3 Ιουνίου 2021

Όταν απαγόρευαν το κρέμασμα της πατροπαράδοτης μπουγάδας

Ασπρόρουχα απλωμένα μπροστά από τον Ναό της Αγίας Αικατερίνης στην Πλάκα, τέλη 19ου αιώνα.
 
Οι πατροπαράδοτες μπουγάδες, τα απλωμένα ασπρόρουχα, μπήκαν στο στόχαστρο της Αστυνομίας στις αρχές της δεκαετίας 1930. Ήταν περίοδος που λαμβανόταν μακρά σειρά μέτρων για την προστασία της εικόνας και της λειτουργίας της πόλης, κυρίως για τουριστικούς σκοπούς. Μεταξύ άλλων λοιπόν εκδόθηκε αστυνομική διάταξη, η οποία απαγόρευε ρητώς το άπλωμα ασπρορούχων στα δένδρα και τα σύρματα των δρόμων, στα απερίφρακτα οικόπεδα και γήπεδα αλλά και στα μπαλκόνια και τα παράθυρα που έβλεπαν στους δρόμους! Όπως ήταν φυσικό, μια τέτοια διάταξη προκάλεσε αναστάτωση. Ιδιαίτερα στις γειτονιές. Τα πλυμένα και όχι τα άπλυτα που ανέμιζαν θριαμβευτικά κρεμασμένα στην ταράτσα, στο δρόμο ή στην αυλή ήταν αναπόσπαστο μέρος της εικόνας και της πραγματικότητάς τους.
 
Η αστυνομική διάταξη έθετε και όρια στις περιοχές που απαγορευόταν πλέον ο θριαμβευτικός… σημαιοστολισμός του αθηναϊκού σπιτιού. «Απαγορεύομεν το άπλωμα ασπρορούχων εντός της ζώνης της σχηματιζομένης εκ των οδών Αλεξάνδρας, Πατησίων, Κυψέλης, Αγίου Μελετίου, Κωνσταντινουπόλεως, Ιεράς Οδού, Δημοφώντος, Φλυέων (:σήμερα Πουλοπούλου), Αποστόλου Παύλου, Μισαραλιώτου, Πετμεζά, ρεύματος Ιλισσού (:σήμερα βασιλέως Κωνσταντίνου), Λαμψάκου Κηφισίας και Αλεξάνδρας» ανέφερε η διάταξη. Δηλαδή στην πραγματικότητα απαγορευόταν πλέον το άπλωμα σε όλη την Αθήνα. Άφηνε απ’ έξω ελάχιστες και ακόμη όχι πυκνοκατοικημένες περιοχές, όπως τα Κάτω Πετράλωνα, τον Νέο Κόσμο κ.ά.  
 
Διατηρούσε, όμως, το δικαίωμα για τον εαυτό της η Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών να επεκτείνει το μέτρο και στους δρόμους που δεν είχε συμπεριλάβει. «Επαφίεται ημίν το δικαίωμα όπως δι’ αποφάσεων ημών επεκτείνωμεν το μέτρον της απαγορεύσεως και επί της εκτός της ημετέρας ζώνης οδών και πλατειών της δικαιοδοσίας ημών», ανέφερε χαρακτηριστικά η διάταξη. «Και που θα απλώνουμε τα ρούχα μας;», ήταν το αυτονόητο ερώτημα των νοικοκυρών, το οποίο προβαλλόταν από τις εφημερίδες. Ήταν δύσκολο για τις γυναίκες του λαού να φανταστούν πως ο αστυφύλακας θα τις τιμωρούσε για χάρη της μπουγάδας τους.  
 
Οπότε η είδηση εξήψε τα πνεύματα στις γειτονιές. Ο καλύτερος εκφραστής τους υπήρξε ο ευθυμογράφος Δ. Ψαθάς. Δεν ήταν απλή και πεζή υπόθεση το άπλωμα της μπουγάδας. Το σύρμα του κρεμάσματος των ρούχων ήταν και το σήμα κατατεθέν του κάθε νοικοκυριού. Από εκεί μάθαινε η γειτονιά πως το σπίτι είχε μεταξωτά, περίτεχνα σεντόνια, μαντήλια, πουκάμισα, νυφικές φορεσιές και γαμπριάτικα κουστούμια. Ήταν θριαμβική κίνηση το ανέβασμα στην καρέκλα με τα πόδια γυμνά και πατώντας στις μύτες με τα χέρια απλωμένα στο σύρμα. Και το κρέμασμα στο μπαλκόνι ή στο δρόμο λειτουργούσε ως δημόσια εξομολόγηση. Εξάλλου, συζητιόταν και το «δείξε μου τα εσώρουχά σου να σου πω ποιος είσαι…»!  
 
Η αθηναϊκή μικροϊστορία καταγράφει και μνημειώδεις καβγάδες για τις μπουγάδες και το άπλωμα. Όπως της κυρά Πανωραίας στην οδό Αγίου Μάρκου 10, στο κέντρο της πόλης. Ούτε λίγο ούτε πολύ, το 1924, ο κουρέας Κ. Φακόπουλος με τη σύζυγό του Πανωραία τραυμάτισαν με φαλτσέτα τον Εμμ. Λαμπιάδη, ο οποίος έμενε στην ίδια αυλή. Ισχυρίζονταν πως από φθόνο τους χαλούσε τη σκάφη και τους έκοβε τα σχοινιά! Είδαν κι έπαθαν οι άνδρες του Β’ Αστυνομικού Τμήματος να δώσουν τέλος στον πόλεμο της μπουγάδας, που είχε και θύματα.  
 
Στις… ταράτσες τα ασπρόρουχα  
 
Πάντως, αφού η διάταξη είχε ιδιαίτερη σημασία για τον τουρισμό, δόθηκε έμφαση στην περιφέρεια της Ακρόπολης. «Απαγορεύομεν το άπλωμα εις άπαντας τους αρχαιολογικούς τόπους ως και επί των κιγκλιδωμάτων και περιφραγμάτων αυτών», ανέφερε ακόμη η διάταξη. Από τότε τα σπιτάκια των Αναφιώτικων άρχισαν να χάνουν μία από τις γραφικότητές τους που ήταν τα ασπρόρουχα τα οποία κυμάτιζαν στις ταράτσες. Τα αποτελέσματα δεν ήταν πλούσια αφού οι νοικοκυρές επέμεναν, επί πολλές δεκαετίες ακόμη, να απλώνουν τις μπουγάδες τους στην κοινή θέα.
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 10:00 π.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.