Γράφουν οι Υποναύαρχος (Ο) Δημήτριος Γεωργαντάς ΠΝ ε.α,
Ιωάννα – Θεοδοσία Γεωργαντά, Φοιτήτρια
«Έχομεν αγώνες πατρικούς, έχομεν θυσίες» Ιωάννης Μακρυγιάννης
Ο Βίος και οι Καλλιτεχνικές Δημιουργίες του Θεόδωρου Βρυζάκη
Ο Θεόδωρος Βρυζάκης, ο «εικαστικός» της ιστορίας της ελληνικής επανάστασης, γεννήθηκε στη Θήβα στις 19/31 Οκτωβρίου 1814/1819. Τα παιδικά του χρόνια συνέπεσαν με τα συνταρακτικά γεγονότα της επανάστασης των Ελλήνων. Μικρός, έζησε μία οικογενειακή τραγωδία, τον απαγχονισμό του πατέρα του, Πέτρου (εμπόρου), από τους Τούρκους. Η μνήμη και η φαντασία του από τα τρυφερά του χρόνια, υπέστησαν τρομερές επιδράσεις. Ό,τι χαράχτηκε στη ζωή και στην ψυχή του ήταν αδύνατον να διαγραφεί.
Μαζί με τον αδελφό του Ευθύμιο βρήκαν καταφύγιο στο ορφανοτροφείο που ίδρυσε ο Καποδίστριας στην Αίγινα. Το 1832, μετέβη στο Μόναχο, μαζί με άλλους Έλληνες υποτρόφους του «Πανελληνίου». Ενός ιδρύματος που ίδρυσε ο βασιλιάς της Βαυαρίας Λουδοβίκος Α΄ (1786-1868) και είχε σκοπό την εκπαίδευση των παιδιών πεσόντων σημαντικών Ελλήνων αγωνιστών. Ο Λουδοβίκος Α΄ έκανε επιλογή ανάμεσα στα παιδιά των Ελλήνων αγωνιστών, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία βασικών στρατιωτικών και πνευματικών στελεχών, που θα βοηθούσαν στην επάνδρωση του στρατού και της διοίκησης του νέου ελληνικού κράτους. Εκεί διδάσκονταν αρχαία ελληνικά, γερμανικά, γαλλικά, ιταλικά, θρησκευτικά, μαθηματικά, ιχνογραφία, γεωγραφία, ιστορία και ωδική.
Φοίτησε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου μέχρι το 1844. Μετά για έντεκα (11) χρόνια θα παίρνει υποτροφία για εκπαίδευση ως Έλληνας εύελπις στη στρατιωτική σχολή, από την ελληνική παροικία του Μονάχου. Στο Μόναχο με το λαμπρό καλλιτεχνικό περιβάλλον, με το πλήθος των κλασικών αναμνήσεων και φιλελληνικών εκδηλώσεων, αλλά και την επίδραση και παρακίνηση του δασκάλου του, ζωγράφου Peter Von Hess (1792-1871), ακολούθησε τον καλλιτεχνικό δρόμο της δημιουργίας του, έχοντας ως εφόδιο τις αξέχαστες εμπειρίες από μία δύσκολη ζωή, γεμάτη από τραγικές στιγμές, που τραυμάτισαν την παιδική ψυχή του.
Στην καλλιτεχνική διαμόρφωση του Βρυζάκη πρωταρχικό ρόλο παίζουν τέσσερις (4) ζωγράφοι: ο Κάρολος Γουλιέλμος Φον Χάιντεκ (1788-1861), ο Γιόζεφ Πέτσελ (1803-1863), ο Peter Von Hess και ο Καρλ Κράτσαϊζεν (1794-1878). Αυτοί αποτελούν ουσιαστικά τους πρώτους δασκάλους του. Στα έργα του Βρυζάκη φαίνεται ιδιαίτερα η επίδραση των δασκάλων του και η εξάρτησή του σε ορισμένα χαρακτηριστικά, όπως η λεπτομερής αναπαράσταση των όπλων και των στολών. Αποδίδει στα έργα του την ελληνική πραγματικότητα, όπως η συγκίνηση και η εμπειρία από τα γεγονότα της εποχής που τα έζησε. Ανάμεσα δε στα έτη 1848 και 1851 επισκέφθηκε την Ελλάδα για να αποκτήσει ο ίδιος νέες εμπειρίες από μία άμεση επαφή, πέραν των εντυπώσεων των Ευρωπαίων περιηγητών.
Διαμορφώθηκε καλλιτεχνικά με ξένους προσανατολισμούς, στο πλαίσιο όμως μιας ελληνικής ζωγραφικής έκφρασης. Τα έργα του έχουν απλή αρχιτεκτονική και συγκινούν με τη λιτότητα των εκφραστικών μέσων. Οι πίνακές του έχουν ιδιαίτερη μαγεία, η οποία έχει σχέση με τους θαυμάσιους ζεστούς χρωματικούς τόνους που χρησιμοποιεί. Φαίνεται ότι χρησιμοποιούσε για την απόδοση των έργων του ένα καλά οργανωμένο μοντέλο. Μελετούσε το φως και τη σκιά, για να είναι πειστική η ζωγραφική του απόδοση. Χρησιμοποιούσε ως μοντέλα, συχνά κέρινες κούκλες ή γύψινες μορφές. Κινείται κυρίως στα πρόσωπα, αλλά και την χρωματική απόδοση των ενδυμασιών. Δίνει μεγάλη σημασία στην απόδοση των ενδυμασιών, ακόμη και των πιο μικρών λεπτομερειών. Το φυσικό περιβάλλον δεν τον ενδιαφέρει και πολύ, απλώς το απεικόνιζε για να πλαισιώνει τις μορφές – αγωνιστές.
Η ζωγραφική του βασίζεται στην τεχνοτροπία της Σχολής του Μονάχου. Ο ρομαντικός ρεαλισμός που αντιπροσώπευε επεδίωκε μια φιλτραρισμένη απόδοση της πραγματικότητας, όπου η τεκμηρίωση ήταν απαραίτητη, όπως και η περιγραφική εξιστόρηση των λεπτομερειών. Ο εξωτισμός των ενδυμάτων και των αντικειμένων τονίζονται ιδιαίτερα.
Τα έργα του είναι καθαρά και χαρακτηρίζονται από την λεπτομέρεια, όπως των μεγάλων ζωγράφων του ρομαντικού ρεαλισμού. Ενώ στα έργα του, η λεπτομέρεια αποδίδεται με άνεση, το σύνολο παρουσιάζεται άκαμπτο και μονοκόμματο. Η κίνηση γενικά των αγωνιστών τυποποιείται και απολιθώνεται. Οι χρωματισμοί του είναι ανοικτοί και οι ζεστοί τόνοι επικρατούν και γενικά το σύνολο χαρακτηρίζεται από εξαιρετική λαμπρότητα.
 | |
| Η προτομή του Θεόδωρου Βρυζάκη στην Θήβα | |
Η σύνθεση των έργων του είναι συγκεντρωτική. Κέντρο της είναι το κέντρο της εικονιστικής επιφάνειας και είναι παραστατική και κλειστή. Οι πολυπρόσωπες δε συνθέσεις υπερτερούν στα έργα του. Οι βασικοί φορείς του θέματος τίθενται στο κέντρο και περιβάλλονται σε διάφορα επίπεδα – πλάνα από τα συνοδευτικά στοιχεία. Υπάρχουν όμως και συνθέσεις, όπου δύο ή τρεις μορφές, κεντρικά τοποθετημένες, αφήνουν το τοπίο να παίζει κάποιο ρόλο, έστω και δευτερεύοντα. Το τοπίο είναι ένα απλό πρόσχημα και εκεί που δεν απαιτείται να έχει τοπογραφικό χαρακτήρα αποκτά παραδείσια και ρομαντικά χαρακτηριστικά. Η προσωπογραφία, ενώ έχει περιορισμένο ρόλο, έχει γι’ αυτόν εξαιρετική σημασία. Τα έργα του τα διακρίνουν μία εσωτερικότητα και ψυχολογική λεπτότητα, που προσφέρουν στην έκφραση αδιαφιλονίκητη βαρύτητα.
Στο Μόναχο, μετά τις σπουδές του, ιδρύει ένα ατελιέ και δημιουργεί πληθώρα έργων με ελληνικά θέματα από την ελληνική επανάσταση. Μερικά από τα έργα του είναι μεταφορές από άλλα πρότυπα, από άλλους ζωγράφους της εποχής. Όλα τα έργα του είναι σε λάδι και μουσαμά. Σχεδόν όλα (εκτός ελαχίστων που είναι σε ιδιωτικές συλλογές), βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδος. Σημαντικά του έργα είναι τα ακόλουθα:
«Υπέρ Πατρίδος το παν», 1858. Διαστάσεις: 183Χ132 εκ.
«Πολεμικό Συμβούλιο». Διαστάσεις: 38Χ33 εκ.
«Η μάχη των Δερβενακίων». Διαστάσεις: 53Χ71 εκ.
«Νεαρός Αγωνιστής», 1838. Διαστάσεις: 41Χ32 εκ.
«Όθων», 1837. Διαστάσεις: 35Χ27 εκ.
«Η ωραία Ελληνίς κόρη Καρατζά», Διαστάσεις: 30Χ26 εκ (Ιδιωτική συλλογή).
«Πολεμική σκηνή». Διαστάσεις: 30Χ34 εκ.
«Πολεμική σκηνή», 1853. Διαστάσεις: 81Χ106 εκ.
«Η υποδοχή Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι», 1861. Διαστάσεις: 155Χ213 εκ.
«Το στρατόπεδο Καραϊσκάκη στην Καστέλλα», 1855. Διαστάσεις: 145Χ178 εκ.
«Προσωπογραφία του Αναγνωστόπουλου». Διαστάσεις: 97Χ70 εκ.
«Αποχαιρετισμός», 1863. Διαστάσεις: 78Χ67 εκ.
«Αποχαιρετισμός». Σπουδή. Διαστάσεις: 33Χ39 εκ (Ιδιωτική συλλογή).
«Ο όρκος των αγωνιστών και η ευλογία της σημαίας από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό», 1851 ή 1865. Διαστάσεις: 164Χ126 εκ.
«Η έξοδος του Μεσολογγίου», Πινακοθήκη Δήμου Μεσολογγίου.
«Δημήτρης Υψηλάντης». Διαστάσεις: 23Χ19 εκ.
«Κερκυραία». Διαστάσεις: 35Χ27 εκ (Ιδιωτική συλλογή).
«Η Παραμυθία», 1847. Διαστάσεις: 44Χ57 εκ.
«Ανάπηρος του Αγώνα». Διαστάσεις: 64Χ51 εκ.
«Το καραούλι», 1855. Διαστάσεις: 67Χ71 εκ.
Ο Βρυζάκης προς το τέλος της ζωής του, γύρω στο 1875, απομονώνεται, λόγω της σοβαρής αρρώστιας των ματιών του. Πεθαίνει στο Μόναχο το 1878. Απεβίωσε το ίδιο έτος με τον δάσκαλό του Καρλ Κράτσαϊζεν. Ετάφη στο Παλαιό Νεκροταφείο του Μονάχου, όπου βρίσκεται και το μνήμα, του σημαντικού Έλληνα ζωγράφου της Σχολής του Μονάχου, του Νικολάου Γύζη.
Το Στρατόπεδο του Καραϊσκάκη στην Καστέλλα
Το πληρέστερο έργο και το αριστούργημα του Βρυζάκη, αποτελεί ο πίνακάς του: «Το στρατόπεδο του Καραϊσκάκη στην Καστέλλα». Τον δημιούργησε το 1855 και αντιπροσωπεύει την πρώτη περίοδο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας, με χαρακτήρα ρομαντικού ρεαλισμού. Το έργο αυτό βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη. Η σύλληψη της ιδέας και η σχεδίαση των κύριων σημείων του είναι ανεκτίμητη. Ο επιβλητικός αυτός πίνακας είναι πλήρης εσωτερικής κίνησης και ζωής. Πείθει για την πραγματικότητα της σκηνής του στρατοπέδου και δίνει την εντύπωση ότι οι καθηλωμένες σε συγκεκριμένη στάση μορφές, θα ξαναζωντανέψουν και θα συνεχίσουν τις κινήσεις και τις ομιλίες τους. Στα πρόσωπα των αγωνιστών μεταβάλλει σε μνημείο το υψηλό ήθος τους. Οι χαρούμενοι χρωματικοί τόνοι του πλέκουν μία εξαιρετικά ανοιξιάτικη φαντασμαγορία. Η καλλιτεχνική δημιουργία είναι οργανωμένη με σύνεση, με λεπτομέρεια, αλλά και λεπτότητα. Το πλήθος των αγωνιστών κατανέμεται σε ομάδες και πλάνα με άνεση και πειστικότητα.
Στον πίνακά του, απεικονίζει ομάδες προσώπων, που διαμοιράζονται γύρω από ένα τονισμένο κέντρο. Στο κέντρο και αριστερά, στα απομεινάρια ενός τοίχου ακουμπά όρθιος ένας οπλισμένος αγωνιστής, που διηγείται κάτι σ’ έναν καθισμένο ηλικιωμένο, στον οποίο ένα κλεφτόπουλο ετοίμασε και προσφέρει μία μακριά πίπα. Απέναντί του είναι μισοξαπλωμένος αγωνιστής (αγκαλιά με το καριοφίλι του), αναπαυόμενος και ακούγοντας το έγχορδο όργανο και το τραγούδι ενός αγωνιστή τραγουδοποιού, καθισμένο ακριβώς πίσω του.
Τα πρόσωπα στο κέντρο λούζονται με μία δυνατή δέσμη ηλιακών ακτινών, πέριξ του οποίου, σε χαμηλότερο, μουντό και θολό φωτισμό, διανέμονται οι υπόλοιπες ομάδες. Δεξιά ένας παπάς με τέσσερις (4) αγωνιστές, που είναι καθισμένοι γύρω του και ακούν προσεκτικά τα λόγια του. Αμέσως μετά μία ομάδα έξι (6) ατόμων που ψήνει τον οβελία. Δίπλα βρίσκονται δύο θαυμάσια και επιβλητικά άλογα. Στο τρίτο πλάνο είναι μία ομάδα από αγωνιστές, που εμψυχώνουν ο ένας τον άλλο, καθώς και ένας με το καριοφίλι στους ώμους, να κοιτάζει μακριά στον ορίζοντα. Πίσω τους βρίσκεται μία σκηνή – λάφυρο (ενδεικτικό το μισοφέγγαρο στην κορυφή της), δημιουργώντας ένα αντίβαρο στο αριστερό τμήμα του πίνακα.
Στο αριστερό τμήμα του πίνακα αρκετοί αγωνιστές συζητούν δείχνοντας προς τον λοφίσκο. Στο λοφίσκο βρίσκονται ο Γεώργιος Καραϊσκάκης (1782-1827), ο Ιωάννης Μακρυγιάννης (1797-1864), ο Κυριάκος (Κίτσος) Τζαβέλας (1801-1855), ο Κώστας Μπότσαρης (1792-1853), ο Βάσσος, ο Χριστόδουλος Μέξης, ο Δημήτριος Καλλέργης (1803-1867), ο Γιώργος Δράκος (1788-1827), ο Ιωάννης Νοταράς (1805-1852), ο Τόμας Αλεξάντερ Κόχραν (1775-1860), ο Ρίτσαρντ Τσωρτς (1784-1873), ο Κάρολος Γουλιέλμος Φον Χάιντεκ (1788-1861), ο Τόμας Γκόρντον (1788-1841), ο Φρανκ Άστιγξ (1794-1828) και άλλοι Έλληνες και φιλέλληνες αγωνιστές, για να αποφασίσουν για το επιχειρησιακό σχέδιο κατάληψης της Ακρόπολης, που φαίνεται απόρθητο στο βάθος του λεκανοπεδίου της Αθήνας. Το άνοιγμα τάφρων και η προετοιμασία των κανονιών από ομάδες αγωνιστών δεικνύουν την κρισιμότητα των στιγμών. Ανάμεσα στους αξιωματικούς στο κάτω και αριστερά μέρος του πίνακα, ο Βρυζάκης απεικονίζει και τον Καρλ Κράτσαϊζεν, με την επιβλητική στρατιωτική στολή του, να δείχνει την Ακρόπολη με το αριστερό του χέρι σε Έλληνα φουστανελοφόρο αγωνιστή, με τον οποίο μιλάει. Με την απεικόνιση στο έργο των δασκάλων Κράτσαϊζεν και Κάρολου Χάιντεκ, τους αποδίδει τον οφειλόμενο φόρο τιμής και σεβασμού.
Ο Καραϊσκάκης δεξιά πάνω στο ύψωμα ταμπουρωμένος, περιστοιχίζεται από φημισμένους οπλαρχηγούς και φιλέλληνες. Δείχνει με το δεξί του χέρι τις εχθρικές θέσεις στην πεδιάδα, κάτω από την Ακρόπολη. Στο λοφίσκο, στο ψηλότερο σημείο βρίσκεται η σημαία των Ελλήνων επαναστατών να κυματίζει αγέρωχα. Ενώ, στο κάτω μέρος του πίνακα, στο πρώτο πλάνο, αναπαύονται ομάδες ομάδες γνωστοί Έλληνες και φιλέλληνες αξιωματικοί. Τα ιστορικά αυτά πρόσωπα εμφανίζονται με βάση τις προσωπογραφίες με μολύβι του Βαυαρού φιλέλληνα αξιωματικού και ερασιτέχνη ζωγράφου Καρλ Κράτσαϊζεν, που ήρθε στην Ελλάδα το 1826 με άλλους συμπατριώτες του αξιωματικούς και επικεφαλής τον συνταγματάρχη του πυροβολικού Κάρολο Γουλιέλμο Φον Χάιντεκ. Τα σχέδιά του αυτά τα δημοσίευσε ο Κράτσαϊζεν στο Μόναχο μεταξύ 1828 και 1831, με λιθογραφική επεξεργασία διάσημων καλλιτεχνών, με τίτλο: «Προσωπογραφίες των διασημότερων Ελλήνων και φιλελλήνων, μαζί με μερικές απόψεις και ενδυμασίες».
Πίνακας που απεικονίζει το στρατόπεδο του Καραϊσκάκη σην Καστέλλα, του Κάρολου Χάϊντεκ
Ο Βρυζάκης για την δημιουργία του έργου του, χρησιμοποίησε στοιχεία από το έργο του φιλέλληνα στρατιωτικού του πυροβολικού, Κάρολου Γουλιέλμου Φον Χάιντεκ, ερασιτέχνη ζωγράφου, που ήρθε στην Ελλάδα και υπήρξε μέλος της Αντιβασιλείας του Όθωνα. Το έργο του ζωγραφισμένο σε ξύλο 65Χ94 εκ, βρίσκεται στην Κρατική Αίθουσα Τέχνης της Καλσρούης και έχει τίτλο: «Στρατόπεδο φιλελλήνων κατά τον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα» του 1835. Στον πίνακα του Χάιντεκ ο σκηνικός χώρος είναι διαμετρικά αντίστροφος σε σχέση με το έργο του Βρυζάκη. Υπάρχει ένας λοφίσκος και στο βάθος οι λόφοι της Αθήνας και της Ακρόπολης. Υπάρχει ένα τονισμένο κέντρο και πέριξ αυτού κατανέμονται οι διάφορες ομάδες. Διακρίνουμε την ομάδα του παπά, τον οργανοπαίκτη και την ομάδα κατασκευής τάφρου. Στο λόφο επάνω διακρίνονται Έλληνες και φιλέλληνες αξιωματικοί, ενώ ο Τόμας Κόχραν κοιτάζει με την διόπτρα την Ακρόπολη, όπως στο έργο του Βρυζάκη. Είναι φανερό ότι ο Έλληνας ζωγράφος ανασυντάσσει τα πρόσωπα και τα παραλλάσσει. Το παιδί που γεμίζει την κούπα με νερό από τον ασκό το τοποθετεί γονατιστό στην άκρη, ενώ ο Χάιντεκ το βάζει στο κέντρο. Το ψήσιμο του οβελία το τοποθετεί στο κέντρο μιας συντροφιάς έξι (6) αγωνιστών, ενώ ο Κάρολος Χάιντεκ ζωγραφίζει να ασχολείται μόνο ένας με αυτό. Μία μορφή, ο αγωνιστής με το καριοφίλι στον ώμο, που κινείται από δεξιά προς το κέντρο, είναι ο ίδιος και στους δύο πίνακες.
Επιπλέον, οι μορφές των Καραϊσκάκη, Μακρυγιάννη, Τζαβέλα, Νοταρά, Καλλέργη, Κόχραν, Γκόρντον, Τσωρτς και των άλλων αγωνιστών, Ελλήνων και φιλελλήνων, φαίνεται ότι είναι απευθείας μεταφορές από λιθογραφίες του Βαυαρού ζωγράφου Φραντς Χάνφσταινγκλ (1804-1877), που τις δανείστηκε από τον Κράτσαϊζεν, καθώς και άλλα σκηνικά φαίνονται ως «μεταφορές» από άλλους ζωγράφους.
Το έργο του είναι ένα μεγαλειώδες επίτευγμα. Κατορθώνει να οικειοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό ότι δανείζεται, εκφράζοντάς το με το ιδιαίτερο προσωπικό δυναμισμό του. Καταφέρνει με την ανασύνταξη και την παραλλαγή να κατασκευάσει μία σύνθεση ανεπανάληπτη.
Άλλος ένας εμβληματικός πίνακας του Θεόδωρου Βρυζάκη – Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλογεί την σημαία της επανάστασης.
Στους πίνακές του για την Ελληνική Επανάσταση, στα πρόσωπα των Ελλήνων, ζωγραφίζει την θέληση για ελευθερία και πολιτισμό. Τα χρώματα που χρησιμοποιεί για την απεικόνιση των αγωνιστών είναι ζεστά και έντονα, προσφέροντας τους ζωή και ψυχή. Μέσα από το έργο του πηγάζει ο κόσμος του ονείρου για την ελευθερία. Τα μεγαλειώδη γεγονότα της Επανάστασης αποδίδονται αριστοτεχνικά από το πινέλο του, δημιουργώντας πίνακες ανυπέρβλητου μεγαλείου.
Στα έργα του διακρίνεται η λεπτομέρεια και η καθαρότητα των χαρακτηριστικών της μορφής των αγωνιστών του Αγώνα. Εστίαζε στο συναίσθημα, ως σημαντικός ρομαντικός ρεαλιστής ζωγράφος. Αξεπέραστες είναι οι λεπτομέρειες και η τελειότητα απεικόνισης των ενδυμασιών των επαναστατών. Η πρόθεσή του στην καλλιτεχνική του δημιουργία ήταν η κίνηση και η ενότητα. Αποτυπώνει το συγκεκριμένο γεγονός, το στρατόπεδο του Καραϊσκάκη στην Καστέλλα, λίγο πριν την μάχη του Ανάλατου, ως ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά στρατιωτικά γεγονότα.
Ο καλλιτέχνης απέδιδε με ακρίβεια τις πτυχώσεις των ενδυμάτων των επαναστατών. Πράγματι, η ενδυμασία των αγωνιστών είναι καλλιτεχνικά τέλια ζωγραφισμένη. Το ζεστό χρώμα (κόκκινο) των σκούφων των αγωνιστών, εκφράζει το συναίσθημα της πίστης για την ελευθερία των επαναστατών. Το σκοτεινό – μουντό περιβάλλον, γύρω από τους αγωνιστές συμβολίζει τις σκληρές πολεμικές συγκρούσεις που θα ακολουθήσουν μέχρι να έρθει το φως της ελευθερίας. Το έντονο φωτισμένο άσπρο χρώμα (φουστανέλες των αγωνιστών) και οι ακτίνες του ήλιου που τις φωτίζουν, νοηματοδοτεί την ελπίδα για την ελευθερία και την φλόγα του πνεύματος και της ψυχής των απλών αγωνιζομένων Ελλήνων επαναστατών.
Τα ζεστά χρώματα των ενδυμασιών του Καραϊσκάκη και όλων όσων βρίσκονται στο λοφίσκο, σημαίνουν την καθαρή σκέψη και την αποφασιστικότητα όλων για την επιτυχία του εγχειρήματος της απόκτησης της ελευθερίας. Στα πρόσωπά τους εμφαίνεται το αποφασιστικό τους βλέμμα, δείχνοντας τη σιγουριά και την ελπίδα για το αίσιο τέλος της πολεμικής σύγκρουσης με την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Αντί Επιλόγου
Ο Βρυζάκης έμεινε σταθερά Έλληνας στο Μόναχο, επηρεαζόμενος και από τον φιλελληνισμό του περιβάλλοντός του. Είχε ένα αγνό και πηγαίο ταλέντο. Είναι φανερό ότι στην Ελλάδα θα εξελίσσονταν σε ζωντανό λαϊκό ζωγράφο, όπως ο Παναγιώτης Ζωγράφος. Στο Μόναχο έντυσε τον δυναμισμό του με το φόρεμα του ρομαντικού ρεαλιστικού στυλ, δίχως όμως να τον συγκαλύψει πλήρως. Δεν ταυτίζεται ποτέ με τα πρότυπά του, τους ξένους ζωγράφους, ακόμη και όταν τους αντιγράφει, σε αντίθεση με άλλους Έλληνες ζωγράφους της Σχολής του Μονάχου.
Ο Θεόδωρος Βρυζάκης με τα ανυπέρβλητα έργα του σχεδίασε στην εθνική μνήμη των Ελλήνων τις μορφές των ηρώων και των σπουδαίων ελληνικών ιστορικών γεγονότων του 1821. Απέδωσε με τον χρωστήρα του τις ασύγκριτες στιγμές του Ελληνικού Έθνους. Στον πίνακά του «Το Στρατόπεδο του Καραϊσκάκη στην Καστέλλα», ήρθε να θυμίσει στους Έλληνες, τον άτυχο θάνατο – δολοφονία του Καραϊσκάκη, πριν την μάχη στον Ανάλατο (Φάληρο) και την ολοσχερή καταστροφή των ελληνικών στρατευμάτων το 1827. Η ηρωική μορφή του Καραϊσκάκη, ψηλά στο λοφίσκο, δίπλα στη σημαία των επαναστατών, να δείχνει την Ακρόπολη, έδωσε τελικά την απαραίτητη δύναμη στις καρδιές των επαναστατημένων Ελλήνων να συνεχίσουν τον Αγώνα τους, μέχρι την τελική επίτευξη της ελευθερίας τους.
Οι Έλληνες οφείλουν πολλά στον Θεόδωρο Βρυζάκη, για τις ηρωικές μορφές του ’21 που διέσωσε και τις ιστορικές στιγμές της Επανάστασης που απέδωσε καλλιτεχνικά. Υποχρέωση όλων των Ελλήνων είναι στα 200 έτη από την ελληνική επανάσταση του 1821, να θυμηθούν τον αφανή εργάτη – ζωγράφο, Θεόδωρο Βρυζάκη, που διέσωσε στις καρδιές τους τον αθάνατο απελευθερωτικό Αγώνα το ’21.
Βιβλιογραφικές και Διαδικτυακές Αναφορές
Γάκης, Τρύφων. (1996). Η Ελληνική Επανάσταση, Αθήνα: ΔΕΛΤΑ.
Γιαννόπουλος, Νίκος. (2016). 1821. Οι μάχες των Ελλήνων για την ελευθερία, Αθήνα: Historical Quest.
«Θεόδωρος Π. Βρυζάκης. Η ζωή και το έργο του», 28 Ιουνίου 2021, διατίθεται στο διαδικτυακό τόπο: https://www.naftemporiki.gr, 1-1-2022.
«Θεόδωρος Βρυζάκης. Η ζωή και το έργο του», 25 Ιουνίου 2021, διατίθεται στο διαδικτυακό τόπο: https://www.kathinerini.gr, 1-1-2021.
Ιστορία του ελληνικού Έθνους. (1975). τόμοι ΙΑ’ και ΙΒ’, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών.
«Κάρολος Γουλιέλμος Φον Χάιντεκ. O ζωγράφος της Επανάστασης του 1821», διατίθεται στο διαδικτυακό τόπο: https://www.huffingtonpost.gr, 1-1-2022.
Μπετενιώτης, Ραφαήλ-Νικόλαος. (6 Δεκεμβρίου 2019). In Memoriam: Θεόδωρος Βρυζάκης, διατίθεται στο διαδικτυακό τόπο: https://www.offinepost.gr, 1-1-2022.
Peter Von Hess. (1910). Το Ηρώον του Αγώνος, μετάφραση Λάμπρος Σπυρίδων, Αθήνα: Ελληνική Εκδοτική Εταιρεία, διατίθεται στο διαδικτυακό τόπο: https://www.digital.lib.auth.gr, 1-1-2022.
Ραγιάς, Γιώργος. (1975). Οι Έλληνες ζωγράφοι. Από τον 19ο αιώνα στον 20ο, Τόμος Α΄, Αθήνα: Μέλισσα.
Φιλήμων, Ιωάννης. (1859-1861). Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, Τόμος Α΄.
Φωτιάδης, Δημήτριος. (1971). Η Επανάσταση του ’21, 2η έκδοση, τόμος Ι’ , Αθήνα: Ν. Βότση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου