Ὁ Ἔριχ Φρὸμ στὸ σπουδαῖο ἔργο του «Ὁ Φόβος μπροστὰ στὴν Ἐλευθερία» [Escape from Freedom] (μτφ.: Οὐρ. Τουτουντζή, ἐκδ. Διόπτρα, Ἀθήνα 2017, σελ. 179), ἐπικαλούμενος τοὺς Ἀδελφοὺς Καραμάζοφ τοῦ Ντοστογιέφσκι, σημειώνει ὅτι τὸ ἄτομο «δὲν νιώθει ἀνάγκη πιὸ ἐπιτακτικὴ ἀπὸ τὸ νὰ βρεῖ κάποιον στὸν ὁποῖο νὰ μπορεῖ νὰ παραδώσει τὸ συντομότερο δυνατόν [...] τὸ δῶρο τῆς ἐλευθερίας μὲ τὸ ὁποῖο ὁ ἴδιος, αὐτὸ τὸ δύσμοιρο πλάσμα, γεννήθηκε».
Γι᾿ αὐτό, «τὸ ἔντρομο ἄτομο ἀποζητᾷ κάποιον ἢ κάτι μὲ τὸ ὁποῖο νὰ δέσει τὸν ἑαυτό του· δὲν ἀντέχει νὰ εἶναι ἄλλο πιὰ ὁ ἀτομικός του ἑαυτὸς καὶ προσπαθεῖ μανιωδῶς νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ αὐτὸν καὶ νὰ νιώσει καὶ πάλι σιγουριὰ μέσα ἀπὸ τὴ μείωση τοῦ φορτίου του, ποὺ δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτό».
Σχετικὴ εἶναι καὶ ἡ ἀνάλυση ποὺ κάνει ὁ Ἀδόλφος Χίτλερ στὸ βιβλίο του «Ὁ ἀγὼν μου» (μτφ.: Λ. Προεστίδης, ἐκδ. Κάκτος, Ἀθήνα 2006, σελ. 116), μὲ ἀφορμὴ τὴ διαπίστωση ὅτι «ἡ ψυχὴ τῆς μάζας παραδίδεται μόνο στὸν ὁλοκληρωτισμὸ καὶ τὴ δύναμη»:
«Ὅπως μιὰ γυναῖκα [...] ἡ ὁποία προτιμᾷ νὰ ὑποταχθεῖ στὸν δυνατὸ παρὰ νὰ κυριαρχήσει πάνω στὸν ἀδύναμο, ἔτσι καὶ οἱ μᾶζες ἀγαποῦν περισσότερο τὸν ἡγέτη παρὰ τὸν ὑποταγμένο, καὶ μέσα τους εἶναι πολὺ πιὸ εὐχαριστημένες ἀπὸ ἕνα δόγμα ποὺ δὲν ἀνέχεται ἀνταγωνιστὴ παρὰ ἀπὸ τὴν ἐλευθερία ποὺ ὑπόσχονται οἱ φιλελεύθεροι· συχνὰ αἰσθάνονται πὼς δὲν ξέρουν τί νὰ τὴν κάνουν τὴν ἐλευθερία, καὶ ἀκόμη πιὸ εὔκολα νιώθουν ὅτι ἔχουν ἐρημωθεῖ».
Τὸ φαινόμενο τῆς μαζικῆς ἀπεμπόλησης τῆς ἐλευθερίας ἔχει ἀπασχολήσει καὶ τὸν οὑγγρικῆς καταγωγῆς Ἀμερικανὸ ψυχίατρο Thomas Szasz στὸ βιβλίο του «Αἱρετικά» (μτφ.: Α.-Α. Τσέγκου, Ἐναλλακτικὲς ἐκδόσεις, Ἀθήνα 2006, σελ. 64):
«Δουλεία εἶναι τὸ νὰ πρέπει νὰ παίξεις σ᾿ ἕνα ἔργο ποὺ ἔχει γράψει κάποιος ἄλλος· ἐνῶ ἐλευθερία εἶναι τὸ νὰ γράψεις τὸ δικό σου ἔργο. Μιᾶς καὶ οἱ πιὸ πολλοὶ ἄνθρωποι δὲν ξέρουν οὔτε κἂν νὰ συλλαβίσουν, θεωροῦν ὅτι τὸ νὰ γράψεις ἕνα θεατρικὸ ἔργο εἶναι στόχος δυσεπίτευκτος, γι᾿ αὐτὸ καὶ προτιμοῦν νὰ παίζουν ἕναν ρόλο στὸ ἔργο κάποιου ἄλλου παρὰ νὰ μὴν παίζουν καθόλου» (στὴν ἴδια σελίδα ὁ συγγραφέας συμπλήρωνε σκωπτικὰ ὅτι «τὸ τίμημα τῆς ἐλευθερίας εἶναι ἡ ἀπώλεια τῆς ἀγάπης τῆς πατερναλιστικῆς ἐξουσίας»).
Ἀπαισιόδοξη εἶναι καὶ ἡ θέση τοῦ Γάλλου δικαστῆ Ἐτιὲν ντὲ λὰ Μποεσὶ στὴν πραγματεία του περὶ ἐθελοδουλείας (μτφ.: Π. Καλαμαράς, ἐκδ. Πανοπτικόν, Ἀθήνα 2012, σελ. 14):
«Ἡ ἐλευθερία εἶναι ἡ μοναδικὴ χαρὰ στὴν ὁποία οἱ ἄνθρωποι δὲν φαίνεται νὰ ἐπιμένουν· γιατί στὰ σίγουρα ἐὰν πράγματι τὴν ἤθελαν, θὰ τὴν εἶχαν. Προφανῶς ἀρνοῦνται αὐτὸ τὸ θαυμάσιο προνόμιο γιατί τὸ ἀποκτοῦν τόσο εὔκολα».
Σὲ ὅ,τι ἀφορᾷ τὴν ἀνάγκη τοῦ μαζοχιστὴ νὰ ἀποδράσει ἀπὸ τὴν ἐλευθερία του, ὁ Φρὸμ διευκρινίζει:
«Ἡ ἐκμηδένιση τοῦ ἀτομικοῦ ἑαυτοῦ καὶ ἡ προσπάθεια νὰ ξεπεραστεῖ μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο τὸ ἀφόρητο αἴσθημα ἀδυναμίας εἶναι μόνο ἡ μιὰ πλευρὰ τῶν μαζοχιστικῶν ὁρμῶν. Ἡ ἄλλη πλευρὰ εἶναι ἡ προσπάθεια νὰ γίνει τὸ ἄτομο μέρος μιᾶς εὐρύτερης καὶ ἰσχυρότερης ὁλότητας, ἔξω ἀπὸ τὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτό, νὰ ὑποταχθεῖ καὶ νὰ συμμετέχει σὲ αὐτή. Αὐτὴ ἡ δύναμη μπορεῖ νὰ εἶναι ἕνα ἄλλο ἄτομο ἢ ἕνας θεσμός, ὁ Θεός, τὸ ἔθνος, ἡ συνείδηση ἢ ἕνας φυσικὸς καταναγκασμός. Μὲ τὸ νὰ γίνεται μέλος μιᾶς δύναμης ἡ ὁποία βιώνεται ὡς ἀκλόνητα ἰσχυρή, αἰώνια καὶ ἔνδοξη, συμμετέχει καὶ τὸ ἄτομο στὴν ἰσχὺ καὶ τὴ δόξα της. Παραδίδει τότε τὸν ἑαυτό του καὶ ἀπαρνεῖται κάθε δύναμη καὶ ὑπερηφάνεια ποὺ συνδέεται μὲ αὐτό, χάνοντας ἔτσι τὴν ἀκεραιότητά του ὡς ἄτομο καὶ παραιτούμενο ἀπὸ τὴν ἐλευθερία του· κερδίζει ὅμως μιὰ καινούργια ἀσφάλεια καὶ μιὰ καινούργια ὑπερηφάνεια μέσῳ τῆς συμμετοχῆς του στὴ δύναμη μέσα στὴν ὁποία ἔχει βυθιστεῖ».
Ὅπως ἐξηγεῖ ὁ Φρὸμ (ό.π., σελ. 186), ἀντίστοιχη εἶναι καὶ ἡ ἀνάγκη τοῦ σαδιστή, ὁ ὁποῖος ὅμως «ἀντὶ νὰ ἀναζητᾷ ἀσφάλεια μέσα ἀπὸ τὸ νὰ ἐνσωματωθεῖ, τὴν ἀναζητᾷ ἐνσωματώνοντας ὁ ἴδιος κάποιο ἄλλο ἄτομο». Ὑπὸ αὐτὸ τὸ πρίσμα, τόσο ὁ μαζοχιστὴς ὅσο καὶ ὁ σαδιστὴς ἐπιδιώκουν τὴ συμβίωση ἀπὸ ἀδυναμία νὰ ἀντέξουν τὴν ἀπομόνωση καὶ τὴ μηδαμινότητα τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ τους. Κινοῦνται ὅμως ἀντίρροπα, ἀφοῦ ὁ μὲν μαζοχιστὴς «χάνει τὸν ἑαυτό του» παραδιδόμενος στὴν ἐξωτερικὴ δύναμη τοῦ ἄλλου, ὁ δὲ σαδιστὴς «διευρύνει τὸν ἑαυτό του», κάνοντας τὸν ἄλλον κομμάτι τοῦ ἑαυτοῦ του καὶ ἀναπληρώνοντας μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο τὴ δύναμη ποὺ τοῦ λείπει ὡς αὐτόνομου ἀτόμου.
Πλησιάζουμε τὴ συμπλήρωση δύο ὁλόκληρων ἐτῶν ἀπὸ τὴν ἡμέρα ποὺ ἐγκαθιδρύθηκε ἡ παγκόσμια ὑγειονομικὴ δικτατορία, ἡ ὁποία στὴν ἑλληνική της ἐκδοχὴ βιώνεται μὲ ἕναν ἀπὸ τοὺς πιὸ σκληροὺς τρόπους. Δυστυχῶς, ἐλάχιστοι ἦσαν ἐκεῖνοι ποὺ ἐξέβαλαν κραυγὲς διαμαρτυρίας. Ἡ συντριπτικὴ πλειονότητα τῶν Ἑλλήνων πολιτῶν συμμορφώθηκε μὲ τὰ δρακόντεια-ἀπάνθρωπα ὑγειονομικὰ μέτρα, φθάνοντας σὲ σημεῖο νὰ τὰ τηρεῖ ἀκόμη καὶ ἐκεῖ ὅπου δὲν ὑπάρχουν!
Ἔτσι, λοιπόν, οἱ τυραννικοὶ βιοεξουσιαστὲς τῆς κυβέρνησης τῆς Νέας Δικτατορίας καὶ οἱ ὑπάκουοι ὑπήκοοί της μοιάζουν μὲ παρτενὲρ ἑνὸς σαδομαζοχιστικοῦ τανγκὸ ποὺ καλύπτει τὸ κοινὸ κενὸ τοῦ ἑαυτοῦ τους:
Οἱ μὲν αὐταρχικοὶ κυβερνῶντες αὐτοεπιβεβαιώνονται, ἐπιβάλλοντας στὸν λαὸ πρωτόγνωρα πειθαρχικὰ μέτρα κατ᾿ ἐφαρμογὴν τοῦ τυραννικοῦ δόγματος "sic volo sic iubeo" (σὲ ἐλεύθερη ἀπόδοση: "διατάσσω ὅ,τι μοῦ γουστάρει"), οἱ δὲ κυβερνώμενοι νοηματοδοτοῦν τὴν ἀσθενικὴ ὑπόστασή τους, ἐπιζητῶντας ἀδιαλείπτως νὰ γεύονται τὴ βιοεξουσία ποὺ ἀσκεῖται ἀπὸ τὸ κράτος πάνω στὸ σῶμα τους. Ἑπομένως, ἀμφότεροι νιώθουν ἀσφαλεῖς, καλύπτοντας συμπληρωματικά, μέσα ἀπὸ τὴ σαδομαζοχιστικὴ σχέση τους, τὴν ἀνασφάλειά τους.
Ἄραγε, ὑπάρχει περίπτωση νὰ σταματήσει τὸ γραμμόφωνο νὰ παίζει τὴ μελωδία ἐκείνη, ὑπὸ τοὺς ἤχους τῆς ὁποίας οἱ δύο παρτενὲρ χορεύουν τὸ σαδομαζοχιστικὸ τανγκό; Καί, εἰδικότερα, μπορεῖ κάτι ἢ κάποιοι νὰ ξεκολλήσουν τὴ βελόνα τοῦ γραμμοφώνου ἀπὸ τὴ βελόνα τῆς σύριγγας, ὥστε οἱ πολῖτες νὰ ἀποκτήσουν μιὰ πιὸ νηφάλια σκέψη καὶ νὰ καταλάβουν ἐπιτέλους μὲ ποιόν μασκοφόρο σαδιστὴ χορεύουν;
Γιὰ ἐμβάθυνση στὴ σαδομαζοχιστικὴ σχέση κράτους-πολίτη βλ. τὸ πρόσφατο βιβλίο τοῦ γράφοντος: Ἀπὸ τὴν πανδημία στὴν κλιματικὴ ἀλλαγή. Συντονισμένα τρομο-κράτη σὲ φόντο παγκόσμιας διακυβέρνησης, ἐκδ. Ἀλφειός, Ἀθήνα 2021, σελ. 359 ἐπ.
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου