Στο προηγούμενο άρθρο μας είχαμε παραθέσει τις προσδοκίες λαών της Ανατολής για την έλευση στον κόσμο σωτήρα, που θα επέφερε μεγάλη μεταβολή στις κοινωνίες. Στην κατακλείδα του άρθρου γράφαμε: «Βέβαια κρινόμενα τα όσα παραθέσαμε με το πρίσμα του δυτικού ορθολογισμού μπορούν να χαρακτηριστούν αποκυήματα της φαντασίας του ανατολικού μυστικισμού ανάξια προσοχής και περαιτέρω ανάλυσης. Θα μπορούσε κάποιος να συμφωνήσει, επιφανειακά εξετάζοντας τις προσδοκίες, αν παρόμοιες δοξασίες δεν υπήρχαν και στους λαούς, Έλληνες και Ρωμαίους, των οποίων οι πολιτισμοί αποτέλεσαν, όπως υποστηρίζεται, το θεμέλιο του συγχρόνου ευρωπαϊκού πολιτισμού». Σήμερα θα παραθέσουμε κάποιες προσδοκίες Ελλήνων και Ρωμαίων.
Πρέπει να τονιστεί ότι υπήρξε τρομακτική διάσταση αντιλήψεων περί του θείου μεταξύ των πιστών στο δωδεκάθεο των κυρίων θεών και ΄στο πλήθος των κατωτέρων θεοτήτων και των φιλοσόφων, οι οποίοι με τη βαθύτητα της σκέψης τους προκαλούν τον πηγαίο θαυμασμό και συγχρόνων μας διανοητών. Όλοι οι αρχαίοι Έλληνες στοχαστές στα σωζόμενα γραπτά τους καταθέτουν πολύ διαφορετική αντίληψη περί θείου και μάλιστα κάποιοι αναφέρονται σε θεό! Ο Θαλής ο Μιλήσιος (624-546 π.Χ.) έγραψε: «Πρεσβύτατον των όντων Θεός· αγένητον γάρ. Κάλλιστον κόσμος· ποίημα γαρ Θεού».
Στην κλασική αρχαιότητα έχουμε διανοούμενους οι οποίοι καταθέτουν τις προσδοκίες τους για λύτρωση. Ο Αισχύλος (525-456 π.Χ.) στην τραγωδία του «Προμηθεύς δεσμώτης» εμφανίζει τον θεό Ερμή να επισκέπτεται τον αλυσοδεμένο στον Καύκασο Προμηθέα, ο οποίος τον αντιμετωπίζει με περισσή αυθάδεια, γι’ αυτό και ο Ερμής του τονίζει: «Μην περιμένεις τέλος στα βάσανά σου αυτά, προτού φανεί κάποιος Θεός, για να σε αντικαταστήσει στο μαρτύριό σου και να θελήσει να κατεβεί στον σκοτεινό Άδη και στα κατασκότεινα βάθη του Ταρτάρου». Σε άλλο σημείο της τραγωδίας, εμφανίζεται η πονόψυχη παρθένος Ιώ και ερωτά τον Προμηθέα ποιος θα τον λύσει και, μάλιστα, χωρίς το θέλημα του Δία. Κι ο Αισχύλος προλέγει δια του Προμηθέα πως κάποιος απόγονος της Ιούς μετά από 13 γενεές θα απαλλάξει τον δεσμώτη! Η τραγωδία γράφτηκε περίπου το 460 π.Χ. Μεσολάβησαν περίπου 13 γενιές μέχρι τη γέννηση του Χριστού!
Ο Πλάτων (427-347 π.Χ), ο οποίος αποκαλεί τον Θεό το «όντως ον», στο έργο του «Απολογία Σωκράτους» παραθέτει τον λόγο του μεγάλου σοφού στους δικαστές του, από τον οποίο το άκρως εντυπωσιακό απόσπασμα! «Θα περνάτε τον βίο σας κοιμησμένοι, αν ο Θεός δεν στείλει κάποιον άλλο φροντίζοντας για σας». Ο ίδιος φιλόσοφος στο έργο του «Πολιτεία» παρουσιάζει τον Γλαύκωνα να περιγράφει τί αναμένει τον δίκαιο: «…θα μαστιγωθεί, θα βασανισθεί, θα φυλακισθεί, θα τυφλωθούν και τα δυό του μάτια και στο τέλος, αφού πάθει όλα τα κακά, θα ανασκολοπισθεί (ή θα σταυρωθεί)». Σε άλλο σημείο του κειμένου ο Σωκράτης αναφέρεται στην αντιμετώπιση εκείνου που κατέρχεται στο σπήλαιο για να οδηγήσει τους δεσμώτες στην αλήθεια: «Κι όποιον θα επιχειρούσε να τους λύσει από τα δεσμά και να τους ανεβάσει επάνω, αυτόν, αν μπορούσαν με κάποιο τρόπο να τον πιάσουν στα χέρια τους και να τον σκοτώσουν, δεν θα τον σκότωναν;». Δεσμά και σκότος δύο χαρακτηριστικά των προχριστιανικών κοινωνιών.
Ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) στο έργο του «Μετά τα Φυσικά» έγραψε: «Ο Θεός είναι ύπαρξη που κινείται διαρκώς … και κινεί τα πάντα … ύπαρξη αιώνια που είναι και ουσία και ενέργεια … είναι η δύναμη που, ενώ κινεί τα πάντα, η ίδια μένει ακίνητη και υπάρχει κατ’ ενέργεια, … ὁ Θεός υπάρχει προαιωνίως και είναι θαυμαστός». Δεν εκφράζει ο Αριστοτέλης προσδοκία αποκάλυψης του Θεού, όμως ο στοχασμός του είναι βαθύς κάνοντας διάκριση μεταξύ ουσίας και ενέργειας του Θεού, ασφαλώς με έννοια διαφορετική από αυτή της ορθόδοξης θεολογίας.
Στα χρόνια του Ρωμαίου αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου (27 π.Χ.-14 μ.Χ) κυκλοφορούσαν “προφητείες” για την έλευση κάποιου λυτρωτή του ανθρωπίνου γένους που αποδίδονταν σε Σίβυλλες, γυναίκες παράδοσης φερμένης από την Ανατολή με έντονη την επίδραση στη Δύση. Αυτές οι διδαχές ήταν δημοφιλείς καθώς απηχούσαν τον βαθύ πόθο των λαών για ριζική μεταβολή στην κοινωνία. Σε μία τέτοια προφητεία διαβάζουμε: «έρχεται όπου νάναι η Παρθένος, φέρνοντάς μας τον ποθητό βασιλιά». Το ανικανοποίητο των λαών του ελληνορωμαϊκού κόσμου από το δωδεκάθεο μαρτυρείται με το πλήθος των θεοτήτων της Ανατολής, που προστέθηκαν στην παραδοσιακή λατρεία, κατά τους χρόνους της ενανθρώπισης του Θεού στο πρόσωπο του Χριστού.
Στους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους εμφανίζεται πρώτη η υπέρβαση της πολυθεΐας εκτός του εβραϊκού λαού. Βέβαια, αν και ο Θαλής ενωρίς έκανε λόγο για Θεό-Δημιουργό, αρκετοί στη συνέχεια δεν κατάφεραν να αποδώσουν στον Θεό τη δημιουργία του κόσμου, όπως ο Αριστοτέλης. Σημαντική είναι η μυθολογία των αρχαίων προγόνων μας η σχετική με τον τιτάνα Προμηθέα, εκ των ηττημένων στη σύγκρουση με τους θεούς του δωδεκαθέου. Ο Προμηθέας εμφανίζεται συμπαραστάτης των ανθρώπων, που ταλανίζονται, καθώς δεν έχουν ανακαλύψει ακόμη τη φωτιά, η οποία ήταν σε χρήση αποκλειστικά από τους θεούς. Την κλέβει και την προσφέρει, με συνέπεια να τιμωρηθεί με φρικτό μαρτύριο. Αλυσοδένεται στον Καύκασο και όρνεο κατασπαράσσει καθημερινά το συκώτι του, το οποίο, κατά τη νύχτα αναπλάθεται. Ο σύγχρονος δυτικός κόσμος, αθεϊστικός στην επιφάνεια, αλλά δαιμονόπληκτος στην ουσία, σχετίζει τον Προμηθέα με τον Διάβολο-Εωσφόρο, ο οποίος δεν τιμωρήθηκε βέβαια ακόμη, αλλά απλά εξέπεσε από την αρχική του θέση και πρόκειται να υποστεί κρίση, όπως οι άνθρωποι. Ο Αισχύλος θέτει στο στόμα του Προμηθέα λόγια άκρως απαξιωτικά για τον θεό Ερμή και είναι εντυπωσιακό το ότι δεν υπέστη συνέπειες από το τότε ιερατείο. Πάντως τα λόγια του γεμίζουν με ελπίδα τον θεατή, που οπωσδήποτε πάσχει από το δράμα του Προμηθέα ταυτιζόμενος με τον ήρωα. Δεν πρόσεξαν οι σύγχρονοι οπαδοί του Εωσφόρου ότι ο Αισχύλος κάνει λόγο για κάποιον Θεό, όχι από τους τότε λατρευτούς, ίσως γι’ αυτόν στον οποίο οι Αθηναίοι είχαν αφιερώσει βωμό με την επιγραφή «Τω αγνώστω Θεώ», την οποία ανέγνωσε ο Απόστολος Παύλος. Αυτός θα δεχόταν να σηκώσει τον πόνο του Προμηθέα κατεβαίνοντας μάλιστα στον Άδη. Ο Προμηθέας δεν είναι τύπος του Εωσφόρου, είναι ο άνθρωπος ο καταδυναστευόμενος από την αμαρτία, την οποία σήκωσε ο Αμνός του Θεού με τη σταύρωσή Του και την κάθοδό Του στον Άδη. Ενισχυτικό ότι ο Αισχύλος βλέπει στο πρόσωπο του Προμηθέα τον άνθρωπο-δεσμώτη είναι ότι θέτει στο στόμα του τιτάνα την προσδοκία του ίδιου για λύτρωση, μετά από τακτό χρονικό διάστημα (13 γενιές), άκρως εντυπωσιακό για τη θαυμαστή προσέγγιση προς τον χρόνο ενανθρώπισης του Θεού στο πρόσωπο του Χριστού.
Έντονη ήταν και η προσδοκία λύτρωσης στον Σωκράτη, ο οποίος διαμήνυσε ότι θα παρέμεναν στα σκοτάδια για πάντα, αν ο Θεός, και όχι πλέον ένας Θεός, δεν έστελλε κάποιον δείχνοντας την αγάπη Του για την κατάντια του πλάσματός Του, κατάντια που γίνεται αποδεκτή σε όλες τις προσδοκίες των λαών της Ανατολής. Και αυτός ο Κάποιος είναι ο Μοναχογυιός Του. Ο Σωκράτης καταδικάστηκε σε θάνατο με την κατηγορία ότι «καινά δαιμόνια εισάγει και τους νέους διαφθείρει»! Διωγμούς υπέστησαν τόσο Πλάτων όσο και ο Αριστοτέλης!
Μετά την πτώση των πρωτοπλάστων επήλθε πνευματικός σκοτασμός στο ανθρώπινο είδος. Άρχισαν οι φόνοι, οι αντιπαραθέσεις, που γενικεύθηκαν σε πολέμους. Επικράτησε και γιγαντώθηκε η κοινωνική αδικία λόγω της απληστίας των ισχυρών. Οι εξουσίες είναι ταγμένες στις κοινωνίες από τον Θεό έγραψε στην προς Ρωμαίους επιστολή του ο Απόστολος Παύλος. Όμως ο Ευαγγελιστής Ματθαίος παραθέτοντας τους πειρασμούς του Χριστού από τον Διάβολο προβάλλει το δέλεαρ της κυριαρχίας επί των βασιλείων της γης: «Ταύτα πάντα σοι δώσω, αν πεσών προσκυνήσεις με»! Οι κυρίαρχοι και στη μετά Χριστόν εποχή έχουν προσκυνήσει τον Διάβολο, ο οποίος προσφέρει σ’ αυτούς τη βοήθειά του, άχρι καιρού. Και οι λαοί πορεύονται με την ελπίδα της λύτρωσης. Αγνοώντας ότι ο Λυτρωτής ήλθε, εξακολουθούν να είναι παίγνια στα χέρια του Διαβόλου εναποθέτοντας τις ελπίδες της λύτρωσης σε εγκόσμιους «σωτήρες», οι οποίοι τους αλυσοδένουν στον «Καύκασο» στραγγαλίζοντας μάλιστα τη μεταφυσική ελπίδα με βαρύγδουπες εξαγγελίες της νεωτερικότητας: «Ο Θεός πέθανε» (Νίτσε). «Θεός δεν υπάρχει» (υλιστικό κοσμοείδωλο).
Ο άνθρωπος-δεσμώτης πορεύεται υποφέροντας τα πάνδεινα, επειδή δεν θέλει να αποδεχθεί τον Ιησού Χριστό ως τον λυτρωτή, που εκπλήρωσε τις προσδοκίες τόσων λαών. Δεν συνειδητοποιεί ότι στο πρόσωπό Του επαληθεύεται ο Πλάτων, ο οποίος τόνισε χαρακτηριστικά ποια τιμωρία αναμένει τον δίκαιο, που θα επιχειρήσει να συγκρουστεί με το κοινωνικό κακό, που έσπειρε ο Διάβολος στον κόσμο και θέρισε ο αποστάτης άνθρωπος και εξακολουθεί να θερίζει. Όμως ο Ευαγγελιστής Ιωάννης τονίζει «Όσοι δε έλαβον Αυτόν (αποδέχθηκαν), έδωκεν αυτοίς εξουσίαν τέκνα Θεού γενέσθαι (να γίνουν θεοί κατά χάρη)». Είναι οι άγιοι της Εκκλησίας, τους οποίους απαξιώνει ο άνθρωπος-δεσμώτης καυχώμενος μάλιστα με το να αποκαλεί την υποταγή του στα πάθη ελευθερία, την οποία απόκτησε μετά από αγώνες!
«Μακρυγιάννης»
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου