώνεται και βραβείου»! (Πηδάλιο σελ. 87). Η άποψη βεβαίως είναι το λιγότερο αστεία. Δεν δέχεται τον φόνο του ληστού στην ώρα της επιθέσεως και τον δέχεται ύστερα «εν ψυχρώ»!
Ή δεν πρέπει να φονευθεί ο ληστής ή αν πρέπει να φονευθεί τότε πρέπει να φονευθεί όταν κάμνει την επίθεση οπότε η κακοποιός δράση του εμποδίζεται και για τότε και για πάντα.σ. 16 – 17
Τέλος, η αβαθής θεμελίωση της απόψεως της Εκκλησίας, φαίνεται κι από την αιτιολογία της ποινής της τριετούς στερήσεως της Θείας Κοινωνίας που επιβάλλει ο ΙΓ’ Κανόνας του Μ. Βασιλείου στους «εν πολέμω ανδροφονούντας», δηλαδή «ως μη καθαρούς τας χείρας έχοντας»!
Ούτε σώζει τα πράγματα η παραπομπή στο Κεφάλαιο 31, 19-24 του Βιβλίου των Αριθμών της Π.Δ. όπου ορίζεται ο επταήμερος καθαρμός των Ισραηλιτών που φόνευσαν στον πόλεμο. Γιατί όπως είπαμε αν τα χέρια του στρατιώτη που σκότωσε δεν είναι καθαρά, την ευθύνη την φέρει ολόκληρο το Έθνος που έκαμε τον πόλεμο και πιο πολύ η Ηγεσία που με τις πράξεις ή παραλείψεις της τον προκάλεσε (ή απλά τον αποφάσισε). Ή όλο το Έθνος λοιπόν πρέπει να μπει σε Κανόνα Μετανοίας ή κανένας...σ.17
πηγή
Την άποψη της Εκκλησίας περί βίας, άμυνας και πολέμου μπορούμε να πληροφορηθούμε ανοίγοντας το πρώτο τυχόν εγχειρίδιο της Χριστιανικής Ηθικής. Έτσι, στον «Κώδικα της Ορθοδόξου Χριστιανικής Πίστεως» του Μητροπολίτη Πλωμαρίου Κ. Κοϊδάκη, διδασκάλου της Ορθοδόξου Χριστιανικής Θεολογίας (Μέρος Β’ σελ 571, Αθήναι 1933) διαβάζουμε τα εξής:
«Εάν ο Χριστιανός ευρεθεί εις τον κίνδυνον να φονευθεί δια τούτον ή εκείνον τον λόγον παρ’ άλλου, δεν πρέπει να υποστή αταράχως την αφαίρεσιν της ίδιας ζωής, αλλά δέον να προστατεύση και σώση αυτήν δια παντός τρόπου ή κρυπτόμενος ή φεύγων ή καλών προς βοήθειαν τους άλλους ή τούτων πραγματικώς αδυνάτων όντων αμυνόμενος και προσπαθών να καταστήσει ανίκανον τον θέλοντα να αφαιρέση την ζωήν αυτού.
Εάν όμως δεν υπάρχη παν μέσον άμυνας και απώλετο πάσα φυγή και πρόκειται να απολέση την ζωήν αυτού φονευόμενος παρά του αντιπάλου, τότε οφείλει ο Χριστιανός να διασώση την ζωήν αυτού φονεύων τον αντίπαλον, εάν δύναται, διότι δέον να θεωρή την ιδίαν ζωήν πολύτιμον ου μόνον δι’ εαυτόν, αλλά και δι’ άλλας υπάρξεις, αίτινες αναμένουσι το ζην αυτών εκ της ζωής αυτού.
Σημειωτέον όμως, ότι τούτο δέον να συμβαίνει μόνον όταν πρόκειται ο Χριστιανός να σώσει την απειλουμένην ζωήν αυτού και δεν υπάρχει άλλο μέσον αμύνης, οπότε η πράξις του φόνου δεν είναι μεν επαινετή, αλλά συγγνωστή.
Όταν όμως ο Χριστιανός γνωρίζει ότι δεν πρόκειται περί αφαιρέσεως της ζωής αυτού ούτε περί προσβολής τιμής αυτού, αλλά πρόκειται μόνον περί προσβολής της περιουσίας και αφαιρέσεως χρημάτων αυτού παρά του επιτιθέμενου και προς εκφοβισμόν επειλούντος την ζωήν, τότε οφείλει να υποστή μάλλον την απώλειαν των χρημάτων αυτού παρά του επιτιθέμενου και προς εκφοβισμόν απειλούντος την ζωήν, ή την διάσωσιν αυτών δια του φόνου του επιτιθέμενου.
Διότι, τα χρήματα είναι μεν αγαθόν αδιάφορον του βίου και συντελούσιν εις το ευ ζην, αλλ’ ως τοιαύτα οφείλει μεν να υπερασπίζηται δια παντός άλλου θεμιτού τρόπου ουχί όμως και δια φόνου, διότι η μεν ζωή ούσα το ανώτατον επίγειον αγαθόν και έχουσα υψίστην αποστολήν αφαιρουμένη δεν ανακτάται πλέον, τα χρήματα όμως αφαιρούμενα ανακτώνται δια της εργασίας.
Ο φονεύων τον ληστήν και κλέπτην μόνον δια την διάσωσιν της περιουσίας αυτού και εάν τυχόν ήθελε κριθή ανεύθυνος υπό του πολιτικού νόμου, είναι άξιος περισσοτέρων και βαρυτέρων εκκλησιαστικών επιτιμίων, αφού ο ανδροφονών προς σωτηρίαν της απειλουμένης ζωής αυτού και υπό του πολιτικού νόμου θεωρούμενος ανεύθυνος υποβάλλεται εις επιτίμια εκκλησιαστικά και θεωρείται υπόχρεος προς εξιλασμόν και κάθαρσιν (πρβλ Μ.Βασιλείου Καν.40 και την εις αυτόν ερμηνείαν του Βαλσαμώνος)»...σ.11 - 12
Σχετικά με τον πόλεμο διαβάζουμε: «Βεβαίως υπάρχουσιν εν τω κόσμω άδικοι πόλεμοι οι οποίοι ως τοιούτοι είναι τελείως ασυμβίβαστοι προς την Χριστιανικήν δικαιοσύνην και αγάπην.
Υπάρχουσιν όμως και δίκαιοι πόλεμοι τους οποίους δεν πρέπει ν’ αποφεύγει ο Χριστιανός επειδή είναι αναγκαίον κακόν εφόσον δεν εβασίλευσεν εισέτι η χριστιανική δικαιοσύνη, αγάπη και ειρήνη εν ανθρώποις και εφόσον άλλα έθνη τα τους πολέμους θέλοντα επιτίθενται αδίκως και αγρίως κατά της πατρίδος αυτού και διαφοροτρόπως καταπατώσι και αρπάζουσι τα δίκαια αυτής και φονεύουσι τους ιδίους ομοεθνείς και ομοθρήσκους αυτού.
Όπως όμως ποτ’ αν η εν καιρώ πολέμου ο Χριστιανός οφείλει να υπακούη εις την φωνήν της κινδυνευούσης πατρίδος αυτού και να προσφέρει εαυτόν προθύμως εις την στρατιωτικήν θητείαν και να αντιτάσσει το στήθος αυτού άλκιμον εν τοις πεδίοις των μαχών ενώπιον του εχθρού μη θέλων ποσώς να εξετάζη εάν και κατά πόσον ο πόλεμος δικαίως ή αδίκως εκηρύχθη» (ενθ. Ανωτ. Σελ. 577)...σ.12
Ειδικά για τον πόλεμο η Εκκλησία μιλάει για δίκαιο πόλεμο στον οποίο όχι μονάχα επιτρέπεται η συμμετοχή του Χριστιανού αλλά αποτελεί και χρέος.
Δίκαιος πόλεμος εννοείται ο αμυντικός.
(σχόλιο Γ. Ανεστόπουλος: προφανώς διαφεύγει των συγγραφέων των Κανόνων πως ενίοτε, οι αμυντικές ενέργειες πρέπει να συνοδευτούν ΠΑΡΑΥΤΑ από επιθετικές/αντεπιθετικές προς "διασφάλιση των κεκτημένων" που μπορεί να σημαίνει ολική εξολόθρευση του εχθρού μέχρι των μετόπισθέν του...κλπ...κλπ...)
Ο ΙΓ’ Κανόνας του Μ. Βασιλείου (330μΧ) ορίζει: «Τους φόνους που γίνονται στον πόλεμο οι Πατέρες μας δεν τους λογάριασαν για φόνους, γιατί κατά την γνώμη μου, έκριναν μ’ επιείκια και συγχώρεσαν αυτούς που πολεμάνε αμυνόμενοι για την αρετή και την ευσέβεια. Πάντως, καλό είναι να τους συμβουλεύουμε ν’ απέχουν τρία χρόνια, μονάχα από την Θεία Κοινωνία, γιατί τα χέρια τους δεν είναι καθαρά».
Ερμηνεύοντας τον Κανόνα αυτόν το Πηδάλιο (Έκδοση Παπαδημητρίου, Αθήναι, 1957, σελ. 599) γράφει: «Πατέρες, εδώ, ο Μ. Βασίλειος εννοεί τον Μ. Αθανάσιο (γεννήθηκε το 295 μΧ) και τους γύρω του. Γιατί αυτός στην επιστολή του στον Αμμούν, λέει, πως, να φονεύει κανείς τους εχθρούς στον πόλεμο, είναι νόμιμο και αξιέπαινο.
Κι ο Βασίλειος εξηγεί και την αιτία που οι παλαιότεροι Πατέρες τους συγχώρησαν. Κι η αιτία αυτή είναι πως αυτοί που φονεύουνε στον πόλεμο, πολεμάνε για την πίστη και την αρετή.
Γιατί αν καμιά φορά οι βάρβαροι και οι άπιστοι νικήσουνε κι επικρατήσουνε, ούτε ευσέβεια θα μείνει αφού αυτοί θα την πολεμήσουν και θα θελήσουν να επιβάλλουν την δική τους πλάνη, ούτε αρετή και τιμή με τους βιασμούς και τη διαφθορά που θ’ ακολουθήσει τους νέους και τις νέες.
Γι’ αυτό και οι Άγιος, δική του προσωπική άποψη εκφράζοντας συμβουλευτικά κι όχι Κανόνα αποφασισμένο, λέει πως κι αν αυτοί που σκοτώνουν στον πόλεμο δεν θεωρήθηκαν από τους παλαιότερους σαν φονιάδες, όμως επειδή τα χέρια τους είναι ματωμένα και δεν είναι καθαρά, καλό θάτανε τρία χρόνια ν’ απέχουν μονάχα από τη Θεία Κοινωνία και όχι να τους βγάζουν έξω από την Εκκλησία όπως γίνεται σ’ άλλες περιπτώσεις»...σ.13
Την άποψη της Εκκλησίας την συναντούμε και σ’ άλλους Κανόνες όπως πχ ΞΣΤ’(66ον) Αποστολικό Κανόνα που ορίζει:
«Άν κάποιος Κληρικός στη μάχη χτυπήσει κάποιον και με το χτύπημα αυτό τον σκοτώσει να καθαιρείται για την άσκεφτη πράξη του. Αν είναι λαϊκός ν’ αφορίζεται».
Επίσης, στον Η’ Κανόνα του Μ.Βασιλείου που είναι απάντηση στο ερώτημα ποιοί φόνοι είναι εκούσιοι και ποιοί ακούσιοι:
«Εκούσιος φόνος, χωρίς καμμιά αμφιβολία είναι ο φόνος που κάνουν οι ληστές κι αυτός που γίνεται στον πόλεμο. Γιατί οι ληστές σκοτώνουνε για λεφτά κι είναι ασύδοτοι. Αυτοί πάλι που σκοτώνουνε στον πόλεμο δεν το κάνουν για σωφρονιστικό και παιδαγωγικό σκοπό, αλλά φανερά κι απροκάλυπτα θέλουν να σκοτώσουν τους αντίθετούς των ...»σ. 14
Ερμηνεύοντας τον Κανόνα αυτόν το Πηδάλιο (σελ. 595) γράφει:
«Ακούσιοι φόνοι είναι, αν κάποιος πετάξει μια πέτρα σ’ ένα θηρίο ή δέντρο και η πέτρα σκοτώσει κάποιον που τυχαία περνούσε απο κει τη στιγμή εκείνη. Επίσης αν κάποιος θέλοντας να σωφρονήσει κάποιον τον χτυπήσει ελαφρά με λουρί ή ραβδί και συμβεί να πεθάνει αυτός που χτυπήθηκε.
Αντίθετα θεληματικοί είναι οι φόνοι, αν κάποιος με αξίνα που είτε κρατώντας την είτε πετώντας την χτυπήσει τη γυναίκα του ή κάποιον άλλον πάνω στα νεύρα του και προκαλέσει το θάνατο. Το ίδιο αν μεταχειριστεί μαχαίρι ή τουφέκι ή άλλο τέτοιο όργανο για να χτυπήσει. Θεληματικά σκοτώνουν οι κλέφτες κι αυτοί που κάνουν πολέμους για οικονομικούς λόγους» σ.14
Σχετικός είναι κι ο ΜΓ’ (43ος) Κανόνας του Μ. Βασιλείου: «Όποιος προκάλεσε θανατηφόρο τραύμα στον πλησίον του είναι φονιάς είτε αυτός άρχισε πρώτος είτε αμύνονταν». Επίσης, οι ΝΔ’, ΝΕ’,ΝΣΤ’,και ΝΖ’ Κανόνες του Ιδίου που καθορίζουν τις ποινές στις διάφορες περιπτώσεις εκούσιων και ακούσιων φόνων.
Έτσι ο ΝΕ’ (55ος) κανόνας ορίζει τριετή στέρηση της Θείας Κοινωνίας και στους φονείς των ληστών, σύμφωνα με το: «Όποιος χρησιμοποιεί μαχαίρι για να σκοτώνει, με μαχαίρι θα σκοτωθεί»...σ.14
Παρατηρήσεις:
Ο ληστρικός και κατακτητικός πόλεμος είναι το ίδιο (ηθικά/θρησκευτικά) με τον εθνικοαπελευθερωτικό;
Είναι λογική η άποψη του ΜΓ’ Κανόνα του Μ.Βασιλείου που εξισώνει τον αμυνόμενο και τον επιτιθέμενο θεωρώντας και τους δύο το ίδιο υπεύθυνους για το φόνο;
Είναι λογική η άποψη του ΝΕ’ του ιδίου που επιβάλλει την ίδια ποινή σ’ αυτόν που εξοντώνει ένα ληστή και σ’ αυτόν που σκοτώνει αδικαιολόγητα πχ σ’ έναν ληστρικό πόλεμο;
Χτυπητή είναι εξ’ άλλου η αντίθεση ανάμεσα στον Μ. Αθανάσιο και Μ. Βασίλειο σχετικά μ’ αυτούς που σκοτώνουν στον πόλεμο. Ο Μ. Αθανάσιος τους θεωρεί αξιέπαινους, ο Μ. Βασίλειος τους επιβάλλει ποινή! (Πηδάλιο σελ. 87)
Η άποψη της Εκκλησίας κρίνει το γεγονός του φόνου απομονωμένο από τα γενεσιουργά του αίτια, ως γεγονός αυτοτελές και αυτοδύναμο, ενώ είναι γεγονός παρεπόμενο και ετεροδύναμο και σαν τέτοιο δεν μπορεί να κριθεί αυτοτελώς χωρίς να οδηγήσει σε πλάνες και αδικίες.
Η Εκκλησία – εν συντομία – τιμωρεί τον στρατιώτη που σκοτώνει στον πόλεμο, η ίδια όμως ευλογεί τον Καίσαρα που κηρύττει τον πόλεμο.σ.15
Και βεβαίως, στο «ξεπροβόδισμα» του στρατού ευλογεί και τους στρατιώτες. Για να τους καταδικάσει στην επιστροφή τους.
Και υπ’ αυτό το πρίσμα γιατί να χρησιμοποιήσει το όπλο του ο στρατιώτης στη μάχη και να μην ρίχνει στον γάμο του καραγκιόζη προκειμένου να μην σκοτώσει εχθρό;
Κι αν αυτό το στοιχείο το εκμεταλλευθεί η στρατιωτική προπαγάνδα του εχθρού; Ποιός μας λέει ότι δεν το έχουν ήδη εκμεταλλευθεί αιώνες τώρα οι ιστορικοί μας αντίπαλοι και δη με υπαρκτά αποτελέσματα; Κι όμως παραμένουν εκεί αυτοί οι «Κανόνες».
Παρ’ ότι ανακατεύονται σε θέματα Εθνικής και Δημόσιας Ασφάλειας. Και βεβαίως, έχουν επηρεάσει στο μέγιστο βαθμό τις σχετικές νομοθεσίες. Πχ το Δικαίωμα θανάσιμης αυτοάμυνας είναι ανύπαρκτο για τον απλό πολίτη. Απαγορεύεται να αμυνθεί αποτελεσματικά ακόμη και έναντι του κοινού κλέφτη που θα εισβάλλει (πιθανά) ένοπλος και με φονικές διαθέσεις στο σπίτι του. Αυτό δεν είναι τάχα «επιρροή» της «εμφανέστατα ελλειπούς (στο συγκεκριμένο θέμα» Εκκλησιαστικής/Χριστιανικής Ηθικής στη Νομοθεσία;
Εξόχως προκλητική είναι και η «(Συνοδική») άποψη της περί τον Πατριάρχη Κωνσταντίνον τον Χλιαρινόν Συνόδου ότι δήθεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στον φόνο του ληστού στην ώρα της επιθέσεως και στο φόνο του από άλλον αργότερα:
«...Εις τον καιρό του Πατριάρχου τούτου διεγνώσθη και απεφασίσθη συνοδικώς, ότι εκείνος όπου δύναται μεν να φύγη και να γλιτώσει από την ορμήν του ληστού, δεν φύγη δε, αλλά σταθή και θανατώση με μελέτην, ως φονεύς επιτιμάται περισσότερον από τρεις χρόνους.
Οποιος δε παρακαλεσθείς πολλά επήγε και εζήτησε και ηύρε τον κλέπτην και τον εθανάτωσε δια το συμφέρον το κοινόν, ο τοιούτος να αξιώνεται και βραβείου»! (Πηδάλιο σελ. 87). Η άποψη βεβαίως είναι το λιγότερο αστεία. Δεν δέχεται τον φόνο του ληστού στην ώρα της επιθέσεως και τον δέχεται ύστερα «εν ψυχρώ»!
Ή δεν πρέπει να φονευθεί ο ληστής ή αν πρέπει να φονευθεί τότε πρέπει να φονευθεί όταν κάμνει την επίθεση οπότε η κακοποιός δράση του εμποδίζεται και για τότε και για πάντα.σ. 16 – 17
Τέλος, η αβαθής θεμελίωση της απόψεως της Εκκλησίας, φαίνεται κι από την αιτιολογία της ποινής της τριετούς στερήσεως της Θείας Κοινωνίας που επιβάλλει ο ΙΓ’ Κανόνας του Μ. Βασιλείου στους «εν πολέμω ανδροφονούντας», δηλαδή «ως μη καθαρούς τας χείρας έχοντας»!
Ούτε σώζει τα πράγματα η παραπομπή στο Κεφάλαιο 31, 19-24 του Βιβλίου των Αριθμών της Π.Δ. όπου ορίζεται ο επταήμερος καθαρμός των Ισραηλιτών που φόνευσαν στον πόλεμο. Γιατί όπως είπαμε αν τα χέρια του στρατιώτη που σκότωσε δεν είναι καθαρά, την ευθύνη την φέρει ολόκληρο το Έθνος που έκαμε τον πόλεμο και πιο πολύ η Ηγεσία που με τις πράξεις ή παραλείψεις της τον προκάλεσε (ή απλά τον αποφάσισε). Ή όλο το Έθνος λοιπόν πρέπει να μπει σε Κανόνα Μετανοίας ή κανένας...σ.17
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου