Ἐκχωροῦνται θεσμικαὶ ἁρμοδιότητες εἰς ἐξωαγιορειτικὸν πρόσωπον, τὸν Ἀρχηγὸν τῆς Ἑλληνικῆς Ἀστυνομίας;
Tὸ Ἁγιορειτικὸν Αὐτοδιοίκητον καὶ τὸ νέον Προεδρικὸν Διάταγμα 22/2022
ΕΣΧΑΤΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΔΙΑ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ
Ὑπὸ Ἁγιορειτῶν Κελλιωτῶν Πατέρων
Εὐρεῖα εἶναι ἡ συζήτηση ποὺ ἐν γένει διεξάγεται ὡς πρὸς τὶς προσπάθειες πολιτικῆς “ἐργαλειοποίησης” τοῦ Ἁγίου Ὄρους (εἰς τὸ ἑξῆς, ΑΟ), καὶ ἐνσωμάτωσής του σὲ σχεδιασμοὺς καὶ νέες πολιτικές.
Ἐπὶ παραδείγματι, κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ “3ου συνεδρίου Θρησκευτικῆς Διπλωματίας” (Ἰανουάριος 2022, ἕνα μόλις μήνα πρὶν τὴν Ἔναρξη τοῦ πολέμου στὴν Οὐκρανία), τὸ κεντρικὸ μήνυμα ποὺ ἐπαναλαμβανόταν σταθερὰ ἦταν ὅτι: “τὸ ΑΟ ἀποτελεῖ ἕνα πολὺ ἰσχυρὸ πόλο τῆς ἤπιας ἰσχύος (soft power)”.
Τὸ συνέδριο αὐτὸ εἶχε διοργανωθεῖ: ἀπὸ τὸ Ἰνστιτοῦτο Ἐξωτερικῶν Ὑποθέσεων, τὴν Γενικὴ Γραμματεία Ἀποδήμου Ἑλληνισμοῦ καὶ Δημόσιας Διπλωματίας τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν καὶ τὸ Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν (Ἐργαστήριο «Ἐκκλησία καὶ Πολιτισμὸς» Θεολογικῆς Σχολῆς). Τὸ συνέδριο ὑποστήριξαν τὸ περιοδικὸ Foreign Affairs The Hellenic Edition καὶ ἡ Αἰγέας ΑΜΚΕ (ἡ Μ.Κ.Ο. τοῦ Πολιτικοῦ Διοικητῆ τοῦ ΑΟ, κ. Ἀθ. Μαρτίνου).
Ἤδη ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ 2000, στὸ πεδίο μελέτης τῶν Διεθνῶν Σχέσεων καὶ τῆς Διπλωματίας, πρόβαλλε ὡς πυλώνας ἰσχύος ἡ ἐργαλειοποίηση τῆς Θρησκείας, καθὼς εἶχε θεωρηθεῖ ὅτι ἀναπλήρωνε τὴν ἔκλειψη τῆς πολιτικῆς ἰδεολογίας, ποὺ συνέβη (κατ’ αὐτὴ τὴ σχολὴ ἀνάλυσης τῶν Διεθνῶν Σχέσεων) μετὰ τὸ πέρας τοῦ Ψυχροῦ Πολέμου. Τότε γεννήθηκε καὶ ὁ ὅρος “ἤπια δύναμη” (soft power), θέλοντας νὰ δηλώσει ἕνα πραγματικὸ πυλώνα ἐπιβολῆς ἰσχύος, πλήν, ὄχι στὸ πεδίο τῆς ὠμῆς δύναμης (βίας), ποὺ τὸ ἀπαρτίζουν οἱ στρατιωτικὲς δυνάμεις καὶ τὰ κάθε λογῆς πολιτικὰ μέτρα ἐπιβολῆς αὐτῆς τῆς ἰσχύος, ἀλλά, στὸ πεδίο τῆς πειθοῦς, ὁπότε καὶ σχετίζεται ἀμεσότερα μὲ τὴν “ἠπιότερη” προώθηση θέσεων, καθὼς καὶ τὴν προπαγάνδα, μὲ κύριο ἀντικείμενο– στόχο τὴν διαμόρφωση τῆς κοινωνικῆς συνείδησης πρὸς τὴν ἐπιδιωκόμενη κατεύθυνση.
Στὸ ἐν λόγῳ συνέδριο ὅμως, ὁ συμμετέχων Ὑφυπουργὸς Προστασίας τοῦ Πολίτη, κ. Ἐλευθέριος Οἰκονόμου, στὴν ὁμιλία του «Φυσικὴ καὶ πνευματικὴ ἀσφάλεια τοῦ Ἁγίου Ὄρους» ἐξαίφνης ἀνακοίνωσε τὶς νέες πολιτικὲς ἀποφάσεις τῆς Κυβέρνησης γιὰ μία βαθιὰ ἀναπροσαρμογὴ τῆς ἀστυνομικῆς παρουσίας στὸ ΑΟ, ἀναπτύσσοντας στὴν συνέχεια τὰ σχετικὰ ζητήματα ποὺ –δῆθεν– τὴν ἐπιβάλλουν. Οἱ ἐν λόγῳ ἀποφάσεις ἔλαβαν τὴν μορφὴ τοῦ Προεδρικοῦ Διατάγματος 22 (εἰς τὸ ἑξῆς, ΠρΔ22) τῆς 23ης Μαρτίου 2022, τὸ ὁποῖο τροποποιεῖ τὸν νόμο 4249/2014 μὲ τίτλο: “Ἀναδιοργάνωση τῆς Ἑλληνικῆς Ἀστυνομίας”, καὶ ἐκδόθηκε στὸ ΦΕΚ Τεῦχος Α΄62/23.03.2022.
Τῆς ἐκδόσεως τοῦ νέου ΦΕΚ ἀκολούθησε μία ἐξαιρετικὰ ὕποπτη ἐπικοινωνιακὴ καταιγίδα στὸν ἠλεκτρονικὸ καὶ ἔντυπο Τύπο –ἡ ὁποία ὅπως ἀπότομα ξέσπασε, ἔτσι καὶ ἀπότομα σταμάτησε– τοῦ τύπου: “Παιχνίδια συμφερόντων στὸ Ἅγιον Ὄρος, στὴ σκιὰ τοῦ οὐκρανικοῦ πολέμου”[1].
Στὴν συντονισμένη ἐπικοινωνιακὴ προσπάθεια (ποὺ παρουσιάστηκε σὲ ὅλα τὰ συστημικὰ Μ.Μ.Ε., πρωτίστως τὰ φιλικὰ πρὸς τὴν Κυβέρνηση), παρουσιάστηκε μία ὅλως φανταστικὴ καὶ ἄνευ τῆς παραμικρῆς ἀπόδειξης σειρὰ “ἀπειλῶν” κατὰ τοῦ ΑΟ, καὶ τοῦτο, βάσει μὴ κατονομασμένων πηγῶν. Ἐνεπλάκησαν καὶ μοναχικοὶ κύκλοι, ποὺ “κατήγγειλαν” τὴν ὕπαρξη αὐτῶν τῶν ἀπειλῶν, οἱ ὁποῖοι μετὰ τὴν ἐναντίον τους γενικὴ κατακραυγή, ἔσπευσαν νὰ δικαιολογηθοῦν καὶ νὰ ἀρνηθοῦν τὰ ὑπ’ αὐτῶν καταγγελλόμενα…
Πρόσφατα, ἀκολούθησε δεύτερη ἐπικοινωνιακὴ σπερμολογία, ποὺ ἐμφάνιζε αὐτὸν τοῦτον τὸν Ὑφυπουργὸ Προστασίας τοῦ Πολίτη, κ. Ἐλευθέριο Οἰκονόμου, νὰ ἀναλαμβάνει νέος Πολιτικὸς Διοικητὴς τοῦ ΑΟ! Καθίσταται ἑπομένως σαφὲς ὅτι οἱ συγκεκριμένες ἐπικοινωνιακὲς κινήσεις –χρονικὰ ἐνορχηστρωμένες, οὕτως ὥστε, ἡ προηγούμενη νὰ παραπέμπει στὴν ἑπόμενη– ἐπιβεβαιώνει τὴν σοβαρότητα καὶ τὴν σημασία τῶν ἐπερχόμενων ἐξελίξεων στὸ ΑΟ, στὸ πλαίσιο τῆς ἐπιδιωκόμενης ἐργαλειοποίησής του…
Ἐνδεικτικὸ τῶν νέων προθέσεων τῆς ἀναβαθμισμένης ἀστυνομικῆς παρουσίας ἐντός τοῦ ΑΟ, ἦταν καὶ τὸ γεγονὸς ποὺ συνέβη κατὰ τὴν κορύφωση τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, τὴν Μ. Παρασκευή, στὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Πρωτάτου τῶν Καρυῶν, ὅπου κατὰ τὴν διάρκεια τῆς περιφορᾶς τοῦ Ἐπιταφίου πέριξ του Ἱεροῦ Ναοῦ, ἄνωθεν τῶν πατέρων ποὺ συμμετεῖχαν στὴν ἱερὰ πομπή, πετοῦσε ντρόουν (drone) τῆς Ἀστυνομίας, παρουσιάζοντας ἐλεεινὸ θέαμα ἀνίερης ἐκκοσμικεύσεως τῆς ἱερᾶς τελετῆς, τοῦ ὁποίου τόσο ἡ παρουσία ὅσο καὶ ὁ δαιμονιώδης θόρυβος τῶν ἑλίκων του, κατέστρεψε τὴν ἱερότητά της καὶ τὸ κατανυκτικὸ κλίμα, κατασκανδαλίζοντας τοὺς συμμετέχοντες πατέρες. Τὸ ἴδιο συμβὰν ἐπανελήφθη προκλητικὰ κατὰ τὴν πανίερο ἀκολουθία τῆς Ἀναστάσεως, ὅταν καὶ πάλι, ἔξωθεν τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Πρωτάτου κατὰ τὴν στιγμὴ ποὺ ψαλλόταν τὸ κοσμοχαρμόσυνο “Χριστὸς Ἀνέστη” ἀπὸ τοὺς πανηγυρίζοντες ἁγιορεῖτες πατέρες, ἵπτατο τὸ ἐν λόγῳ ντρόουν, προσθέτοντας σκάνδαλο στὸ σκάνδαλο…
Στὶς εὔλογες διαμαρτυρίες τῶν πατέρων, οἱ ἀπαντήσεις ποὺ δόθηκαν ἦσαν –οἱ σύμφωνες μὲ τὸ ἐπίσημο ἀφήγημα– ἀσαφεῖς ἀναφορὲς σὲ “κατασκόπους” καὶ “τρομοκράτες”, οἱ ὁποῖοι φαίνεται ὅτι εἶχαν βάλει στόχο τὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Πρωτάτου καὶ τὴν ἐν αὐτῷ τελούμενη λατρεία…!
Πέραν τῆς φαιδρότητας τῶν ἐξηγήσεων, τὸ ὅλο γεγονὸς ἀποτελεῖ καθεαυτὸ κίνηση ὑψηλῆς συμβολικῆς ἀξίας, μίας καὶ συνέβη στὸ κέντρο τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὡς πρώτη ἐπίδειξη τῶν νέων ἁρμοδιοτήτων παρακολούθησης καὶ καταστολῆς τῶν ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἀστυνομικῶν δυνάμεων, ποὺ τοὺς παρέχει τὸ νέο Προεδρικὸ Διάταγμα.
Τὰ ἀνωτέρω ἔρχονται νὰ προστεθοῦν σὲ μία περίοδο ὅπου γίνεται κατανοητὸ τοῖς πᾶσι τῆς ποικιλίας τῶν κινδύνων καὶ τῶν συνθέτων προκλήσεων ποὺ ἀντιμετωπίζει, καὶ καλεῖται νὰ ἀντιμετωπίσει στὸ ἄμεσο μέλλον, ἡ Ὀρθοδοξία. Οἱ ἐπερχόμενες ἐξελίξεις (ἐπιβολὴ κοινοῦ πασχαλίου, ποὺ θὰ προετοιμάσει τὴν ἕνωση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μὲ τὴν παπικὴ “ἐκκλησία”), δυστυχῶς θὰ ἐπηρεάσουν τοὺς πάντες, μηδενὸς ἐξαιρουμένου, οὔτε αὐτοῦ τούτου τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Μάλιστα, ἡ σκανδαλώδης παρουσία σὲ αὐτὸ τῶν Οὐκρανῶν σχισματο–αιρετικῶν, πρόκειται νὰ ἐπιτείνει τὸ πρόβλημα, καθὼς οἱ τελευταῖοι ἀνοικτὰ ἐπικοινωνοῦν ἐκκλησιαστικὰ μὲ τοὺς Οὐνίτες τῆς Οὐκρανίας, ἐνῷ δὲν ἀποκρύπτουν τὸ γεγονὸς τῆς ἐπερχόμενης ἕνωσης μεταξύ τους. Ἄλλωστε, σὲ ὅσους παρατηροῦν ἐκ τοῦ σύνεγγυς τὰ γεγονότα, δὲν εἶναι ἄγνωστο ὅτι ἡ περίπτωση τῆς Οὐκρανίας ἔχει ἐπιλεχθεῖ ὡς τὸ κατεξοχὴν πρότυπο τῆς σχεδιαζόμενης ἕνωσης τῶν ἐκκλησιῶν Ἀνατολῆς καὶ Δύσης…
Ἑπομένως, τὸ τί πορεία θὰ πάρει τὸ Ἅγιον Ὄρος –καὶ τὸ κυριότερο– τὸ πῶς αὐτὴ θὰ ἐπιβληθεῖ σὲ αὐτό, δὲν μπορεῖ νὰ ἀφήσει οὐδένα Ἁγιορείτη Μοναχὸ ἀσυγκίνητο.
Ἡ παροῦσα μελέτη ἀποτελεῖ τὸ τελευταῖο τμῆμα μίας μεγαλύτερης καὶ διεξοδικότερης (ἡ ὁποία πρόκειται σύντομα νὰ ἐκδοθεῖ σὲ ἔντυπη μορφή), ποὺ ἀσχολεῖται μὲ τὶς συνολικὲς ἐπιπλοκὲς ποὺ ἐπιφέρουν οἱ, βάσει τοῦ νέου Προεδρικοῦ Διατάγματος, διευρυμένες ἀστυνομικὲς ἁρμοδιότητες, στὸ Ἁγιορειτικὸ Αὐτοδιοίκητο, στὰ γενικότερα πλαίσια λειτουργίας τοῦ Αὐτοδιοικήτου ἐν σχέσει πρὸς τὸ Ἑλληνικὸ Σύνταγμα.
Πρὶν ὅμως ἐξετασθοῦν οἱ σχετικὲς παράμετροι ποὺ συνθέτουν τὸ ὅλον πρόβλημα τῶν νέων ἀστυνομικῶν ρυθμίσεων, πρῶτα θὰ παρουσιασθεῖ ἡ συμπεριληπτικὴ ἀποτύπωση τῶν διαπιστώσεων ὡς πρὸς τὸ ζήτημα τῆς σχέσης τοῦ Ἁγιορειτικοῦ Αὐτοδιοικήτου πρὸς τὴν Ἑλληνικὴ Συνταγματικὴ Τάξη, βάσει τῶν ὁποίων ἀποδεικνύεται ἡ ἀπόλυτη ἰδιαιτερότητα τοῦ συγκεκριμένου αὐτοδιοικήτου, ὅλως διάφορου πρὸς κάθε ἄλλη ὑφιστάμενη νομικὴ ἔννοια “αὐτοδιοικήτου”. Οἱ ἐν λόγῳ διαπιστώσεις ἔχουν ἀναλυθεῖ διεξοδικῶς στὴν προαναφερθεῖσα –διεξοδικότερη– μελέτη, καὶ οἱ ὁποῖες ἀναλύονται σ’ αὐτὴν στὶς ἀκόλουθες ἑνότητες: αὐτοδιοίκητα Νομικὰ Πρόσωπα καὶ ΑΟ, ἡ ἰσχὺς τῶν θεμελιωδῶν συνταγματικῶν δικαιωμάτων στὸ ΑΟ, ΚΧΑΟ καὶ ἀπαγόρευσις εἰσόδου γυναικῶν στὸ ΑΟ, Καταστατικὸς Χάρτης τοῦ Ἁγίου Ὄρους (εἰς τὸ ἑξῆς, ΚΧΑΟ) καὶ ἡ συνταγματικὴ ὑποχρέωσις τῆς ἐλευθερίας τῆς θρησκευτικῆς συνειδήσεως στὴν Ἑλληνικὴ ἐπικράτεια, ΚΧΑΟ καὶ ὁ συνταγματικὸς ὁρισμὸς τῆς ὑποχρεώσεως στράτευσης, ΚΧΑΟ καὶ τὸ συνταγματικὸ δικαίωμα τοῦ ἐκλέγεσθαι καὶ ἐκλέγειν, ΚΧΑΟ καὶ τὸ συνταγματικὸ δικαίωμα τοῦ συνεταιρίζεσθαι, ΚΧΑΟ καὶ ἡ συνταγματικὴ προστασία τοῦ ἀκωλύτου τῆς μετακινήσεως ἐντός τῆς Ἑλληνικῆς ἐπικρατείας, ΚΧΑΟ καὶ ἡ νομοθεσία περὶ δασῶν καὶ δασικῶν ἐκτάσεων, ΚΧΑΟ καὶ τὸ νομικὸ καθεστὼς τῶν ἐπιτάξεων, ΚΧΑΟ καὶ τὸ συνταγματικὸ δικαίωμα τῆς ἰδιοκτησίας, ΚΧΑΟ καὶ οἱ ἐν γένει οἰκονομικὲς σχέσεις, ΚΧΑΟ καὶ ἡ Νομοθετικὴ καὶ Δικαστικὴ Ἐξουσία ἐν Ἁγίῳ Ὄρει.
Οἱ νομικὲς συνέπειες τοῦ διαφορισμοῦ μεταξὺ ἁγιορειτικοῦ, καὶ πάσης ἄλλης φύσεως αὐτοδιοικήτου, ἐξηγοῦν τὸ γιατί δὲν ἰσχύουν θεμελιώδεις ἐπιταγὲς τοῦ Ἑλληνικοῦ Συντάγματος στὸ ἔδαφος τοῦ Ἁγίου Ὄρους, καὶ καθιστοῦν ἑπομένως ἀπολύτως προβληματικὲς καὶ καταδικαστέες τὶς νέες ρυθμίσεις ποὺ ἐπιτάσσει τὸ νέο Προεδρικὸ Διάταγμα περὶ τοῦ εὔρους τῶν ἁρμοδιοτήτων τῆς ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἀστυνομικῆς παρουσίας.
Συνοπτικὴ παρουσίασις τῶν ἰδιαιτεροτήτων τοῦ Ἁγιορειτικοῦ Αὐτοδιοικήτου
Ἡ ἔννοια τῆς ἐθνικῆς κυριαρχίας καὶ ἡ ἐξαρτώμενη ἀπ’ αὐτὴ ἔννοια τῆς ἐδαφικότητας, συνεπικουρεῖται– συναρτᾶται– συνθεωρεῖται, κυρίως ὅμως προϋποτίθεται ἀπὸ αὐτὲς τῶν, “ἐθνικοῦ– δημοσίου συμφέροντος” (ἄρθρα 4, 17, 24, 28, 33, 36, 106 τοῦ Συντάγματος) καὶ “δημοσίας–κοινῆς ὠφελείας” (ἄρθρα 17, 24, 106, 109, 117 τοῦ Συντάγματος). Κρίσιμης σημασίας ὅμως πόροι, ὑποδομές, σκοποὶ κλπ, ποὺ συνδέονται μὲ τὶς ἔννοιες τοῦ ἐθνικοῦ συμφέροντος καὶ τῆς κοινῆς ὠφελείας, καὶ ποὺ ἀναφέρονται στὰ προαναφερθέντα συνταγματικὰ ἄρθρα, εἴτε δὲν ὑφίστανται, εἴτε οἱ κρατικὲς ἐξουσίες ποὺ συνδέονται μὲ αὐτά, δὲν δύνανται νὰ ἀσκηθοῦν στὸ ΑΟ, βάσει τῶν κανονιστικῶν περιορισμῶν ποὺ θέτει τὸ ἐσωτερικὸ ἁγιορειτικὸ δίκαιο (δηλ. ὁ ΚΧΑΟ), κάτι ποὺ ἀναδεικνύει καὶ τὴν “ἀντισυνταγματικότητα” τῶν διατάξεών του. Δεδομένου ὅτι ἡ ἰσχὺς τοῦ ΚΧΑΟ ἀναγνωρίζεται βάσει τῶν ἄρθρων 5 παρ. 2 καὶ 28 τοῦ Συντάγματος, καὶ καθὼς ἀποτελεῖ βασικὴ συνταγματικὴ ἀρχὴ ὅτι οἱ διεθνεῖς συμβάσεις ποὺ ἔχουν ὑπογραφεῖ ἀπὸ τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος (εἰς τὸ ἑξῆς, ΕΚ) ἀποτελοῦν ἀναπόσπαστο μέρος τοῦ ἐσωτερικοῦ ἑλληνικοῦ δικαίου καὶ ὑπερισχύουν κάθε ἄλλης ἀντίθετης διάταξης νόμου, οἱ ὁποῖες ἐν προκειμένῳ ἀναγνωρίζουν τὸ ἀρχαῖο προνομιακὸ Καθεστὼς τοῦ ΑΟ, εἶναι ἑπόμενο, βάσει τῆς ἀρχῆς τῆς ἑνότητας τοῦ Συντάγματος, ὅτι οἱ τυχοῦσες ἀντινομίες μεταξὺ συνταγματικῶν διατάξεων, αὐτὲς νὰ ἐπιλύονται, ὅπως ἀκριβῶς καὶ στὸ κοινὸ δίκαιο, στὴν βάση τῆς ἀρχῆς τῆς ὑπεροχῆς τῆς εἰδικῆς διάταξης ἔναντι τῆς γενικῆς καὶ τῆς μεταγενέστερης ἔναντι τῆς προγενέστερης.
Συνεπῶς, ὁ ΚΧΑΟ ὑπερισχύει τόσο τῶν συνταγματικῶν διατάξεων ποὺ εἶναι ἀντίθετες πρὸς τὶς δικές του, ὅσο καὶ μὲ τοὺς λοιποὺς νόμους, ὀργανικοὺς ἢ μή. Συνοπτικὰ ἑπομένως ἰσχύει ὅτι:
- Ἡ συλλογικὴ διοίκηση τοῦ ΑΟ, ἡ Ἱερὰ Κοινότης ὅπως καὶ οἱ διοικήσεις τῶν Ἱερῶν Μονῶν, ἀποτελοῦν ὄργανα θεμελιωμένα στὸ ἀρχαῖο προνομιακὸ καθεστὼς τοῦ ΑΟ, τὸ ὁποῖο διαμορφώνει μία μὴ συνήθη, «προνομιακὴ» (δηλαδὴ εἰδικοῦ χαρακτήρα καὶ τύπου) αὐτοδιοίκηση, ἡ ὁποία ἀναγνωρίστηκε (ἄρθρα 5 παρ. 2 καὶ 28 τοῦ Συντάγματος) καὶ δὲν διαπλάσθηκε διὰ τοῦ ἄρθρου 105 τοῦ Συντάγματος (κάτι ποὺ ἀποτυπώνεται στὴν σχέση τοῦ ΕΚ πρὸς τὸ ΑΟ, ποὺ διεκπεραιώνεται μέσῳ τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν καὶ ὄχι τοῦ Ὑπουργείου Ἐσωτερικῶν).
- Οὔτε ἡ συλλογικὴ οὔτε ἡ καθ’ ἕκαστον διοικητικὴ ἀρχὴ τοῦ ΑΟ (Ἱερὰ Κοινότης καὶ Ἱερὲς Μονὲς) δὲν ἀποτελεῖ Νομικὸ Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου ἢ κάποιο ἄλλου εἴδους Νομικὸ Πρόσωπο. Ἐπίσης, τὸ ΑΟ παρότι ἀποτελεῖ ἔδαφος ἐνταγμένο στὸ ΕΚ, ὑπὸ τὸ καθεστὼς τῆς αὐτοδιοίκητης περιοχῆς, οἱ διοικητικές του ἀρχὲς δὲν ἀποτελοῦν μέρος τῆς τοπικῆς αὐτοδιοίκησης πρώτου ἢ δευτέρου βαθμοῦ, ὅπως ἰσχύει ὑποχρεωτικὰ γιὰ τὸ σύνολο τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπικράτειας.
- Ὁ ΚΧΑΟ ἐπιτάσσει, ὡς ἁρμόδιο ὄργανο ἐποπτείας ἐπὶ τῆς καλῆς τηρήσεώς του, τὴν Ἱερὰ Κοινότητα (εἰς τὸ ἑξῆς, ΙΚ). Ἡ δὲ ἐποπτεία ποὺ ἀσκεῖ ὁ Πολιτικὸς Διοικητὴς τοῦ ΑΟ δὲν ἀφορᾶ τὸν διοικητικὸ ἔλεγχο καὶ ἐπιτήρηση ἐπὶ τῶν ἁγιορειτικῶν ὀργάνων διοίκησης κατὰ τὴν ἐξάσκηση τῶν τριῶν ἐξουσιῶν τους: ἐκτελεστικῆς, νομοθετικῆς, δικαστικῆς.
- Τὸ ΕΚ, καθὼς δὲν ἀσκεῖ διοικητικὴ ἢ κάποιου ἄλλου εἴδους ἐποπτεία ἐπὶ τοῦ συνόλου τῶν θεσμῶν τοῦ ΑΟ, συνεπάγεται ὅτι δὲν δύναται νὰ ἐπιβάλλει πειθαρχικὸ ἔλεγχο καὶ συνεπῶς ποινὲς σὲ αὐτούς, σὲ περίπτωση παραπτώματος (κάτι ποὺ ἀποτυπώνεται στὴν δικαιολογημένα παντελῆ ἀπουσία νομοθετικῶν κανόνων ἐπιβολῆς πειθαρχικῶν ποινῶν σὲ ἁγιορειτικὰ ὄργανα, ἐν ἀντιθέσει μὲ τὸν ΚΧΑΟ ποὺ μεριμνᾶ λεπτομερῶς γιὰ τὸν πειθαρχικὸ ἔλεγχο καὶ τὴν ἐπιβολὴ ποινῶν πρὸς τὰ παραβατικὰ μέλη τῶν ἁγιορειτικῶν ὀργάνων διοίκησης).
- Θεμελιώδη ἀμυντικά, πολιτικὰ καὶ κοινωνικὰ δικαιώματα καθὼς καὶ ὑποχρεώσεις ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ τὸ Σύνταγμα (πχ τῆς ἐλευθερίας ἀνάπτυξης τῆς προσωπικότητας, τῆς ἐλευθερίας τῆς ἔκφρασης, τῆς στράτευσης, τῆς ἐλευθερίας μετακίνησης, τῆς ἐλευθερίας τῆς θρησκευτικῆς συνείδησης, τῆς ἰδιοκτησίας, τοῦ συνεταιρίζεσθαι, τοῦ ἐκλέγειν καὶ ἐκλέγεσθαι κλπ) δὲν ἰσχύουν στὸ ἔδαφος τοῦ ΑΟ, καὶ ὡς ἐκ τούτου, ἡ μὴ ἐφαρμογή τους δὲν ἐπιφέρει ἔννομες συνέπειες.
- Ἐξ ὅσων ἤδη ἀναφέρθηκαν, συνεπάγεται ὅτι ἐπιπλέον τῆς μὴ ἐφαρμογῆς θεμελιωδῶν συνταγματικῶν διατάξεων στὸ ΑΟ, πεδίο ἐφαρμογῆς δὲν ἔχουν καὶ τμήματα τοῦ Δημοσίου Δικαίου, ὡς πρὸς τὰ ὄργανα διοίκησης τοῦ ΑΟ καὶ κατ’ ἐπέκτασιν συνολικὰ στὸ ἔδαφος τοῦ ΑΟ, ὅπως ἐπὶ παραδείγματι: τὸ Διοικητικὸ Δίκαιο, Δικονομικὸ Δίκαιο, Ἐκκλησιαστικὸ Δίκαιο καὶ τὸ Φορολογικὸ Δίκαιο. Ὁμοίως καὶ τὸ Ἰδιωτικὸ Δίκαιο δὲν ἔχει πεδίο ἐφαρμογῆς στὸ ΑΟ• συγκεκριμένα, δὲν ἰσχύει τὸ Ἀστικὸ Δίκαιο (Ἐνοχικὸ Δίκαιο, Ἐμπράγματο Δίκαιο, Οἰκογενειακὸ Δίκαιο, Κληρονομικὸ Δίκαιο), τὸ Ἐμπορικὸ Δίκαιο (πχ Δίκαιο ἀξιογράφων, Πτωχευτικὸ Δίκαιο, Ναυτικὸ Δίκαιο, Ἀσφαλιστικὸ Δίκαιο) καθὼς καὶ τὸ Ἐργατικὸ Δίκαιο.
- Τέλος, ἕνα ἐπιπλέον συμπέρασμα –κρίσιμης σημασίας– ποὺ συνάγεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι στὸ ΑΟ οἱ ἁγιορεῖτες Μοναχοὶ δὲν ὑπόκεινται σὲ θεμελιώδη συνταγματικὰ δικαιώματα καὶ ὑποχρεώσεις (πχ. στράτευσης, ἰδιοκτησίας, ἐκλέγειν καὶ ἐκλέγεσθαι, τοῦ συνεταιρίζεσθαι, τοῦ ἀκωλύτως εἰσέρχεσθε καὶ ἐξέρχεσθε τοῦ ἐδάφους τοῦ ΑΟ, κλπ), τὰ ὁποῖα ὅμως ἰσχύουν ὑποχρεωτικὰ καὶ καθολικὰ γιὰ ὅλη τὴν Ἐπικράτεια, εἶναι ὅτι ἀποκαλύπτεται ὁ διαφορισμὸς τῆς νομικῆς ἔννοιας τῆς “ἐπικράτειας” ἀπὸ αὐτὴν τοῦ “ἐθνικοῦ ἐδάφους”. Αὐτὸ ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα, στὴν ἰδιαίτερη περίπτωση τοῦ ΑΟ, ἡ ἀρχὴ τῆς ἐδαφικότητας –ποὺ συνδέεται μὲ τὴν ἔννοια τῆς ἐπικράτειας– νὰ ὑπόκειται σὲ περιορισμούς, ὁπότε συνακόλουθα, στὸ νομικὸ εὖρος τῆς Ἐπικράτειας –ποὺ χαρακτηρίζεται ὡς τὸ κυριαρχικὸ δικαίωμα τοῦ Κράτους νὰ ἀσκεῖ τὴν ἐξουσία του καὶ νὰ ἐπιβάλλει ὑποχρεωτικὰ καὶ καθολικὰ τὴν ἔννομη τάξη του– νὰ μὴ περιλαμβάνεται τὸ ΑΟ, καὶ τοῦτο διότι τὸ ΑΟ οἰκειοθελῶς συνεδέθη μὲ τὸ ΕΚ, τοῦ ὁποίου ἀποτελεῖ αὐτοδιοίκητο τμῆμα, ὅμως, ἡ σύνδεση αὐτὴ ἔγινε ἐπὶ τῇ βάσει τῶν περιορισμῶν ποὺ θέτουν οἱ διεθνεῖς συνθῆκες ποὺ ἀναφέρθηκαν ἀνωτέρω. Ἀποκαλύπτεται ἑπομένως καὶ ὁ βαθύτερος λόγος ποὺ μὲ τὴν δέουσα προσοχὴ ὁ συνταγματικὸς νομοθέτης, στὸ ἄρθρο 105 παρ. 1 τοῦ Συντάγματος, χρησιμοποίησε γιὰ τὸ ΑΟ τὴν διατύπωση “αὐτοδιοίκητο τμῆμα τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους” καὶ ὄχι “τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπικρατείας”, καθὼς ἡ ἔννοια “ἐπικράτεια” συνδέεται μὲ τὸ κυριαρχικὸ δικαίωμα τοῦ Κράτους νὰ ἀσκεῖ τὴν ἐξουσία του καὶ νὰ ἐπιβάλλει τὴν ἔννομη τάξη του.
Ἐν κατακλεῖδι, ἡ μὴ ἐφαρμογὴ τῶν συνταγματικῶν καὶ τῶν λοιπῶν δικαιικῶν κανόνων στὸ ΑΟ, ὀφείλεται στὸ ὅτι ὁ ΚΧΑΟ ἀποτελεῖ οὐσιαστικὸ σύνταγμα τοῦ ΑΟ, ποὺ σκοπὸ ἔχει τὴν προστασία τῆς φυσιογνωμίας καὶ τὴν διατήρηση τοῦ ἀρχικοῦ προορισμοῦ τοῦ Ἁγιορειτικοῦ Μοναχισμοῦ, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ συνεπῆ ἔκφραση τοῦ ἀρχαίου Ἀνατολικοῦ Μοναχισμοῦ. Ἡ πραγματικότητα αὐτὴ συνοψίζεται στὴν διάταξη τοῦ ἄρθρου 4 τοῦ ΚΧΑΟ, ὅπου ρητὰ ἀπαγορεύεται –ὡς πρὸς τὰ Ἱερὰ Σκηνώματα τοῦ ΑΟ– ἡ οἱαδήποτε “κοσμικὴ” μετατροπή τους:
Οὐδέποτε οὐδὲν τῶν ἐν τῷ Ἄθῳ Ἱερῶν Σκηνωμάτων δύναται νὰ ἐκτραπῆ τοῦ ἀρχικοῦ αὐτοῦ προορισμοῦ καὶ μετασχηματισθῆ ταῖς κοσμικαῖς χρείαις.
Ἅγιον Ὄρος καὶ Ἑλληνικὴ Ἀστυνομία
Οἱ διαπιστώσεις ποὺ προηγήθηκαν, παρουσίασαν τὸ πῶς τὰ ἰδιαίτερα γνωρίσματα τοῦ ἁγιορειτικοῦ αὐτοδιοικήτου, ὅπως αὐτὰ ἀποτυπώνονται στὸν ΚΧΑΟ, συνεπάγονται συγκεκριμένους περιορισμοὺς καὶ συνέπειες στὴν ἐφαρμογὴ τῶν κανόνων δικαίου τῆς ἑλληνικῆς ἔννομης τάξης στὸ ΑΟ. Ἐντὸς ὅμως τοῦ ἰδιαιτέρου αὐτοῦ νομικοῦ πλαισίου ποὺ διαμορφώνουν οἱ συνέπειες αὐτές, λειτουργεῖ καὶ ἡ παρουσία τῆς Ἀστυνομίας στὸ ΑΟ. Αὐτὸ ποὺ πρέπει ἑπομένως ἐξ ἀρχῆς νὰ διευκρινισθεῖ εἶναι τὸ ποιὲς εἶναι οἱ ἁρμοδιότητες τῶν ἀστυνομικῶν ὀργάνων στὸ ΑΟ, θεωρούμενες ἀπὸ πλευρᾶς ἁγιορειτικοῦ αὐτοδιοικήτου, ὅπως αὐτὲς καθορίζονται στὸν ΚΧΑΟ (καὶ τὶς συνοδὲς αὐτοῦ Κανονιστικὲς Διατάξεις) καθὼς καὶ τὸ ΝΔ τοῦ 1926.
Συγκεκριμένα, τὸ ἄρθρο 4 τοῦ ΝΔ τοῦ 1926 καθορίζει ὡς κύριο σκοπὸ τῆς ἀστυνομικῆς παρουσίας στὸ ΑΟ, τὴν ἐκτέλεση τῶν ἀποφάσεων τῶν ἁγιορειτικῶν ἀρχῶν: “Ὁ Διοικητὴς ἐντέλλεται τὰ πρὸς ὑπ’ αὐτὸν ὄργανα τὴν ἐκτέλεσιν τῶν ἀποφάσεων τῆς Ἱ. Κοινότητος καὶ τῶν Μοναχικῶν ἀρχῶν. Ἡ ἐκτέλεσις γίνεται πάντοτε ἐπὶ παρουσίᾳ ἑνὸς ἐπιστάτου”. Στὸ δὲ ἄρθρο 5 τοῦ ΝΔ τοῦ 1926, ρητῶς ὁρίζεται ἡ σχέση τῆς ἐν Ἁγίῳ Ὄρει παρουσίας τῆς ἀστυνομικῆς δυνάμεως, μὲ τὸν Πολιτικό Διοικητή (εἰς τό ἑξῆς, ΠΔ) τοῦ ΑΟ, στὸν ὁποῖο ἀναφέρεται διοικητικά: “Ὁ Διοικητὴς ἔχει ὑπὸ τὰς ἀμέσους μὲν διαταγάς αὐτοῦ τὴν δύναμιν τῆς Χωροφυλακῆς καὶ τὸ προσωπικόν τῆς Διοικήσεως”. Συμπληρωματικὰ ὅσο καὶ διευκρινιστικά, στὰ ἄρθρα 8, 37, 64, 76, 177 τοῦ ΚΧΑΟ, περιγράφονται οἱ περιπτώσεις ὅπου παρέχεται ἡ συνδρομὴ τῆς ἀστυνομικῆς δυνάμεως στὶς ἐκτελεστὲς ἀποφάσεις τῶν ἁγιορειτικῶν Ἀρχῶν, κατόπιν διαταγῆς τοῦ ΠΔ.
Καθίσταται ἑπομένως ἀπολύτως σαφὲς ὅτι ἡ ἀστυνομικὴ παρουσία στὸ ΑΟ φέρει εἰδικὰ χαρακτηριστικὰ καὶ διακρίνεται ἀπολύτως αὐτῆς τῆς λοιπῆς Ἑλληνικῆς Ἐπικρατείας, ἐνῷ οἱ ἁρμοδιότητές της καθορίζονται ἀποκλειστικὰ ὑπὸ τοῦ ΝΔ τοῦ 1926, ἐντὸς τῶν ὁρίων ποὺ ὁρίζει ὁ ΚΧΑΟ. Ἡ πλέον σημαντικὴ πτυχὴ τῶν ἀστυνομικῶν ἁρμοδιοτήτων στὸ ΑΟ, ὅπως ἀποτυπώνεται στὰ ἀνωτέρω ἄρθρα τοῦ ΚΧΑΟ, εἶναι ὅτι οὐδεμία αὐτεπάγγελτη ἐνέργεια δύναται νὰ ἐκκινηθεῖ μονομερῶς ὑπὸ ἀστυνομικῶν ὀργάνων, κάτι ποὺ ἰσχύει ἐξίσου καὶ γιὰ τὸν ἄμεσο προϊστάμενο αὐτῆς, τὸν ΠΔ, παρὰ μόνον κατόπιν ἐντολῆς ἐκ τῶν ἁγιορειτικῶν ἀρχῶν τῶν Ἱερῶν Μονῶν, τῆς ΙΚ ἢ τῆς Ἱερᾶς Ἐπιστασίας.
Ἐπιπροσθέτως, στὸ ἄρθρο 37 τοῦ ΚΧΑΟ, καθίσταται σαφὴς ἡ κατόπιν ἐντολῆς τῆς Ἱερᾶς Ἐπιστασίας, ἀστυνομικὴ λειτουργία τῶν ὀργάνων αὐτῆς, τῶν σεϊμένιδων, σὲ ζητήματα ἐπιτήρησης τῆς τάξης καὶ τῆς μοναχικῆς κοσμιότητος στὶς Καρυές. Κατὰ τὸ ἄρθρο, ἡ Ἀστυνομία ἐπεμβαίνει ἀποκλειστικὰ καὶ μόνον σὲ περιπτώσεις ἀνάγκης, ὅποτε τῆς ζητᾶται ἐκ τῆς Ἱερᾶς Ἐπιστασίας, ἡ συνδρομή.
Ἂς σημειωθεῖ ὅτι, συμφώνως πρὸς τὴν ἁγιορειτικὴ ἔννομη τάξη, τὴν ὁρίζουσα τὴν πληρότητα τῶν ἐξουσιῶν τῶν ἁγιορειτικῶν ἀρχῶν (νομοθετικῆς, ἐκτελεστικῆς καὶ δικαστικῆς), ἡ Ἔκτακτος Εἰκοσαμελὴς Σύναξις τῶν 20 Ἱερῶν Μονῶν, τὸν Αὔγουστο τοῦ 1933 συνέταξε Κανονιστικὴ Διάταξη, ὑπὸ τὸν τίτλο, Περὶ Ὀργανισμοῦ τοῦ Ἁγιορειτικοῦ Ἀστυνομικοῦ Σώματος (Α΄ Συνεδρία τῆς Συνόδου ΙΔ΄/ 22.8.1933) ποὺ περιεῖχε 12 ἄρθρα, ὅπου διέτασσε τὴν ἐπανίδρυση τοῦ ἐνόπλου Ἁγιορειτικοῦ Ἀστυνομικοῦ Σώματος, πρὸς ἀποκατάσταση τῆς πληρότητας τῆς ἁγιορειτικῆς ἐξουσίας[2]. Πλήν, τὸ ΕΚ (διὰ τοῦ ἁρμοδίου Ὑπουργοῦ τῶν Ἐξωτερικῶν) παρανόμως καὶ ἄνευ ἀποχρῶντος λόγου, δὲν ἐπικύρωσε τὴν ΚΔ, ἀφήνοντας μόνη ἔνοπλη δύναμη διαφύλαξης τῆς τάξης, τὴν Ἑλληνικὴ Ἀστυνομία (εἰς τὸ ἑξῆς ΕΑ), ἀποδεικνύοντας τὴν πάγια καχυποψία του ἔναντι τοῦ ΑΟ. Στὴν εἰσέτι ἐκκρεμοῦσα πρὸς ἐπικύρωσιν, Κανονιστικὴ Διάταξη, ὑπενθυμιζόταν στὸ 1ης ἄρθρο, ἡ ἱστορικὴ ἀλήθεια ὅτι “Αἱ ἀπὸ ἀμνημονεύτων χρόνων ὑφιστάμεναι ἐν Ἁγίῳ Ὄρει τοπικαὶ Ἀστυνομικαὶ Ἀρχαί, ἀποτελοῦνται ἀπὸ τοὺς Σεϊμένιδες καὶ τοὺς Σερδάριδες”, ἐνῷ καθορίζονταν τὰ ὅρια τῶν καθηκόντων τῆς ὑπὸ ἐπανίδρυσιν ἁγιορειτικῆς ἀστυνομικῆς δυνάμεως (ἄρθρα 2–4), προβλεπόταν νὰ εἶναι ἔνοπλος, φέρουσα τὸν αὐτὸ ὁπλισμὸ τῆς κρατικῆς ἀστυνομίας (ἄρθρα 5–7), ἐνῷ τέλος, ρυθμίζονταν ζητήματα πειθαρχίας τῶν μελῶν της (ἄρθρα 10 καὶ 11). Ἡ δὲ σημασία τῆς ἐν λόγῳ, ἐκκρεμοῦς πρὸς ἐπικύρωσιν, Κανονιστικῆς Διατάξεως, ἔγκειται στὴν περιγραφὴ τοῦ εὔρους τῶν ἁρμοδιοτήτων τόσο τῆς ἁγιορειτικῆς ὅσο καὶ τῆς κρατικῆς ἀστυνομικῆς δυνάμεως.
Τὸ εὖρος τῶν ἁρμοδιοτήτων τῆς κρατικῆς Ἀστυνομικῆς παρουσίας στὸ ΑΟ, κινεῖται πάντα στὰ πλαίσια ποὺ ὁρίζουν οἱ διατάξεις τοῦ ἄρθρου 105 τοῦ Συντάγματος καὶ τῶν δεδομένων περιορισμῶν καὶ ἀπαγορεύσεων ποὺ εἰσαγάγουν ὁ ΚΧΑΟ καὶ οἱ Κανονιστικὲς Διατάξεις στὰ ἀμυντικά, πολιτικὰ καὶ κοινωνικὰ συνταγματικὰ δικαιώματα, ὅποτε καὶ καθίσταται σαφὴς ἡ μὴ ἐφαρμογὴ τμημάτων τοῦ Δικαίου (βλ. ἑνότητα 3.15 παρ. 5). Ὡς ἐκ τούτου, καὶ συμφώνως πρὸς τὸ ἄρθρο 7 τοῦ ΝΔ, τὸ ὁποῖο ὁρίζει ὅτι τὰ –πλὴν πταισμάτων– ἀδικήματα τοῦ “Κοινοῦ Ποινικοῦ Νόμου” ἔχουν ὡς ἁρμόδια τὰ “ἐν Θεσσαλονίκῃ Ποινικὰ Δικαστήρια”, τὰ τμήματα τοῦ Ποινικοῦ Κώδικα ποὺ ἔχουν ἐφαρμογὴ στὸ ΑΟ εἶναι τὰ ἐγκλήματα κατὰ τῆς Δημοσίας Τάξης, τὰ ἐγκλήματα κατὰ τῆς ζωῆς, τὰ ἐγκλήματα κατὰ τῆς σωματικῆς ἀκεραιότητας, τὰ ἐγκλήματα κατὰ τῆς ἰδιοκτησίας καὶ τέλος τὰ ἐγκλήματα κατὰ τῆς περιουσίας, πάντα ὑπὸ τὴν αἵρεσιν, ὅτι ὀφείλουν νὰ προσαρμόζονται στὰ δικαιώματα καὶ τὶς ὑποχρεώσεις ποὺ εἰσαγάγουν οἱ διατάξεις τοῦ ΚΧΑΟ.
συνεχίζεται στο Β μέρος
Ἐπιλεκτικὴ Βιβλιογραφία
Ἱερὰ Κοινότης τοῦ Ἁγίου Ὄρους. 1996. Τὸ Καθεστὼς τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἀθωνικὴ Νομοκανονικὴ Βιβλιοθήκη 1. Ἱερὰ Κοινότης τοῦ Ἁγίου Ὄρους.
Νικολακάκη, Δ. 2018. Αἱ Κανονιστικαὶ Διατάξεις τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἱερὰ Κοινότης Ἁγίου Ὄρους Ἄθω.
Σημειώσεις:
[1] in.gr.
[2] Νικολακάκη (2018) σσ.343-5.
[3] Νὰ σημειωθεῖ στὸ σημεῖο αὐτό, ἡ παντελὴς ἀπουσία στὴν εἰσαγωγὴ τοῦ Προεδρικοῦ Διατάγματος, στὸ σημεῖο ρητῆς παράθεσης τῶν παλαιοτέρων ἰσχυουσῶν διατάξεων, τῆς ὑποχρεωτικῆς ἀναφορᾶς στὸ ἄρθρο 105 τοῦ Συντάγματος καὶ τοῦ ΝΔ τοῦ 1926, ὅπως π.χ. συνέβη στὸν (ἐξ ἴσου προβληματικὸ ἐξ ἀπόψεως ἁγιορειτικοῦ αὐτοδιοικήτου) ἱδρυτικὸ νόμο 1198/1981 (ΦΕΚ Α΄238/1.9.1981) γιὰ τὸ “Κέντρον Διαφυλάξεως τῆς Ἁγιορειτικῆς Κληρονομίας” (ΚΕ.ΔΑ.Κ), ὅπου ρητὰ στὸ ἄρθρο 9 παρ. 6β, γίνεται ἡ ὑποχρεωτικὴ ἀναφορὰ στὸ ἄρθρο 105 τοῦ Συντάγματος καὶ τοῦ ΝΔ τοῦ 1926.
[4] Ἡ ἀναφορὰ στὸ ἄρθρο 105 θὰ ἀποδείκνυε ὅτι οἱ νέες διατάξεις περὶ τῆς Διεύθυνσης Ἀστυνόμευσης τοῦ ΑΟ, λαμβάνουν ὑπ’ ὄψιν τὶς ἰδιαιτερότητες τῆς περίπτωσης τοῦ ΑΟ, σχετικὰ μὲ τὴν ἑλληνικὴ ἔννομη τάξη, κάτι ποὺ θὰ σήμαινε ὅμως παράλληλα καὶ τὴν υἱοθέτηση περιορισμῶν, π.χ. στὸ ζήτημα τῆς στελέχωσης τῶν νέων ὑπηρεσιῶν (βλ. τὴν ἀπαγόρευση εἰσόδου γυναικῶν στὸ ΑΟ, ποὺ συνεπάγεται τὴν κατάλυση τῆς ἰσότητας ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν στὴν ΕΑ).
[5] Συμφώνως πρὸς τὸ ἄρθρο 4 τοῦ Προεδρικοῦ Διατάγματος 75/2020.
[6] Ἱερὰ Κοινότης τοῦ Ἁγίου Ὄρους (1996) σ. 16.
Ορθόδοξος Τύπος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου