«ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ»
Έτσι και ο χώρος, με την Ενανθρώπηση, και ο χρόνος, με το γεγονός της Ενανθρωπήσεως, και τα δύο εξαγιάζονται. Ακόμη έχομε και άλλες λέξεις μέσα εις την Αγία Γραφή, που εκφράζουν την έννοια του χρόνου και που τις συναντούμε πυκνότατα. Και οι οποίες μεταξύ των είναι ταυτόσημες. Όλες εκφράζουν χρόνον. Όπως «αἰών», «χρόνος», «μήν»(:μήνας), «ὥρα», «καιρός», «ἐνιαυτός» και άλλες ακόμη εκφράσεις. Εμείς θα προσπαθήσομε, αγαπητοί μου, να μείνομε στον χρόνο, κάτω από μία έννοια. Τον όρον «καιρός». Και μάλιστα πάντοτε μέσα στον χώρο της σωτηρίας μας.
Καταρχήν ο Ψαλμωδός μάς λέγει: «Καιρός τοῦ ποιῆσαι τῷ Κυρίῳ». «Ήλθε η ώρα να ασχοληθούμε με τον Κύριον». Εξάλλου έχομε και μία μικρή ακολουθία πριν αρχίσουμε την Λειτουργία, που λέγεται «καιρός». Από δω καταλύεται, έλκει την καταγωγήν αυτή η μικρή ακολουθία. Καιρός τώρα να ασχοληθούμε με τον Κύριον. Δηλαδή ποιος είναι αυτός ο «καιρός»; Είναι ο καιρός της λατρείας του Θεού. Ακόμα της προσευχής. Ακόμη και της μνήμης του Θεού. Και ο καιρός αυτός πρέπει να είναι διαρκής και μη διακοπτόμενος, κατά το «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε».
Έτσι βλέπομε ότι όταν μιλάμε και λέμε: «Καιρός τοῦ ποιῆσαι τῷ Κυρίῳ», δεν είναι τι άλλο παρά ο καιρός των δικαιωμάτων του Θεού. Όπως λέμε εις την Μεγάλη Δοξολογία, είναι πάλι από το Ψαλτήρι: «Δίδαξόν με τὰ δικαιώματά Σου, συνέτισόν με τοῖς δικαιώμασί Σου», κ.ο.κ.
Πρέπει να έχομε, αγαπητοί μου, μια στερεά συναίσθηση, ότι ο χρόνος που αφορά τη ζωή μας και συνεπώς στη σωτηρία μας είναι σύντομος, είναι μικρός. Κείται μεταξύ δύο ορίων. Της γεννήσεως και του θανάτου μας. Γι'αυτό γράφει ο Απόστολος Παύλος: «Τοῦτο δέ φημι, ἀδελφοί, ὁ καιρὸς συνεσταλμένος τὸ λοιπόν ἐστιν». Κι αυτό το «συνεσταλμένος», μαζεμένος χρόνος, συρρικνωμένος χρόνος, αναφέρεται σε δύο διαστάσεις. Η μία ως προς τη ζωή μας, διότι δεν είναι ο χρόνος μεταξύ γεννήσεως και θανάτου μακρύς, πολύ μακρύς. Και ο χρόνος του ερχομού του Χριστού. Είναι αυτές οι δύο διαστάσεις. Συνεπώς, εφόσον η σωτηρία μας ενεργείται μέσα εις τον χώρο-χρόνον, θα πρέπει να μην αργοπορούμε, προκειμένου να αξιοποιήσομε τη σωτηρία μας.
Αλλά και θα πρέπει να μην προβαίνομε εις την κατάχρησιν αυτού του χρόνου, του καιρού. Διότι αν κάνομε κατάχρηση αυτού του χρόνου, τότε θα είμεθα εκτός σωτηρίας. Το πώς αυτά γίνονται, συμπεραίνει ο Απόστολος και λέγει, μας λέγει: «ἵνα καὶ οἱ ἔχοντες γυναῖκας ὡς μὴ ἔχοντες ὦσι». Δηλαδή δεν πρέπει ο γάμος να γίνει εμπόδιο δια την σωτηρία σου. Μην πεις εκείνο που λέγει ο τρίτος καλεσμένος της παραβολής του μεγάλου δείπνου: «Γυναῖκα ἔγημα, οὐ δύναμαι ἐλθεῖν». «Παντρεύτηκα και δεν μπορώ να έλθω». Μη σου γίνει αυτό εμπόδιο. Διότι δεν είναι ο σκοπός της ζωής σου ο γάμος, αλλά είναι η σωτηρία σου. Πρόσεξε λοιπόν. Θα κινείσαι ως να μην έχεις γυναίκα. Δεν εννοεί βέβαια με αυτό ο Απόστολος εκείνο που σε άλλα σημεία αναφέρει και λέγει ότι ο άνδρας πρέπει να αγαπά τη γυναίκα του, να τρέφει και θάλπει αυτήν, κι εκείνη να έχει την υποταγή της στον άνδρα και να τον αγαπά πολύ. Κι όπως λένε ότι οι σύζυγοι θα πρέπει, μετά τον Θεό, να αγαπούν ο ένας τον άλλον. Μετά έρχονται όλες, όλες οι άλλες αγάπες στον κόσμον αυτόν.
Ακόμη, λέει ο Απόστολος: «Καὶ οἱ κλαίοντες ὡς μὴ κλαίοντες καὶ οἱ χαίροντες ὡς μὴ χαίροντες»· να υπάρχει μία μετριοπάθεια. Τι χαίρεσαι υπερβολικά; Θα φύγεις από τον κόσμον αυτόν. Τι κλαίεις υπερβολικά; Θα φύγεις από τον κόσμον αυτόν. Δηλαδή μία μετριοπάθεια στα αισθήματα. «Καὶ οἱ ἀγοράζοντες ὡς μὴ κατέχοντες». Όταν αγοράζεις κάτι, δεν είναι αμαρτία. Δεν είναι αμαρτία να είσαι ιδιοκτήτης κάποιων αγαθών. Πρόσεξε όμως, μην κολλήσεις εκεί. Όπως εκείνος ο πλούσιος της παραβολής, ο άφρων, που είπε για τα γεννήματά του, τις αποθήκες του, που θα τρώει χρόνια πολλά και θα είναι όλα καταδικά του. Όχι. Θα κάνεις χρήση των αγαθών, αλλά πρόσεξε: Δεν θα έχεις αυτό που έχεις ως να το κατέχεις. Η πρόθεσις «κατά» εκφράζει πολύ καλά τα πράγματα.
«Καὶ οἱ χρώμενοι τῷ κόσμῳ τούτῳ ὡς μὴ καταχρώμενοι». Εκείνοι οι οποίοι κάνουν χρήση ετούτου του κόσμου, των αγαθών του, του μέσου μεταφοράς, του ηλεκτροφωτισμού, να μιλήσομε για τη σύγχρονη εποχή μας, και ό,τι άλλο, όχι κατάχρηση. «Ὡς μὴ καταχρώμενοι». «Δεν θα κάνεις κατάχρηση σε τίποτε». Μόνο θα εξυπηρετείσαι. «Παράγει γὰρ τὸ σχῆμα τοῦ κόσμου τούτου». «Γιατί περνάει το σχήμα αυτού του κόσμου». Έρχεται το τέλος και τα πράγματα θα αλλάξουν. Άραγε το ξέρει ο πιστός, ότι «παράγει γὰρ τὸ σχῆμα τοῦ κόσμου τούτου»;
Ακόμη, ο χρόνος είναι μία πίστωσις μεγίστης αξίας, αλλά και ανεπαναλήπτου. Μέσα στον οποίον πρέπει ο άνθρωπος να εργαστεί τη δική του σωτηρία. Πίστωσις χρόνου. Γράφει ο Απόστολος Παύλος: «Ἄρα οὖν ὡς καιρὸν ἔχομεν, ἐργαζώμεθα τὸ ἀγαθὸν πρὸς πάντας, μάλιστα δὲ πρὸς τοὺς οἰκείους τῆς πίστεως». Ιδιαίτερα δε προς τους αδελφούς της πίστεως. Εδώ θέλει να μας πει ότι πρέπει να εργαζόμεθα την ελεημοσύνη, εν ευρεία εννοία, και γενικά το έργον της αγάπης προς όλους, ιδιαίτατα δε προς τους οικείους της πίστεως, προς τους αδελφούς της πίστεως. Και θα μας πει ακόμη: «Ἐξαγοραζόμενοι τὸν καιρόν, ὅτι αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσι». «Να εξαγοράζομε τον καιρόν, γιατί οι ημέρες είναι πονηρές». Τι θα πει «ἐξαγοράζω τόν καιρόν»; Ένας νηπτικός πατήρ μάς λέγει ότι η εξαγορά του καιρού γίνεται με την απόκτηση των αρετών. Ο χρόνος δηλαδή γίνεται στοιχείον αποκτήσεως αρετών. Δίνω τον καιρό μου και λαμβάνω αρετές. Αυτό θα πει «ἐξαγοράζω τόν καιρόν».
