24 Ιουνίου 2021

Κερύνεια 1974: Η καταδικασμένη αντεπίθεση

Τα τουρκικά πλοία προσεγγίζουν τις κυπριακές ακτές, 20 Ιουλίου 1974, Φωτογραφία από το αρχείο του τουρκικού στρατού 
 
Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΚΑΡΥΚΑ
 
Η μάχη της Κύπρου το 1974 κρίθηκε στο διήμερο 20-22 Ιουλίου, όταν οι ελληνικές δυνάμεις απέτυχαν να εξαλείψουν το τουρκικό προγεφύρωμα στην ακτή Πεντεμίλι της Κερύνειας. Η αποτυχία αυτή ήταν συνάρτηση πολλών παραγόντων, αλλά βασικά είχε να κάνει με την ανεπάρκεια των διατιθέμενων για τον σκοπό μέσων. Βασικός πρωταγωνιστής στην προσπάθεια αυτή υπήρξε το 286 Μηχανοκίνητο Τάγμα Πεζικού (ΜΚΤΠ).  
 
Το Μηχανοκίνητο Τάγμα συγκροτήθηκε το 1965. Εφοδιάστηκε με ελαφρά θωρακισμένα, τροχοφόρα οχήματα BTR σοβιετικής κατασκευής. Το τάγμα συγκροτήθηκε με τρείς μηχανοκίνητους λόχους τυφεκιοφόρων, έναν λόχο υποστήριξης (βαρέων όπλων) και έναν λόχο διοίκησης. Ο λόχος υποστήριξης διέθετε διμοιρία όλμων (τέσσερις σωλήνες των 81 χιλιοστών), αντιαρματική διμοιρία με έξι Πυροβόλα Άνευ Οπισθοδρομίσεως (ΠΑΟ) των 106 χλστ. και Πυροβόλα Άνευ Οπισθοδρομίσεως των 57 χλστ. Το 1973 ο λόχος υποστήριξης διαλύθηκε.  
 
Το τάγμα διέθετε παλαιό οπλισμό και ήταν υπό-επανδρωμένο. Οι άνδρες έφεραν βρετανικά επαναληπτικά τυφέκια Lee-Enfield Mk.4 του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και παλιά υποπολυβόλα Sten. Οι λόχοι δεν διέθεταν πολυβόλα, εκτός αυτών που ήταν τοποθετημένα στα οχήματα BTR. 
 
Κάθε διμοιρία διέθετε ένα οπλοπολυβόλο Bren και έναν όλμο των 60 χλστ. Κάθε λόχος διέθετε διμοιρία βαρέων όπλων με τρεις όλμους των 81 χλστ. ένα Πυροβόλο Άνευ Οπισθοδρομίσεως των 57 χλστ. και παλιά γερμανικά πολυβόλα MG 42 του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, των 7,92 χλστ.  
 
Οργάνωση… αλά ελληνικά  
 
Ο εφοδιασμός του τάγματος με πυρομαχικά αποτελούσε εφιάλτη για τον υπεύθυνο αξιωματικό, αφού όφειλε να τηρεί απόθεμα για τα σοβιετικά πολυβόλα SGMB Goryonov των 7,62χλστ που υπήρχαν στα 19 οχήματα ΒTR-152 V1 που διέθετε το τάγμα, απόθεμα φυσιγγίων των 7,92 χιλιοστών για τα γερμανικά πολυβόλα, των 0.303 χιλιοστών για τα τυφέκια Lee- Enfield και τα οπλοπολυβόλα Bren και των εννέα χλστ. για τα υποπολυβόλα Sten. Επίσης όφειλε να τηρεί απόθεμα για τα δύο είδη όλμων. Και όλα αυτά για μια μονάδα 300 ανδρών.  
 
Κάθε λόχος τυφεκιοφόρων διέθετε έξι οχήματα BTR-152. Τα σοβιετικά αυτά οχήματα δεν ήταν παρά τροχοφόρα οχήματα αναγνώρισης, ανοικτά στο άνω τμήμα τους. Είχαν αγοραστεί το 1965 και λόγω έλλειψης ανταλλακτικών, το 1974, η κατάστασή τους δεν ήταν καλή. Χάρη στις προσπάθειες του διοικητή του, αντισυνταγματάρχη Γεωργίου Μπούτου και στο φιλότιμο των ανδρών, κατέστη δυνατή η αξιοποίηση όλων των οχημάτων του τάγματος, στην κρίσιμη μέρα.  
 
Κινούμενο προς το τουρκικό προγεφύρωμα, στις 20 Ιουλίου 1974, το τάγμα δέχτηκε επίθεση από την τουρκική αεροπορία και αποδεκατίστηκε. Τελικά έφτασαν έναντι του τουρκικού προγεφυρώματος στην Κερύνεια μόλις έξι οχήματα με 100 περίπου άνδρες. Εκεί ενώθηκαν με 40 άνδρες, που είχαν απομείνει υπό τα όπλα, του 316 Τάγματος Εθνοφυλακής και 46 άνδρες του 281 Τάγματος Πεζικού. Οι δυνάμεις αυτές σχημάτισαν συγκρότημα, υπό τον αντισυνταγματάρχη Μπούφα, ο οποίος διατάχθηκε να αντεπιτεθεί κατά των Τούρκων και να τους ρίξει στη θάλασσα, αν και διέθετε λιγότερους από 200 άνδρες!  
 
Κερύνεια  
 
Ήταν προφανές ότι η αποστολή αυτή δεν είχε καμία πιθανότητα επιτυχίας. Παρόλα αυτά, αξιωματικοί και στρατιώτες την ανέλαβαν. Αυτό ήταν και το μεγαλείο της, ότι δηλαδή βρέθηκαν 200 “τρελοί” Έλληνες να την εκτελέσουν. Η αντεπίθεση θα εκτελούνταν επί δύο, συγκλίνουσες κατευθύνσεις. Βόρεια θα ενεργούσε το 286 και νότια το 281, με σκοπό να ενωθούν στην ακτή Πεντεμίλι.  
 
Το 286 κινήθηκε με ένα BTR-152 ως εμπροσθοφυλακή, το οποίο υποστήριζαν τα ΠΑΟ των 106 χλστ. Πίσω ακολουθούσαν τα υπόλοιπα BTR-152. O θόρυβος των κινητήρων των οχημάτων συνέγειρε τους Τούρκους, οι οποίοι άρχισαν να βάλλουν με κάθε διαθέσιμο όπλο, στα τυφλά. Οι τουρκικές τροχιοδεικτικές βολίδες καταδείκνυαν και τις θέσεις των τουρκικών όπλων, τα οποία ανέλαβαν να σιγήσουν τα ελληνικά Πυροβόλα Άνευ Οπισθοδρομίσεως.  
 
Οι ελληνικές δυνάμεις προωθήθηκαν ικανοποιητικά στον τομέα του 286. Το προπορευόμενο BTR-152 μάλιστα κατάφερε να περάσει πίσω από τις τουρκικές γραμμές, αλλά υποχρεώθηκε να υποχωρήσει για να μην αποκοπεί. Στον τομέα επίθεσης του 281 αντίθετα η κατάσταση ήταν πιο δύσκολη. Το τάγμα υποχρεώθηκε να προχωρήσει χωρίς υποστήριξη, δεχόμενο πυρά στα πλευρά του. Παρόλα αυτά πέτυχε να ενωθεί με το 286. Ένα ακόμα άλμα και η τύχη της Κύπρου θα ήταν διαφορετική. Όλα όμως τελείωσαν εκεί.  
 
Ένα από τα “αρχαία” σοβιετικά άρματα Τ-34/85 του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που αγοράστηκαν για να ενισχύσουν… την Εθνική Φρουρά της Κύπρου.  
 
Λογική αποτυχία  
 
Η επίθεση σταμάτησε περί τις 04.00 όταν κατέστη εμφανές ότι δεν μπορούσε να επιτύχει. Τα ελάχιστα ελληνικά στρατεύματα είχαν εξαντληθεί, 200 άνδρες! Αν υπήρχε ένα πλήρες τάγμα στη διάθεση του Συγκροτήματος Μπούφα, τα πράγματα θα ήταν εντελώς διαφορετικά. Το αναμενόμενο στην περιοχή 366 Τάγμα Εθνοφυλακής δεν έφτασε ποτέ στην Κερύνεια. 
 
Μετά την αποτυχία της νυκτερινής αντεπίθεσης, νωρίς το απόγευμα της 21ης Ιουλίου, αποφασίστηκε η εκτέλεση νέας αντεπίθεσης, με σκοπό τουλάχιστον την αγκίστρωση των τουρκικών δυνάμεων στα χείλη του επιτευχθέντος προγεφυρώματος.  
 
H εκτέλεση επίθεσης στο φως της μέρας, υπό τα πυρά των τουρκικών αντιτορπιλικών και υπό την απόλυτη υπεροχή της τουρκικής αεροπορίας ισοδυναμούσε με αυτοκτονία. Παρόλα αυτά εκτελέστηκε! Αυτή τη φορά το 286 σήκωσε το βάρος του αγώνα, καθώς το 281 είχε σχεδόν εξολοκλήρου διαλυθεί, μετά τις απώλειες που είχε υποστεί στη νυκτερινή επίθεση. Η επιθετική δύναμη του 286 κινήθηκε σε δύο φάλαγγες με τους υπολοχαγούς Συλλιγάρδο και Φαντίδη επικεφαλής, αντίστοιχα, υποστηριζόμενες από την ακαταπόνητη διμοιρία των ΠΑΟ του ήρωα ανθυπολοχαγού Γεώργιου Κάλβαρη, ο οποίος αν και τραυματίας από το πρωί της προηγούμενης μέρας, παρέμεινε δίπλα στους άνδρες του.  
 
Η επίθεση εξελίχθηκε άσχημα εξ αρχής. Τα κατευθυνόμενα αντιαρματικά βλήματα των Τούρκων άρχισαν να πλήττουν τα ΒTR-152. Μέσα σε μια κόλαση βλημάτων το 286 προσπάθησε να κινηθεί, αλλά δεν το κατόρθωσε. 
 
Εξάλλου οι Τούρκοι είχαν ήδη ενισχύσει τις δυνάμεις τους στο προγεφύρωμα και εκτέλεσαν με την σειρά τους αντεπίθεση. Οι ελάχιστες ελληνικές δυνάμεις δεν μπορούσαν να τους συγκρατήσουν. Σύντομα το μέτωπο έσπασε και οι Τούρκοι βρέθηκαν στα νώτα του 286, κυριεύοντας και τον σταθμό διοίκησης του αντισυνταγματάρχη Μπούφα. Η μάχη της Κερύνειας είχε χαθεί.  
 
Νεκρός εθνοφρουρός



Share

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.