3 Νοεμβρίου 2021

Ο Γιάννης Κατσέας στο Μετόχι Αγίας Αναστασίας ή Μετόχι Κριτζιανών.

Κείμενο από Καστρολόγος
Φωτογραφίες Γιάννης Κατσέας
 
Το Μετόχι της Αγίας Αναστασίας, είναι ίσως το παλιότερο και το καλύτερα διατηρημένο Μοναστηριακό μετόχι της Βορείου Ελλάδος και το μοναδικό σωζόμενο τμήμα του μεσαιωνικού οικισμού των Κριτζιανών.  
 
Είναι ένα κλειστό σύνολο κτηρίων, προστατευόμενο από ισχυρό αμυντικό περίβολο. Ο οχυρωματικός τρόπος κατασκευής προτιμήθηκε όχι μόνο για να διατηρηθεί το Μοναστηριακό πρότυπο, αλλά και για πρακτικούς λόγους όπως η αντιμετώπιση της πειρατείας που παρουσίαζε τότε μεγάλη έξαρση στο Β. Αιγαίο. 
 
Τοποθεσία και Στρατηγική Σημασία 
 
To Μετόχι των της Αγία Αναστασίας βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη, στην περιοχή της Επανομής.  
 
Βρίσκεται στην άλλοτε κύρια οδική αρτηρία που ένωνε τη Θεσσαλονίκη με την Κασσάνδρα, πλάι σε χείμαρρο και σε σημείο που μπορούσε να ελέγχει όλη τη γύρω κτηματική περιφέρεια, όντας ταυτόχρονα αθέατο από τη θάλασσα. 
 
Αυτό το τελευταίο είχε ιδιαίτερη σημασία, καθώς την εποχή της κτίσης του (1530) η πειρατεία βρισκόταν σε μεγάλη έξαρση στο Βόρειο Αιγαίο. 
 
Ιστορία 
 
Το έτος ιδρύσεως του Μετοχιού είναι το 1530, μήνα Οκτώβριο, όπως φαίνεται και στην κτητορική επιγραφή που βρέθηκε. Τότε, ηγούμενος της Αγίας αναστασίας ήταν ο Θεωνάς (αργότερα Μητροπολίτης θεσσαλονίκης
 
Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία 
 
Η δράση των πειρατών δικαιολογεί το φρουριακό χαρακτήρα του μετοχιού, το οποίο ακολουθεί Μοναστηριακά πρότυπα οχύρωσης.  
 
Ένας πεντάπλευρος περίβολος για καλύτερη προστασία, ενισχύεται από δύο πύργους στα ΝΑ και ΝΔ. Οι πύργοι αυτοί σώζονται ως τις επάλξεις με συνολικό ύψος 10 μέτρα. Αποτελούνται από δύο ορόφους, ενώ το ισόγειο είναι μπαζωμένο για μεγαλύτερη σταθερότητα και στήριξη στο τείχος. Η οροφή τους είναι θολωτή και η τοιχοδομία τους επιμελημένη από λαξευμένους πωρόλιθους. Ανατολικά υπήρχε άλλος ένας πύργος-αντηρίδα, που μεταγενέστερα μετατράπηκε σε φούρνο.  
 
Η κεντρική πύλη βρισκόταν βόρεια, για την κατασκευή της χρησιμοποιήθηκε αρχαίο υλικό, ενώ για μεγαλύτερη ασφάλεια ήταν ενισχυμένη από ξύλινη καταχύστρα. Δυτικά υπήρχε βοηθητική πύλη-παραπόρτι.  
 
Τέλος, στο φρουριακό συγκρότημα δεσπόζει το κεντρικό πυργόσπιτο. Τετράγωνο (9x9.45μ.), με ισόγειο και δύο ορόφους, έφτανε τα 8.7 μ. σε ύψος. Η κεντρική του είσοδος που βρίσκεται στη νότια πλευρά, προσεγγίζεται μέσω διπλής κτιστής σκάλας. Μια ακόμη βοηθητική είσοδος υπάρχει στον ανατολικό τοίχο. Το ισόγειο και ο πρώτος όροφος του πυργόσπιτου ήταν ενιαίοι και χρησίμευαν ως αποθηκευτικοί χώροι (όπου συγκεντρωνόταν και μεγάλο τμήμα της σοδειάς). Ο δεύτερος όροφος περιλάμβανε μία σάλα και τρία δωμάτια, διέθετε εξώστη και αποτελούσε την κατοικία του Οικονόμου, του αντιπροσώπου και τοποτηρητή της Μονής.  
 
Το πυργόσπιτο χρησίμευε ακόμη και ως το τελευταίο καταφύγιο άμυνας των υπερασπιστών του μετοχιού. Ο τελευταίος όροφος δε σώζεται πλέον, ενώ βρέθηκαν και ίχνη πυρκαγιάς, πιθανότατα από την επανάσταση του 1821.  
 
Δυστυχώς μια πρωτοβουλία το 1965 για ανέγερση νέας Εκκλησίας, χωρίς την απαιτούμενη γνώση, είχε ως αποτέλεσμα την κατεδάφιση εκ θεμελείων του Παρεκκλησίου καθώς και του τελευταίου ορόφου του πυργόσπιτου.  
 
Το 1976 και το 1986-1987 πραγματοποιήθηκαν στερεωτικές και σωστικές εργασίες από την Αρχαιολογική υπηρεσία. Από τότε εκκρεμεί μελέτη ανακατασκευής του συγκροτήματος.



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 4:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , ,

3 σχόλια:

ΔΑΝΑΟΣ είπε...

ΠΟΛΥ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ''ΚΤΙΣΜΑ'' ...ΜΑΚΑΡΙ ΝΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΤΟΝ ΑΝΑΔΕΙΞΟΥΝ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΜΕΝΟ Κ ΜΕ ΖΩΗ ΜΕΣΑ.
ΟΠΩΣ ΠΑΝΤΑ ΓΙΑΝΝΗ ΒΡΙΣΚΕΙΣ ΤΟΠΙΑ ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΑ .
ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΚΑΛΑ .

03 Νοεμβρίου, 2021 18:40
ΖΙΖΑΝΙΟΥΣ είπε...

Μας ταξιδεύεις σε μέρη που δεν γνωρίζουμε. Εύγε περιμένουμε και άλλες εκπλήξεις!!!

04 Νοεμβρίου, 2021 21:30
ΖΙΖΑΝΙΟΥΣ είπε...

Πάντα μας ταξιδεύεις σε μέρη που δεν γνωρίζουμε. Συνέχισε να μας εκπλήσσεις εύγε αδελφέ.

05 Νοεμβρίου, 2021 07:19

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.