Ακόμη λέγει ο προφήτης Ησαΐας: «Καιρῷ δεκτῷ ἐπήκουσά σου· καὶ ἰδοὺ νῦν καιρὸς εὐπρόσδεκτος, ἰδοὺ νῦν ἡμέρα σωτηρίας». «Σε καιρό δεκτόν, σε άκουσα. Αλλά να, τώρα», λέγει ο Απόστολος, που τα παίρνει και τα δυο από την Παλαιά Διαθήκη, από τον Ησαΐα κ.λπ., «τώρα», λέγει, «είναι ο καιρός ο ευπρόσδεκτος, τώρα». Δηλαδή; Είναι η μετάνοια, αγαπητοί μου, που ακούει ο Θεός. Και γίνεται μέσα στον χρόνο η μετάνοιά μας δεκτή από τον Θεό.
Προσέξτε όμως. Όταν λέγει «σε καιρό δεκτόν σε άκουσα», υπάρχει και ο καιρός ο μη δεκτός; Ναι, υπάρχει. Διότι απλούστατα ο χρόνος της μετανοίας δεν υπάρχει πάντοτε. Μη σας κάνει εντύπωση αυτό. Όταν υπάρξει πάντως, γίνεται δεκτή από τον Θεό. Αλλά υπάρχει όμως και ο χρόνος, που η μετάνοιά μας, δεν γίνεται δεκτή. Πότε; Όταν είναι μία μετάνοια πιεσμένη από τα πράγματα, χωρίς να είναι ειλικρινής. Βλέπει κάποιος ότι πεθαίνει, χάνεται ή το λέγουν οι άλλοι, να εξομολογηθεί, αλλά, όταν γίνει καλά, περάσει εκείνο το επεισόδιο, ξαναγυρίζει στην παλιά του ζωή. Δεν άλλαξε τίποτα. Αυτό τι σημαίνει; Ότι η μετάνοιά του δεν ήτο ειλικρινής. Και συνεπώς δεν έγινε δεκτή. Ή τι να πω για κείνη την υπολογισμένη μετάνοια, που λέγει ο άνθρωπος ο ταλαίπωρος και δεν είναι λίγοι εκείνοι που το λένε, ότι «άμα θα γεράσω, θα μετανοήσω». Καταρχάς, αδελφέ μου, ξέρεις ότι θα γεράσεις;
Αλλά, το είπες; Έστω και εκατό χρόνια να ζήσεις, σου λέγω τούτο, και σου το λέγω από προσωπική μου εμπειρία αυτό, που το έχω δει σε πολλούς πολλούς τέτοιους ανθρώπους. Είτε δεν καταλαβαίνουν όταν τους κοινωνούμε, είτε δεν είναι πλέον σε θέση να μετανοήσουν· να κοινωνήσουν, όχι να μετανοήσουν. Είτε δεν τους προλαβαίνουμε. Και λέει κανείς: «Μα κοίταξε, ο Θεός, μια ζωή ολόκληρη με αυτόν τον άνθρωπο, 80, 90 χρόνια και μας είπαν να πάμε να τον κοινωνήσουμε- που να μην κοινώνησε ποτέ στη ζωή του, ούτε φυσικά και να εξομολογήθηκε- πώς ο Θεός δεν τον κράτησε στη ζωή, μα, πέντε λεπτά». Απλούστατα έκλεισε η πύλη του ελέους. Και δεν έκλεισε εκείνη την ώρα. Είχε κλείσει προ πολλού.
Βλέπετε, λοιπόν, ότι ο χρόνος, δεν είναι πάντοτε δεκτός. Εννοείται, δεν τον καθιστούμε εμείς με τη συμπεριφορά μας πάντοτε δεκτόν αυτόν τον χρόνον της μετανοίας. Γι΄αυτό, λοιπόν, ας αφήσομε τις αμαρτίες μας, αγαπητοί μου, κα τις αμαρτωλές επιθυμίες μας, να μετανοήσομε εγκαίρως, όσο έχομε το μυαλό μας. Πόσες φορές παθαίνομε εγκεφαλικά και δεν έχομε πια το μυαλό μας. Ή δεν έχομε τη γλώσσα μας, δεν μπορούμε να μιλήσομε. Γι'αυτό ας προσέξουμε. Μην ξεχνάμε ότι η γη μας γέμισε από βδελύγματα ήθους. Αλλά και βδελύγματα πίστεως σε αλλότριες, ξένες θεότητες. Πολλοί λέγουν ότι οι ημέρες που έρχονται είναι δύσκολες και σκληρές. Ναι, είναι σκληρές οι μέρες. Όχι γιατί τα οικονομικά στην πατρίδα μας δεν πάνε καλά. Γιατί όλοι γι’ αυτά μιλάνε. Είναι κάτι περίεργο. Ως να σώσουν τα οικονομικά την πατρίδα μας... Δεν είναι εκεί. Θες να γεμίσεις ένα τεπόζιτο, όταν υπάρχει μία τρύπα από κάτω; Γέμισε όσο θέλεις το τεπόζιτο αυτό. Θα σου φεύγει το νερό. Δώσε όσα οικονομικά θέλεις σε μία χώρα, θα ξοδεύονται σπάταλα και ανόητα. Γιατί; Γιατί οι πολίται αυτής της χώρας δεν έχουν ήθος κατάλληλο.
Γι'αυτό φοβάμαι, φοβάμαι, φοβάμαι, αγαπητοί μου, μήπως πάλι πραγματοποιηθεί ο λόγος του Κυρίου, δια του προφήτου Ιεζεκιήλ. Ξέρετε ότι οι προφητείες, πλην των χριστολογικών, για την πρώτη εννοείται, παρουσία του Χριστού, δεν εξαντλούνται έως το τέλος της Ιστορίας; Και διαρκώς επαναλαμβάνονται σε κύκλους; Μπορεί ο προφήτης να έχει μπροστά του ένα περιστατικό ή καλύτερα, ένα γεγονός που θα έλθει, αλλά θα ‘ρθουν κι άλλα κι άλλα όμοια, και να ισχύει αυτή του η μία προφητεία, για όλα αυτά τα συναφή γεγονότα. Συνεπώς, μην πει κάποιος, αν πάει στην Αγία Γραφή και μου πει ότι αυτά αναφέρονται στην Ιερουσαλήμ, αναφέρονται εις την παγκόσμιαν Ιστορίαν.
Φοβάμαι, λοιπόν, μήπως πραγματοποιηθούν πάλι οι λόγοι του προφήτου, που λέγει· λέγει ο Θεός: «Καὶ σύ, υἱὲ ἀνθρώπου, εἰπόν(:Πες, υιέ ανθρώπου)· τάδε λέγει Κύριος(:τα εξής λέγει ο Κύριος) τῇ γῇ τοῦ Ἰσραήλ· πέρας ἥκει, ἐπὶ τὰς τέσσαρας πτέρυγας τῆς γῆς (:Ήλθε το τέλος στις τέσσερις πτέρυγες της γης)». Είναι τα τέσσερα σημεία του ορίζοντος. Δηλαδή κάτι το καθολικόν. Δηλαδή, θα λέγαμε, μήπως εδώ πρόκειται για κάτι που αφορά παγκόσμια ή ένας παγκόσμιος πόλεμος. Γιατί περί αυτού ομιλεί ο προφήτης. « Ἣκει τὸ πέρας (:ήλθε το τέλος) ἐπὶ σὲ τὸν κατοικοῦντα τὴν γῆν (:για σένα που κατοικείς στη γη), ἥκει ὁ καιρός (ήλθε ο καιρός). Ἢγγικεν ἡ ἡμέρα · οὐ μετὰ θορύβων οὐδὲ μετὰ ὠδίνων -δηλαδή απροειδοποίητα και απότομα- διότι τάδε λέγει Κύριος· ἰδοὺ τὸ πέρας ἥκει (:να, το τέλος ήλθε), ἰδοὺ ἡμέρα Κυρίου. Ὁ πόλεμος ἐν ῥομφαίᾳ ἔξωθεν, καὶ ὁ λιμὸς καὶ ὁ θάνατος ἔσωθεν (:απέξω ο πόλεμος, από μέσα η πείνα και ο θάνατος). Ὁ ἐν τῷ πεδίῳ ἐν ῥομφαίᾳ τελευτήσει, τοὺς δ᾿ ἐν τῇ πόλει λιμὸς καὶ θάνατος συντελέσει (:το ξίφος θα διαπεράσει –λέγει- αυτούς που βρίσκονται στο πεδίο της μάχης. Και αυτούς που είναι στις πόλεις, η πείνα και ο θάνατος θα αποτελειώσει). Οὐαὶ ἐπὶ οὐαὶ ἔσται, καὶ ἀγγελία ἐπὶ ἀγγελίαν ἔσται (:Το ένα «αλίμονο» επάνω στο άλλο «αλίμονο» και η μία κακή αγγελία, θα διαδέχεται μιαν άλλη, χειρότερα κακή αγγελία).
Γιατί όλα αυτά; Τότε οι Εβραίοι, ως τυπικός λαός που ήτο, δηλαδή αποτελούσε τύπον, όλων των άλλων λαών, πολύ παραπάνω των χριστιανικών λαών, ειδωλολατρούσαν. Αλλά και οι νέοι χριστιανοί, δηλαδή οι χριστιανικοί λαοί, κι εμείς, εμείς οι Ορθόδοξοι Έλληνες Χριστιανοί, ομοίως ειδωλολατρούμε. Λίγοι έχουν μείνει σταθεροί εις την λατρεία του Αγίου Τριαδικού Θεού. Η ιθύνουσα τάξις στον χώρο της πολιτείας –περίεργο- και στον χώρο της Εκκλησίας και στον χώρο της παιδείας και των γραμμάτων εξέκλιναν. Ο τόπος μένει έρημος από την παρουσία του Αγίου Πνεύματος. Δεν πνέει πλέον αυτό. Ούτε αυτό ερωτούμε. Γιατί δεν του δώσαμε και δεν του δίνομε τόπον για να ενεργήσει το Πνεύμα το Άγιον. Μιλάμε γι'αυτό, αλλά μόνο με χείλη. Αλλά τόπο δεν δίδομε στο Πνεύμα το Άγιον, να ενεργήσει.
Πριν, όμως, γίνουν αυτά τα θλιβερά, ο λόγος του Κυρίου μας, πάντοτε μας ειδοποιεί. Όπως πριν από την καταστροφήν της Ιερουσαλήμ, ο Κύριος έκλαυσε. Παρακαλώ, 35 περίπου χρόνια μετά. Το 70 μ.Χ. έγινε η καταστροφή της Ιερουσαλήμ. Και είπε ο Κύριος: «Εἰ ἔγνως καὶ σύ, καί γε ἐν τῇ ἡμέρᾳ σου ταύτῃ, τὰ πρὸς εἰρήνην σου! (:Αν και συ γνώριζες αυτήν την ημέρα, ό,τι αφορά την ειρηνική σου σχέση με τον Θεό!). Νῦν δὲ ἐκρύβη ἀπὸ ὀφθαλμῶν σου (:κρύφτηκε από τα μάτια σου) · ὅτι ἥξουσιν ἡμέραι (:γιατί θα ‘ρθουν ημέρες) ἐπὶ σὲ καὶ περιβαλοῦσιν οἱ ἐχθροί σου χάρακά σοι (:θα κάνουν οχύρωμα γύρω από την πόλη σου) καὶ περικυκλώσουσί σε καὶ συνέξουσί σε πάντοθεν καὶ οὐκ ἀφήσουσιν ἐν σοὶ λίθον ἐπὶ λίθῳ, ἀνθ᾿ ὧν οὐκ ἔγνως τὸν καιρὸν τῆς ἐπισκοπῆς σου (: επειδή δεν γνώρισες τον καιρό που σε επεσκέφθη ο Κύριός σου)». Και μάλιστα, εκπληκτικόν και μοναδικόν στην Ιστορία. Με την ανθρωπίνη Του φύση. Όταν σε επεσκέφθη, εσύ δεν ανεγνώρισες αυτήν την επίσκεψιν του Κυρίου.
Και ο λαός μας, αγαπητοί μου, εξέχασε αυτήν την επισκοπήν του Χριστού. Δηλαδή την επίσκεψη του Χριστού στην Ελλάδα μας, που βεβαίως εξεχριστιανίσθη και δεχθήκαμε τον Χριστόν, αλλά ξαναγυρίζομε πάλι, σε ένα μεγάλο ποσοστό στον λαό μας, ξαναγυρίζομε στην ειδωλολατρία. Είτε την θεωρητικήν, είτε την πρακτικήν. Είτε γιατί μπορούμε με μερικά έθιμα να φαινόμαστε ειδωλολάτρες, είτε εν συνειδήσει να έχομε αρνηθεί τον Χριστόν και να λατρεύομε την κτίσιν και την δημιουργία. Κι όπως τονίζει ο Εκκλησιαστής: «Οὐκ ἔγνω ἄνθρωπος τὸν καιρὸν αὐτοῦ (:Δεν γνώρισε ο άνθρωπος τον καιρό που τον επισκέπτεται ο Θεός)».
Σεβασμιώτατε, αγαπητοί αδελφοί, ίσως πείτε, ότι σήμερα, Πρωτοχρονιά, γιορτάσιμη μέρα, μίλησα τόσο μελαγχολικά και απογοητευτικά. Σας λέγω αλήθεια, δεν είχα σκοπό να πω αυτά, δεν ξέρω πώς, το χέρι έτσι πήγε, να γράψω κάποιες σημειώσεις. Κυνηγώντας τη λέξη «καιρός», βρέθηκα μπροστά σε αυτά τα πράγματα. Αλλά πώς να το κάνομε; Έτσι μιλάει ο λόγος του Θεού. Και ο Κύριος μάς είπε: «Ὁμοίως καὶ ὡς ἐγένετο ἐν ταῖς ἡμέραις Λώτ –τι εγίνετο τότε;- ἤσθιον, ἔπινον, ἠγόραζον, ἐπώλουν, ἐφύτευον, ᾠκοδόμουν». Δηλαδή; Ευημερία. Αυτή που ευχόμεθα κι εμείς στους άλλους, τώρα την Πρωτοχρονιά να έχουν ευημερία. Είναι καλή ευχή; Και βέβαια. Αιφνιδίως ήλθε η καταστροφή. Τότε. Και συμπληρώνει ο Κύριος και λέει: «Έτσι θα είναι όταν θα έλθει ο Υιός του ανθρώπου. Το ίδιο. Αιφνιδία η καταστροφή». Για να συμπληρώσει ο Απόστολος: «ὅτι ἡ ἡμέρα Κυρίου ὡς κλέπτης ἐν νυκτὶ οὕτως ἔρχεται. Ὃταν γὰρ λέγωσιν, εἰρήνη καὶ ἀσφάλεια, τότε αἰφνίδιος αὐτοῖς ἐφίσταται ὄλεθρος». Και ο κόσμος διασκεδάζει ανέμελα μέσα εις τον ευδαιμονισμό του. Τον ευδαιμονισμό των ημερών και εορτών αυτών. Γι'αυτό νομίζω, η πιο κατάλληλη ομιλία για τη σημερινή Πρωτοχρονιά, τη φετινή Πρωτοχρονιά, είναι το σάλπισμα της μετανοίας και της επιστροφής μας στον Θεό, πριν είναι πολύ αργά.
Και η Αποκάλυψη, αγαπητοί μου, μας ειδοποιεί και μας λέγει: «Ὁ γὰρ καιρὸς ἐγγύς, ἰδοὺ ἔρχομαι ταχύ». «Είναι κοντινός ο καιρός, έρχομαι γρήγορα, να», λέει ο Κύριος. Κι εμείς ας πούμε, όσοι είναι πιστοί: «Ναὶ ἔρχου, Κύριε Ἰησοῦ», «Ναι, έλα Κύριε Ιησού». Τότε θα έχομε κάνει την πιο καλή χρήση του καιρού και του χρόνου.
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου