Έμειναν τότε εμβρόντητοι στην ΕΟΚ από την επιβολή πραξικοπήματος στην Ελλάδα το 1967. Γι’ αυτό λοιπόν, πάγωσαν την ιστορική Συμφωνία Σύνδεσης με την Αθήνα διότι δεν γινόταν να συνεργάζονται με μια δικτατορία. Ήταν όμως ειλικρινείς; Ίσως από τις πιο εύστοχες και συμπυκνωμένες απαντήσεις έδωσε ο αρχισυντάκτης του Οικονομικού Ταχυδρόμου Γιάννης Μαρίνος: «Όχι! Κι αυτό όχι μόνο γιατί μεμονωμένα οι κυριότερες χώρες της ΕΟΚ είχαν άριστες σχέσεις -οικονομικές και άλλες- με τη Χούντα (πχ Γαλλία) αλλά και γιατί το πάγωμα δεν αφορούσε το σύνολο της Συμφωνίας αλλά τα τμήματα εκείνα που η προώθησή τους θα ήταν –κατά σύμπτωση- επωφελής για την ελληνική οικονομία. Ενώ αφέθηκε σε αδιατάρακτη λειτουργία το σκέλος που αφορούσε τα βιομηχανικά προϊόντα, πράγμα που συνέφερε, κατά σύμπτωση, τις χώρες της ΕΟΚ. Ήταν όμως αυτά συμπτωματικά; Μάλλον όχι.»
Πέρασαν 52 χρόνια από τη Απριλιανό πραξικόπημα και από τότε που η ΕΟΚ πρόταξε τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δίχως να λείπουν οι ευρωβουλευτές που ανησυχούσαν πραγματικά για την Ελλάδα, η συνολική πραγματικότητα ήταν διαφορετική. Η ιδρυτική πράξη της ΕΟΚ (1957) είχε αφήσει σκοπίμως στην απ’ έξω τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία. Υποτίθεται όμως πως τα χρόνια πέρασαν, στην ΕΕ ωρίμασαν σφηνώνοντας στις συνθήκες δικαιώματα κ.α. και γεμίζοντας με δημοκρατικό περιεχόμενο το τεχνοκρατικό αφήγημα. Οι διεθνείς σχέσεις όμως είναι μάλλον πολύ μακρινός συγγενής του σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Χρησιμοποιώντας τα στοιχεία της Κομισιόν, την μέτρηση του βαθμού δημοκρατικότητας του Economist Index Unit και της έκθεσης Freedom House (2018), εντοπίσαμε τον αριθμό των δικτατορικών καθεστώτων που συνεργάζονται στενά και διαπραγματεύονται με την ΕΕ. Πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι ο βαθμός δημοκρατικότητας των δύο παραπάνω εκθέσεων δεν είναι πανάκεια αλλά δίνουν μια ενδεικτική εικόνα. Επιπλέον, η ΕΕ συνομιλεί και συνεργάζεται με κράτη που έχουν ρίξει κυριολεκτικά «μαύρο» στον τύπο όπως φαίνεται και στην έκθεση των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα.
Οι διπλωμάτες της ΕΕ δίνουν μέγιστη σημασία στις εμπορικές συμφωνίες διότι «είναι πολύ σημαντικές για την ΕΕ», λέει η Κομισιόν, «καθώς αποτελούν βασική κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης. Το 2015 η ΕΕ ήταν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας και εισαγωγέας προϊόντων και υπηρεσιών στον κόσμο, καλύπτοντας το 32,15% του παγκόσμιου εμπορίου, έναντι των ΗΠΑ (12,01%) και της Κίνας (10,68%).
Στον κάλαθο των αχρήστων οι Συνθήκες
Προφανώς και στις διεθνείς σχέσεις οι συμμαχίες με το διάβολο είναι ίσως κάτι το αναπόφευκτο. Ωστόσο, τείνουν να γίνονται υποκριτικές όταν ένα μέρος υπερθεματίζει όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το άρθρο 21 της Συνθήκης της Λισσαβώνας έχει καθαρά διακοσμητικό χαρακτήρα.
Σύμφωνα με αυτό «η δράση της Ένωσης στη διεθνή σκηνή έχει ως γνώμονα και σχεδιάζεται με στόχο να προωθεί στο ευρύτερο παγκόσμιο πλαίσιο τις αρχές που έχουν εμπνεύσει τη δημιουργία, την ανάπτυξη και τη διεύρυνσή της: Η Ένωση προσπαθεί να αναπτύσσει σχέσεις και να δημιουργεί εταιρικές σχέσεις με τρίτες χώρες και διεθνείς, περιφερειακούς ή παγκόσμιους οργανισμούς που συμμερίζονται τις αρχές της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, της οικουμενικότητας και του αδιαίρετου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ισότητας και της αλληλεγγύης και του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ και του διεθνούς δικαίου».
Ακτινογραφώντας τη Συνθήκη της Λισσαβώνας όσον αφορά την επίδρασή της στις εμπορικές σχέσεις της ΕΕ, η επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ Samantha Velluti δεν φέρνει πολύ καλά νέα. «Η ΕΕ από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, έχει αναπτύξει ένα πολύπλοκο φάσμα μέσων για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην πολιτική εξωτερικού εμπορίου της, όπως οι ρήτρες για τα ανθρώπινα δικαιώματα στις διμερείς εμπορικές συμφωνίες και ένα σύνολο κριτηρίων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων. Ωστόσο, ο αντίκτυπος και η αξιοπιστία της προσέγγισης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην πολιτική εξωτερικού εμπορίου της τέθηκε υπό αμφισβήτηση λόγω της επιλεκτικής και άνισης εφαρμογής αυτών των μέσων για τα ανθρώπινα δικαιώματα«.
Έτσι, στο πλαίσιο αυτό η Samantha Velluti καταλήγει στο γεγονός ότι «η ΕΕ φαίνεται να ασχολείται περισσότερο με τους στόχους οικονομικής και πολιτικής ολοκλήρωσης μια κοινότητας και όχι με τους στόχους μιας οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα«. Τα πράγματα γίνονται πιο σκοτεινά από τη στιγμή που σε σημαντικό βαθμό ο τρόπος διεξαγωγής αυτών των εμπορικών διαπραγματεύσεων πάσχει ανησυχητικά από αδιαφάνεια.
Είναι πασιφανές ότι οι προτεραιότητες είναι διαφορετικές για τις Βρυξέλλες, καθώς σύμφωνα με την Κομισιόν «οι νέες εμπορικές συμφωνίες δημιουργούν νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, οδηγώντας σε περισσότερες θέσεις εργασίας, ενώ οι καταναλωτές μπορούν να προσβλέπουν σε περισσότερες επιλογές και χαμηλότερες τιμές». Αντί, να εκδημοκρατίσουν οι Ευρωπαίοι τις μεθόδους στις διεθνείς τους σχέσεις, χρηματικοποίησαν το αφήγημά τους.
Τον Φεβρουάριο του 2019, η έκπληκτη Ευρωβουλευτίνα Marina Albiol Guzmán ζήτησε εξηγήσεις από στην Κομισιόν πως ήταν δυνατόν να κάτσει η ΕΕ στο ίδιο τραπέζι με τον ηγέτη του Σουδάν -που κατηγορείται για γενοκτονία- ενόψει της Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Αραβικού Συνδέσμου. Η ευρωβουλευτίνα, μάλιστα, δεν παρέλειψε να ρωτήσει αν η ΕΕ «θα χρηματοδοτήσει τις δυνάμεις ασφαλείας του Σουδάν υπό το πρόσχημα του ελέγχου της μετανάστευσης παρά τις κατηγορίες;».
Η Κομισιόν επιχειρώντας να υπερασπιστεί τις πολιτικές της αναφέρει ρητά ότι η οικονομική βοήθεια που προσφέρει στο Σουδάν δεν κατευθύνεται στον σουδανικό στρατό ούτε απευθείας στην κυβέρνηση. Τα χρήματα πάνε κατευθείαν σε ΜΚΟ και υπηρεσίες διεθνών οργανισμών, όπως ο ΟΗΕ.
Στον βαθμό που ισχύουν οι ισχυρισμοί της ΕΕ, αυτή η στρατηγική είναι καταδικασμένη όσα εκατομμύρια και αν προσφέρει. Και να επιδιώξει η «ΕΕ να εντοπίσει και να υποστηρίξει τις δυνάμεις της αλλαγής» λέει η καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών Vera van Hüllen «σε επίπεδο κοινωνίας των πολιτών, ο διακυβερνητικός δίαυλος συνεργασίας με τα αυταρχικά καθεστώτα θα περιορίζει πάντα την στρατηγική επιλογή και την προθυμία της ΕΕ να αντιμετωπίσει ανοιχτά τους διεθνείς εταίρους της». Ένα γνήσιο παράδειγμα τέτοιου διακυβερνητικού δίαυλου συνεργασίας Ευρωπαίων και δικτατόρων είναι η πολιτισμένη Γαλλία, όπως το αποτυπώνει σε παλαιότερο άρθρο της η δημοσιογράφος Khadija Sharife.
Ωστόσο, απ’ ότι δείχνει και έρευνα του ελβετικού οργανισμού IRIN, η Κομισιόν δεν λέει την αλήθεια. Η διαβόητη Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών και Ασφάλειας (NISS) του Σουδάν απέκτησε ολοκαίνουργιες μοτοσυκλέτες με λεφτά της ΕΕ! Πρόκειται για τα 200 εκ. ευρώ που έδωσε ανεξέλεγκτα η ΕΕ σε partners της οι οποίοι, όπως η UNHCR, παραδέχονται ότι παρέδωσαν οι ίδιοι τον εξοπλισμό. Έτσι και στο Σουδάν, που ανθεί η δουλεία, η ΕΕ επιστρατεύσει την τυφλή χρηματικοποίηση των πολιτικών της. Εξάλλου, το 2016, το SPIEGEL και το δίκτυο Tagesschau αποκάλυψαν τις μυστικές συμφωνίες ΕΕ-Σουδάν προκειμένου να ενισχυθεί με εξοπλισμό και εκπαίδευση των δυνάμεων καταστολής.
Σύμφωνα με έρευνα της Oxfam, από τα 400 εκ. ευρώ που διέθεσε η ΕΕ μέσω ειδικού Ταμείου για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων στη Αφρική, μόνο το 3% δόθηκε για την ανάπτυξη ασφαλών μεταναστευτικών διαδρομών. Το μεγαλύτερο μέρος δαπανήθηκε για τον έλεγχο της μετανάστευσης, δηλαδή καταστολή. Ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου Lee Jones έγραψε ότι «η ΕΕ έχει βάψει τα χέρια της με το αίμα μεταναστών» πληρώνοντας δικτατορικά καθεστώτα.
Ο πρεσβευτής της ΕΕ στο Σουδάν, Jean-Michel Dumond, απορρίπτει την κριτική για τις σχέσεις της Ευρώπης με το Χαρτούμ. «Έχουμε κατηγορηθεί για όλες τις αμαρτίες του κόσμου και είναι απολύτως σαφές ότι ποτέ δεν συνεργαστήκαμε με το RSF – δεν έχουμε κανέναν σύνδεσμο«, δήλωσε στο IRIN. «Η ενίσχυση της ΕΕ χορηγείται υπό πολύ σαφείς προϋποθέσεις«. Η ερευνήτρια δημοσιογράφος Caitlin L. Chandler αναφέρει όμως ότι οι πρώην υπάλληλοι συνοριακών ελέγχων από ευρωπαϊκές χώρες έρχονται στο Χαρτούμ ως σύμβουλοι, αντικαθιστώντας εμπειρογνώμονες ανάπτυξης σε μερικούς διεθνείς οργανισμούς. Ένα από τα τελευταία έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ είναι ένα Περιφερειακό Κέντρο Διοίκησης στο Χαρτούμ (ROCK), το οποίο θα διοικείται από το Civipol από το σουδανέζικο εκπαιδευτικό συγκρότημα της αστυνομίας.
Το Κολλέγιο της Ευρώπης στην υπηρεσία των Σαουδαράβων
Ενώ πρόσφατα η Σαουδική Αραβία έχει δεχτεί σφοδρή κριτική για την υπόθεση Κασόγκι –και όχι μόνο- το εκπαιδευτικό ίδρυμα που δημιούργησαν οι ευρωπατέρες παίρνει χρήματα από το σαουδαραβικό καθεστώς! Πρόσφατα η ειδική σε θέματα διαφάνειας Γερμανίδα ευρωβουλευτίνα Ingeborg Graessle διαμαρτυρήθηκε με επιστολή της στον πρύτανη του ιδρύματος.
Το θέμα έφερε στην επιφάνεια το EUobserver δίχως όμως να πάρει περισσότερη δημοσιότητα. «Λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κολλέγιο της Ευρώπης παίρνει κονδύλια από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, εμείς ως αρμόδια αρχή της ΕΕ πρέπει να έχουμε μια σαφή εικόνα των δεσμεύσεών σας προκειμένου να διαφυλάξουμε τα συμφέροντα των φορολογουμένων της ΕΕ» ανέφερε η βουλευτίνα.
Η Ingeborg Graessle ως επικεφαλής επιτροπής προϋπολογισμού κινητοποιήθηκε μετά τις αποκαλύψεις ότι οι Σαουδάραβες είχαν πληρώσει το Κολέγιο της Ευρώπης για να έρθουν σε επαφή με ευρωβουλευτές κεκλεισμένων των θυρών στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης του μεταπτυχιακού προγράμματος! «Μα αυτός είναι ένας τύπος δράσης που χαρακτηρίζει ξεκάθαρα τις ομάδες συμφερόντων», δήλωσε η Γερμανίδα πολιτικός.
Πράγματι, το Κολλέγιο της Ευρώπης εκπαιδεύει διπλωμάτες της Σαουδικής Αραβίας. Στελέχη του δικτατορικού καθεστώτος έρχονται στην ΕΕ για να εκπαιδευτούν στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, στον τρόπο που διαπραγματεύεται η ΕΕ, στην ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και τον έλεγχο των συνόρων. Σε ένα από αυτά τα προγράμματα μάλιστα, το Κολλέγιο της Ευρώπης είπε ένα shokran jazila «σας ευχαριστούμε» και ευχήθηκε στους Σαουδάραβες διπλωμάτες που εκπαίδευσε «καλή τύχη στην καριέρα τους!». Εκτός αυτού, μπορεί κανείς να ρίξει μια ματιά στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τις Εταιρείες για να καταλάβει τον τρόπο που διεισδύουν οι Σαουδάραβες στους θεσμούς της ΕΕ. Υπόψιν ότι πολλοί απόφοιτοι του εν λόγω ιδρύματος διαμαρτυρήθηκαν για τις ντροπιαστικές δοσοληψίες του Κολεγίου!
Ανεξέλεγκτη η δικτατορική Ερυθραία
Οι ακτιβιστές της Ερυθραίας αναφέρουν ότι η ΕΕ παραβλέπει τα ανθρώπινα δικαιώματα προκειμένου να εμποδίσει την έξοδο από τη χώρα, αλλά με αυτό τον τρόπο το ευρωπαϊκό μπλοκ καταστρέφει τη δική του δημοκρατική αξιοπιστία και τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών. «Η ΕΕ αντιπροσωπεύει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και στρέφει την πλάτη της στις δικές της αξίες», δήλωσε ο ακτιβιστής της EMDHR Kidan. «Το μήνυμα ότι προσφέρει στους ανθρώπους στο Κέρας της Αφρικής είναι λάθος».
Μπορεί οι Ευρωπαίοι να δίνουν κάποια εκατομμύρια στη χώρα -στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης- αλλά «υπάρχει έλλειψη προϋποθέσεων (conditionality) στις συμφωνίες αυτές«, είχε πει σε συνέντευξη του στο γαλλικό ραδιόφωνο RFI το καλοκαίρι του 2017 ο ευρωβουλευτής Lars Adaktusson. «Είναι αδύνατο για τους Ευρωπαίους να ελέγξουν κατά πόσο σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα σε αυτή τη χώρα». Ο δικτάτορας Isaias Afewerki ενώ παρεμποδίζει τους ελέγχους, όπως λέει ο Adaktusson, ταυτόχρονα καταφέρνει να αντλεί χρηματική βοήθεια δίχως να σημειώσει πρόοδο στα ανθρώπινα δικαιώματα. Στο εξαιρετικά κατατοπιστικό Eritrea: A Country Under the Sway of a Dictatorship, Desertion, Refuge & Asylum αποκαλύπτεται πόσο «ενδιαφέρονται» στην ΕΕ για τη δημοκρατία και τον λαό της Ερυθραίας.
«Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί προσέγγισαν την κυβέρνηση της Ερυθραίας ελπίζοντας να περιορίσουν την εκροή προσφύγων και συνεχίστηκε η συνεργασία για την ανάπτυξη μεταξύ της ΕΕ και της Ερυθραίας. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι δεν είχαν μια βαθύτερη κατανόηση των βασικών αιτιών της φυγής των ανθρώπων αποτυγχάνοντας να απαιτήσουν μεταρρυθμίσεις στην εθνική υπηρεσία ως προϋπόθεση για να σταματήσει η μαζική έξοδος» αναφέρει το Ίδρυμα Bertelsmann που εξετάζει την ειρηνική μετάβαση στη δημοκρατία και την οικονομία της αγοράς. Οι εμπειρογνώμονες του ιδρύματος κατατάσσουν την Ερυθραία στα δικτατορικά καθεστώτα. Παρόλα αυτά, οι αξιωματούχοι της ΕΕ προσπάθησαν να «θάψουν» την έκθεση-κόλαφο του ΟΗΕ για την πολιτική κατάσταση της χώρας, παρέχοντας προστασία στο καθεστώς ενόψει συμφωνιών με το καθεστώς.
«Όλα αυτά εγείρουν το ερώτημα εάν η ΕΕ απλώς ρίχνει χρήματα στο πρόβλημα σε μια προσπάθεια να το διώξει» έλεγε το 2017 ο καθηγητής ανθρωπολογίας και δικαίου Αφρικής στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, John R Campbell. «Η παροχή βοήθειας στα καταπιεστικά αφρικανικά καθεστώτα για την εκπόνηση αποτελεσματικών συνοριακών ελέγχων που θα εμπόδιζαν τους πραγματικούς πρόσφυγες να διαφύγουν παραβιάζει φανερά τις βασικές αρχές του ευρωπαϊκού δικαίου. Τα κράτη μέλη της ΕΕ δεσμεύονται επίσης από τη σύμβαση του 1951 για τους πρόσφυγες να προσφέρουν προστασία σε πραγματικούς πρόσφυγες».
συνεχίζεται στο 2ο μέρος
SLPress
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου