– Γιὰ λόγους ὑγιεινῆς; Ἀκοῦς κουβέντα! Δὲν ντρέπονται ποῦ τὸ λένε; Ὅλη τὴν ἀτμόσφαιρα τὴν ἔχουν μολύνει, τὰ ὀστᾶ τούς πείραξαν; Τὰ ὀστᾶ στὸ κάτω-κάτω εἶναι καὶ πλυμένα! Καὶ γιὰ ἐξοικονόμηση χώρου; Ὁλόκληρη Ἑλλάδα μὲ τόσα ρουμάνια καὶ δὲν βρίσκουν χῶρο; Ἔβαλα τὶς φωνές σὲ ἕναν καθηγητή τοῦ Πανεπιστημίου γι' αὐτὸ τὸ θέμα. Πῶς γιὰ τὰ σκουπίδια βρίσκουν τόσο τόπο καὶ γιὰ τὰ ὀστᾶ ποῦ εἶναι ἱερά δὲν βρίσκουν; Χάθηκε ὁ τόπος; Καὶ πόσα ὀστᾶ Ἁγίων μπορεῖ νὰ εἶναι ἀνάμεσα σ' αὐτά! Τὸ σκέφτονται αὐτό;
Στὴν Εὐρώπη καῖνε τούς νεκρούς, ὄχι γιατί δὲν ὑπάρχει χῶρος νὰ τούς θάψουν, ἀλλὰ γιατί τὸ θεωροῦν πρόοδο. Δὲν ἀνοίγουν κανένα δάσος, γιὰ νὰ κάνουν χῶρο, ἀλλὰ καῖνε τούς νεκρούς, τούς κάνουν σκόνη, γιὰ νὰ ἀνοίξουν χῶρο... Βάζουν τὴν σκόνη σὲ ἕνα τόσο δά κουτάκι γιὰ περισσότερη εὐκολία καὶ αὐτὸ τὸ θεωροῦν πρόοδο. Τούς καῖνε τους νεκρούς, γιατί θέλουν οἱ μηδενιστές νὰ τὰ διαλύσουν ὅλα, ἀκόμα καὶ τὸν ἄνθρωπο. Νὰ μή μείνη τίποτε ποὺ νὰ θυμίζη στούς ἀνθρώπους τούς γονεῖς, τούς παπποῦδες, τὴν ζωή τῶν προγόνων τους. Νὰ ξεκόψουν τούς ἀνθρώπους ἀπὸ τὴν παράδοσή τους. Νὰ τούς κάνουν νὰ ξεχάσουν τὴν ἄλλη ζωή καὶ νὰ τούς δέσουν σ' αὐτή.
– Λένε ὅμως, Γέροντα, ὅτι ἔχει δημιουργηθῆ θέμα σὲ ὁρισμένους Δήμους τῆς Ἀθήνας γιὰ τὸ ποῦ θὰ θάβουν τούς νεκρούς.
– Τόσος τόπος ὑπάρχει! Χάθηκε λίγο μέρος; Ἕνα σωρό ἐκτάσεις ὑπάρχουν ἔξω ἀπὸ τὴν Ἀθήνα καὶ εἶναι τοῦ Δημοσίου. Ἐγώ ξέρω μεγάλους ποὺ ἔχουν ἕνα σωρό ἐκτάσεις ἐκεῖ πέρα. Δὲν μποροῦν νὰ κάνουν ἐκεῖ ἕνα νεκροταφεῖο; Καὶ μετά οἱ περισσότεροι εἶναι ἀπὸ τὶς ἐπαρχίες. Γιατί δὲν τούς πάνε στὸν τόπο τους; Νὰ πᾶνε νὰ τὸν θάψουν τὸν καθένα στὸν τόπο του. Ἐκεῖ δὲν θὰ ἔχουν καὶ ἔξοδα πολλά, μόνο γιὰ τὴν μεταφορά. Νὰ ποῦνε ὅτι ὅσοι εἶναι ἀπὸ τὶς ἐπαρχίες καὶ ἦλθαν τώρα τελευταία στὴν Ἀθήνα, ὅταν πεθαίνουν, νὰ θάβωνται στὴν ἐπαρχία. Καὶ εἶναι καὶ καλύτερα. Γι' αὐτούς ποὺ εἶναι τρεῖς γενεές στὴν Ἀθήνα, νὰ βροῦν μία λύση ἐκεῖ. Ὕστερα, μετά τὴν ἐκταφή νὰ κάνουν λάκκους πιὸ βαθεῖς καὶ ἐκεῖ νὰ βάζουν τὰ ὀστᾶ. Δύσκολο εἶναι; Ἐδῶ κατεβαίνουν τόσο βαθιά μέσα στὴν γῆ, γιὰ νὰ βγάλουν πετροκάρβουνα. Ἄς κάνουν γιὰ τὰ ὀστᾶ μία μεγάλη δεξαμενή καὶ νὰ τὰ ἔχουν ὅλα μαζεμένα.
Ἔλειψε τελείως ὁ σεβασμός. Καὶ βλέπεις τώρα τί γίνεται! Πετᾶνε καὶ τούς γονεῖς στὰ γηροκομεῖα. Παλιά καὶ τὰ βόδια ἀκόμη τὰ γηροκομοῦσαν, δὲν τὰ ἔσφαζαν, γιατί ἔλεγαν: «Φάγαμε ψωμί ἀπὸ αὐτά».
Καὶ τί σεβασμό εἶχαν στούς νεκρούς! Θυμᾶμαι μὲ τί κίνδυνο πηγαίναμε νὰ τούς θάψουμε στὸν πόλεμο! Καλά, ὁ παπάς ἦταν ὑποχρεωμένος νὰ πάη, ἀλλὰ καὶ αὐτοί ποὺ τούς μετέφεραν μέσα στὰ χιόνια, μέσα στὴν παγωνιά, καὶ ἀπὸ πάνω νὰ πέφτουν ριπές συνέχεια! Τὸ 1945, στὸν ἀνταρτοπόλεμο, πρίν πάω στρατιώτης, μὲ τὸν νεωκόρο κουβαλοῦσα τούς νεκρούς. Μπροστὰ πήγαινε μὲ τὸ θυμιατό ὁ παπάς. Μόλις σφύριζε βλῆμα, πέφταμε κάτω. Ἄντε μετά νὰ σηκωθοῦμε. Μόλις ἀκούγαμε ἄλλο, πέφταμε πάλι κάτω. Ἀργότερα στὸν στρατό, στὸν πόλεμο, ξυπόλυτοι ἤμασταν μέσα στὰ χιόνια καὶ μᾶς εἶπαν νὰ πᾶμε νὰ πάρουμε, ἄν θέλουμε, ἀρβύλες ἀπὸ τούς νεκρούς. Κανένας δὲν κουνήθηκε. Ἄχ, πᾶνε ἐκεῖνα τὰ καλά τὰ χρόνια!
Τὸ κακό εἶναι ὅτι δὲν φωνάζουν μερικοί ποὺ ἔχουν κάποια θέση, ἀλλὰ συμφωνοῦν. Ἡ Ἐκκλησία, ἀπὸ τὴν στιγμή ποὺ παρουσιάστηκε αὐτὸ τὸ πρόβλημα, πρέπει νὰ πάρη θέση, γιὰ νὰ λυθῆ. Γιατί ἔτσι ἀφήνει στούς κοσμικούς νὰ χειρίζωνται πνευματικά θέματα καὶ νὰ λένε ὅ,τι θέλουν. Εἶναι ἀσέβεια αὐτό. Πῶς νὰ ἔχη τὴν εὐλογία ἀπὸ τὸν Θεό ὁ κόσμος σήμερα; Ά, χαμένα πράγματα! Πᾶνε σιγά-σιγὰ τὸν ἄνθρωπο νὰ τὸν ἐξευτελίσουν. Ἄχ, γι' αὐτὸ θὰ βρεθῆ πολύς τόπος τώρα!... Θὰ βρεθῆ πάρα πολύς τόπος...
Ἀπὸ τὸ βιβλίο Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου ΛΟΓΟΙ Α' «Μὲ πόνο καὶ ἀγάπη γιὰ τὸν σύγχρονο ἄνθρωπο»
3 σχόλια:
Στην αρχαία Ελλάδα έφταναν ως τη θανάτωση για όσους επεδείκνυαν ασέβεια προς τους νεκρούς. Οι Αθηναίοι, μάλιστα, δεν δίστασαν να εκτελέσουν τους Στρατηγούς τους, επειδή τόλμησαν -όχι να βεβηλώσουν, αλλά-να μην περιμαζέψουν τους πεσόντες στη ναυμαχία των Αργινουσών (Ξενοφών, «Ελληνικά») και εν σώματι να τους θάψουν... όχι να τους κάψουν, προτάσσοντας την ανάγκη της νίκης. Και παρότι έτσι έσωσαν την πόλη, δεν τους συγχωρέθηκε, ούτε θεωρήθηκε ελαφρυντικό…
Ένα από τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού ήταν η τιμή και ο σεβασμός που είχαν οι Έλληνες προγονοί μας στους νεκρούς τους.
Η ταφή, όχι το κάψιμο των νεκρών και ο σεβασμός προς αυτούς ήταν θείος νόμος. Η Αντιγόνη στο ομώνυμο δράμα του Σοφοκλή, είναι έτοιμη να θυσιάσει τον εαυτό της παρά να αφήσει άταφο τον αδελφό της.
Αγώνα σκληρό διεξάγει γύρω από τον νεκρό Πάτροκλο, ο Μενέλαος και οι άλλοι σύντρφοί του προκειμένου να πάρουν το λείψανό του.
Ο γερο-Πρίαμος βασιλιάς της Τροίας ταπεινώνεται και ζητεί τον νεκρό γιό του, Έκτορα, προκειμένου να τον κηδεύσει.
Πολεμική εκεχειρία για την ταφή των νεκρών ήταν ζήτημα που πάντα γινόταν δεκτό και απαραβίαστο.
Αποστροφή προς το σώμα παρατηρείται στις ανατολικές θρησκείες και την ειδωλολατρία. Για την Εκκλησία το ανθρώπινο σώμα είναι ναός του Αγίου Πνεύματος˙ είναι η ζωντανή Εκκλησία, μέσα στην οποία καλείται να λατρεύσει ο άνθρωπος τον Θεό. Και οι άγιοι που λάτρευσαν αληθινά τον Θεό, θεμελιώνουν με τα λείψανά τους τις κτιστές Εκκλησίες, όπου λειτουργούνται οι πιστοί. Γι’ αυτό η Εκκλησία τιμά τα λείψανα των άγιων και τα διατηρεί ως πολύτιμους θησαυρούς.
Όπου το νεκρό σώμα θεωρείται ως λείψανο, ως σεβαστό δηλαδή κατάλοιπο της ανθρώπινης υπάρξεως, είναι φυσικό να τιμάται. Εκεί και η ταφή ή στη συνέχεια η διατήρηση των οστών είναι ιερή. Άλλωστε γνωρίζουμε σήμερα ότι και τα ξερά οστά διατηρούν ζωντανή τη βιολογική ταυτότητα του νεκρού, όχι όμως η στάχτη.
Α.
Πολύ ωραίο το άρθρο όπως και το σχόλιο:
Μας λέει ο Άγιος Παΐσιος:
Καὶ τί σεβασμό εἶχαν στούς νεκρούς! Θυμᾶμαι μὲ τί κίνδυνο πηγαίναμε νὰ τούς θάψουμε στὸν πόλεμο!
Διαβάζουμε και στο σχόλιο:
Ο γερο-Πρίαμος βασιλιάς της Τροίας ταπεινώνεται και ζητεί τον νεκρό γιό του, Έκτορα, προκειμένου να τον κηδεύσει.
Ας το δούμε πιο αναλυτικά αυτό:
Ο Πάτροκλος ήταν παιδικός φίλος του Αχιλλέα, ο οποίος εκδικήθηκε τον θάνατό του σκοτώνοντας τον Έκτορα σε μονομαχία. Ύστερα, θολωμένος από θυμό και θλίψη ατίμασε το σώμα του σκοτωμένου Πρίγκιπα σέρνοντάς το στο στρατόπεδο πίσω από το άρμα του.
Αυτή η ασέβεια σε νεκρό, και μάλιστα σε πολεμιστή και Πρίγκιπα, εξέπληξε όχι μόνο τους Τρώες, αλλά και τους Αχαιούς.
Αλλά ποιος μπορούσε να τα βάλει με τον Αχιλλέα;
Όλοι έτρεμαν μπροστά στον οξύθυμο και πεισματάρη ημίθεο.
Όλοι, εκτός από εκείνον που δεν είχε πια τίποτα να χάσει!
Στην περίπτωση του Έκτορα δεν είχε ν’ αντιμετωπίσει μόνο τη θλίψη για τον χαμό του διαδόχου του, αλλά και τον πόνο που του προκαλούσε η ατίμωση του νεκρού του σώματος.
Ο Έκτωρ παρέμενε άταφος έξω από τη σκηνή του Αχιλλέα και ο Πρίαμος αποφάσισε να πάει ο ίδιος στον Αχιλλέα και να ζητήσει τον νεκρό του γιο προσφέροντας λύτρα.
Ο ηλικιωμένος και βασανισμένος Πρίαμος γονατίζει μπροστά στον φονιά του παιδιού του, ακουμπά τα γόνατά του και του φιλά τα χέρια.
Αυτό ήταν το εθιμοτυπικό της ικεσίας εκείνη την εποχή.
Ο Αχιλλέας τα’ χασε!
Οι υπόλοιποι που βρίσκονταν εκεί κοιτούσαν ο ένας τον άλλον με έκπληξη. Ο Πρίαμος παραμένει προσηλωμένος στον σκοπό του. Κοιτάζει τον Αχιλλέα και του λέει:
«Δείξε σεβασμό στους θεούς, Αχιλλέα, και έλεος σε μένα, καθώς θυμάσαι τον πατέρα σου. Σε μένα, τον πιο αξιοθρήνητο των ανθρώπων της γης, που φέρνω στο στόμα μου το χέρι εκείνου που σκότωσε το παιδί μου.»
Κι ενώ εκείνος γονατιστός σπαράζει με λυγμούς θρηνώντας το παιδί του, ο Αχιλλέας απομακρύνει απαλά το χέρι του γέροντα από τα γόνατά του και αφήνεται στον δικό του θρήνο.
«Στ’ αλήθεια δύσμοιρε, πόσες συμφορές δεν σε βρήκαν. Πώς βρήκες δύναμη στ’ αλήθεια να έρθεις μόνος και να σταθείς μπροστά στα μάτια εκείνου που τόσους γιους σου έχω σκοτώσει;
Σίδερο η καρδιά σου! Έλα όμως, κάτσε εδώ στον θρόνο, ν’ αφήσουμε τους πόνους μας να καταλαγιάσουν κι ας είμαστε πικραμένοι. Τίποτα με τον θρήνο δεν γίνεται!
Βάστα γερά όμως και μην σπαράζεις στην καρδιά σου, πριν πάθεις άλλο κακό. Διότι σε τίποτα δεν θα σε ωφελήσει η λύπη για τον γιο σου. Δεν πρόκειται να τον αναστήσεις», παρηγορεί ο Αχιλλέας τον νέο του φίλο δίνει εντολή στους υπηρέτες του να πλύνουν το σώμα του Έκτορα και να το φροντίσουν όπως πρέπει.
Υπόσχεται ανακωχή έντεκα ημερών, ώστε να κηδευτεί ο νεκρός όπως πρέπει. Ύστερα ολοκληρώνεται η συναλλαγή σύμφωνα με το εθιμοτυπικό της εποχής, δηλαδή με την καταβολή λύτρων.
Με τον τρόπο αυτό, ο ικέτης διατηρεί την αξιοπρέπειά του, καθώς εξαγοράζει τον γιο του και δεν του δίνεται ως ελεημοσύνη.
. Ο Αχιλλέας προσκαλεί τον Πρίαμο να δειπνήσουν μαζί. Έτσι, όπως κάποτε δειπνούσε με τον Πάτροκλο. Και καθώς δειπνούν, ο Όμηρος ανοίγει ένα παράθυρο στις γαληνεμένες ψυχές δύο εχθρών, που απολαμβάνουν μία ιερή στιγμή φιλίας.
Φως στο σκοτάδι
«… και ο Πρίαμος θαύμαζε τον Αχιλλέα. Πόσο σπουδαίος και όμορφος, ίδιος θεός! Αλλά και ο Αχιλλέας κοιτούσε με θαυμασμό τον Πρίαμο, που είχε όψη ευγενική και μιλούσε τόσο όμορφα!»
Αυτόν τον σεβασμό είχαν οι Αρχαίοι ημών πρόγονοι για τους νεκρούς τους, που δεν είχαν γνωρίσει ακόμα τον Αληθινό Θεό.
