20 Φεβρουαρίου 2022

Η κληρονομιά των Ρως και η αντιπαράθεση Ρωσίας – Ουκρανίας

Φωτ. EPA/ SATELLITE IMAGE 2022 MAXAR TECHNOLOGIES.
 
Ρώσοι και Ουκρανοί θεωρούν το κράτος των Ρως του Κιέβου του 9ου αιώνα μ.Χ. ως ιστορικό τους πρόγονο.  
 
Των ΖΕΡΑΡ ΡΟΛΑΝ*, ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΝΕΟΥ** 
 
Η Iστορία δείχνει ότι οι δεσμοί μεταξύ των δύο κρατών είναι ιδιαίτεροι, γι’ αυτό μια τέτοια σχέση δεν μπορεί να σφυρηλατηθεί υπό την απειλή των όπλων. 
 
«Η Ρωσία δεν είναι θυμωμένη, συγκεντρώνεται». Οι ιδεολογικοί λόγοι πίσω από την ένταση στα ουκρανικά σύνορα αποκρυσταλλώνονται στο πρόσφατο άρθρο του Βλαντιμίρ Πούτιν «Πάνω στην ιστορική ενότητα Ρώσων και Ουκρανών».  
 
Ο Ρώσος πρόεδρος αναφέρει ότι Ρώσοι και Ουκρανοί είναι ένας ενιαίος λαός που μοιράζεται ένα κοινό ιστορικό λίκνο, και ότι το σημερινό ουκρανικό κράτος περιλαμβάνει «ιστορικά ιερά ρωσικά εδάφη». Ας ανατρέξουμε λοιπόν στην Ιστορία που κρύβεται πίσω από την αντιπαράθεση. 
 
Ρώσοι και Ουκρανοί θεωρούν το κράτος των Ρως του Κιέβου του 9ου αιώνα μ.Χ. ως ιστορικό τους πρόγονο.  
 
Ενα μείγμα σλαβικών φυλών και Σκανδιναβών, οι Ρως του Κιέβου διατήρησαν τη βασική θεσμική δομή των Βίκινγκς: κρατική δομή με βάση πόλεις-κράτη που διέπρεπαν και στηρίζονταν στο εμπόριο. Εμποροι, τεχνίτες και εργάτες ασκούσαν μεγάλη επιρροή μέσω των συνελεύσεων των πόλεων, των «Βέτσε», που περιελάμβαναν το σύνολο του ενήλικου ανδρικού πληθυσμού. 
 
Σε μερικές περιπτώσεις οι «Βέτσε» μπορούσαν να επηρεάσουν ή και να διώξουν ή να αντικαταστήσουν τους άρχοντες: οι θεσμοί της αγοράς επιφέρουν στοιχεία ανοιχτής κοινωνίας και τιθάσευσης της κεντρικής εξουσίας. 
 
Η μογγολική εισβολή τον 13ο αιώνα υπέταξε τα πριγκιπάτα των Ρως. Ενα από αυτά, το Δουκάτο της Μόσχας, έμελλε να γίνει ο βασικός αποδέκτης της θεσμικής κληρονομιάς που οι Μογγόλοι έφεραν μαζί τους. Ενώ η μοναδική θέση της, προστατευμένη από ποτάμια και δάση, έκανε τη Μόσχα δυσκολότερο να κατακτηθεί, ταυτόχρονα δυσχέρανε και τις εμπορικές προοπτικές της: οι μεγάλοι δρόμοι διευκολύνουν τη διέλευση εμπορικών αγαθών αλλά και εχθρικών στρατών. Τα μειωμένα κίνητρα για θεσμούς της αγοράς ευνόησαν την εισχώρηση μογγολικών απολυταρχικών στοιχείων: οι «Βέτσε» δεν μπορούσαν να ευδοκιμήσουν σε ένα τέτοιο περιβάλλον. 
 
Συνεπώς, η Μόσχα ανέπτυξε τις ιεραρχικές δομές της, οδικό δίκτυο, δημοσιονομικό σύστημα και πολεμική οργάνωση βασισμένη σε μογγολικά πρότυπα. Η χρήση βασανιστηρίων, σπάνια στους Ρως του Κιέβου, έγινε συνηθισμένη πρακτική του συστήματος απόδοσης δικαιοσύνης. 
 
Η μογγολική επιρροή ήταν τέτοια που ο Μοσχοβίτης πρίγκιπας Βασίλι ο Β΄ κατηγορήθηκε για υπέρμετρη αγάπη της ταταρικής τους γλώσσας. 
 
Η εξέχουσα θέση που απέκτησε έτσι η Μόσχα τής επέτρεψε να ανέλθει, να ενώσει τα πρώην πριγκιπάτα των Ρως και να τερματίσει τον «ταταρικό ζυγό», αλλά όχι χωρίς κόστος. Οι θεσμοί αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια. Παραδόξως, οι παράγοντες που επέτρεψαν στη Μόσχα να θριαμβεύσει, ταυτόχρονα επέφεραν και τη μεταμόρφωσή της. Ο Μοσχοβίτης μονάρχης που αυτοανακηρύχθηκε «τσάρος όλης της Ρωσίας» το 1547 ήταν ο Ιβάν ο Τρομερός, ένα όνομα που ενσάρκωνε τις αυταρχικές τάσεις που το νέο κράτος κληρονόμησε από τους Μογγόλους μέσω του Δουκάτου της Μόσχας. 
 
Συγκριτικά με τον Ρως πρόγονό του, το ρωσικό κράτος θα ήταν ένα αυταρχικό τέκνο, στοιχείο που δεν είναι δύσκολο να συνδεθεί με ορισμένες σημερινές πρακτικές του. 
 
Αντιθέτως, οι λαοί που τελικώς θα σχημάτιζαν το ουκρανικό κράτος στάθηκαν λιγότερο επηρεασμένοι από την Ανατολή, διατηρώντας ένα μέρος της θεσμικής κληρονομιάς των Ρως. Ταυτόχρονα, ήρθαν στη σφαίρα επιρροής δυνάμεων εχθρικών προς τη Ρωσία, όπως η Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία. Το δημιουργηθέν χάσμα μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών παρέμεινε και κατά τη συνύπαρξή τους στη ρωσική αυτοκρατορία: η ταυτότητα των αρχαίων Ρως δεν ήταν πλέον ενιαία. 
 
Ρωσία και Ουκρανία σήμερα επιδεικνύουν σημαντικές διαφορές, αλλά ταυτόχρονα μοιράζονται ένα μεγάλο κοινό ταξίδι αιώνων. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν αναγνωρίζει αυτή τη σχέση, η οποία δηλώνει ότι πρέπει να «σχεδιαστεί στα πρότυπα των ΗΠΑ και του Καναδά, στα οποία κράτη με παρόμοια κουλτούρα, γλώσσα και ιστορική σύνθεση είναι στενά ενσωματωμένα ενώ παραμένουν κυρίαρχα». Το στοίχημα είναι μεγάλο και η κατάσταση κρίσιμη. Γι’ αυτόν τον λόγο μια τέτοια σχέση μεταξύ των δύο κρατών δεν μπορεί να σφυρηλατηθεί υπό την απειλή των όπλων. 
 
* Ο κ. Ζεράρ Ρολάν είναι καθηγητής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ των ΗΠΑ. 
** Ο κ. Νικόλαος Νέος είναι οικονομολόγος. 
 
Πηγή: Καθημερινή



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 1:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.