6 Μαΐου 2021

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ

Γράφει ο Κωνσταντίνος Χολέβας
 
Κάθε χρόνο την Κυριακή του Θωμά το Έθνος κλίνει ευλαβώς το γόνυ μπροστά στο Κιόσκι (σήμερα πάρκο) της Νάουσας, τόπο θυσίας πολλών ανδρών και γυναικών που σφαγιάσθηκαν το 1822 κατά την Επανάσταση των Μακεδόνων. Η Ιερά Μητρόπολις Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας τιμά με τον προσήκοντα σεβασμό την ιερή μνήμη των Νεομαρτύρων του Απριλίου 1822, ανδρών και γυναικών, οι οποίοι κατετάγησαν στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας μας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο (το 2010). 
 
Η Μεγάλη Επανάσταση του 1821 βρήκε ψυχικά και οργανωτικά έτοιμους τους Έλληνες της πανάρχαιας ελληνικής γης, της Μακεδονίας. Από τις 23 Μαρτίου 1821 μέχρι τον Οκτώβριο του ίδιου έτους ο Σερραίος έμπορος Εμμανουήλ Παππάς ξεσήκωσε την Χαλκιδική και το Άγιον Όρος. Η προσπάθεια κατεπνίγη στο αίμα από τα πολυάριθμα στρατεύματα του Αμπού Λουμπούτ, ο οποίος είχε ως έδρα του τη Θεσσαλονίκη. Στη λαϊκή μνήμη η καταστροφή της Χαλκιδικής έμεινε ως «ο χαλασμός της Κασσάνδρας».
 
Ο Εμμανουήλ Παππάς απεβίωσε από τη θλίψη του στις 5 Δεκεμβρίου 1821 επάνω στο πλοίο του Θρακιώτη καπετάν – Αντώνη Βισβίζη. Το Άγιον Όρος κατελήφθη επί δέκα έτη από οθωμανικά στρατεύματα ως τιμωρία για τη συμμετοχή των μοναχών στον Αγώνα. Πολλοί μοναχοί κατέφυγαν στις Βόρειες Σποράδες και στα Επτάνησα (αγγλοκρατούμενα) για να διασώσουν τους θησαυρούς των μοναστηριών από τη λεηλασία.  
 
Το επόμενο έτος ήταν η σειρά της Βέροιας, της Νάουσας, της Έδεσσας και του Ολύμπου να επαναστατήσουν. Ο Αγγελης Γάτσος, ο Αναστάσιος Καρατάσος, ο Ζαφειράκης (Θεοδοσίου) και άλλοι οπλαρχηγοί ξεσηκώθηκαν τον Φεβρουάριο του 1822 σε συνεννόηση με τον Δημήτριο Υψηλάντη, εκπρόσωπο της Φιλικής Εταιρείας στη Νότιο Ελλάδα. Η Επανάσταση κηρύχθηκε την Κυριακή της Ορθοδοξίας, 19 Φεβρουαρίου. Οι επαναστάτες μετά από πανηγυρική Δοξολογία ορκίσθηκαν μέσα στο Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου της Νάουσας. Η σημαία τους έφερε από τη μία πλευρά τη φράση: ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ και από την άλλη πλευρά τον Σταυρό και τη φράση: ΜΑΧΟΥ ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ.  
 
Οι Μακεδόνες αγωνιστές έκαναν αρχηγείο τους την Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά, κοντά στη Βέροια, και πολιόρκησαν την πρωτεύουσα της Ημαθίας. Για αντίποινα οι Τούρκοι κατέλαβαν μετά από μάχη τη Μονή Δοβρά και κρέμασαν τον ηγούμενο Γεράσιμο στη κεντρική πλατεία της Βέροιας.  
 
Ο αιμοσταγής Αμπού Λουμπούτ οδήγησε ο ίδιος τα πολυάριθμα στρατεύματά του στη Νάουσα και την πολιόρκησε. Διεξήχθησαν σκληρές μάχες. Ο Πύργος του Ζαφειράκη κράτησε επί ημέρες, αλλά τελικά ο Ναουσαίος ήρωας σκοτώθηκε μαζί με έναν από τους γιούς του Καρατάσου. Την Πέμπτη της Διακαινησίμου ο στρατός του Αμπού Λουμπούτ εισέβαλε με εκδικητική διάθεση στη Νάουσα και περί τα μέσα Μαίου 1822 η επανάσταση είχε κατασταλεί.  
Για μία ακόμη φορά η Μακεδονία απεδείχθη Ελλάδος πρόφραγμα, όπως την χαρακτήρισε ο Πολύβιος. Επί 15 μήνες οι Βόρειοι Έλληνες απασχολούσαν το μεγάλο Οθωμανικό στράτευμα που είχε έδρα τη Θεσσαλονίκη και έτσι έδωσαν μεγαλύτερη άνεση κινήσεων στους Ρουμελιώτες και στους Πελοποννησίους. Ο Βεροιώτης Καρατάσος και ο Γάτσος, από την περιοχή της Αριδαίας, κατέβηκαν στη Νότιο Ελλάδα και ένωσαν τις δυνάμεις τους με τους εκεί αγωνιζόμενους Έλληνες. Όταν αποβιβάσθηκε ο Ιμπραήμ στη Μεσσηνία το 1825, οι Μακεδόνες του Καρατάσου έσεπευσαν να τον αντιμετωπίσουν στον Σχοινόλακκα.  
 
Την Κυριακή του Θωμά του 1822 ο Αμπού Λουμπούτ πέρασε απο υποτυπώδη δίκη τους 1241 άνδρες της Νάουσας που ήσαν άνω των 15 ετών. Στην περιοχή Κιόσκι, όπου σήμερα υπάρχει πάρκο, οι δήμιοι αποκεφάλισαν όλους τους Χριστιανούς, οι οποίοι αρνήθηκαν να εξισλαμισθούν. Αν είχαν αλλαξοπιστήσει θα έσωζαν τη ζωή τους. Αλλά έμειναν ακλόνητοι στην Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη τους. Αυτοί τιμώνται σήμερα ως Άγιοι Νεομάρτυρες μαζί με τις γυναίκες που βασανίσθηκαν και εκτελέστηκαν στη Θεσσαλονίκη. Ανάμεσα σε αυτές ήσαν οι ηρωικές σύζυγοι του Ζαφειράκη και του Καρατάσου, οι οποίες πέθαναν μαρτυρικά με το βασανιστήριο του εντοιχισμού απέναντι από τον βυζαντινό Ναό της Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης. Άλλες γυναίκες που αρνήθηκαν να εξισλαμισθούν βρήκαν μαρτυρικό θάνατο μέσα σε σακκιά με δηλητηριώδη φίδια! Κάποιες Ναουσαίες έπεσαν στον καταρράκτη της Αράπιτσας, στη Νάουσα, για να μην μεταφερθούν στα χαρέμια.  
 
Η σφαγή των 1241 ανδρών σταμάτησε με τρόπο θαυμαστό και υπερφυσικό. Ένας από τους αποκεφαλισθέντες, ο ράπτης Νικόλαος Κοκκοβίτης, από το χωριό Πολυδένδρι, περπάτησε επί αρκετά λεπτά ως σώμα ακέφαλο! Τα γεγονότα της Νάουσας διηγούνται πολλοί ξένοι ιστορικοί, όπως ο Γάλλος Πουκεβίλ, που συγκινήθηκε από την πίστη των Νεομαρτύρων, ο Άγγλος Λήκ, ο Σερβο-αυστριακός Γκόπτεσβιτς κ.α. Είναι εντυπωσιακό ότι ουδείς Ναουσαίος αλλαξοπίστησε. Κανείς δεν λύγισε. Όλοι ομολόγησαν Χριστόν Αναστάντα ενώπιον του αιμοσταγούς στρατηγού – δικαστή. Ο Αμπού Λουμπούτ (σημαίνει ροπαλοφόρος) κατέστειλε προσωρινά την εξέγερση, αλλά δεν κατέστειλε το ελληνορθόδοξο φρόνημα των Ναουσαίων. Η πίστη τους και η θυσία τους συγκλονίζουν, διδάσκουν και αφήνουν ιερή παρακαταθήκη για τις νεώτερες γενιές.  
 
Στο επετειακό μετάλλιο με μορφές Αγίων Νεομαρτύρων, το οποίο φιλοτέχνησε η Εκκλησία της Ελλάδος εφέτος, για να τιμήσει τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, περιλαμβάνεται και η μορφή της Αγίας Μαρίας Καρατάσαινας, της αρχόντισσας από τη Βέροια.  
 
Στον βίο του Οσίου Ιλαρίωνος του νέου, του Γεωργιανού, που εξεδόθη από τη Νέα Σκήτη του Αγίου Όρους, διαβάζουμε κάτι εντυπωσιακό: Ότι ο απάνθρωπος Αμπού Λουμπούτ, ο καταστροφεύς της Χαλκιδικής και της Νάουσας, κατήγετο από την Αμπχαζία του Καυκάσου και ήταν γιος Ορθοδόξου ιερέως. Σε μικρή ηλικία πουλήθηκε στους Τούρκους και κατηχήθηκε στο Ισλάμ. Επαληθεύεται, λοιπόν, η διαπίστωση ότι στα χρόνια εκείνα όποιος χανόταν για την Ορθοδοξία γινόταν εχθρός του Ελληνισμού. Ο εξισλαμισμένος τούρκευε και μετετρέπετο σε φανατικό διώκτη των πρώην ομοθρήσκων του.  
 
Τον χαλασμό της Νάουσας (λεγόταν και Νιάουστα) ανέφερε με μελανά χρώματα ο Δημήτριος Υψηλάντης σε ομιλία του προς τους κατοίκους της Ύδρας στις 21 Αυγούστου 1822. Τόνισε μεταξύ άλλων: «Γνωριζετε ότι μήτε πλούτος, μήτε κτήματα μήτε υπαρχοντα δεν εξισούνται με την ελευθερίαν, με τη ζωήν των γυναικών και των παιδιών σας. Έχετε προ οφθαλμών τα θλιβερά παραδείγματα των δυστυχεστάτων αδελφών μας, Χίων, Κασσανδρινών, Νιαουστινών και άλλων, δια τα οποία ανατριχιάζετε βέβαια οσάκις τα συλλογίζεσθε. Είδατε με τα ίδια σας τα ομμάτια τον απάνθρωπον τύραννον να ξεσχίζη και αυτά τα έμβρυα εις τας κοιλίας των εγκύων» (Λυγνού, Αρχείον της Κοινόητος Ύδρας, τόμος 8, σελίδα 432).  
 
Αξίζει να σημειωθεί ότι αρκετοί από τους Μακεδόνες αγωνιστές του 1822 ήσαν δίγλωσσοι ή ορθότερα μειξίγλωσσοι. Παράλληλα με τα ελληνικά μιλούσαν το σλαβόφωνο ή το βλαχόφωνο ιδίωμα. Η συνείδησή τους ήταν ορθόδοξη και ελληνική. Την ελληνική τους συνείδηση απέδειξαν και κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνος στις αρχές του 20ού αιώνος, που ήταν η συνέχεια της Ελληνικής Επαναστάσεως. Και τούτο διότι η Μακεδονία δεν περιελήφθη στα όρια του μικρού Ελληνικού Κράτους του 1830. Ελευθερώθηκε με τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13.  
 
Ας μην λησμονούμε τη συμμετοχή της Μακεδονίας στην Ελληνική Επανάσταση του 1821!  
 
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ  
 
1. Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονος: Μαρτύρων Αίματα- Το Ολοκαύτωμα της Ναούσης, εισήγηση στο Στ΄ Επιστημονικό Συνέδριο της Εκκλησίας της Ελλάδος για την Ελληνική Επανάσταση, περιλαμβάνεται στον Στ΄ Τόμο των Πρακτικών, εκδόσεις Αρχονταρίκι, Αθήνα 2018. 
 
2. Αντώνη Κολτσίδα: Η Επανάσταση και η καταστροφή της Νάουσας κατά το 1822. Έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας και εκδοτικού οίκου Αδελφών Κυριακίδη, Βέροια 2010.  
 
ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ Μαρτίου 2021 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 7:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.