26 Δεκεμβρίου 2025

Μια ρεαλιστική Δικαιοσύνη που θα ελέγχεται πιό δύσκολα από την εκτελεστική εξουσία και τους κάθε λογής «νταβατζήδες»

Γράφει ο Πετροβούβαλος
 
Η συζήτηση για τη θεσμική ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης στην Ελλάδα παραμένει εγκλωβισμένη σε ένα παράδοξο: Κάθε λογική αναγνωρίζει τις παθογένειες του συστήματος, αλλά υφίστανται ελάχιστες προτάσεις για ρεαλιστικούς μηχανισμούς που να μπορούν να εφαρμοστούν γρήγορα, αποτελεσματικά και με πραγματική εγγύηση μεγαλύτερης αμεροληψίας. Εκτός από στενά νομικό, το πρόβλημα είναι επιπλέον θεσμικό, διοικητικό και κοινωνικό: Η επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης από την εκτελεστική εξουσία, η εσωτερική ιεραρχία που λειτουργεί ως μηχανισμός πειθαρχικού ελέγχου και η απουσία ουσιαστικής λογοδοσίας δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, παρ’ ότι άκρως απαραίτητη σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα, παραμένει για εμάς τους Έλληνες ένας «ευσεβής πόθος» και μία πηγή αδιέξοδης, διαχρονικής οργής. 
 
Η ανάγκη για μια θεσμική ρήξη προκύπτει από την εμπειρική διαπίστωση πάρα πολλών πολιτών, ότι το υφιστάμενο σύστημα δεν μπορεί και δεν θέλει να αντιμετωπίσει υποθέσεις υψηλής δημόσιας σημασίας — ιδίως όταν αυτές αγγίζουν την πολιτική, την διοικητική ή την οικονομική εξουσία. 
 
Ακολουθούν δύο προτάσεις, βασισμένες σε διεθνή παραδείγματα που μπορούν (και κατά την ταπεινή μου άποψη οφείλουν, οι ίδιες ή προτάσεις ανάλογης στόχευσης) να ενταχθούν σε κάθε συνεκτικό πατριωτικό πολιτικό πρόγραμμα. Η πρώτη απαιτεί συνταγματική μεταρρύθμιση (όπως και η κατάργηση του άρθρου 86 Περί Ευθύνης Υπουργών), η δεύτερη όχι. Μπορούν να εφαρμοστούν ανεξάρτητα η μία από την άλλη και σε διαφορετικούς χρόνους. 
 
1. Δημοκρατικά εκλεγμένοι εισαγγελείς για υποθέσεις δημοσίου ενδιαφέροντος 
 
Στην αγαπημένη μας Πατρίδα, οι εισαγγελείς επιλέγονται και λειτουργούν εντός μιας αυστηρής ιεραρχίας, της οποίας η κεφαλή υπάγεται θεσμικά στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Αυτό σημαίνει ότι η άσκηση ποινικής δίωξης για υποθέσεις κρατικής διαφθοράς, κακοδιοίκησης ή κατάχρησης εξουσίας εξαρτάται από λειτουργούς που, θεσμικά και επαγγελματικά, βρίσκονται εντός του ίδιου συστήματος που καλούνται να ελέγξουν. 
 
Η δημοκρατική εκλογή εισαγγελέων, από την άλλη, ενέχει προφανώς κινδύνους — κυρίως τον κίνδυνο πολιτικαντισμού, πολιτικής πόλωσης, ισχυρής επιρροής οικονομικών συμφερόντων κλπ. τους ίδιους δηλαδή κινδύνους που ενέχονται στην δημοκρατική διαδικασία επιλογής της Εκτελεστικής και της Νομοθετικής Εξουσίας. Ωστόσο, η εναλλακτική είναι η διατήρηση ενός συστήματος όπου η δίωξη για σοβαρά αδικήματα εξαρτάται από μια κλειστή διοικητική δομή χωρίς κανενός είδους λογοδοσία. Η θεσμική επιλογή εν προκειμένω, δεν είναι ανάμεσα στο «τέλειο» και στο «επικίνδυνο», αλλά ανάμεσα στο υφιστάμενο αδιέξοδο και σε ένα πρότυπο με δημοκρατικά ανακλητούς εισαγγελικούς λειτουργούς, περισσότερο ελέγξιμους κανόνες και με σαφώς περισσότερο λογικοφανείς μηχανισμούς επιλογής προσώπων. 
 
Κρίσιμα αντικείμενα αναλυτικού σχεδιασμού – όχι απαραίτητα προγραμματικού:
  • Θητεία με αυστηρά χρονικά όρια: 
  • Στοχεύει σε αποφυγή δημιουργίας προσωπικών δικτύων επιρροής.
  • Απαγόρευση επανεκλογής: Στοχεύει στην μείωση κινδύνου προεκλογικών εξαρτήσεων.
  • Διαφανής χρηματοδότηση προεκλογικών εκστρατειών: Μεγάλη υπόθεση και σίγουρα αντικείμενο εκτενέστατου σχεδιασμού 
2. Πραγματικό σώμα ενόρκων για κακουργήματα κρατικής διαφθοράς, κακοδιοίκησης και κατάχρησης εξουσίας 
 
Η Ελλάδα διαθέτει Μικτά Ορκωτά Δικαστήρια, αλλά η συμμετοχή των ενόρκων είναι περισσότερο τυπική παρά ουσιαστική. Οι δικαστές, λόγω εμπειρίας και θεσμικού κύρους, επηρεάζουν καθοριστικά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, με αποτέλεσμα οι ένορκοι να λειτουργούν συχνά ως διακοσμητικό στοιχείο, ιδιαίτερα στην περίπτωση «μιλημένων» ή προϊδεασμένων δικαστών. Η πρόταση για ένα καθαρό σώμα ενόρκων – αποκλειστικά υπεύθυνο για την κρίση περί ενοχής ή αθωότητας σε υποθέσεις διαφθοράς και κακοδιοίκησης – στηρίζεται σε διεθνή πρότυπα. Στις ΗΠΑ λ.χ. οι ένορκοι αποτελούν βασικό μηχανισμό εφαρμογής της Δικαστικής Εξουσίας. Η απομόνωση των ενόρκων από πολιτικές και διοικητικές πιέσεις, καθώς και η απαγόρευση συμμετοχής δικαστών στην λήψη αποφάσεων, θα ενίσχυαν την ανεξαρτησία και την κοινωνική νομιμοποίηση μίας παρόμοιας διαδικασίας στην Ελλάδα. 
 
Κρίσιμα αντικείμενα αναλυτικού σχεδιασμού: 
Εξασφάλιση πραγματικά τυχαίας επιλογής ενόρκων από ευρύ δημογραφικό φάσμα
Απομόνωση των ενόρκων από την στιγμή της επιλογής και καθ’ όλη την διάρκεια της δίκης με στόχο την αποφυγή εξωτερικών πιέσεων
Ταχεία ειδική εκπαίδευση ενόρκων σε βασικές αρχές της ποινικής διαδικασίας (κάλλιστα μπορεί να είναι μέρος των καθηκόντων των δικαστών και των δικηγόρων).
Νομική διατύπωση των δικαστικών καθηκόντων με αντικείμενο αποκλειστικά διαδικαστικό 
 
Η πικρή εμπειρία έχει αποδείξει πως τα απειράριθμα σκάνδαλα κακοδιοίκησης, η συστημική διαφθορά και η προκλητική ασυλία των πολιτικών (και μεγάλου πλήθους διορισμένων από τους πολιτικούς προσώπων σε καίριες κρατικές θέσεις) δεν μπορούν να διερευνηθούν αποτελεσματικά – στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι δυνατόν ούτε καν να ξεκινήσει η διερεύνησή τους: Οι θεσμοί και τα πρόσωπα που κατέχουν την αρμοδιότητα ελέγχου είναι εν προκειμένω επιλεγμένα από τους ίδιους τους ελεγχόμενους – το βασικό δηλαδή μέρος του προβλήματος – και δεν επεκτείνομαι καν στις διαφόρων ειδών «ασυλίες» που σπεύδει συνεχώς να παρέχει αυθαίρετα, εν κρυπτώ και αντισυνταγματικά το πολιτικό μας προσωπικό. 
 
Η πραγματική συμμετοχή των πολιτών στην απονομή δικαιοσύνης — είτε μέσω εκλεγμένων εισαγγελέων είτε μέσω ανεξάρτητων ενόρκων – είναι θεσμική αναγκαιότητα για μια χώρα που επιδιώκει να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στους θεσμούς της, έστω και σε αρχικό στάδιο, έως ότου βρεθεί και δοκιμαστεί ένα σύστημα πιο αποτελεσματικό. Δεν είμαι από εκείνους που πιστεύουν πως Ελλάδα στερείται ικανών και αδιάφθορων δικαστών ή εισαγγελέων, αντίθετα πιστεύω πως το αίτημα για πραγματική και ανεξάρτητη Δικαιοσύνη θα βρει σύμφωνους τους περισσότερους δικαστικούς μας λειτουργούς, ειδικά τους νεότερους. Πιστεύω όμως ακράδαντα πως στην κορυφή της ιεραρχίας, το σύστημα της Δικαιοσύνης είναι ίδιο με τα «μούτρα» εκείνων που την διαμορφώνουν σε επίπεδο προσώπων. Επιπλέον, στερείται επίτηδες θεσμικών μηχανισμών που να διασφαλίζουν ότι η απονομή της Δικαιοσύνης στις μεγάλες δημοσίου ενδιαφέροντος υποθέσεις δεν θα εξαρτάται αποκλειστικά από πολιτικές και οικονομικές πιέσεις ή εσωτερικές ιεραρχίες. 
 
Οι προτάσεις που παρουσιάζονται εδώ δεν είναι πανάκεια – προφανώς χρειάζονται περαιτέρω επεξεργασία και νομική κατοχύρωση και σίγουρα επιδέχονται προσθηκών. Πιστεύω όμως πως αποτελούν ένα ρεαλιστικό και εφαρμόσιμο αρχικό πλαίσιο για μια θεσμική ρήξη που θα ενισχύσει την ανεξαρτησία, τη διαφάνεια και την κοινωνική νομιμοποίηση της Δικαιοσύνης, της βάσης δηλαδή του Δημοκρατικού πολιτεύματος και της εξουσίας εκείνης που μοιάζει πλέον όλο και πιό απούσα από την ταλαίπωρη Πατρίδα μας. 
 
Πετροβούβαλος/Αβέρωφ
Η εικόνα είναι από το Pinterest



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 4:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.