Η ηγεμονία των ΗΠΑ και οι κίνδυνοι της
Περιεχόμενα Εισαγωγή
I. Η πολιτική ηγεμονία – Εκτόξευση του βάρους
II. Στρατιωτική ηγεμονία – Απερίσκεπτη χρήση βίας
III. Οικονομική Ηγεμονία – Λεηλασία κι εκμετάλλευση
IV. Τεχνολογική ηγεμονία – μονοπώλιο και καταστολή
V. Πολιτιστική ηγεμονία – διάδοση ψευδών αφηγημάτων
Συμπέρασμα
Εισαγωγή
Από τότε που έγιναν η ισχυρότερη χώρα του κόσμου μετά τους δύο παγκόσμιους πολέμους και τον Ψυχρό Πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες έδρασαν πιο τολμηρά για να παρεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών, να επιδιώκουν, να διατηρούν και να καταχρώνται την ηγεμονία, να προωθούν την υπονόμευση και τη διείσδυση και να διεξάγουν εσκεμμένα πολέμους, προκαλώντας ζημιά στη διεθνή κοινότητα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναπτύξει ένα ηγεμονικό εγχειρίδιο για να οργανώνουν «έγχρωμες επαναστάσεις», να υποκινούν περιφερειακές διαμάχες και ακόμη και να εξαπολύουν άμεσα πολέμους υπό το πρόσχημα της προώθησης της δημοκρατίας, της ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παραμένοντας προσκολλημένες στη νοοτροπία του Ψυχρού Πολέμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναβαθμίσει την πολιτική των μπλοκ και έχουν υποδαυλίσει τις συγκρούσεις και τις αντιπαραθέσεις. Έχουν υπερβάλει στην έννοια της εθνικής ασφάλειας, έχουν κάνει κατάχρηση των ελέγχων των εξαγωγών και έχουν επιβάλει μονομερείς κυρώσεις σε άλλους. Έχουν υιοθετήσει μια επιλεκτική προσέγγιση του διεθνούς δικαίου και των κανόνων, αξιοποιώντας ή απορρίπτοντάς τους κατά το δοκούν, και έχουν επιδιώξει να επιβάλουν κανόνες που εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα στο όνομα της διατήρησης μιας «διεθνούς τάξης βασισμένης σε κανόνες».
Η παρούσα έκθεση, παρουσιάζοντας τα σχετικά γεγονότα, επιδιώκει να εκθέσει την κατάχρηση της ηγεμονίας των ΗΠΑ στον πολιτικό, στρατιωτικό, οικονομικό, χρηματοπιστωτικό, τεχνολογικό και πολιτιστικό τομέα και να επιστήσει μεγαλύτερη διεθνή προσοχή στους κινδύνους των αμερικανικών πρακτικών για την παγκόσμια ειρήνη και σταθερότητα και την ευημερία όλων των λαών.
I. Η πολιτική ηγεμονία – εκτόξευση του βάρους
Οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν εδώ και καιρό να διαμορφώσουν άλλες χώρες και την παγκόσμια τάξη με τις δικές τους αξίες και το δικό τους πολιτικό σύστημα στο όνομα της προώθησης της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
◆ Οι περιπτώσεις παρέμβασης των ΗΠΑ στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών είναι πολλές. Στο όνομα της «προώθησης της δημοκρατίας», οι Ηνωμένες Πολιτείες εφάρμοσαν το «δόγμα Νεο-Μονρόε» στη Λατινική Αμερική, υποκίνησαν «έγχρωμες επαναστάσεις» στην Ευρασία και ενορχήστρωσαν την «Αραβική Άνοιξη» στη Δυτική Ασία και τη Βόρεια Αφρική, φέρνοντας χάος και καταστροφή σε πολλές χώρες.
Το 1823, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν το Δόγμα Μονρόε. Ενώ διατυμπάνιζε μια «Αμερική για τους Αμερικανούς», αυτό που πραγματικά ήθελε ήταν μια «Αμερική για τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Έκτοτε, οι πολιτικές των διαδοχικών κυβερνήσεων των ΗΠΑ προς τη Λατινική Αμερική και την περιοχή της Καραϊβικής είναι γεμάτες πολιτικές παρεμβάσεις, στρατιωτικές επεμβάσεις και ανατροπές καθεστώτων. Από την 61ετή εχθρότητα και τον αποκλεισμό της Κούβας μέχρι την ανατροπή της κυβέρνησης Αλιέντε στη Χιλή, η πολιτική των ΗΠΑ σε αυτή την περιοχή έχει οικοδομηθεί πάνω σε ένα αξίωμα: όσοι υποταχθούν θα ευημερήσουν- όσοι αντισταθούν θα χαθούν.
Το 2003 σηματοδότησε την έναρξη μιας σειράς «έγχρωμων επαναστάσεων» – την «Επανάσταση των Ρόδων» στη Γεωργία, την «Πορτοκαλί Επανάσταση» στην Ουκρανία και την «Επανάσταση των Τουλίπων» στο Κιργιστάν. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ παραδέχθηκε ανοιχτά ότι έπαιξε «κεντρικό ρόλο» σε αυτές τις «αλλαγές καθεστώτων». Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρενέβησαν επίσης στις εσωτερικές υποθέσεις των Φιλιππίνων, ανατρέποντας τον Πρόεδρο Ferdinand Marcos Sr. το 1986 και τον Πρόεδρο Joseph Estrada το 2001 μέσω των λεγόμενων «Επαναστάσεων Λαϊκής Εξουσίας».
