31 Δεκεμβρίου 2025

Το πρώτο πραξικόπημα διάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας 1963-64

Sir Alec Douglas-Home, Ραούφ Ντενκτάς και Φαζίλ Κουτσιούκ.
 
«Στόχος της εισβολής ήταν η δημιουργία μιας ομοσπονδίας στην Κύπρο. Η επιχείρηση ήταν επιτυχής, όμως η δημιουργία της ομοσπονδίας στο τραπέζι ακόμα δεν έγινε κατορθωτή. Ο στόχος αυτός παραμένει απραγματοποίητος».
[Δήλωση του Στρατηγού και πρώην Πρωθυπουργού της Τουρκίας Kenan Evren σε τουρκική καθημερινή εφημερίδα («Σημερινή», 12 Φεβρουαρίου 1990)].
 
Γράφει η Φανούλα Αργυρού
 
Μετά την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 16 Αυγούστου 1960 οι Τούρκοι δεν έκαναν τίποτα για να την υποστηρίξουν, αντίθετα έπρατταν ό,τι μπορούσαν για να την υπονομεύσουν, χρησιμοποιώντας το βέτο που εξασφάλισαν με τις Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου χάρη στις διαπραγματεύσεις που έκανε ο Δρ Νιχάτ Ερίμ με τους Βρετανούς. Βάσει των διχοτομικών του σχεδίων… για δύο «ομόσπονδα κράτη».
 
Το 1961 οι Τουρκοκύπριοι βουλευτές, κάνοντας χρήση του δικαιώματος αρνησικυρίας (βέτο), καταψήφισαν το νομοσχέδιο για παράταση του Φορολογικού Νόμου και το νομοσχέδιο περί Φόρου Εισοδήματος, με αποτέλεσμα να μείνει η Δημοκρατία χωρίς σχετική νομοθεσία για τέσσερα χρόνια…
 
Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναγκάστηκε να καταθέσει πρόταση τροποποίησης του Συντάγματος με δεκατρία σημεία, τα οποία συνέταξε με τον Ύπατο Αρμοστή της Βρετανίας στην Κύπρο, Sir Arthur Clark. Ο οποίος το έκανε με εντολή του Λονδίνου, ώστε οι προτάσεις να είναι «λογικές και δίκαιες για τα τουρκικά συμφέροντα»….
 
Έτσι οι Τούρκοι της Κύπρου, που από το 1958 εξοπλίζονταν παράνομα από την Τουρκία, χρησιμοποίησαν την αφορμή αυτή για πραξικοπηματική προσπάθεια κατάργησης της ΚΔ, ξεκινώντας τις επιθέσεις τους την παραμονή των Χριστουγέννων του Δεκεμβρίου 1963.
 
Το τουρκικό έγγραφο για πραξικόπημα εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας
 
Τρανταχτή μαρτυρία το έγγραφο που βρέθηκε στο γραφείο του Τουρκοκύπριου Υπουργού Γεωργίας, Φαζίλ Πλουμέρ, υπογραμμένο από τον Δρα Φαζίλ Κουτσιούκ, Αντιπρόεδρο της ΚΔ, και τον πρόεδρο της Κοινοτικής Συνέλευσης, Ραούφ Ντενκτάς, ημερ. 14.9.1963. Έγραφε μεταξύ άλλων:
 
«...Τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου δεχθήκαμε ως προσωρινό μεταβατικό στάδιο, αν δεν ήταν έτσι δεν θα τις υπογράφαμε. Με αυτές αναγνωρίσθηκαν σε διεθνές επίπεδο τα δικαιώματα της Τουρκίας επί της Κύπρου... Θα ωφεληθούμε από τα λάθη των Ρωμιών και αφού ετοιμασθούμε καλύτερα, πρέπει να υποστηρίζεται ο αγώνας μας… πρωτίστως από τη Μητέρα Πατρίδα... Ο Τούρκος Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας θα γίνει δεκτός ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπό της τουρκικής κοινότητος και θα ιδρυθεί μια κυβέρνηση αποτελούμενη καθαρώς από Τούρκους... Η Μητέρα πατρίς θα αναγνωρίσει αμέσως την κυβέρνηση αυτή... θα ακολουθήσει η επέμβαση της Μητέρας Πατρίδας και εάν υπάρξει ανάγκη θα αναγνωρισθούν αμέσως τα δικαιώματα, ως πολίτες της Δημοκρατίας, εις τους Κυπρίους οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι εις Τουρκία… Οι Ρωμιοί θ’ αντιδράσουν εναντίον των Τούρκων εμπράκτως και έτσι θ’ αρχίσει ένας αγώνας μεταξύ των δύο Κοινοτήτων και το αποτέλεσμα θα καθορίσει τον αγώνα. Όταν αρχίσει ο αγώνας, η τουρκική κοινότητα, η οποία είναι διεσπαρμένη εις όλην την νήσο, να μαζευτεί εις μίαν ζώνη διά της βίας και να είναι υποχρεωμένη όπως κρατήσει εκείνην την ζώνη... » (βιβλίο Χρ. Βενιαμίν «Τα δύσκολα χρόνια – Αναμνήσεις μιας ζωής»).
 
Η εφημερίδα «Φιλελεύθερος» τον Φεβρουάριο του 1964 αναφέρθηκε στο συγκεκριμένο έγγραφο στις 21 και 23 Φεβρουαρίου 1964.
 
Αποσπάσματα από το «Το κυπριακό πρόβλημα – ιστορική θεώρηση και ανάλυση των τελευταίων εξελίξεων», έκδοση του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναθεωρημένη έκδοση Ιανουάριος 1984:
 
«Τον Δεκέμβριο του 1963 υπήρξε μια πιο δυσμενής αντίδραση από την τουρκική κυβέρνηση – εξέγερση εναντίον του κράτους από την ΤΜΤ (Τουρκική Τρομοκρατική Οργάνωση στην Κύπρο) και απειλές για εισβολή, πράξεις επιθετικότητας από την ίδια την Τουρκία, η οποία χρησιμοποίησε τις προτάσεις του Προέδρου Μακαρίου για τροποποίηση του Συντάγματος για να εφαρμόσει τα προ πολλού ετοιμασμένα σχέδιά της για διχοτόμηση της Κύπρου.
 
»Ο Τουρκοκύπριος Αντιπρόεδρος Δρ Φ. Κουτσιούκ δημόσια δήλωσε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είχε πάψει να υφίσταται και μαζί με άλλους τρεις Τουρκοκύπριους υπουργούς,Τουρκοκύπριους μέλη της Βουλής καθώς και με τους Τουρκοκύπριους δημόσιους υπαλλήλους αποσύρθηκαν από την Κυβέρνηση. Χρησιμοποιώντας την ψευδή δικαιολογία ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση και οι δυνάμεις της επρόκειτο να εξουδετερώσουν την τουρκοκυπριακή μειονότητα, οι πράκτορες της Τουρκίας στην Κύπρο, ελεγχόμενοι από τους Τούρκους αξιωματικούς από την Τουρκία, επιδίωξαν την διά της βίας μετακίνηση μερίδας του τουρκοκυπριακού πληθυσμού, όχι για την προστασία του, όπως επικαλούνταν τότε, αλλά για να δημιουργήσουν συμπαγείς τουρκικές περιοχές και να καταφέρουν γεωγραφικό διαχωρισμό μεταξύ της τουρκοκυπριακής μειονότητας και του κυπριακού λαού. Η Τουρκική δύναμη που στάθμευε στην Κύπρο, βάσει της Συνθήκης Συμμαχίας, βοήθησε τους εξεγερθέντες, βγήκε από τα στρατόπεδά της και δραστηριοποιήθηκε παράνομα στο βόρειο μέρος της Λευκωσίας, επιβάλλοντας κατοχή σε περιοχή της Κύπρου».
 
Το γεγονός ότι ο πραγματικός λόγος για την παρεμπόδιση του Συντάγματος ήταν η προώθηση των διχοτομικών σχεδίων της Άγκυρας επιβεβαιώθηκε και με δηλώσεις Τούρκων.
 
«Νιου Γιορκ Χέραλντ Τρίπιουν», 31.12.1963: «Το κυπριακό Σύνταγμα είναι νεκρό», είπε στους δημοσιογράφους o Δρ Κουτσιούκ, ηγέτης της τουρκικής κοινότητας στη Δημοκρατία. Ερωτηθείς αν ήθελε διχοτόμηση μεταξύ της τουρκικής μειονότητας και της ελληνικής πλειοψηφίας, απάντησε: «Ονομάστε το διχοτόμηση αν θέλετε».
 
«Η Κύπρος θα μοιραστεί σε δύο κομμάτια, το ένα εκ των οποίων θα ενωθεί με την Τουρκία», Κεμάλ Σατίρ, πρώην Αντιπρόεδρος της Τουρκίας.
 
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ημερησία διάταξη του Υπουργικού Συμβουλίου της Κυπριακής Δημοκρατίας συνέχισε να στέλνεται στους Τουρκοκύπριους υπουργούς πολλούς μήνες μετά τα γεγονότα του 1963, όμως πεισματικά αρνούνταν να συμμετέχουν για να αποδείξουν ότι το κράτος δεν υφίσταται....
 
H κυπριακή Κυβέρνηση κάλεσε τη Βρετανία να βοηθήσει, με αποτέλεσμα να επιβληθεί η διχοτομική ‘‘Πράσινη Γραμμή’’ στη Λευκωσία…
 
31.12.1963 – Βρετανός Πρωθυπουργός Sir Alec Douglas - Home προς Υπ. Κοινοπολιτείας που βρισκόταν στη Λευκωσία: «Δεν έχουμε πρόθεση να χρησιμοποιήσουμε τις δυνάμεις μας, έστω και αν οι Τούρκοι εισβάλουν…».
 
3.1.1964 – Το Φόρεϊν Όφις πρώτο ξεκίνησε σχέδια ανασύστασης της ΚΔ σε δύο ομόσπονδα κράτη…
 
16.1.1964 – Ο Ρ. Ντενκτάς στη σύσκεψη στο Λονδίνο ζήτησε γεωγραφική ομοσπονδιακή λύση, εθελοντική ανταλλαγή πληθυσμών… στην παρουσία των Ελληνοκυπρίων πολιτικών, Γλ. Κληρίδη, Τάσσου Παπαδόπουλου, Σπύρου Κυπριανού, Στέλλας Σουλιώτη, Σερ Παναγιώτη Κακογιάννη, πατέρα της Στέλλας Σουλιώτη…
 
Πηγές – Βρετανικό Εθνικό Αρχείο, βιβλίο Φ.Α. «Διζωνική vs Δημοκρατία 1955-2019».
 
*Ερευνήτρια/Δημοσιογράφος
 
Ο χάρτης αυτός δημοσιεύθηκε στο βιβλίο του Ελληνοκύπριου κομμουνιστή Εύδωρα Ιωαννίδη με το ψευδώνυμο Δώρος Άλαστος «Cyprus-What now?», που εκδόθηκε στο Λονδίνο το 1964. Η διχοτόμηση (έγραψε) και η ομοσπονδία με δύο χωριστά κράτη με το 38% του κυπριακού εδάφους να δοθεί στους Τούρκους, συζητείτο έντονα για οκτώ χρόνια στο Λονδίνο (Φόρεϊν Όφις) 1956-1964. Την ομοσπονδία αποκάλεσε συγκαλυμμένη διχοτόμηση. 
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 5:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.