Και εμείς σήμερα που γνωρίζουμε τον Αληθινό Θεό δεν τους ομοιάζουμε ούτε στο δαχτυλάκι τους.
Δυστυχία μας ή καλύτερα ξεπεσμός και κατάντια, αυτό θέλουν να μας επιφέρουν οι αντίχριστοι.
Θα τους ακούσουμε;
Με τον κορωνιό έπεσαν όλες οι μάσκες!
Είδαμε την ευσέβεια, τον σεβασμό και την τιμή που είχαν οι Αρχαίοι ημών πρόγονοι με τους νεκρούς τους.
Είδαμε και την απανθρωπιά και την ξεφτίλα τα χρόνια του εγκλεισμού.
Βάζανε τους νεκρούς μέσα σε μαύρες σακούλες σφραγισμένες λες και ήταν τοξικά απόβλητα.
Τους δίνανε στα προσφιλή τους πρόσωπα λες και ήταν σακούλες απορριμάτων.
Το σώμα μας είναι ναός του Αγίου Πνεύματος.
Οπότε ο διάβολος λυσσάει και αφρίζει ακόμα και νεκρό όταν είναι το σώμα μας, ακόμα και τότε θέλει να το ξεφτιλίσει.
Θα του ξανακάνουμε την χάρη;
Υπήρχαν και φορές που και οι Αρχαίοι ημών πρόγονοι που καίγανε τους νεκρούς τους, αλλά για τελείως διαφορετικούς σκοπούς.
Ο πρώτος και κύριος λόγος ήταν όταν βρισκόταν μακριά από την Πατρίδα τους, ήταν αδύνατον να μεταφέρουν το νεκρό πίσω γιατί με τα μέσα που υπήρχαν τότε χρειαζόντουσαν μήνες και όποτε θα μύριζε.
Δεύτερον αν τον θάβανε σε εκείνο το μέρος και οι ίδιοι γύριζαν πίσω, υπήρχε ο φόβος να βρούνε οι εχθροί το νεκρό και να τον διασύρουν.
Και η καύση που κάνανε τότε, ήταν καμία σχέση με την σημερινή που εννοούν.
Τότε το καίγανε ίσα-ίσα για να αποσυνδεθεί κάπως το σώμα τα οστά μένανε ανέπαφα και το μεταφέρανε πίσω, και όχι για να το κάνουν στάχτη!
Ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι μόνο δύο πτώματα ταριχεύθηκαν, όταν τα επέστρεψαν στην Πατρίδα (σ.σ. Μακεδονία): ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Ηφαιστίωνας.
Και θα κλείσω με αυτό που είναι συνέχεια από το προηγούμενο διήγημα:
Ο Αχιλλέας γνώριζε πως αν πήγαινε στην Τροία να πολεμήσει, δεν θα επέστρεφε ποτέ.
Η μητέρα του τον είχε προειδοποιήσει γι’ αυτό και προσπάθησε να τον κρύψει.
Ο Αχιλλέας όμως προτιμούσε να πεθάνει νέος, αλλά δοξασμένος παρά να ζήσει άσημος ως τα βαθειά του γεράματα.
Έτσι, γνωρίζει καλά πως δεν πρόκειται να ξαναδεί τον πατέρα του και η ιδέα του Πρίαμου να ξεκινήσει τη συζήτηση αναφερόμενος στον Πηλέα βρήκε στόχο!
Ο Αχιλλέας κλαίει μαζί με τον εχθρό του, σε μία τρομερή στιγμή που και οι δύο αντικρίζουν την κοινή μοίρα των ανθρώπων.
Η φοβερή του οργή που τον οδήγησε να ξεπεράσει κάθε όριο, παγώνει μπροστά στον οίκτο και τον σεβασμό για τον ευγενή γέροντα με άσπρα μαλλιά.
Απλώνει το χέρι του και σηκώνει τον Πρίαμο, που μετά βίας στέκεται στα πόδια του.
Την συνέχεια την διαβάσατε στο προηγούμενο σχόλιο.
Με τι τιμή και καλοσύνη φέρθηκε στον Πρίαμο και μετάνιωσε για ότι είχε κάνει στον νεκρό γιο του, λόγω του θυμού που τον κυρίευσε.
Δημοσίευση σχολίου