1 Μαΐου 2021

1821 Ιερομάρτυρες Αρχιερείς θύματα της τουρκικής θηριωδίας

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
 
Πέρυσι, τέτοια ημέρα, το αντίστοιχο κείμενο ήταν αφιερωμένο στον εθνοϊερομάρτυρα Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄. Φέτος αφιερώνεται σε δύο, στους Αδριανουπόλεως Δωρόθεο (Πρώιο) και Θεσσαλονίκης Ιωσήφ (Αντωνόπουλο), οι οποίοι με άλλους έντεκα Αρχιερείς ακολούθησαν την μαρτυρική πορεία του Πατριάρχη στην δι’ απαγχονισμού εκτέλεση και ανακηρύχθηκαν άγιοι ιερομάρτυρες. Στην Κωνσταντινούπολη εκτελέστηκαν οι Συνοδικοί Αρχιερείς Εφέσου Διονύσιος, Αγχιάλου Ευγένιος, Νικομηδείας Αθανάσιος, Τορνόβου Ιωαννίκιος, Αδριανουπόλεως Δωρόθεος, Θεσσαλονίκης Ιωσήφ και Δέρκων Γρηγόριος. Στη Θράκη εκτελέστηκαν ο πρώην Οικουμενικός Πατριάρχης Κύριλλος Στ΄ και οι Σωζοπόλεως Παΐσιος Πρικαίος ή Βάρης, Μαρωνείας Κωνστάντιος, Γάνου και Χώρας Γεράσιμος, Μυριοφύτου και Περιστάσεως Νεόφυτος και Σαμμακοβίτου Ιγνάτιος.
 
Ο Σουλτάνος όταν πληροφορήθηκε την έκρηξη της Επαναστάσεως και στην Πελοπόννησο ζήτησε από τον Πατριάρχη να στείλει ως ομήρους στην Πύλη τρεις αρχιερείς, από τους πλέον κοντινούς του. Αυτοί ήσαν οι Θεσσαλονίκης Ιωσήφ, Αδριανουπόλεως Δωρόθεος και Τορνόβου Ιωαννίκιος. (Αρχ/που Χριστοδούλου «Γρηγόριος Ε΄ - Ο εθνάρχης της οδύνης», Αποστ. Διακονία, 2004, σελ. 598). Η εν όψει των προφανών τραγικών εξελίξεων ατμόσφαιρα στο Πατριαρχείο ήταν χαρμολύπης. Είναι χαρακτηριστικοί οι λόγοι του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ προς τους στο μαρτυρικό τέλος πορευομένους αδελφούς του: «Αδελφοί, ούτως ηθέλησεν ο Κύριος, δεικνύων ημίν πολλά και σκληρά...Απέρχεσθε σήμερον εις την Πύλην, ίνα μένητε βεβαίως μετά των άλλων αδελφών ενέχυρα παρ΄ αυτή. Κύριος οίδε το αποβησόμενον. Αλλ’ εάν αποβή εις μαρτύριον, ακολουθήσω υμάς τάχιον και εγώ». (Ι. Φιλήμονος ΔΙΕΕ, τ. Β΄, σελ. 117). 
 
Ο Δέρκων Γρηγόριος ήταν της γνώμης να μην σταλούν οι Αρχιερείς όμηροι στην Πύλη, αλλά να εζητείτο από τον Σουλτάνο να μεταβούν ο Πατριάρχης και οι Συνοδικοί Αρχιερείς στην Πελοπόννησο, με την αιτιολογία ότι εκεί θα φρόντιζαν να σταματήσει η Επανάσταση, αλλά στην ουσία να ηγούντο Αυτής. Ο Πατριάρχης απέρριψε την εισήγηση και απάντησε: «Και εγώ, ως κεφαλή του έθνους και υμείς, η Σύνοδος, οφείλομεν να αποθάνωμεν δια την κοινήν σωτηρίαν. Ο θάνατος ημών θα δώσει δικαίωμα εις την Χριστιανωσύνην να υπερασπίση το έθνος εναντίον του τυράννου. Αλλ’ αν υπάγωμεν ημείς να θαρρύνωμεν την επανάστασιν, τότε θα δικαιώσωμεν τον Σουλτάνον αποφασίσαντα να εξολοθρεύση όλον το έθνος» (Ν. Σπηλιάδου «Απομνημονεύματα», Εκδ. Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1851, Α΄ Τόμος, σελ. 100, σημ. 1).
 
Στις 10 Απριλίου 1821, ημέρα του Πάσχα, απαγχονίστηκε ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ και ακολούθησε την ίδια ημέρα ο απαγχονισμός των Νικομηδείας Αθανασίου, Αγχιάλου Ευγενίου και Εφέσου Διονυσίου. Στις 3 Ιουνίου 1821 απαγχονίσθηκαν οι άλλοι συλληφθέντες Αρχιερείς Δέρκων Γρηγόριος, Αδριανουπόλεως Δωρόθεος, Τυρνόβου (ή Τορνόβου) Ιωαννίκιος και Θεσσαλονίκης Ιωσήφ. Οι δήμιοι τους επιβίβασαν επί πλοιαρίου για να τους οδηγήσουν στην αγχόνη. Κατά τη διαδρομή οι αρχιερείς με πνιγμένη από τον πόνο τη φωνή έψαλαν την ακολουθία της κηδείας τους. Στο τέλος εύχονταν ο ένας στον άλλο: «Καλή αντάμωση στην άλλη ζωή». 
 
Πρώτον οι δήμιοι αποβίβασαν τον Τορνόβου Ιωαννίκιο στο Αρναούτκιοϊ. Εκεί είχε στηθεί η αγχόνη «από του ανωφλίου οικίας παρακειμένου κουρείου». Οι άλλοι Αρχιερείς «απέστρεψαν τους δακρύοντας αυτών οφθαλμούς», πλην του Δέρκων. Αυτός όρθιος ιστάμενος και παρακολουθών το θύμα μέχρι της τελευταίας του θανάτου στιγμής ανέκραξε δια της στεντορείας αυτού φωνής «Μακαρία η οδός η (Σημ. γρ. στην οποία) πορεύη σήμερον». Έπειτα ήρθε η σειρά του Αδριανουπόλεως Δωροθέου. Τον αποβίβασαν και τον κρέμασαν στο Μεγάλο Ρεύμα. Ακολούθησαν ο Δημητσανίτης Θεσσαλονίκης Ιωσήφ που τον κρέμασαν στο Γενίκιοϊ (Νεοχώρι) και ο Αχαιός Δέρκων Γρηγόριος, τον οποίο τον πήγαν στα Θεραπειά και τον κρέμασαν μπροστά στο σπίτι του. (Σπ. Τρικούπη «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως», Εκδ. 3η, Εκδ. Παν. Ασλάνης, Εν Αθήναις, 1888, τ. Α΄ σελ. 110 κ.ε. και Κων. Παπαρρηγόπουλου «Ο Μέγας Δέρκων», εν «Εστία», 1876, σελ. 53). 
 
Ο Χιώτης Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως Δωρόθεος Πρώιος (1765-1821) ήταν εκ των ευρυμαθεστέρων κληρικών της εποχής του και ευρηματικός παιδαγωγός. Όταν ανέλαβε σχολάρχης της Μεγάλης του Γένους Σχολής ο Κούμας έγραψε ότι «ήρχισε να γίνεται Πιερία (σημ. γρ. χώρα των Μουσών) ο Βόσπορος..., με τον φιλοτιμότερον διδάσκαλον και προήλθεν ικανή ωφέλεια εκ της σχολής...». Ο Δωρόθεος μαζί με τα θρησκευτικά έγραψε και δίδαξε φιλοσοφία, αρχαία ελληνικά, αστρονομία, φυσική, αριθμητική, άλγεβρα, γεωμετρία, λογική. (Περιοδ. Ελλην. Φιλολογικού Συλλόγου Κωνσταντινούπολις τ. Γ΄, 1880, σελ. 256). Τα μαθήματα της φυσικής γίνονταν με πειράματα και η αστρονομία με ουράνιες παρατηρήσεις. Επίσης επιμελήθηκε της συντάξεως Μεγάλου Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσης, που άρχισε να εκδίδεται επί πατριαρχίας Γρηγορίου Ε΄, αλλά δεν ολοκληρώθηκε, λόγω των επισυμβάντων τραγικών γεγονότων.  
 
Ο Δωρόθεος ήταν ο πρώτος που εισήγαγε στην παιδαγωγική μέθοδο την αυτοδιοίκηση των τροφίμων της Σχολής. Οι ογδόντα μαθητές ήσαν διηρημένοι σε δύο τμήματα. Επικεφαλής του κάθε τμήματος ο πρόεδρος ή «ταξίαρχος». Χρέος τους να προσέχουν την τήρηση των γυμνασιακών νόμων, να επιλύουν διαφορές και να συνεργάζονται με τον σχολάρχη. (Τ. Αθ. Γριτσόπουλου «Πατριαρχική Μεγάλη Σχολή», τ. Β΄, σσ. 86 κ.ε., 415 κ.ε.). 
 
Ο Θεσσαλονίκης Ιωσήφ (1761-1821) γεννήθηκε στην αγιοτόκο Δημητσάνα, που προσέφερε και πλειάδα Πατριαρχών και Αρχιερέων. Στην αδούλωτη αυτή ιδιαίτερη πατρίδα του, με την μεγίστη προσφορά στην Εθνεγερσία, έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Την εκπαίδευσή του συμπλήρωσε στην Κωνσταντινούπολη. Ο Μανουήλ Γεδεών γράφει τα χαρακτηριστικά του μάρτυρος Ιεράρχου: «Φυσικά μεν ευφυία και κρίσις νοός αποχρώσα, προσθήτω δε και κτητόν την ικανήν παίδευσιν. Προαιρετικά δε πραότης, ευπροσιτότης,...εγκράτεια και τήρησις ως ένι ακριβής των Θείων Κανόνων» («Από σημειώματα χρονογράφου», Αθήναι, 1932, σελ. 157).  
 
Ως Μητροπολίτης Δράμας (1780-1810) ο Ιωσήφ δι’ επιστολής του προέτρεψε τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη να συγγράψει τον Συναξαριστή και ανέλαβε εκείνος την επιχορήγηση της έκδοσης. Μάλιστα επιδίωξε να παραμείνει μυστική η προσφορά του, όπως γράφει σε ανέκδοτη μελέτη του ο Γορτύνιος πρωτοπρεσβύτερος π. Χρίστος Κυριακόπουλος. Στην επιστολή του ο Ιωσήφ έγραψε μεταξύ άλλων: «Περί της εκδόσεως του Συναξαριστού...ζητώ να γίνη όσον το δυνατόν άρτιον και καλόν, επαινετόν και δεκτόν Θεώ πρώτον και ανθρώποις ωφέλιμον. Ίσως και συγχωρηθή και ημίν μέρος των πολλών μας αμπλακημάτων (Σημ.γρ. αμαρτημάτων)». Ως Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης (1810-1821) ο Ιωσήφ ήταν κοντά και βοηθούσε τον συντοπίτη του Πατριάρχη Γρηγόριο Ε. Την περίοδο 1819 – 1821 ήταν Συνοδικός και υπέγραψε την Πατριαρχική Εγκύκλιο προς τους Θεσσαλονικείς, με την οποία ο Πατριάρχης τους προέτρεπε να μην παρασυρθούν από το κίνημα του Αλή Πασά κατά της Πύλης.  
 
Η θυσία του Πατριάρχη και των Αρχιερέων, που παρέμειναν πιστοί μέχρι θανάτου στον Χριστό, στην Εκκλησία και στο Έθνος, θα έπρεπε να συγκινεί κάθε έντιμο και ενημερωμένο άνθρωπο. Είναι λυπηρό το γεγονός ότι η αντιεκκλησιαστική ιντελιγκέντσια της Πατρίδας μας κρατάει ατεκμηρίωτη, άδικη, προσβλητική και συκοφαντική στάση προς τους ιερομάρτυρες αρχιερείς της Παλιγγενεσίας.-



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 3:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.