Τον Ιανουάριο του 2023, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο κυκλοφόρησε το νέο του βιβλίο Never Give an Inch: Fighting for the America I Love. Αποκάλυψε σε αυτό ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδίαζαν να παρέμβουν στη Βενεζουέλα. Το σχέδιο ήταν να αναγκάσουν την κυβέρνηση Μαδούρο να καταλήξει σε συμφωνία με την αντιπολίτευση, να στερήσουν από τη Βενεζουέλα τη δυνατότητα να πουλάει πετρέλαιο και χρυσό για συνάλλαγμα, να ασκήσουν υψηλή πίεση στην οικονομία της και να επηρεάσουν τις προεδρικές εκλογές του 2018.
◆ Οι ΗΠΑ εφαρμόζουν δύο μέτρα και δύο σταθμά στους διεθνείς κανόνες. Θέτοντας πρώτα το προσωπικό τους συμφέρον, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν απομακρυνθεί από τις διεθνείς συνθήκες και οργανισμούς και έχουν θέσει το εσωτερικό τους δίκαιο πάνω από το διεθνές δίκαιο. Τον Απρίλιο του 2017, η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα διακόψει κάθε χρηματοδότηση των ΗΠΑ προς το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό (UNFPA) με τη δικαιολογία ότι ο οργανισμός «υποστηρίζει ή συμμετέχει στη διαχείριση ενός προγράμματος καταναγκαστικών αμβλώσεων ή ακούσιας στείρωσης». Οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκατέλειψαν την UNESCO δύο φορές το 1984 και το 2017. Το 2017, ανακοίνωσαν την αποχώρησή τους από τη συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. Το 2018, ανακοίνωσαν την αποχώρησή τους από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, επικαλούμενες την «προκατάληψη» του οργανισμού έναντι του Ισραήλ και την αποτυχία του να προστατεύσει αποτελεσματικά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το 2019, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν την αποχώρησή τους από τη Συνθήκη για τα πυρηνικά όπλα μέσου βεληνεκούς, επιδιώκοντας την απρόσκοπτη ανάπτυξη προηγμένων όπλων. Το 2020, ανακοίνωσαν την αποχώρησή τους από τη Συνθήκη για τους Ανοικτούς Ουρανούς.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επίσης αποτελέσει τροχοπέδη για τον έλεγχο των βιολογικών όπλων, αντιδρώντας στις διαπραγματεύσεις για ένα πρωτόκολλο επαλήθευσης της Σύμβασης για τα Βιολογικά Όπλα (BWC) και εμποδίζοντας τη διεθνή επαλήθευση των δραστηριοτήτων των χωρών που σχετίζονται με τα βιολογικά όπλα. Ως η μόνη χώρα που κατέχει απόθεμα χημικών όπλων, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επανειλημμένα καθυστερήσει την καταστροφή των χημικών όπλων και παραμένουν απρόθυμες να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Έχουν καταστεί το μεγαλύτερο εμπόδιο για την υλοποίηση «ενός κόσμου απαλλαγμένου από χημικά όπλα».
◆ Οι Ηνωμένες Πολιτείες συναρμολογούν μικρά μπλοκ μέσω του συστήματος συμμαχιών τους. Επιβάλλουν μια «Στρατηγική του Ινδο-Ειρηνικού» στην περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού, συγκεντρώνοντας αποκλειστικές λέσχες όπως τα Five Eyes, το Quad και το AUKUS και αναγκάζοντας τις περιφερειακές χώρες να πάρουν θέση. Τέτοιες πρακτικές έχουν ουσιαστικά ως στόχο να δημιουργήσουν διαίρεση στην περιοχή, να υποδαυλίσουν την αντιπαράθεση και να υπονομεύσουν την ειρήνη.
◆ Οι ΗΠΑ κρίνουν αυθαίρετα τη δημοκρατία σε άλλες χώρες και κατασκευάζουν ένα ψευδές αφήγημα «δημοκρατία εναντίον αυταρχισμού» για να υποκινήσουν την αποξένωση, τη διαίρεση, την αντιπαλότητα και την αντιπαράθεση. Τον Δεκέμβριο του 2021, οι Ηνωμένες Πολιτείες φιλοξένησαν την πρώτη «Σύνοδο Κορυφής για τη Δημοκρατία», η οποία προκάλεσε επικρίσεις και αντιδράσεις από πολλές χώρες επειδή γελοιοποίησε το πνεύμα της δημοκρατίας και δίχασε τον κόσμο. Τον Μάρτιο του 2023, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα φιλοξενήσουν άλλη μια «Σύνοδο Κορυφής για τη Δημοκρατία», η οποία παραμένει ανεπιθύμητη και δεν θα βρει και πάλι υποστήριξη.
II. Στρατιωτική Ηγεμονία – Απερίσκεπτη χρήση βίας
Η ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών χαρακτηρίζεται από βία και επέκταση. Από το 1776 που απέκτησαν την ανεξαρτησία τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες επεδίωκαν συνεχώς την επέκταση με τη βία: έσφαξαν Ινδιάνους, εισέβαλαν στον Καναδά, διεξήγαγαν πόλεμο κατά του Μεξικού, υποκίνησαν τον αμερικανοϊσπανικό πόλεμο και προσάρτησαν τη Χαβάη. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι πόλεμοι που είτε προκλήθηκαν είτε εξαπολύθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες περιλάμβαναν τον πόλεμο της Κορέας, τον πόλεμο του Βιετνάμ, τον πόλεμο του Κόλπου, τον πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου, τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, τον πόλεμο του Ιράκ, τον πόλεμο της Λιβύης και τον πόλεμο της Συρίας, κάνοντας κατάχρηση της στρατιωτικής ηγεμονίας τους για να ανοίξουν τον δρόμο για επεκτατικούς στόχους. Τα τελευταία χρόνια, ο μέσος ετήσιος στρατιωτικός προϋπολογισμός των ΗΠΑ ξεπέρασε τα 700 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, αντιπροσωπεύοντας το 40% του παγκόσμιου συνολικού προϋπολογισμού, περισσότερο από ό,τι οι 15 χώρες που βρίσκονται πίσω τους μαζί. Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν περίπου 800 υπερπόντιες στρατιωτικές βάσεις, με 173.000 στρατιώτες αναπτυγμένους σε 159 χώρες.
Σύμφωνα με το βιβλίο America Invades: How We’ve Invaded or been Military Involved with almost Every Country on Earth, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πολεμήσει ή έχουν εμπλακεί στρατιωτικά σχεδόν με όλες τις 190 περίπου χώρες που αναγνωρίζονται από τα Ηνωμένα Έθνη, με τρεις μόνο εξαιρέσεις. Οι τρεις χώρες «γλίτωσαν» επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν τις βρήκαν στον χάρτη.
◆ Όπως το έθεσε ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αναμφίβολα το πιο πολεμοχαρές έθνος στην ιστορία του κόσμου. Σύμφωνα με μια έκθεση του Πανεπιστημίου Tufts, «Παρουσίαση του προγράμματος στρατιωτικής παρέμβασης: A new Dataset on U.S. Military Interventions, 1776-2019», οι Ηνωμένες Πολιτείες προέβησαν σε σχεδόν 400 στρατιωτικές επεμβάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο μεταξύ αυτών των ετών, το 34% των οποίων ήταν στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, το 23% στην Ανατολική Ασία και τον Ειρηνικό, το 14% στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και το 13% στην Ευρώπη. Επί του παρόντος, οι στρατιωτικές επεμβάσεις της στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και την υποσαχάρια Αφρική βρίσκονται σε άνοδο.
Ο Alex Lo, αρθρογράφος της South China Morning Post, επεσήμανε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες σπάνια έκαναν διάκριση μεταξύ διπλωματίας και πολέμου από την ίδρυσή τους. Κατά τον 20ό αιώνα ανέτρεψαν δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες και τις αντικατέστησαν αμέσως με φιλοαμερικανικά καθεστώτα-μαριονέτες. Σήμερα, στην Ουκρανία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Λιβύη, τη Συρία, το Πακιστάν και την Υεμένη, οι Ηνωμένες Πολιτείες επαναλαμβάνουν την παλιά τους τακτική της διεξαγωγής πολέμων δι’ αντιπροσώπων, πολέμων χαμηλής έντασης και πολέμων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
◆ Η στρατιωτική ηγεμονία των ΗΠΑ έχει προκαλέσει ανθρωπιστικές τραγωδίες. Από το 2001, οι πόλεμοι και οι στρατιωτικές επιχειρήσεις που εξαπέλυσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο όνομα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας έχουν στοιχίσει πάνω από 900.000 ζωές, εκ των οποίων περίπου 335.000 ήταν άμαχοι, έχουν τραυματίσει εκατομμύρια ανθρώπους και έχουν εκτοπίσει δεκάδες εκατομμύρια. Ο πόλεμος στο Ιράκ το 2003 είχε ως αποτέλεσμα περίπου 200.000 έως 250.000 θανάτους αμάχων, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 16.000 που σκοτώθηκαν άμεσα από τον αμερικανικό στρατό, και άφησε πάνω από ένα εκατομμύριο άστεγους.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δημιούργησαν 37 εκατομμύρια πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο. Από το 2012, μόνο ο αριθμός των Σύρων προσφύγων έχει δεκαπλασιαστεί. Μεταξύ του 2016 και του 2019, καταγράφηκαν 33.584 θάνατοι αμάχων στις συριακές μάχες, συμπεριλαμβανομένων 3.833 νεκρών από τους βομβαρδισμούς του συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, οι μισοί από τους οποίους ήταν γυναίκες και παιδιά. Η Υπηρεσία Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης (PBS) ανέφερε στις 9 Νοεμβρίου 2018 ότι μόνο από τις αεροπορικές επιδρομές που εξαπέλυσαν οι αμερικανικές δυνάμεις στη Ράκα σκοτώθηκαν 1.600 Σύροι πολίτες.
Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν, που διήρκεσε δύο δεκαετίες, κατέστρεψε τη χώρα. Συνολικά 47.000 Αφγανοί πολίτες και 66.000 έως 69.000 Αφγανοί στρατιώτες και αστυνομικοί που δεν είχαν σχέση με τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου σκοτώθηκαν στις αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις και περισσότεροι από 10 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν. Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν κατέστρεψε τα θεμέλια της οικονομικής ανάπτυξης εκεί και βύθισε τον αφγανικό λαό στην εξαθλίωση. Μετά την «πανωλεθρία της Καμπούλ» το 2021, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν ότι θα δέσμευαν περιουσιακά στοιχεία ύψους περίπου 9,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων που ανήκαν στην κεντρική τράπεζα του Αφγανιστάν, μια κίνηση που θεωρήθηκε «καθαρή λεηλασία».
Τον Σεπτέμβριο του 2022, ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού σχολίασε σε μια συγκέντρωση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διεξήγαγαν έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπων στη Συρία, μετέτρεψαν το Αφγανιστάν σε πεδίο παραγωγής οπίου και εργοστάσιο ηρωίνης, έριξαν το Πακιστάν σε αναταραχή και άφησαν τη Λιβύη σε αδιάκοπη εμφύλια αναταραχή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες κάνουν ό,τι χρειάζεται για να ληστέψουν και να υποδουλώσουν τον λαό κάθε χώρας με υπόγειους πόρους.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επίσης υιοθετήσει τρομακτικές μεθόδους στον πόλεμο. Κατά τη διάρκεια του πολέμου της Κορέας, του πολέμου του Βιετνάμ, του πολέμου του Κόλπου, του πολέμου του Κοσσυφοπεδίου, του πολέμου στο Αφγανιστάν και του πολέμου στο Ιράκ, οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποίησαν τεράστιες ποσότητες χημικών και βιολογικών όπλων, καθώς και βόμβες διασποράς, βόμβες καυσίμων-αέρος, βόμβες γραφίτη και βόμβες απεμπλουτισμένου ουρανίου, προκαλώντας τεράστιες ζημιές σε μη στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αμέτρητες απώλειες πολιτών και διαρκή μόλυνση του περιβάλλοντος.
III. Οικονομική ηγεμονία – Λεηλασία και εκμετάλλευση
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες ηγήθηκαν των προσπαθειών για τη δημιουργία του συστήματος Bretton Woods, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας, τα οποία, μαζί με το σχέδιο Μάρσαλ, διαμόρφωσαν το διεθνές νομισματικό σύστημα με επίκεντρο το δολάριο ΗΠΑ. Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκαθίδρυσαν επίσης θεσμική ηγεμονία στον διεθνή οικονομικό και χρηματοπιστωτικό τομέα χειραγωγώντας τα συστήματα σταθμισμένης ψηφοφορίας, τους κανόνες και τις ρυθμίσεις των διεθνών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένης της «έγκρισης με πλειοψηφία 85 τοις εκατό», καθώς και τους εγχώριους εμπορικούς νόμους και κανονισμούς τους. Εκμεταλλευόμενες την ιδιότητα του δολαρίου ως το σημαντικότερο διεθνές αποθεματικό νόμισμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ουσιαστικά εισπράττουν «seigniorage» από όλο τον κόσμο- και χρησιμοποιώντας τον έλεγχό τους επί των διεθνών οργανισμών, εξαναγκάζουν άλλες χώρες να εξυπηρετήσουν την πολιτική και οικονομική στρατηγική της Αμερικής.
◆ Οι Ηνωμένες Πολιτείες εκμεταλλεύονται τον παγκόσμιο πλούτο με τη βοήθεια του «seigniorage». Η παραγωγή ενός χαρτονομίσματος των 100 δολαρίων κοστίζει μόνο περίπου 17 σεντς, αλλά οι άλλες χώρες έπρεπε να διαθέσουν 100 δολάρια πραγματικών αγαθών προκειμένου να αποκτήσουν ένα τέτοιο χαρτονόμισμα. Επισημάνθηκε πριν από περισσότερο από μισό αιώνα, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες απολάμβαναν υπέρογκα προνόμια και ελλείμματα χωρίς δάκρυα που δημιουργούσε το δολάριό τους και χρησιμοποιούσαν το άχρηστο χαρτονόμισμα για να λεηλατούν τους πόρους και τα εργοστάσια άλλων εθνών.
◆ Η ηγεμονία του δολαρίου ΗΠΑ είναι η κύρια πηγή αστάθειας και αβεβαιότητας στην παγκόσμια οικονομία. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, οι Ηνωμένες Πολιτείες καταχράστηκαν την παγκόσμια οικονομική ηγεμονία τους και εισέφεραν τρισεκατομμύρια δολάρια στην παγκόσμια αγορά, αφήνοντας άλλες χώρες, ιδίως τις αναδυόμενες οικονομίες, να πληρώσουν το τίμημα. Το 2022, η Fed τερμάτισε την εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική της και στράφηκε σε επιθετική αύξηση των επιτοκίων, προκαλώντας αναταραχή στη διεθνή χρηματοπιστωτική αγορά και σημαντική υποτίμηση άλλων νομισμάτων, όπως το ευρώ, πολλά από τα οποία έπεσαν σε χαμηλό 20ετίας. Ως αποτέλεσμα, ένας μεγάλος αριθμός αναπτυσσόμενων χωρών αντιμετώπισε υψηλό πληθωρισμό, υποτίμηση του νομίσματος και εκροές κεφαλαίων. Αυτό ήταν ακριβώς αυτό που παρατήρησε κάποτε ο υπουργός Οικονομικών του Νίξον Τζον Κόνελι, με αυτοϊκανοποίηση αλλά και αιχμηρή ακρίβεια, ότι «το δολάριο είναι το νόμισμά μας, αλλά είναι το πρόβλημά σας».
◆ Με τον έλεγχό τους στους διεθνείς οικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβάλλουν πρόσθετους όρους στη βοήθειά τους προς άλλες χώρες. Προκειμένου να μειωθούν τα εμπόδια στην εισροή αμερικανικών κεφαλαίων και την κερδοσκοπία, οι χώρες που λαμβάνουν βοήθεια υποχρεούνται να προωθήσουν τη χρηματοπιστωτική απελευθέρωση και να ανοίξουν τις χρηματοπιστωτικές αγορές, ώστε οι οικονομικές τους πολιτικές να ευθυγραμμιστούν με τη στρατηγική της Αμερικής. Σύμφωνα με το Review of International Political Economy, μαζί με τα 1.550 προγράμματα ελάφρυνσης χρέους που επεκτάθηκαν από το ΔΝΤ στις 131 χώρες μέλη του από το 1985 έως το 2014, είχαν επισυναφθεί έως και 55.465 πρόσθετοι πολιτικοί όροι.
◆ Οι Ηνωμένες Πολιτείες καταπιέζουν εσκεμμένα τους αντιπάλους τους με οικονομικό εξαναγκασμό. Στη δεκαετία του 1980, για να εξαλείψουν την οικονομική απειλή που αποτελούσε η Ιαπωνία και να ελέγξουν και να χρησιμοποιήσουν την τελευταία στην υπηρεσία του στρατηγικού στόχου της Αμερικής να αντιμετωπίσει τη Σοβιετική Ένωση και να κυριαρχήσει στον κόσμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες αξιοποίησαν την ηγεμονική οικονομική τους δύναμη εναντίον της Ιαπωνίας και σύναψαν τη Συμφωνία της Πλάζα. Ως αποτέλεσμα, το γεν ωθήθηκε προς τα πάνω και η Ιαπωνία πιέστηκε να ανοίξει τη χρηματοπιστωτική της αγορά και να μεταρρυθμίσει το χρηματοπιστωτικό της σύστημα. Η Συμφωνία της Πλάζα επέφερε βαρύ πλήγμα στην αναπτυξιακή δυναμική της ιαπωνικής οικονομίας, αφήνοντας την Ιαπωνία σε αυτό που αργότερα ονομάστηκε «τρεις χαμένες δεκαετίες».
◆ Η οικονομική και χρηματοπιστωτική ηγεμονία της Αμερικής έγινε γεωπολιτικό όπλο. Διπλασιάζοντας τις μονομερείς κυρώσεις και τη «δικαιοδοσία του μακρού όπλου», οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν θεσπίσει εσωτερικούς νόμους όπως ο Διεθνής Νόμος για τις Οικονομικές Εξουσίες Έκτακτης Ανάγκης, ο Παγκόσμιος Νόμος περί Λογοδοσίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Magnitsky και ο Νόμος για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής μέσω Κυρώσεων και εισήγαγαν μια σειρά εκτελεστικών διαταγμάτων για την επιβολή κυρώσεων σε συγκεκριμένες χώρες, οργανισμούς ή άτομα. Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι οι κυρώσεις των ΗΠΑ κατά ξένων οντοτήτων αυξήθηκαν κατά 933% από το 2000 έως το 2021. Μόνο η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιβάλει περισσότερες από 3.900 κυρώσεις, δηλαδή τρεις κυρώσεις την ημέρα. Μέχρι στιγμής, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ή έχουν επιβάλει οικονομικές κυρώσεις σε σχεδόν 40 χώρες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Κούβας, της Κίνας, της Ρωσίας, της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κορέας, του Ιράν και της Βενεζουέλας, επηρεάζοντας σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι «Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής» έχουν μετατραπεί σε «Ηνωμένες Πολιτείες των κυρώσεων». Και η «δικαιοδοσία μακρού όπλου» έχει μειωθεί σε τίποτα άλλο παρά σε ένα εργαλείο για τις Ηνωμένες Πολιτείες να χρησιμοποιούν τα μέσα της κρατικής τους εξουσίας για να καταστείλουν τους οικονομικούς ανταγωνιστές και να παρεμβαίνουν στις κανονικές διεθνείς επιχειρήσεις. Αυτό αποτελεί σοβαρή απόκλιση από τις αρχές της φιλελεύθερης οικονομίας της αγοράς για τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες υπερηφανεύονται εδώ και καιρό.
IV. Τεχνολογική ηγεμονία – μονοπώλιο και καταστολή
Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να αποτρέψουν την επιστημονική, τεχνολογική και οικονομική ανάπτυξη άλλων χωρών, ασκώντας μονοπωλιακή εξουσία, μέτρα καταστολής και τεχνολογικούς περιορισμούς σε τομείς υψηλής τεχνολογίας.
◆ Οι Ηνωμένες Πολιτείες μονοπωλούν την πνευματική ιδιοκτησία στο όνομα της προστασίας. Εκμεταλλευόμενες την αδύναμη θέση άλλων χωρών, ιδίως των αναπτυσσόμενων, όσον αφορά τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και το θεσμικό κενό σε σχετικούς τομείς, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποκομίζουν υπερβολικά κέρδη μέσω του μονοπωλίου. Το 1994, οι Ηνωμένες Πολιτείες προώθησαν τη Συμφωνία για τις εμπορικές πτυχές των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (TRIPS), επιβάλλοντας την αμερικανοποιημένη διαδικασία και τα πρότυπα στην προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας, σε μια προσπάθεια να εδραιώσουν το μονοπώλιο της τεχνολογίας τους.
Στη δεκαετία του 1980, για να περιορίσουν την ανάπτυξη της ιαπωνικής βιομηχανίας ημιαγωγών, οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν την έρευνα «301», οικοδόμησαν διαπραγματευτική ισχύ στις διμερείς διαπραγματεύσεις μέσω πολυμερών συμφωνιών, απείλησαν να χαρακτηρίσουν την Ιαπωνία ως αθέμιτο εμπόριο και επέβαλαν αντίποινα, αναγκάζοντας την Ιαπωνία να υπογράψει τη συμφωνία ΗΠΑ-Ιαπωνίας για τους ημιαγωγούς. Ως αποτέλεσμα, οι ιαπωνικές επιχειρήσεις ημιαγωγών εκδιώχθηκαν σχεδόν πλήρως από τον παγκόσμιο ανταγωνισμό και το μερίδιο αγοράς τους μειώθηκε από το 50 τοις εκατό στο 10 τοις εκατό. Εν τω μεταξύ, με την υποστήριξη της αμερικανικής κυβέρνησης, ένας μεγάλος αριθμός αμερικανικών επιχειρήσεων ημιαγωγών εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία και άρπαξε μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς.
◆ Οι Ηνωμένες Πολιτείες πολιτικοποιούν, οπλοποιούν τα τεχνολογικά ζητήματα και τα χρησιμοποιούν ως ιδεολογικά εργαλεία. Υπερβαίνοντας την έννοια της εθνικής ασφάλειας, οι Ηνωμένες Πολιτείες κινητοποίησαν την κρατική εξουσία για να καταστείλουν και να επιβάλουν κυρώσεις στην κινεζική εταιρεία Huawei, περιόρισαν την είσοδο προϊόντων της Huawei στην αγορά των ΗΠΑ, διέκοψαν την προμήθεια τσιπ και λειτουργικών συστημάτων και ανάγκασαν άλλες χώρες να απαγορεύσουν στη Huawei να αναλάβει την κατασκευή τοπικών δικτύων 5G. Έπεισε ακόμη και τον Καναδά να θέσει αδικαιολόγητα υπό κράτηση την οικονομική διευθύντρια της Huawei Meng Wanzhou για σχεδόν τρία χρόνια.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κατασκευάσει ένα σωρό δικαιολογίες για να πατάξουν τις κινεζικές επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας με παγκόσμια ανταγωνιστικότητα και έχουν βάλει περισσότερες από 1.000 κινεζικές επιχειρήσεις σε καταλόγους κυρώσεων. Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επίσης επιβάλει ελέγχους στη βιοτεχνολογία, την τεχνητή νοημοσύνη και άλλες τεχνολογίες υψηλής τεχνολογίας, έχουν ενισχύσει τους περιορισμούς στις εξαγωγές, έχουν αυστηροποιήσει τον έλεγχο των επενδύσεων, έχουν καταστείλει τις κινεζικές εφαρμογές μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το TikTok και το WeChat και έχουν ασκήσει πιέσεις στις Κάτω Χώρες και την Ιαπωνία να περιορίσουν τις εξαγωγές τσιπ και συναφούς εξοπλισμού ή τεχνολογίας στην Κίνα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες εφαρμόζουν επίσης διπλά πρότυπα στην πολιτική τους για τους επαγγελματίες του τομέα της τεχνολογίας που σχετίζονται με την Κίνα. Για τον παραγκωνισμό και την καταστολή των Κινέζων ερευνητών, από τον Ιούνιο του 2018, η ισχύς της βίζας έχει μειωθεί για τους Κινέζους φοιτητές που ειδικεύονται σε ορισμένους κλάδους που σχετίζονται με την υψηλή τεχνολογία, έχουν σημειωθεί επανειλημμένες περιπτώσεις όπου Κινέζοι μελετητές και φοιτητές που πηγαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες για προγράμματα ανταλλαγής και σπουδές απορρίφθηκαν αδικαιολόγητα και παρενοχλήθηκαν, και διεξήχθη έρευνα μεγάλης κλίμακας για τους Κινέζους μελετητές που εργάζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες.
◆ Οι Ηνωμένες Πολιτείες παγιώνουν το τεχνολογικό τους μονοπώλιο στο όνομα της προστασίας της δημοκρατίας. Με τη δημιουργία μικρών μπλοκ στην τεχνολογία, όπως η «συμμαχία των τσιπ» και το «καθαρό δίκτυο», οι Ηνωμένες Πολιτείες έβαλαν ετικέτες «δημοκρατίας» και «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» στην υψηλή τεχνολογία και μετέτρεψαν τα τεχνολογικά ζητήματα σε πολιτικά και ιδεολογικά ζητήματα, ώστε να κατασκευάζουν δικαιολογίες για τον τεχνολογικό αποκλεισμό τους εναντίον άλλων χωρών. Τον Μάιο του 2019, οι Ηνωμένες Πολιτείες επιστράτευσαν 32 χώρες στη Διάσκεψη Ασφάλειας 5G της Πράγας στην Τσεχική Δημοκρατία και εξέδωσαν την Πρόταση της Πράγας σε μια προσπάθεια να αποκλείσουν τα προϊόντα 5G της Κίνας. Τον Απρίλιο του 2020, ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο ανακοίνωσε το «καθαρό μονοπάτι 5G», ένα σχέδιο που αποσκοπεί στην οικοδόμηση τεχνολογικής συμμαχίας στον τομέα του 5G με εταίρους που συνδέονται με την κοινή ιδεολογία τους για τη δημοκρατία και την ανάγκη προστασίας της «ασφάλειας στον κυβερνοχώρο». Τα μέτρα αυτά, στην ουσία, αποτελούν προσπάθειες των ΗΠΑ να διατηρήσουν την τεχνολογική τους ηγεμονία μέσω τεχνολογικών συμμαχιών.
◆ Οι Ηνωμένες Πολιτείες κάνουν κατάχρηση της τεχνολογικής τους ηγεμονίας με κυβερνοεπιθέσεις και υποκλοπές. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι εδώ και καιρό διαβόητες ως «αυτοκρατορία των χάκερ», κατηγορούμενες για τις ανεξέλεγκτες πράξεις κυβερνοκλοπής σε όλο τον κόσμο. Διαθέτει όλα τα είδη μέσων για την επιβολή διάχυτων κυβερνοεπιθέσεων και παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης αναλογικών σημάτων σταθμών βάσης για την πρόσβαση σε κινητά τηλέφωνα με σκοπό την κλοπή δεδομένων, τη χειραγώγηση εφαρμογών για κινητά τηλέφωνα, τη διείσδυση σε διακομιστές cloud και την κλοπή μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων. Ο κατάλογος συνεχίζεται.
Η επιτήρηση των ΗΠΑ είναι αδιάκριτη. Όλοι μπορούν να γίνουν στόχοι της παρακολούθησής της, είτε είναι αντίπαλοι είτε σύμμαχοι, ακόμη και ηγέτες συμμαχικών χωρών, όπως η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ και αρκετοί Γάλλοι πρόεδροι. Οι επιτηρήσεις στον κυβερνοχώρο και οι επιθέσεις που εξαπολύουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπως το «Prism», το «Dirtbox», το «Irritant Horn» και η «Telescreen Operation», αποδεικνύουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παρακολουθούν στενά τους συμμάχους και τους εταίρους τους. Τέτοιου είδους υποκλοπές σε συμμάχους και εταίρους έχουν ήδη προκαλέσει παγκόσμια κατακραυγή. Ο Τζούλιαν Ασάνζ, ο ιδρυτής του Wikileaks, ενός ιστότοπου που έχει αποκαλύψει τα προγράμματα παρακολούθησης των ΗΠΑ, δήλωσε ότι «μην περιμένετε από μια παγκόσμια υπερδύναμη παρακολούθησης να ενεργεί με τιμή ή σεβασμό. Υπάρχει μόνο ένας κανόνας: δεν υπάρχουν κανόνες».
V. Πολιτιστική ηγεμονία – Διάδοση ψευδών αφηγημάτων
Η παγκόσμια εξάπλωση του αμερικανικού πολιτισμού αποτελεί σημαντικό μέρος της εξωτερικής στρατηγικής της. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν συχνά χρησιμοποιήσει πολιτιστικά εργαλεία για να ενισχύσουν και να διατηρήσουν την ηγεμονία τους στον κόσμο.
◆ Οι Ηνωμένες Πολιτείες ενσωματώνουν τις αμερικανικές αξίες στα προϊόντα τους, όπως οι ταινίες. Οι αμερικανικές αξίες και ο τρόπος ζωής είναι ένα συνδεδεμένο προϊόν με τις ταινίες και τις τηλεοπτικές εκπομπές, τις εκδόσεις, το περιεχόμενο των μέσων ενημέρωσης και τα προγράμματα των μη κερδοσκοπικών πολιτιστικών ιδρυμάτων που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση. Διαμορφώνει έτσι έναν πολιτιστικό χώρο και χώρο κοινής γνώμης στον οποίο η αμερικανική κουλτούρα κυριαρχεί και διατηρεί την πολιτιστική ηγεμονία. Στο άρθρο του «Η αμερικανοποίηση του κόσμου», ο John Yemma, ένας Αμερικανός μελετητής, αποκάλυψε τα πραγματικά όπλα της πολιτιστικής επέκτασης των ΗΠΑ: το Χόλιγουντ, τα εργοστάσια σχεδιασμού εικόνας στη λεωφόρο Μάντισον και τις γραμμές παραγωγής της εταιρείας Mattel και της Coca-Cola.
Υπάρχουν διάφορα οχήματα που χρησιμοποιούν οι Ηνωμένες Πολιτείες για να διατηρήσουν την πολιτιστική τους ηγεμονία. Οι αμερικανικές ταινίες είναι οι πλέον χρησιμοποιούμενες- καταλαμβάνουν πλέον πάνω από το 70% του μεριδίου της παγκόσμιας αγοράς. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εκμεταλλεύονται επιδέξια την πολιτιστική τους ποικιλομορφία για να προσελκύσουν διάφορες εθνότητες. Όταν οι ταινίες του Χόλιγουντ κατεβαίνουν στον κόσμο, φωνάζουν τις αμερικανικές αξίες που συνδέονται με αυτές.
◆ Η αμερικανική πολιτιστική ηγεμονία δεν εκδηλώνεται μόνο με «άμεση παρέμβαση», αλλά και με «διείσδυση στα μέσα ενημέρωσης» και ως «τρομπέτα για τον κόσμο». Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης, στα οποία κυριαρχούν οι ΗΠΑ, έχουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της παγκόσμιας κοινής γνώμης υπέρ της ανάμειξης των ΗΠΑ στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ λογοκρίνει αυστηρά όλες τις εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης και απαιτεί την υπακοή τους. Ο διευθύνων σύμβουλος του Twitter Elon Musk παραδέχθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2022 ότι όλες οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης συνεργάζονται με την κυβέρνηση των ΗΠΑ για τη λογοκρισία του περιεχομένου, ανέφερε το Fox Business Network. Η κοινή γνώμη στις Ηνωμένες Πολιτείες υπόκειται σε κυβερνητική παρέμβαση για τον περιορισμό όλων των δυσμενών σχολίων. Η Google εξαφανίζει συχνά τις σελίδες.
Το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ χειραγωγεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τον Δεκέμβριο του 2022, το The Intercept, ένας ανεξάρτητος αμερικανικός ιστότοπος ερευνών, αποκάλυψε ότι τον Ιούλιο του 2017, ο αξιωματούχος της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ Ναθάνιελ Κέιλερ έδωσε εντολή στην ομάδα δημόσιας πολιτικής του Twitter να αυξήσει την παρουσία 52 αραβόφωνων λογαριασμών σε μια λίστα που έστειλε, έξι από τους οποίους έπρεπε να έχουν προτεραιότητα. Ένας από τους έξι ήταν αφιερωμένος στη δικαιολόγηση των αμερικανικών επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Υεμένη, όπως με τον ισχυρισμό ότι οι επιθέσεις ήταν ακριβείς και σκότωναν μόνο τρομοκράτες και όχι πολίτες. Μετά την οδηγία του Kahler, το Twitter έβαλε αυτούς τους αραβόφωνους λογαριασμούς σε μια «λευκή λίστα» για την ενίσχυση ορισμένων μηνυμάτων.
◆ Οι Ηνωμένες Πολιτείες εφαρμόζουν διπλά πρότυπα όσον αφορά την ελευθερία του Τύπου. Καταπιέζουν βάναυσα και φιμώνουν τα μέσα ενημέρωσης άλλων χωρών με διάφορα μέσα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη αποκλείουν τα κύρια ρωσικά μέσα ενημέρωσης, όπως το Russia Today και το Sputnik, από τις χώρες τους. Πλατφόρμες όπως το Twitter, το Facebook και το YouTube περιορίζουν ανοιχτά τους επίσημους λογαριασμούς της Ρωσίας. Το Netflix, η Apple και η Google έχουν αφαιρέσει ρωσικά κανάλια και εφαρμογές από τις υπηρεσίες και τα καταστήματα εφαρμογών τους. Πρωτοφανής δρακόντεια λογοκρισία επιβάλλεται σε περιεχόμενο που σχετίζεται με τη Ρωσία.
◆ Οι Ηνωμένες Πολιτείες καταχρώνται την πολιτιστική τους ηγεμονία για να υποκινήσουν την «ειρηνική εξέλιξη» στις σοσιαλιστικές χώρες. Δημιουργούν ειδησεογραφικά μέσα ενημέρωσης και πολιτιστικά σύνολα με στόχο τις σοσιαλιστικές χώρες. Ρίχνουν ιλιγγιώδη ποσά δημόσιων κονδυλίων σε ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά δίκτυα για να υποστηρίξουν την ιδεολογική τους διείσδυση, και αυτά τα φερέφωνα βομβαρδίζουν τις σοσιαλιστικές χώρες σε δεκάδες γλώσσες με εμπρηστική προπαγάνδα μέρα και νύχτα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούν την παραπληροφόρηση ως αιχμή του δόρατος για να επιτεθούν σε άλλες χώρες και έχουν δημιουργήσει μια βιομηχανική αλυσίδα γύρω από αυτήν: υπάρχουν ομάδες και άτομα που επινοούν ιστορίες και τις διακινούν παγκοσμίως για να παραπλανήσουν την κοινή γνώμη με την υποστήριξη σχεδόν απεριόριστων οικονομικών πόρων.
Συμπέρασμα
Ενώ ένας δίκαιος σκοπός κερδίζει την ευρεία υποστήριξη του πρωταθλητή του, ένας άδικος καταδικάζει τον διεκδικητή του να γίνει απόκληρος. Οι ηγεμονικές, κυριαρχικές και εκφοβιστικές πρακτικές που χρησιμοποιούν τη δύναμη για να εκφοβίσουν τους αδύναμους, παίρνουν από τους άλλους με τη βία και τα τεχνάσματα και παίζουν παιχνίδια μηδενικού αθροίσματος, προκαλούν σοβαρή ζημιά. Οι ιστορικές τάσεις της ειρήνης, της ανάπτυξης, της συνεργασίας και του αμοιβαίου οφέλους είναι ασταμάτητες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρακάμπτουν την αλήθεια με τη δύναμή τους και καταπατούν τη δικαιοσύνη για να εξυπηρετήσουν το προσωπικό τους συμφέρον. Αυτές οι μονομερείς, εγωιστικές και οπισθοδρομικές ηγεμονικές πρακτικές έχουν προκαλέσει αυξανόμενη, έντονη κριτική και αντίθεση από τη διεθνή κοινότητα.
Οι χώρες πρέπει να σέβονται η μία την άλλη και να αντιμετωπίζουν η μία την άλλη ως ίσες. Οι μεγάλες χώρες θα πρέπει να συμπεριφέρονται με τρόπο που να αρμόζει στο κύρος τους και να πρωτοστατούν στην επιδίωξη ενός νέου μοντέλου σχέσεων μεταξύ κρατών που θα χαρακτηρίζεται από διάλογο και εταιρική σχέση και όχι από αντιπαράθεση ή συμμαχία. Η Κίνα αντιτίθεται σε κάθε μορφή ηγεμονισμού και πολιτικής ισχύος και απορρίπτει την ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να προβούν σε σοβαρή ενδοσκόπηση. Πρέπει να εξετάσουν κριτικά τι έχουν κάνει, να αφήσουν την αλαζονεία και την προκατάληψή τους και να εγκαταλείψουν τις ηγεμονικές, κυριαρχικές και εκφοβιστικές πρακτικές τους.
Μετάφραση από το πρωτότυπο: Καταχανάς (Γ. Μεταξάς)
Πηγη: Υπουργείο Εξωτερικών της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου