16 Μαΐου 2021

Το Παλιογέφυρο Αργυροκάστρου μέσα από τον φακό του Γιάννη Κατσέα

Κείμενο από ΕΔΩ
Φωτογραφίες (εκτός των ασπρόμαυρων ιστορικών) Γιάννης Κατσέας
 
Βρισκόταν στις παρυφές του Αργυρόκαστρου, πάνω στον Δρίνο ποταμό. Εξυπηρετούσε τον δρόμο που έφευγε προς το Τεπελένι, αλλά ταυτόχρονα υπήρξε απαραίτητο πέρασμα και για τα απέναντι, τα σκαλωμένα στις πλαγιές του Λίγκου ή Τσαγιούπ χωριά της Λιούντζης ή Λιουντζουριάς -Κεστοράτι, Σαρακίνιστα, Στεγόπολη, Νόκοβο, Μέγγουλη, Ερίντι κ.ά. «Εξ Αργυροκάστρου…», έγραψε ο Emile Isambert, «διαπερώμεν τον Δρίνον επί γεφύρας τουρκικής σχεδόν απέναντι της πόλεως». 
 
Σήμερα οι Αλβανοί, άγνωστο γιατί, το θυμούνται ως γεφύρι του Μπίμπου (Ura e Bibos). Επρόκειτο για μεγάλο γεφύρι, πολύτοξο και άκρως εντυπωσιακό, που όμως, δυστυχώς, χάθηκε οριστικά μεταπολεμικά. Ωστόσο μία ιδέα τού μεγέθους, της επιβλητικότητάς του, μπορούμε να πάρουμε ακόμη και σήμερα, παρατηρώντας ένα τόξο του που, γερασμένο πια, εξακολουθεί να παραμένει όρθιο -ανοίγει 10,80 μ. κι ανασηκώνεται έως 5,00· το πλάτος του διαδρόμου διάβασης μετράμε 2,90. 
 
Ευτυχώς την παλαιά, αρχική του μορφή, γιατί επακολούθησαν αρκετές επισκευές, διέσωσε ο William Martin Leake που βρέθηκε εδώ στις 27 Δεκεμβρίου του 1804. Περνώντας δίπλα από το Αργυρόκαστρο, σημείωσε: «…το αφήσαμε [το Αργυρόκαστρο] στα αριστερά και διαβαίνοντας μια υψηλή στενή γέφυρα τεσσάρων αψίδων κάτω από την πόλη, σταματήσαμε λίγο παραπέρα, σε είκοσι λεπτά, σε μια βρύση». 
 
Το Παλιογέφυρο, μπροστά από το Αργυρόκαστρο (φωτο Branimir Gušić, 1947).  
 
Μια κάποια εικόνα του γεφυριού, μπορούμε επίσης να έχουμε απ’ τη σύντομη, σαν σκίτσο, περιγραφή του Edward Lear -αυτός πέρασε από εδώ την 1 Νοεμβρίου του 1848 αλλά δυστυχώς δεν το ζωγράφισε: «Γύρω στις τέσσερις φτάσαμε απέναντι απ’ το Αργυρόκαστρο, σε μια γέφυρα πάνω στο Δρίνο, από κείνες τις χωρίς παραπέτα υψηλές τοξωτές κατασκευές, που ανασηκώνονται με τον πιο επικίνδυνο τρόπο έως ότου με μια απότομη κάθοδο να σε φέρουν στην απέναντι όχθη». 
 

Είχε χτιστεί το 1750 από τον Αργυροκαστρίτη Αληζότ πασά, για να συνδέει, όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Ι. Λαμπρίδης, «..την πρωτεύουσαν της επαρχίας μετά των Ζωγραφείων διδασκαλείων»! Ο ίδιος μας αναφέρει και το μετέπειτα ιστορικό τής συντήρησης της γέφυρας: «…εν πολλοίς δε βραδύτερον βλαβείσα ανεσκευάσθη (1835) παρά της Αϊσέ, απογόνου του ιδρυτού και μητρός του γνωστού κατά πάσαν την επαρχίαν Ναϊμ Μπέϋ.Άλλ’ όμως και προς την επισκευήν ταύτης μετέσχον και οι χριστιανοί των πέριξ, μετακομίσαντες το υλικόν. Και πάλι δε βλάβας υποστάσαν επιδιώρθωσε δι’ 65000 γρ. κατά το έτος τούτο ο γενναιότατος εν τω ευεργετείν Χρηστάκης Ζωγράφος».Να πούμε πως ο Ζωγράφος έκανε την τελευταία επισκευή, το 1876 συγκεκριμένα, γιατί το γεφύρι είχε σχεδόν αχρηστευτεί από το 1869, όπως μας πληροφορεί η ελληνοτουρκική εφημερίδα «Γιάνγια-Ιωάννινα»: «…κατέπεσαν η γέφυρα του Σούμπαση, κειμένη μεταξύ Αργυροκάστρου και Τεπελενίου ως και άλλη τις κειμένη δυτικώς του Αργυροκάστρου». 
 
Το Παλιογέφυρο το 1940. Μπροστά του Έλληνας φαντάρος (φωτο ΕΡΤ). 
 
Τούτη η επισκευή έγινε κατόπιν παράκλησης προς τον Χρηστάκη Ζωγράφο τού τότε διοικητή του Αργυροκάστρου Χαηρδήν πασά, αναφέρει σε άρθρο της πάλι η εφημερίδα «Γιάνγια-Ιωάννινα» -μαζί πραγματοποιήθηκε επισκευή και του γεφυριού της Κολορτζής. Διαβάζουμε: «Επιστέλλουσιν εξ Αργυροκάστρου… επειδή τα γλισχρά εισοδήματα της ημετέρας Δημαρχίας δεν επαρκούσιν εις τοιαύτας δαπάνας, αναβαινούσας κατά την έκθεσιν των πραγματογνώμων εις εξήκοντα πέντε χιλιάδας γρόσια, η δε επισκευή των γεφυρών τούτων δι’ εράνου πλείστας όσας θέλει απαντήσει τας δυσκολίας, ο Διοικητής Αργυροκάστρου Ε. Χαηρδήν Πασσάς, ανέφερε τούτο δι’ ιδιαιτέρας επιστολής του εις τον εν Κωνσταντινουπόλει ημέτερον γενναίον συμπατριώτην Ε. Χρηστάκην εφένδην Ζωγράφον, μεθ’ ου δια φιλίας συνδέεται, η δε Α. Εξοχότης τη διακρινούση Αυτήν φιλοπατρία και γεναίοις αισθήμασιν, απεδέξατο προθύμως την πρότασιν της Α. Ε. του ημετέρου Διοικητού, εξαποστείλας αμέσως τας απαιτουμένας δια την επισκευήν των γεφυρών τούτων εξήκοντα πέντε χιλιάδας γρόσια, το δε έαρ άρχονται αι εργασίαι κατά τας επιστημονικάς οδηγίας ας θέλει δώσει ο επί τούτω περιμενόμενος μηχανικός…». 
 
Δυστυχώς οι περιπέτειες του γεφυριού, θεμελιωμένου σε λασπώδες άρα ασταθές έδαφος, έμελλε να συνεχιστούν. Αποδεικτικό νέας σοβαρής ζημιάς του συναντάμε σε περιγραφή της διαδρομής από τη Λιουντζουριά στο Αργυρόκαστρο το 1899: «Πορευόμενοι δε την από Κεστορατίου οδόν προς το Αργυρόκαστρο, απαντώμεν το φρούριον της Αγίας Τριάδος, ακριβώς απέναντι αυτού, κτισθέν υπό του Αλή, προς αντιπερισπασμόν κατά των Αργυροκαστριτών, μη θελόντων να υποκύψωσιν εις αυτόν· και εκείθεν διερχόμενοι τον ποταμόν επί λέμβου, συρομένης δια σχοινίου, διότι η γέφυρα είνε κρημνισμένη, ερχόμεθα εις το Αργυρόκαστρον».  
 
Αγνοούμε πότε είχε συμβεί η νέα ζημιά, κατά τα φαινόμενα σοβαρή αφού ακούσαμε ότι η διέλευση είχε διακοπεί, παραμένει όμως επίσης άγνωστο το πότε ακριβώς επιχειρήθηκε πάλι επισκευή. Τούτη βέβαια θα πραγματοποιήθηκε ξανά υπό τις οδηγίες σπουδασμένου μηχανικού -οι γνώσεις πλέον περισσότερες. Ένα είναι το σίγουρο· πως τα έθιμα διατηρήθηκαν για άλλη μια φορά -έθαψαν, λέει, στα θεμέλια του γεφυριού ένα νήμα που είχε κοπεί στα μέτρα ενός άρρωστου ανθρώπου.
 
Κατά τα άλλα το γεφύρι φτιάχτηκε τέτοιο, ώστε να εξυπηρετήσει τους καιρούς που έρχονταν. Υπήρχε και λειτουργούσε ακέραιο τουλάχιστον έως το 1947, χρονιά που πέρασε απ’ την περιοχή ο Κροάτης φωτογράφος Branimir Gušić. Δυστυχώς δεν φωτογράφησε το ίδιο το γεφύρι, αλλά αυτό διακρίνεται αρκετά καθαρά στο μακρινό φόντο φωτογραφίας του που απεικονίζει γειτονιά τού Αργυρόκαστρου -στην τελευταία του μορφή έφερε τουλάχιστον έξι τόξα και διάδρομο διάβασης επίπεδο.
 
Από κοντά, ολόκληρο το γεφύρι, με αρκετούς βέβαια νεωτερισμούς, απεικονίζεται σε φωτογραφία του 1940, κατά την κατάληψη της πόλης από τον Ελληνικό στρατό. Και κάτι ακόμη, που μαρτυράει έως σήμερα η μία όρθια του καμάρα: παρά την εκτέλεση των αρκετών επισκευών από μηχανικούς, το γεφύρι δεν απώλεσε εντελώς τα λαϊκά του χαρακτηριστικά -τμήματά του, ολόκληρα τόξα, παρέμεναν ανέπαφα έως το τέλος.



Share

1 σχόλιο:

ΔΑΝΑΟΣ είπε...

Αλλη μια ομορφη εκδρομουλα με σημαντικες πληροφοριες των παλιων καλων καιρων
Να εισαι παντα καλα κ να μας ταξιδευεις ....

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.