Γράφει ο Scott Ritter
Το μνημείο High Water στο Εθνικό Στρατιωτικό Πάρκο Gettysburg.
Στα ήσυχα χωράφια έξω από την κοιμισμένη κολεγιακή πόλη του Γκέτισμπεργκ, στην Πενσυλβάνια, βρίσκεται ένα χάλκινο μνημείο, με τη μορφή ενός ανοιχτού βιβλίου. Γνωστό ως το μνημείο «High-Water Mark of the Rebellion», περιέχει τις ταυτότητες των διαφόρων στρατιωτικών σχηματισμών που, το απόγευμα της 3ης Ιουλίου 1863, έδωσαν έναν αγώνα ζωής και θανάτου στο έδαφος και γύρω από αυτό όπου είναι τοποθετημένο το μνημείο.
Εδώ, περίπου 12.500 άνδρες υπό τη διοίκηση του υποστράτηγου της Συνομοσπονδίας Τζέιμς Λόνγκστριτ, σχηματίστηκαν σε τρεις μεραρχίες και εξαπέλυσαν μετωπική επίθεση εναντίον περίπου 10.000 οχυρωμένων στρατευμάτων της Ένωσης υπό τη διοίκηση του υποστράτηγου Γουίνφιλντ Σκοτ Χάνκοκ.
Ενώ περίπου 1.500 συνομοσπονδιακοί κατάφεραν να διαπεράσουν τη γραμμή της Ένωσης, γρήγορα περικυκλώθηκαν και αναγκάστηκαν είτε να παραδοθούν είτε να πεθάνουν. Σε αυτό το σημείο του πεδίου της μάχης βρίσκεται το μνημείο «High-Water», το οποίο τιμά αυτό που έμεινε γνωστό ως «Pickett’s Charge», το οποίο πήρε το όνομά του από έναν από τους διοικητές της μεραρχίας που συμμετείχε στη μάχη.
Ο στρατός της Συνομοσπονδίας μπόρεσε να αποσυρθεί από το πεδίο της μάχης του Γκέτισμπεργκ σε καλή κατάσταση για να συνεχίσει να πολεμά για σχεδόν δύο ακόμη χρόνια, προτού παραδοθεί. Όμως, δεν ανέκαμψε ποτέ από την καταστροφή που ήταν η «Επίθεση του Πίκετ» (Pickett’s Charge). Ήταν πραγματικά το αποκορύφωμα της εξέγερσης.
Μια ακατάστατη ιστορία
Οι μελετητές της ιστορίας μπορεί να βιώνουν αυτό που ο Γιόγκι Μπέρα κάποτε αποκάλεσε «Déjà vu ξανά» όταν εξετάζουν τις φρενήρεις δραστηριότητες που αναλαμβάνει σήμερα ο Οργανισμός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ), καθώς απαντά σε αυτό που ισχυρίζεται ότι είναι μια προκλητική ρωσική στρατιωτική συγκέντρωση κατά μήκος των ρωσο-ουκρανικών συνόρων.
Η διατλαντική συμμαχία είναι ένα παράξενο αμάλγαμα πολιτικών, οικονομικών και στρατιωτικών συστημάτων πεποιθήσεων που καλύπτει μια μάζα 30 εθνών, τα οποία διαχειρίζονται τις καθημερινές δραστηριότητες του οργανισμού τους μέσω μιας συλλογικής διαδικασίας λήψης αποφάσεων βασισμένης στη συναίνεση, η οποία είναι τόσο δυσκίνητη όσο και αναποτελεσματική.
Η Διατλαντική Συμμαχία, η οποία σχηματίστηκε αρχικά ως συλλογικότητα 12 εθνών που ενώθηκαν από την επιθυμία, όπως είπε κάποτε ο πρώτος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, ο λόρδος Ίσμεϊ, «να κρατήσουμε τους Ρώσους έξω, τους Αμερικανούς μέσα και τους Γερμανούς κάτω», ήταν, πρώτα και κύρια, μια λέσχη που αποτελούνταν από έθνη που είχαν δύο κοινά στοιχεία – την κοινή πίστη στην υπεροχή της δημοκρατικής διακυβέρνησης και την επιθυμία να προστατεύονται υπό την ομπρέλα της αμερικανικής στρατιωτικής ισχύος.
Υπογραφή της Συνθήκης της Ουάσινγκτον που ίδρυσε το ΝΑΤΟ, Απρίλιος 1949. (ΝΑΤΟ)
Από νωρίς η συμμαχία γνώρισε μια περίοδο επέκτασης, καθώς αυξήθηκε σε 16 έθνη μετά την είσοδο της Τουρκίας, της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Αυτά τα 16 έθνη αποτέλεσαν τα θεμέλια του ΝΑΤΟ καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ενωμένα στην αποφασιστικότητά τους να αντισταθούν σε κάθε πιθανή σοβιετική επίθεση που στόχευε το έδαφος της Δυτικής Ευρώπης.
Το ΝΑΤΟ ήταν πάντα, από πολιτική άποψη, ένα χάος. Τα ισχυρά φιλοκομμουνιστικά κινήματα στη Γαλλία και την Ιταλία οδήγησαν στην απρεπή κατάσταση όπου οι υπηρεσίες πληροφοριών ενός συμμαχικού έθνους, των Ηνωμένων Πολιτειών, ασχολούνταν με τη χειραγώγηση των εσωτερικών πολιτικών υποθέσεων δύο φαινομενικά συμμάχων για να κρατήσουν τους κομμουνιστές εκτός εξουσίας.
Η Δυτική Γερμανία πραγματοποίησε τη δική της μονομερή Ostpolitik, επιδιώκοντας καλύτερες σχέσεις με τη σοβιετικά κατεχόμενη Ανατολική Γερμανία, προς μεγάλη απογοήτευση των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Γαλλία, προσβεβλημένη από αυτό που (δικαίως) πίστευε ότι ήταν η κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών στη στρατιωτική δομή διοίκησης της συμμαχίας, απέσυρε το στρατό της από την εξουσία διοίκησης του ΝΑΤΟ. Και η Τουρκία και η Ελλάδα είχαν εμπλακεί στον δικό τους περιφερειακό Ψυχρό Πόλεμο, ο οποίος, το 1974, άναψε για το νησί της Κύπρου.
Η συγκολλητική ουσία που κράτησε τη συμμαχία ενωμένη ήταν οι διατάξεις περί συλλογικής άμυνας του άρθρου 5 του Χάρτη του ΝΑΤΟ, το οποίο προβλέπει ότι εάν ένας Σύμμαχος του ΝΑΤΟ πέσει θύμα ένοπλης επίθεσης, κάθε άλλο μέλος της Συμμαχίας θα θεωρήσει αυτή την πράξη βίας ως ένοπλη επίθεση εναντίον όλων των μελών και θα προβεί στις ενέργειες που κρίνει απαραίτητες για να βοηθήσει τον Σύμμαχο που δέχθηκε την επίθεση.
Για μεγάλο μέρος του Ψυχρού Πολέμου, η συμμαχία του ΝΑΤΟ ήταν στρατιωτικά διαμορφωμένη έτσι ώστε να μην υπάρχει αμφιβολία για το ποιες ενέργειες θα αναλαμβάνονταν, με έναν μόνιμο στρατό του ΝΑΤΟ που ήταν αναπτυγμένος στη Δυτική Γερμανία σε συνεχή ετοιμότητα μάχης, έτοιμος να αποκρούσει οποιαδήποτε επίθεση από τον σοβιετικό στρατό και τους συμμάχους του στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Ομοίως, το ΝΑΤΟ διατηρούσε σημαντικές αεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις αναπτυγμένες στη Μεσόγειο Θάλασσα, έτοιμες να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε σοβιετική επίθεση εκεί. Οι δυνάμεις αυτές αγκυροβολούνταν από μια μαζική μόνιμη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ που περιελάμβανε εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες, δεκάδες χιλιάδες τεθωρακισμένα οχήματα, χιλιάδες μαχητικά αεροσκάφη και εκατοντάδες ναυτικά σκάφη.
Αυτή η μόνιμη παρουσία συγκεντρωμένης και ετοιμοπόλεμης στρατιωτικής δύναμης, η οποία ήταν έτοιμη να πολεμήσει με το παραμικρό, έδωσε στην υποχρέωση του άρθρου 5 πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα από όση ίσως της άξιζε. Η πραγματικότητα του Άρθρου 5 είναι τέτοια ώστε, με την επίκλησή του, οι Σύμμαχοι μπορούν να παρέχουν οποιαδήποτε μορφή βοήθειας κρίνουν απαραίτητη για να ανταποκριθούν σε μια κατάσταση με βάση τις περιστάσεις.
Ενώ η βοήθεια αυτή παρέχεται σε συνεννόηση με άλλους Συμμάχους, δεν είναι απαραίτητα στρατιωτικής φύσης και εξαρτάται από τους υλικούς πόρους κάθε χώρας. Εν ολίγοις, το άρθρο 5 αφήνει στην κρίση κάθε μεμονωμένης χώρας μέλους να καθορίσει πώς και τι θα συνεισφέρει σε περίπτωση επίκλησής του.
Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου το 1990-91 ήρθε η διάλυση αυτής της πλήρους ετοιμότητας στρατιωτικής δύναμης. Ο ενιαίος χαρακτήρας της στρατιωτικής συνιστώσας του ΝΑΤΟ που υπήρχε τη δεκαετία του 1980 έπαψε να υφίσταται μόλις δέκα χρόνια αργότερα, με κάθε κράτος μέλος να πραγματοποιεί τη δική του αποστράτευση και αναδιάρθρωση με βάση τις εσωτερικές πολιτικές απαιτήσεις και όχι τις απαιτήσεις της συμμαχίας.
Το πρώην στρατιωτικό αρχηγείο στο Βελιγράδι, που βομβαρδίστηκε εντατικά από το ΝΑΤΟ πριν από 10 χρόνια. (Dennis Jarvis/Wikimedia)
Το ΝΑΤΟ περνά στην επίθεση
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το ΝΑΤΟ είδε επίσης το μακροχρόνιο μάντρα του ότι είναι μια αμιγώς αμυντική συμμαχία να παραμερίζεται, καθώς συμμετείχε σε επιθετικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στο έδαφος της πρώην Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, που δεν ήταν μέλος του ΝΑΤΟ, και σε μια επιθετική εκστρατεία βομβαρδισμών κατά της Σερβίας, παρά το γεγονός ότι η Σερβία δεν είχε επιτεθεί σε κανένα μέλος του ΝΑΤΟ.
Αυτή η αποδόμηση των στρατιωτικών δυνατοτήτων του ΝΑΤΟ και του καθεστώτος του ως αποκλειστικά αμυντικού οργανισμού πραγματοποιήθηκε χέρι-χέρι με την απόφαση του ΝΑΤΟ να επεκτείνει τα μέλη του ώστε να συμπεριλάβει τα πρώην μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας, αρχής γενομένης με την προσχώρηση της Πολωνίας, της Ουγγαρίας και της Τσεχικής Δημοκρατίας το 1999. Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ θεωρήθηκε ότι πετύχαινε δύο στόχους -από την άποψη του ΝΑΤΟ, έφερε το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης σε μια ενιαία συλλογικότητα συμμαχικών μερών που, λόγω της συμμετοχής τους, θα συνέβαλαν στη συνολική σταθερότητα της Ευρώπης.
Αλλά υπήρχε και μια άλλη προοπτική στο παιχνίδι, αυτή των ΗΠΑ. Ενώ το ΝΑΤΟ ανταποκρίθηκε στην επίκληση του άρθρου 5 από τις ΗΠΑ μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, παρέχοντας αεροσκάφη εναέριας επιτήρησης για τις βορειοαμερικανικές περιπολίες και ναυτικές δυνάμεις στη Μεσόγειο Θάλασσα, αρκετά βασικά μέλη, με επικεφαλής τη Γερμανία και τη Γαλλία, δίστασαν να εμπλακούν στις στρατιωτικές περιπέτειες των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν και το Ιράκ μετά την 11η Σεπτεμβρίου.
Αυτό ώθησε τον τότε υπουργό Άμυνας Ντόναλντ Ράμσφελντ να κάνει μια ατάκα που υποτιμούσε την «Παλιά Ευρώπη» εις βάρος της «Νέας Ευρώπης». Η συνεχής επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, απορροφώντας όλα τα πρώην έθνη του Συμφώνου της Βαρσοβίας μαζί με τρεις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες στη Βαλτική, όχι μόνο έσπρωξε το γεωπολιτικό κέντρο βάρους του ΝΑΤΟ ανατολικότερα, αλλά έθεσε επίσης το ΝΑΤΟ σε πορεία σύγκρουσης με τη Ρωσία, τη γνώμη της οποίας τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ είχαν προετοιμαστεί να αγνοούν.
Το ΝΑΤΟ συνέχισε να παρέχει στρατιωτική και αστυνομική εκπαιδευτική υποστήριξη στο Ιράκ το 2004, μετά την ήττα αυτού του έθνους από έναν στρατιωτικό συνασπισμό που περιελάμβανε τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Πολωνία που παρείχαν μάχιμα στρατεύματα και την Ισπανία, την Πορτογαλία και τις Κάτω Χώρες που παρείχαν πολιτική υποστήριξη.
Ομοίως, το ΝΑΤΟ συνεισέφερε σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις στις προσπάθειες ανασυγκρότησης στο Αφγανιστάν. Τα στρατεύματα αυτά επιχειρούσαν βάσει των εξουσιών του Άρθρου 4, αφού οι ΗΠΑ έθεσαν την κατάσταση στο Αφγανιστάν μετά την 11η Σεπτεμβρίου στην προσοχή των γενικών μελών, τα οποία ψήφισαν να εξουσιοδοτήσουν τα κράτη μέλη να αναπτυχθούν στο Αφγανιστάν για να υποστηρίξουν τις επιχειρήσεις ανασυγκρότησης και οικοδόμησης του έθνους των ΗΠΑ.
Το 2011, το ΝΑΤΟ διεξήγαγε επιθετικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Λιβύη, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης πολιτικής εκστρατείας για την απομάκρυνση του Λίβυου ηγέτη Μουαμάρ Καντάφι από την εξουσία.
Ένα συμπλήρωμα των ΗΠΑ
Μέχρι το 2008 το ΝΑΤΟ είχε γίνει ένα διογκωμένο οικοδόμημα που δεν ήταν σε μεγάλο βαθμό αναγνωρίσιμο από τον οργανισμό που είχε δημιουργηθεί κατά την ίδρυσή του, το 1949. Η όρεξή του για επέκταση δεν γνώριζε όρια, με προσφορές για ένταξη σε δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, τη Γεωργία και την Ουκρανία, και με στρατιωτικές εμπλοκές στη Βόρεια Αφρική και τον Περσικό Κόλπο.
Ενώ η διογκωμένη οργανωτική δομή του ΝΑΤΟ φαινόταν εντυπωσιακή στα χαρτιά, υπήρχαν δύο πραγματικότητες τις οποίες δεν μπορούσε να παρακάμψει κανένα ποσό φούσκωμα και πόζα. Το πρώτο και κυριότερο ήταν η απόλυτη έλλειψη πραγματικής στρατιωτικής ισχύος εκ μέρους των μη αμερικανικών συνιστωσών του ΝΑΤΟ. Για να υποστηρίξουν και να διατηρήσουν τις αντίστοιχες στρατιωτικές τους δεσμεύσεις στο Αφγανιστάν, τα μεγάλα εμπλεκόμενα έθνη του ΝΑΤΟ – ο Καναδάς, οι Κάτω Χώρες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Ιταλία – αναγκάστηκαν να κανιβαλίσουν τις συνολικές στρατιωτικές τους δυνατότητες για να προωθήσουν τις αντίστοιχες στρατιωτικές τους συνιστώσες. Ακόμη και τότε, κανένα από αυτά τα έθνη δεν θα μπορούσε να φέρει εις πέρας την αποστολή του στο Αφγανιστάν χωρίς την υλικοτεχνική υποστήριξη που παρείχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτή η υπερβολική εξάρτηση από την αμερικανική στρατιωτική ικανότητα υπογράμμιζε την άβολη πραγματικότητα ότι το ΝΑΤΟ είχε γίνει κάτι περισσότερο από ένα συμπλήρωμα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ έπαιζαν πάντα έναν υπερμεγέθη ρόλο στο ΝΑΤΟ. Εάν αυτό επικεντρωνόταν αποκλειστικά στη διατήρηση της ευρωπαϊκής ασφάλειας, τα μη αμερικανικά μέλη του ΝΑΤΟ θα μπορούσαν να εξαπατηθούν πιστεύοντας ότι ήταν ισότιμοι εταίροι σε μια αμυντικά προσανατολισμένη διατλαντική συμφωνία.
Μόλις το ΝΑΤΟ άρχισε να επεκτείνεται, τόσο από την άποψη της σύνθεσης των μελών όσο και από την άποψη του εύρους και της κλίμακας των μη ευρωπαϊκών στρατιωτικών δεσμεύσεών του, ήταν προφανές σε κάθε παρατηρητή που ασκούσε στοιχειώδη διανοητική περιέργεια ότι το ΝΑΤΟ υπήρχε προς αποκλειστικό όφελος των Ηνωμένων Πολιτειών.
Τίποτα δεν έκανε αυτό το σημείο πιο κατανοητό από την ταπείνωση που υπέστη το ΝΑΤΟ στα χέρια των ΗΠΑ, όταν επρόκειτο για την εγκατάλειψη της αποστολής ανοικοδόμησης του Αφγανιστάν. Η απόφαση για την αποχώρηση από το Αφγανιστάν ελήφθη μονομερώς από τις Ηνωμένες Πολιτείες, χωρίς διαβούλευση. Το ΝΑΤΟ, αντιμέτωπο με ένα τετελεσμένο γεγονός, δεν είχε άλλη επιλογή από το να κάνει ό,τι διατάχθηκε και να αφήσει το Αφγανιστάν με την ουρά στα σκέλια.
Η απόλυτη ταπείνωση δεν είχε έρθει ακόμα. Τίποτα δεν γίνεται στο κενό, και η επέκταση του ΝΑΤΟ, σε συνδυασμό με τον επιθετικό επαναπροσανατολισμό του, προκάλεσε την οργή της Ρωσίας, η οποία δυσανασχέτησε εξαιρετικά με την επέλαση μιας στρατιωτικής συμμαχίας που δεν δεσμεύεται πλέον από τους περιορισμούς της συλλογικής αυτοάμυνας, αλλά μάλλον διαπνέεται από μια μεταψυχροπολεμική στάση που οικοδομήθηκε γύρω από την ιδέα της ανάσχεσης και του περιορισμού μιας Ρωσίας που ανακάμπτει από την κακοδαιμονία της μετά τη σοβιετική κατάρρευση και, υπό την ηγεσία του Βλαντιμίρ Πούτιν, αποκαθιστά ενεργά τη θέση της ως περιφερειακής και παγκόσμιας δύναμης.
Υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ, βίαιο πραξικόπημα στην Ουκρανία, 2014.
Ρωγμές στο ΝΑΤΟ
Η Ρωσία, από το 2001, είχε εκπέμψει ένα καμπανάκι για την επέκταση του ΝΑΤΟ και την απειλή που αποτελούσε για τα ρωσικά συμφέροντα ασφαλείας. Οι εκκλήσεις αυτές αγνοήθηκαν από το ΝΑΤΟ και τα αφεντικά του στις ΗΠΑ, κυρίως επειδή πίστευαν ότι η Ρωσία ήταν πολύ αδύναμη τόσο στρατιωτικά όσο και οικονομικά.
Ενώ το ΝΑΤΟ κυνηγούσε τα φαντάσματα μετά την 11η Σεπτεμβρίου στη Μέση Ανατολή και το Αφγανιστάν κατ’ εντολή του Αμερικανού επιτηρητή του, η Ρωσία εργαζόταν για να μεταρρυθμίσει την οικονομία και τον στρατό της. Το 2008 η Ρωσία νίκησε τη Γεωργία σε έναν σύντομο αλλά βίαιο πόλεμο που προκάλεσε μια γεωργιανή στρατιωτική επίθεση στο αποσχισθέν έδαφος της Νότιας Οσετίας. Το 2014, η Ρωσία απάντησε στο ενορχηστρωμένο από τις ΗΠΑ πραξικόπημα του Μαϊντάν που ανέτρεψε τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο της Ουκρανίας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, με την προσάρτηση της Κριμαίας και την υποστήριξη που παρείχε στους φιλορώσους αυτονομιστές στην περιοχή Ντονμπάς της Ουκρανίας.
Το σημαντικό πράγμα που πρέπει να σημειωθεί σχετικά με την τρέχουσα κρίση στην Ουκρανία είναι ότι ενώ τα υποκείμενα ζητήματα είναι αποκλειστικά υποπροϊόν της υπερπροσπάθειας του ΝΑΤΟ, η χρονική στιγμή της κρίσης βασίζεται σε ένα ρωσικό χρονοδιάγραμμα που καθορίζεται από αμιγώς ρωσικούς σκοπούς και στόχους. Ο στόχος της Ρωσίας δεν είναι να καταστρέψει την Ουκρανία – αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί ανά πάσα στιγμή. Αντίθετα, ο στόχος της Ρωσίας είναι να καταστρέψει το ΝΑΤΟ.
Αυτό δεν θα επιτευχθεί μέσω της άμεσης χρήσης στρατιωτικής βίας, αλλά μάλλον μέσω της έμμεσης απειλής στρατιωτικής δράσης που αναγκάζει το ΝΑΤΟ να αντιδράσει με τρόπο που εκθέτει την ανικανότητα ενός οργανισμού που έχει χάσει προ πολλού τον λόγο ύπαρξής του, τη συλλογική άμυνα, και αντ’ αυτού παραπαίει υπό το βάρος μιας αποστολής -της ανάσχεσης της Ρωσίας- που δεν μπορεί να επιτύχει και που τα μέλη του δεν είναι ενωμένα στην επιδίωξή της.
Ακολουθούν μερικές δηλώσεις γεγονότων – ο ρωσικός στρατός θα νικούσε οποιαδήποτε δύναμη μπορεί να συγκεντρώσει το ΝΑΤΟ σε μια συμβατική μάχη. Ολόκληρη η έννοια της συλλογικής αυτοάμυνας βασίζεται στην ικανότητα αποτροπής κάθε δυνητικού αντιπάλου από το να εξετάσει το ενδεχόμενο στρατιωτικής δράσης εναντίον ενός μέλους του ΝΑΤΟ, επειδή το αποτέλεσμα -η πλήρης ήττα του επιτιθέμενου μέρους- δεν αμφισβητήθηκε ποτέ.
Ενώ μια πραγματικά αμυντική συμμαχία θα είχε το ηθικό κύρος να αποκαλέσει την αύξηση της ρωσικής στρατιωτικής ισχύος γύρω από την Ουκρανία ως αδικαιολόγητα προκλητική, το ΝΑΤΟ έχει προ πολλού χάσει την ικανότητα να εφαρμόσει αυτή την ταμπέλα στον εαυτό του με οποιονδήποτε βαθμό σοβαρότητας. Από τη σκοπιά της Ρωσίας, όταν η ίδια «αμυντική» συμμαχία που βομβάρδισε τον σύμμαχό της Βελιγράδι και εργάστηκε για την ανατροπή του ηγέτη της Λιβύης βάζει στο στόχαστρο την απόκτηση της Ουκρανίας και της Γεωργίας ως μελών, τέτοιες ενέργειες μπορούν να θεωρηθούν μόνο ως επιθετικές, επιθετικά προσανατολισμένες -μέτρα που λειτουργούν ως μέρος μιας ευρύτερης αντιρωσικής εκστρατείας.
Ο υπουργός Εξωτερικών Antony Blinken και άλλοι εκπρόσωποι χωρών του ΝΑΤΟ σε ομαδική φωτογραφία στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, 23 Μαρτίου 2021. (Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Ron Przysucha)
Αποκάλυψη του ΝΑΤΟ
Με τη στρατιωτικοποίηση της κρίσης στην Ουκρανία, η Ρωσία εξέθεσε την απόλυτη στρατιωτική ανικανότητα του ΝΑΤΟ. Πρώτα απ’ όλα, αφού κρέμασε το δόλωμα της ένταξης στο ΝΑΤΟ μπροστά στην Ουκρανία τα τελευταία δεκατέσσερα χρόνια, το ΝΑΤΟ αναγκάστηκε να ομολογήσει ότι δεν θα ήταν σε θέση να υπερασπιστεί την Ουκρανία σε περίπτωση οποιασδήποτε ρωσικής στρατιωτικής εισβολής, επειδή το άρθρο 5 επιτρέπει την επίκληση της συλλογικής άμυνας μόνο για τα μέλη του ΝΑΤΟ, τα οποία δεν είναι η Ουκρανία.
Επιπλέον, οι «μαζικές» οικονομικές κυρώσεις που το ΝΑΤΟ υποσχέθηκε να εξαπολύσει αντί στρατιωτικής απάντησης αποδείχθηκαν εξίσου ανίσχυρες με τη στρατιωτική ισχύ του ΝΑΤΟ. Παρά τα όσα αντίθετα μπορεί να λέει η πολιτική ηγεσία του ΝΑΤΟ και των Ηνωμένων Πολιτειών, δεν υπάρχει ενότητα σκοπού όταν πρόκειται για την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία σε περίπτωση στρατιωτικής εισβολής στην Ουκρανία.
Εν ολίγοις, οποιοδήποτε πακέτο κυρώσεων που στοχεύει τη ρωσική ενέργεια ή/και την πρόσβαση σε τραπεζικά ιδρύματα θα πλήξει την Ευρώπη πολύ περισσότερο από τη Ρωσία. Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να πιέζουν την Ευρώπη, και ιδίως τη Γερμανία, να απεξαρτηθεί από τις ρωσικές ενεργειακές προμήθειες, το γεγονός είναι ότι δεν υπάρχει βιώσιμη εναλλακτική λύση στη ρωσική ενέργεια και, επιπλέον, η Ευρώπη αναγνωρίζει όλο και περισσότερο ότι η θέση των ΗΠΑ έχει να κάνει λιγότερο με την ευρωπαϊκή ασφάλεια και περισσότερο με ένα παιχνίδι των ΗΠΑ να αρπάξουν την ευρωπαϊκή αγορά για τον εαυτό τους.
Υπό κανονικές συνθήκες, οι ΗΠΑ δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τη Ρωσία όσον αφορά την τιμή και τον όγκο των παραδόσεων φυσικού αερίου. Εάν, μέσω των κυρώσεων, οι ΗΠΑ μπορούν να αποκόψουν την Ευρώπη από τη Ρωσία, τότε οι ΗΠΑ θα μπορούν να επιβάλλουν τα δικά τους ενεργειακά προϊόντα στην Ευρώπη σε τιμές που διαφορετικά θα ήταν μη ανταγωνιστικές.
Η συνειδητοποίηση του ΝΑΤΟ
Τα επιμέρους μέλη του ΝΑΤΟ αρχίζουν να αφυπνίζονται στην πραγματικότητα ότι ο οργανισμός τους δεν είναι παρά ένα ανίσχυρο εργαλείο της αμερικανικής παγκόσμιας ηγεμονίας. Η Ουγγαρία έχει συνάψει τη δική της συμφωνία για το φυσικό αέριο με τη Ρωσία, αψηφώντας τις οδηγίες των ΗΠΑ να υποχωρήσει. Η Κροατία και η Βουλγαρία έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν θα αναπτύξουν στρατεύματα για την υποστήριξη της στάσης του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.
Η Τουρκία έχει δηλώσει ότι βλέπει την κρίση στην Ουκρανία ως κάτι περισσότερο από μια ελάχιστα συγκαλυμμένη προσπάθεια του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ να αποδυναμώσουν την Τουρκία αναγκάζοντάς την να πολεμήσει τη Ρωσία στη Μαύρη Θάλασσα. Αλλά ίσως οι πιο αποκαλυπτικές στιγμές ήρθαν όταν οι δύο ευρωπαϊκές δυνάμεις του ΝΑΤΟ, η Γερμανία και η Γαλλία, αναγκάστηκαν να έρθουν αντιμέτωπες με την πραγματικότητα του υποτελούς τους ρόλου απέναντι στις ΗΠΑ.
Όταν ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πέταξε στη Ρωσία για να προσπαθήσει να διαπραγματευτεί μια διευθέτηση της κρίσης στην Ουκρανία, ήρθε αντιμέτωπος με την πραγματικότητα ότι η Ρωσία δεν θα διαπραγματευτεί με τη Γαλλία χωρίς προηγουμένως οι ΗΠΑ να εκφράσουν την υποστήριξή τους στις θέσεις που προβάλλει ο Γάλλος πρόεδρος. Οι ΗΠΑ έχουν σημασία, η Γαλλία δεν έχει.
Παρομοίως, η Γερμανίδα καγκελάριος αναγκάστηκε να σταθεί βουβή κατά την επίσκεψή της στον Λευκό Οίκο, ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν «υποσχόταν» ότι θα σταματήσει μονομερώς το έργο του αγωγού NordStream 2, παρόλο που οι ΗΠΑ δεν έχουν κανένα ρόλο στην κατασκευή και διαχείριση του αγωγού. Η Γερμανία, έλεγε ο Μπάιντεν, είναι κάτι περισσότερο από μια αποικία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν κατά τη διάρκεια επίσκεψης στη Μόσχα το 2019. (Κρεμλίνο)
Το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του ΝΑΤΟ μπήκε στις 4 Φεβρουαρίου, όταν ο Ρώσος πρόεδρος συναντήθηκε με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ κατά την έναρξη των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Πεκίνο. Οι δύο ηγέτες εξέδωσαν μια κοινή δήλωση 5.000 και πλέον λέξεων στην οποία η Κίνα έριξε το βάρος της πίσω από την αντίρρηση της Ρωσίας στην επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.
Η σινορωσική κοινή δήλωση ήταν μια de facto δήλωση ότι ούτε η Ρωσία ούτε η Κίνα θα επέτρεπαν να προχωρήσει ανενόχλητη η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ «διεθνής τάξη βασισμένη σε κανόνες» που εξαγγέλλεται από την κυβέρνηση Μπάιντεν. Αντ’ αυτού, τα δύο έθνη ανακοίνωσαν ότι θα επιδιώξουν μια «διεθνή τάξη βασισμένη στους νόμους», η οποία βασίζεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών για την εξουσία της, σε αντίθεση με τους μονομερείς κανόνες που εξυπηρετούν μόνο τα συμφέροντα των ΗΠΑ και μικρών μπλοκ συμμαχικών εθνών.
Ένας διαφορετικός κόσμος
Ο κόσμος έχει αλλάξει ριζικά. Το ΝΑΤΟ κυριολεκτικά δεν έχει καμία σημασία. Η τελευταία χειρονομία προκλητικότητάς του έγκειται στην ανάπτυξη δυνάμεων στην ανατολική Ευρώπη για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της περιοχής αυτής σύμφωνα με το άρθρο 5. Οι δυνάμεις που αναπτύχθηκαν – μερικές χιλιάδες Αμερικανοί αλεξιπτωτιστές και ένα μικρό αριθμό άλλων τμημάτων από άλλα κράτη του ΝΑΤΟ – όχι μόνο δεν μπορούν να νικήσουν έναν Ρώσο αντίπαλο, αλλά δεν παρέχουν ούτε καν μια ελάχιστη αποτρεπτική αξία σε περίπτωση που η Ρωσία είναι διατεθειμένη να στρέψει το βλέμμα της από την Ουκρανία προς την Πολωνία και τη Βαλτική.
Αυτό που δεν αντιλαμβάνεται το ΝΑΤΟ είναι ότι η Ρωσία δεν έχει καμία πρόθεση να εισβάλει ούτε στην Ουκρανία ούτε στην ανατολική Ευρώπη. Το μόνο που έχει κάνει η Ρωσία είναι να καταδείξει το άδειο κέλυφος στο οποίο έχει μετατραπεί το ΝΑΤΟ, υπογραμμίζοντας πόσο κενή είναι πραγματικά η υπόσχεση του Άρθρου 5 για συλλογική άμυνα.
Από αυτή την άποψη, θα πρέπει κανείς να θεωρήσει τον τρέχοντα γύρο μυϊκής εξάπλωσης του ΝΑΤΟ ως το σύγχρονο ισοδύναμο του Picket’s Charge, του υψηλού σημείου της υπερατλαντικής συμμαχίας. Τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, το ΝΑΤΟ θα έρθει αντιμέτωπο με την πραγματικότητα ότι η Ρωσία δεν εισβάλλει σε κανέναν και ότι η μυϊκή κάμψη στην οποία επιδίδεται σήμερα όχι μόνο δεν είναι απαραίτητη, αλλά, ακόμη χειρότερα, δεν είναι βιώσιμη.
Τα ρήγματα που αποκαλύπτονται στα μέλη του ΝΑΤΟ όσον αφορά την Ουκρανία θα μεγαλώσουν με την πάροδο του χρόνου. Μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να εξαφανιστεί το ΝΑΤΟ, αλλά ας μην ξεγελαστεί κανείς από αυτό που συμβαίνει – το ΝΑΤΟ έχει τελειώσει ως συμμαχία. Ο Scott Ritter είναι πρώην αξιωματικός των υπηρεσιών πληροφοριών του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ, ο οποίος υπηρέτησε στην πρώην Σοβιετική Ένωση εφαρμόζοντας συνθήκες ελέγχου των όπλων, στον Περσικό Κόλπο κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Καταιγίδα της Ερήμου και στο Ιράκ επιβλέποντας τον αφοπλισμό των όπλων μαζικής καταστροφής.
Μετάφραση απο το πρωτότυπο: Καταχανάς (Γ. Μεταξάς)
Πηγή: consortium news
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου