15 Νοεμβρίου 2025

Η ψευδαίσθηση της συγκατάθεσης και το χάραγμα της συνείδησης

Ζούμε σε μια εποχή όπου η εξουσία δεν κραυγάζει, δεν χτυπά το χέρι στο τραπέζι· συχνά δεν χρειάζεται καν να επιβάλει. Αρκεί να δημιουργήσει ένα πλαίσιο όπου η συμμόρφωση φαίνεται αυτονόητη και η επιλογή σχεδόν περιττή. Με αυτόν τον τρόπο, η κοινωνία «καλείται» να συναινέσει σε όσα έχουν ουσιαστικά προαποφασιστεί για εκείνη. Η σύγχρονη ψηφιακή πραγματικότητα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα: όταν ένας πολίτης ενημερώνεται ότι πρέπει να ενεργοποιήσει μια νέα μορφή ταυτοποίησης προκειμένου «να συνεχίσει απρόσκοπτα» τη σχέση του με το κράτος, η συγκατάθεσή του δεν είναι πραγματική ελευθερία· είναι τελετουργική επιβεβαίωση ενός πλαισίου που ήδη ισχύει. 
 
Αυτό δημιουργεί μια βαθύτερη ψευδαίσθηση: την ψευδαίσθηση της ελεύθερης βούλησης. Η επιλογή παύει να είναι πράξη απόφασης και γίνεται πράξη απουσίας εναλλακτικών. Έτσι, ένα «ναι» που προφέρεται για να μην αποκλειστεί κανείς, ουσιαστικά ειπωμένο από φόβο, δεν είναι ανθρώπινη επιλογή· είναι αντανακλαστικό επιβίωσης. 
 
Η ελεύθερη βούληση όμως είναι πολύ πιο ιερή έννοια από μια απλή συναίνεση σε διοικητικές διαδικασίες. Δεν βρίσκεται στον τύπο, αλλά στην πρόθεση. Είναι ο εσωτερικός τόπος όπου ο άνθρωπος μπορεί να σταθεί απέναντι στην πραγματικότητα και να αποφασίσει όχι «τι πρέπει να κάνει», αλλά «ποιος θέλει να είναι». Κι αυτή η ελευθερία δεν μπορεί να του αφαιρεθεί με έναν κανονισμό ή με μια οδηγία· μπορεί μόνο να διαβρωθεί από μέσα, όταν παύει να ασκείται συνειδητά. 
 
Στην Αποκάλυψη, το «χάραγμα» δεν είναι απλώς ένα σημείο πάνω στο σώμα. Είναι η κατάσταση της ψυχής που έχει αποδεχθεί ότι η βούλησή της μπορεί να υποκατασταθεί από μια εξωτερική εξουσία που υπόσχεται ασφάλεια, τάξη, ευκολία. Δεν χρειάζεται να είναι τεχνολογικό, ούτε υλικό· μπορεί να είναι η εσωτερική συγκατάθεση στην απώλεια της κρίσης και της διάκρισης. Κάθε φορά που η επιλογή μας γεννιέται όχι από καθαρότητα αλλά από φόβο, αφήνουμε ένα μικρό αποτύπωμα υποταγής μέσα μας. 
 
Παρά ταύτα, η αντίσταση δεν είναι επανάσταση με κραυγές. Είναι η ήρεμη, γαλήνια άρνηση να παραδώσουμε τη συνείδησή μας σε λογικές που δεν υπηρετούν τον εσωτερικό μας άνθρωπο. Η πραγματική ελευθερία δεν βρίσκεται στο αν θα χρησιμοποιήσουμε ένα μέσο ή όχι, αλλά στο αν μπορούμε να δούμε καθαρά τις προθέσεις μας. Ένας άνθρωπος μπορεί να αποδεχθεί ένα μέσο χωρίς να υποκύψει εσωτερικά σε αυτό· κι άλλος μπορεί να το απορρίψει με τρόπο που τον δηλητηριάζει περισσότερο κι από την αποδοχή. 
 
Και εδώ έρχεται το εύλογο ερώτημα: πώς διαφυλάσσει κάποιος τη συνείδησή του μέσα σε μέσα που ο ίδιος αρνείται; Η απάντηση είναι απλή αλλά όχι εύκολη: με το να μη μετατρέψει την άρνησή του σε φόβο ή σε μίσος. Το να απορρίπτεις κάτι —όπως τον Προσωπικό Αριθμό ή οποιοδήποτε σύστημα θεωρείς ότι εισβάλλει στην ελευθερία σου— μπορεί να είναι πράξη καθαρότητας, εφόσον γεννιέται από εσωτερική ηρεμία και όχι από πανικό. Η άρνηση γίνεται πνευματική πράξη όταν δεν γίνεται παγίδα. 
 
Διότι τελικά, η συνείδηση διαφυλάσσεται όχι με τη χρήση ή την απόρριψη των μέσων, αλλά με τον τρόπο που στεκόμαστε απέναντι σε αυτά. Δεν χρειάζεται να μπούμε στον κόσμο των μέσων για να κρατήσουμε την ψυχή μας καθαρή· χρειάζεται να μη αφήσουμε τον κόσμο αυτό να εισέλθει μέσα μας. Η ελευθερία μας δεν κρίνεται στο κουμπί που πατάμε ή δεν πατάμε, αλλά στη διαύγεια με την οποία πράττουμε. Άλλωστε, το βαθυτερο χάραγμα δεν χαράσσεται στο χέρι — χαράσσεται στον νου. 
 
Νήφων



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 6:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.