Ο Μάιος ή Μάης είναι ο πέμπτος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και Γρηγοριανό Hμερολόγιο κι έχει 31 ημέρες. Στο αττικό ημερολόγιο ήταν ο 1ος Θαργηλιών, που αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα 23 Απριλίου-23 Μαΐου. Οι Λατίνοι συγγραφείς είχαν την λέξη «mensis» ή Kalendae (καλένδες).
Κατά τον Πλούταρχο (Βίος Νουμά 19) η ονομασία του Μήνα (Maja) προήλθε από το όνομα της νύμφης Μαίας, που ήταν η ομορφότερη από τις Πλειάδες τις επτά κόρες του Άτλαντα (Ατλαντίδες) και της Πλειόνης και μητέρα του θεού Ερμή στον οποίο ήταν αφιερωμένος αυτός ο μήνας.
Από άλλους υποστηρίζεται ότι αυτό το όνομα είναι προσδιοριστικό πρεσβύτερης ηλικίας εκ του major (μεγαλύτερος): «Μαϊώρεις γαρ οι πρεσβύτεροι» (Πλούταρχος), ο δε Οβίδιος παράγει το όνομα του μήνα από το Majestas (Μεγαλειότης) που έχει αποδεχθεί και ο τεκτονισμός.
Στην αρχαία Ρώμη κατά τον μήνα Μάιο τελούνταν γιορτές προς τιμή της πηγαίας Νύμφης Ηγερίας, στο άλσος της, προς ανάμνηση των συμβουλών της, που παρέσχε στον Νουμά για τις θρησκευτικές αρχές που εισήγαγε στην Ρώμη. Κατά δε την 1η (Μπόνα Ντέα) και 2η Μαΐου συνεχιζόντουσαν τα από 28 Απριλίου αρχόμενα Φλοράλια, εορτές προς τιμή της θεάς της βλάστησης της Χλωρίδας (Flora).
Επίσης κατά τον ίδιο μήνα οι Ρωμαίοι τελούσαν τα "Lemuria" Μειλίχια που ήταν εορτές προς ιλασμό των ψυχών των νεκρών. Στην τέχνη τον μήνα Μάιο οι Ρωμαίοι τον παρίσταναν με μορφή μεσήλικου άνδρα, που έφερε πλατύ χιτώνα με μεγάλες περιχειρίδες (σαν το σημερινό ράσο) και έχοντας στην κεφαλή το κάνιστρο γεμάτο άνθη, ενώ στα πόδια του υπήρχε ένα παγώνι (ταώς) με ανοιγμένα τα φτερά.
Ο Μάιος συνδέεται και με την πορεία της Βασιλεύουσας του Μεγάλου Κωνσταντίνου, του οποίου την μνήμη γιορτάζουμε στις 21 του μήνα. Δέκα ημέρες νωρίτερα γιορτάζονται τα γενέθλια ή εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης κατά το έτος 330 μ.Χ., ενώ στις 29 η μνήμη μας γυρνάει πίσω στην Άλωσή της (1453). Ο Κωνσταντίνος το 324 αποφάσισε να μεταφέρει την πρωτεύουσά του στην θέση του αρχαίου Βυζαντίου.
Σύμφωνα με την παράδοση ο ίδιος ο Κωνσταντίνος κρατώντας ένα ακόντιο, χάραξε τα σύνορα της πόλης, που φάνηκαν πολύ μεγάλα στους συμβούλους του. Έτσι τον ρώτησαν πόσο θα προχωρήσει ακόμη, κι εκείνος τους απάντησε: «Θα προχωρήσω μέχρις ότου σταματήσει αυτός που προχωρεί εμπρός μου».
Ο Μάιος στην Ελληνική λαογραφία παρ’ όλο που θεωρείται ως ο τελευταίος μήνας της Άνοιξης, είναι στην ουσία το μέσο της ανθοφόρας αυτής εποχής, αφού το Καλοκαίρι δεν αρχίζει παρά δύο δεκαήμερα μετά το τέλος του, στις 21 Ιουνίου. Όλοι οι λαοί την Πρωτομαγιά γιόρταζαν την ανθοφορία της Φύσης με αισιοδοξία για την αναμονή της απαρχής των «καλών καιρών».
Είναι μήνας χαράς και λατρείας της βλάστησης, με δοξασίες κι έθιμα διαχρονικά, όπως το παραδοσιακό πρωτομαγιάτικο στεφάνι, το οποίο στολίζει την πόρτα του σπιτιού μέχρι τις 24 Ιουνίου, οπότε καίγεται στις φωτιές του Αϊ-Γιάννη. Οι λαϊκές προλήψεις θεωρούν τον Μάιο «μαγεμένο» γι’ αυτό αποφεύγονται οι γάμοι και οι σοβαρές εργασίες, όπως λέει και η παροιμία «Στον καταραμένο τόπο, τον Μάη μήνα βρέχει».
Η Πρώτη Μαΐου έχει χαρακτηρισθεί σχεδόν σ' όλο τον κόσμο παγκόσμια ημέρα αργίας (αν και δεν είναι αργία, είναι απεργία) και διατυπώσεων των διεκδικήσεων των εργαζομένων, αφού είναι συνδεδεμένη με το εργατικό κίνημα. Το 1886 έγιναν οι μεγάλες διαδηλώσεις στο Σικάγο, με αίτημα τα τρία οχτάρια: ΟΚΤΩ ώρες εργασίας, ΟΚΤΩ ψυχαγωγία και ΟΚΤΩ ύπνος.
Στην Ελλάδα η απεργία των καπνεργατών του 1936 στην Θεσσαλονίκη βάφτηκε με αίμα, που καταγράφηκε στις εφημερίδες της άλλης ημέρας, με μια χαρακτηριστική φωτογραφία, η οποία έδειχνε μια μάνα να οδύρεται πάνω από το σκοτωμένο της παιδί. Η φωτογραφία εκείνη ενέπνευσε τον Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον «Επιτάφιο»: «Μέρα Μαγιού μου μίσεψες μέρα Μαγιού σε χάνω…».
Τις τελευταίες δεκαετίες της ακόμα "Ελεύθερης Ελλάδας μας" η Πρωτομαγιά γιορταζόταν απ' όλους σχεδόν τους κατοίκους των πόλεων, με εκδρομές στις εξοχές με μεγάλες παρέες, για να πιάσουν τον "Μάη". Ηταν ευκαιρία για ξεκούραση και διασκέδαση γι' αυτό έφερναν τα καλούδια τους μέσα σε καλάθια κι άρχιζαν το φαγοπότι όλοι μαζί τραγουδώντας και χορεύοντας.
Ευτυχώς αυτή η ευχάριστη παραδοσιακή ελληνική συνήθεια συνεχίζεται ακόμα και σήμερα στην κατοχική Ελλάδα μας. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια οι Δήμοι συμμετέχοντας στην Πρωτομαγιάτικη αργία, ανθοστολίζουν τις πλατείες των πόλεων και ψυχαγωγούν τους δημότες τους με μουσικές και χορευτικές εκδηλώσεις, με συναυλίες και δημόσιο γλέντι. Ο Ελληνας δεν αποχωρίζεται εύκολα τα παραδοσιακά του έθιμα και τις ζεστές ανθρώπινες σχέσεις του με τους συμπολίτες του. Κι ενώ οι λαϊκές παροιμίες, όπως, «Μάη μου, Μάη δροσερέ κι Απρίλη λουλουδάτε» και «ο Μάης έχει τ’ όνομα κι ο Απρίλης τα λουλούδια», προσπαθούν να μας επαναφέρουν στην τάξη, οι παιδικές αναμνήσεις δεν μας το επιτρέπουν. Κι έτσι συνεχίζουμε να τραγουδάμε: «Ο Μάιος μας έφτασε/εμπρός βήμα ταχύ/να τον προϋπαντήσουμε/παιδιά στην εξοχή».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου