24 Δεκεμβρίου 2025

Η διεθνής απήχηση του Βυζαντινού Πολιτισμού και η ευθύνη μας.

Γράφει ο Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων. 
 
Πόσοι θυμήθηκαν στην Ελλάδα ότι φέτος συμπληρώθηκαν 1000 χρόνια από τον θάνατο του Αυτοκράτορος Βασιλείου Β΄του Μακεδόνος; Διοίκησε το κράτος της Ρωμανίας, το κράτος της Νέας Ρώμης- Κωνσταντινουπόλεως, από το 976 έως το 1025. Ήταν ευλαβής, μεγάλωσε την έκταση του κράτους ανακτώντας τη Νότιο Ιταλία, αντιμετώπισε επιτυχώς τις επιθέσεις Αράβων και Βουλγάρων. Η κάθοδός του στην Αθήνα για να ευχαριστήσει την Παναγία την Αθηνιώτισσα, δηλαδή να προσκυνήσει στον Παρθενώνα που είχε μετατραπεί σε Ορθόδοξο Ναό, ενέπνευσε τον Κωστή Παλαμά. Έτσι ο ποιητής έγραψε το επικό ποίημα «Η Φλογέρα του Βασιλιά».
 
Θα έπρεπε να μελετούμε και να τιμούμε περισσότερο τον Βυζαντινό Πολιτισμό. Είναι κομμάτι της ψυχής μας, είναι ο πνευματικός πατέρας μας, όπως η Κλασική Αρχαιότητα και η Ελληνιστική περίοδος είναι ο παππούς μας. 
 
Όπως εξηγεί η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ το Βυζαντινό κράτος (η Ρωμανία όπως ήταν το πραγματικό όνομά του) είχε τρία συστατικά: Ελληνική Γλώσσα και Ελληνικό Πολιτισμό. Ρωμαϊκό Δίκαιο και πολιτειακή συγκρότηση. Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη. Και τα τρία αποτελούν σήμερα θεμελιώδη στοιχεία της εθνικής μας ταυτότητας. Ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί και ως ενδιαφερόμενοι για τον διαχρονικό Ελληνικό Πολιτισμό είμαστε μέτοχοι της Βυζαντινής κληρονομιάς. Αλλά και το Ρωμαϊκό Δίκαιο, βελτιωμένο με την επίδραση του Χριστιανισμού και του Βυζαντίου, εφαρμόσθηκε στη Νεώτερη Ελλάδα, όπως φαίνεται και από τις αποφάσεις των Εθνικών Συνελεύσεων του Αγώνος. 
 
Εκτός Ελλάδος υπάρχει μεγάλη επιστημονική συζήτηση για τον Βυζαντινό Πολιτισμό και εκφράζεται θαυμασμός από τους ειδικούς. Άλλες φορές τονίζεται η συμβολή του Ελληνισμού στη διαμόρφωση αυτού του Πολιτισμού. Άλλες φορές επιχειρείται μία στρέβλωση για να προβληθούν άλλοι πολιτισμοί, ακόμη και για να διαφημισθούν έθνη, τα οποία διαμορφώθηκαν κατά τον 20ό αιώνα και δεν υπήρχαν στη Βυζαντινή εποχή. 
 
Αναφέρω πρώτα ένα παράδειγμα επιστημονικής και έντιμης μελέτης και προβολής του Ελληνορθοδόξου Βυζαντίου. Στο βιβλίο του «Η υψηλή στρατηγική της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας» (στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Τουρίκη, 2009) ο σύγχρονός μας Αμερικανός Έντουαρντ Λούτβακ, καθηγητής Στρατηγικής και διεθνολόγος, παραδέχεται ότι η επιβίωση της Αυτοκρατορίας επί 11 αιώνες, παρά τις εκατοντάδες επιθέσεις και εισβολές, οφείλεται σε τρία σταθερά στοιχεία: 
 
Στη Χριστιανική πίστη, στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, ο οποίος επηρέασε την κλασική ελληνική παιδεία των Βυζαντινών, και στην αίσθηση υπερηφάνειας για τις ρωμαϊκές καταβολές του κράτους. 
 
Ο συγγραφέας αναφέρει, μετά από εξαντλητική έρευνα των πηγών, ότι η Ορθόδοξη Πίστη και η ελληνική παιδεία των Βυζαντινών κάνουν τη μεγάλη διαφορά μεταξύ Παλαιάς Ρώμης και Νέας Ρώμης- Κωνσταντινουπόλεως. 
 
Χαρακτηριστικά υπογραμμίζει ότι οι Βυζαντινοί απεκαλούντο μεν Ρωμαίοι, αλλά είχαν συνείδηση ότι συνεχίζουν την ελληνική παράδοση σε πολλούς τομείς. Επί παραδείγματι στη διπλωματία και στην στρατιωτική τέχνη θαύμαζαν τον Μέγα Αλέξανδρο και όχι τις ρωμαϊκές λεγεώνες. 
 
Επίσης η κλασική ελληνική παιδεία τούς οδηγούσε να μελετούν την εθνογραφία, τα ήθη και τα έθιμα των γειτονικών λαών, μιμούμενοι τον Ηρόδοτο και άλλους Αρχαίους Έλληνες. Το βλέπουμε στην επιστολή του Αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Πορφυρογεννήτου «Προς τον ίδιον υιόν Ρωμανόν», η οποία έγινε γνωστή στη διεθνή βιβλιογραφία με το λατινικό όνομα De Administrando Imperio. Εκεί ο λόγιος Αυτοκράτωρ περιγράφει ήθη, συνήθειες, γλώσσα και θρησκεία κάθε λαού που περιβάλλει τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία κατά τον 10 αιώνα μ.Χ. Αντιθέτως οι παλαιοί Ρωμαίοι της ειδωλολατρικής Ρώμης αδιαφορούσαν για την εθνογραφία των λαών. Τούς αρκούσε να έχουν ισχυρό στρατό για να κατακτήσουν και να ισοπεδώσουν. 
 
Ο Λούτβακ επισημαίνει ότι η επίδραση του Χριστιανισμού στο Βυζάντιο- Ρωμανία φαίνεται συν τοις άλλοις και στις συμβουλές που δίδονται: Να προσπαθεί ο ηγεμών πρώτα να γίνει φίλος με έναν γειτονικό λαό και μόνον κατ’ ανάγκην να κάνει πόλεμο. Το Ελληνορθόδοξο Βυζαντινό Κράτος προτιμούσε, κατά κανόνα, να έχει φίλους και συμμάχους και όχι να ισοπεδώνει και να ταπεινώνει τα πολυάριθμα έθνη και φύλα που περιέβαλλαν τα σύνορα. Μία κλασική μέθοδος αποκτήσεως φίλων ήταν η βάπτιση άλλων λαών στον Χριστιανισμό. 
 
Έρχομαι τώρα σε μία προπαγανδιστική χρήση του Βυζαντίου και μιας μεγάλης μορφής, του Αυτοκράτορος Ιουστινιανού. Ο σπουδαίος αυτός κυβερνήτης διοίκησε το κράτος της Κωνσταντινουπόλεως από το 527 έως το 565. Μεγάλωσε την έκταση, έκτισε την Αγία Σοφία και έγινε παγκοσμίως γνωστός για το νομοθετικό έργο του. 
 
Επειδή πιθανολογείται ότι γεννήθηκε στη σημερινή περιοχή των Σκοπίων, (άλλοι αναφέρουν τη Δαλματία), η οποία τότε ανήκε στην ενιαία Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, τη Ρωμανία, ορισμένοι επιχειρούν σήμερα να τον παρουσιάσουν ως …Σλάβο Μακεδόνα. Χαρακτηριστικό είναι ένα πρόσφατο Επιστημονικό Συνέδριο Ιταλών και Σκοπιανών επιστημόνων σε συνεργασία με την Ιταλική Πρεσβεία στα Σκόπια. Στο Συνέδριο με τίτλο: Ημέρες Ιουστινιανού Α΄ (31 Οκτωβρίου- 2 Νοεμβρίου 2025) προβλήθηκε μεν το πολιτιστικό και νομοθετικό έργο του Ιουστινιανού, αλλά η κληρονομιά του χαρακτηρίσθηκε ως η κοινή κληρονομιά Ιταλών και «Μακεδόνων»! 
 
Τέτοιες ενέργειες δεν τιμούν την Ιστορία και την Επιστήμη. Είναι σαφώς προπαγανδιστικές. Στους φίλους Ιταλούς θυμίζουμε ότι η νομοθεσία του Ιουστινιανού δεν εγράφη μόνο στα λατινικά, αλλά και στα ελληνικά, όπως πχ οι περίφημες «Νεαραί». Στους δε βόρειους γείτονες θυμίζουμε ότι όταν γεννήθηκε ο Ιουστινιανός δεν υπήρχε η παραμικρή αναφορά στα ιστορικά κείμενα περί Μακεδόνων ως ξεχωριστού λαού. Είναι γνωστό ότι η εθνότητα αυτή δημιουργήθηκε με πολιτικά κριτήρια στα μέσα του 20ού αιώνος. 
 
Ας μην αδιαφορούμε για τον Ελληνικό και Χριστιανικό Πολιτισμό της Ρωμανίας-Βυζαντίου. Ας μιλήσουμε στα παιδιά μας για το μεγαλείο της Αγίας Σοφίας, για τη συμβολή των Ορθοδόξων Βυζαντινών προγόνων μας στον παγκόσμιο πολιτισμό. Η πολιτιστική ταυτότητα του Βυζαντίου ήταν ελληνική και ταυτοχρόνως οικουμενική. Ας γνωρίσουμε καλύτερα την θαυμαστή υπερχιλιόχρονη Αυτοκρατορία που οικοδομήθηκε στα θεμέλια της Ορθόδοξης Παράδοσης και της διαχρονικής Ελληνικής Γλώσσας και Παιδείας. 
 
Άρθρο στην ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, τεύχος Δεκεμβρίου 2025
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 2:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.