Εδώ και τριάντα χρόνια, το Κατάρ χρηματοδοτεί τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, τους οπαδούς της Αλ Κάιντα, επιτρέπει στους ιεροκήρυκές του να καλούν σε επιθέσεις αυτοκτονίας από την τηλεόραση, παράλληλα εξοπλίζει, φιλοξενεί και προστατεύει τρομοκράτες και αποσταθεροποιεί τις χώρες μας».
Τα πιο πάνω σκληρά λόγια ανήκουν στον Υπουργό Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, ο οποίος περιέγραψε συνοπτικά τον ρόλο που διαδραματίζει το εμιράτο εδώ και δεκαετίες ως οικονομικός και ιδεολογικός χορηγός της ισλαμιστικής τρομοκρατίας. Η δράση του όμως δεν περιορίζεται μόνο στην ευρύτερη περιοχή. Το Κατάρ αποτελεί ουσιαστικά την κεφαλή της Λερναίας Ύδρας, που μέσω χρηματοδότησης άπλωσε τα ισλαμικά του δίχτυα σε όλη τη Δύση, μέχρι τις ΗΠΑ και τον Ειρηνικό, ενώ παράλληλα λειτουργεί ως αιμοδότης των νεο-οθωμανικών οραμάτων της Τουρκίας.
Τα «βρόμικα χρήματα»
Το Κατάρ, μια χώρα με μόλις 330.000 πολίτες, έχει πάνω από 10% του παγκόσμιου ελέγχου ενέργειας και έχει επενδύσει πάνω από 100 δισ. δολάρια στις ΗΠΑ, από πανεπιστήμια και νομικά γραφεία έως εταιρείες τεχνολογίας, hedge funds και ακίνητα. Ωστόσο, μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων χαρακτηρίζεται ως «βρόμικο» ή «φιλοτζιχαντιστικό», καθώς η Ντόχα έχει κατηγορηθεί για χρηματοδότηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, των Ταλιμπάν, της Χαμάς και παρακλαδιών της Αλ Κάιντα.
Υπενθυμίζεται πως το 2022 στο Eυρωκοινοβούλιο ξέσπασε πολιτικός σεισμός από το σκάνδαλο διαφθοράς Ευρωπαίων αξιωματούχων που ονομάστηκε Qatargate. Διεθνείς αναλυτές τονίζουν πως υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα για να χαρακτηριστεί το Κατάρ ως «κρατικός χορηγός τρομοκρατίας», καθώς η χώρα έχει κτίσει μια εντυπωσιακά αποτελεσματική επιχείρηση επιρροής σε Μέση Ανατολή-Δύση και Ουάσιγκτον, εξαγοράζοντας πολιτική, οικονομική και μιντιακή στήριξη, με το Al Jazeera ν’ αποτελεί τον πιο ισχυρό επικοινωνιακό του βραχίονα.
Από τον «America First» στον θαυμασμό για το Κατάρ
Έντονα σχόλια προκάλεσε πρόσφατα στις Ηνωμένες Πολιτείες η εμφάνιση του διάσημου Tucker Carlson να επαινεί τον Πρωθυπουργό του Κατάρ στην εκπομπή του. Ο πρώην τηλεοπτικός αστέρας της αμερικανικής Δεξιάς, γνωστός για τη ρητορική “America First”, εμφανίστηκε ξαφνικά να προβάλλει θετικά ένα μικρό εμιράτο του Κόλπου που έχει κατηγορηθεί διεθνώς για δεσμούς με τη Χαμάς.
Η προσπάθεια ωραιοποίησης της εικόνας του Κατάρ στις ΗΠΑ δεν ξεκίνησε με τη συντηρητική πτέρυγα, αλλά επί διακυβέρνησης Ομπάμα. Κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης η Ουάσιγκτον βασίστηκε στην Ντόχα ως «διαμεσολαβητή» σε περιφερειακές κρίσεις, παρά τις αυξανόμενες ανησυχίες για τη χρηματοδότηση εξτρεμιστικών ομάδων.
Η σχέση αυτή εμβαθύνθηκε ακόμη περισσότερο επί Μπάιντεν, όταν το 2022 το Κατάρ ανακηρύχθηκε “Major Non-NATO Ally”, αποκτώντας προνομιακή πρόσβαση σε αμερικανικά εξοπλιστικά προγράμματα και στρατιωτικές συνεργασίες.
Ουσιαστικά από τη διακυβέρνηση Ομπάμα έως την εποχή Τραμπ, η Ντόχα κατάφερε να κερδίσει και τα δύο πολιτικά στρατόπεδα στην Ουάσιγκτον. Με τους Δημοκρατικούς πέτυχε θεσμική αναγνώριση και νομιμοποίηση. Με τους Ρεπουμπλικάνους μετέτρεψε τις σχέσεις αυτές σε οικονομικά και επικοινωνιακά συμβόλαια, δαπανώντας σχεδόν 250 εκατομμύρια δολάρια σε λόμπι και εταιρείες δημοσίων σχέσεων από το 2016.
Επενδύσεις σε πανεπιστήμια, μέσα και real estate
Η ακαδημαϊκή και πολιτιστική διείσδυση αποτελεί κεντρικό εργαλείο στη στρατηγική επιρροής του Κατάρ. Με πάνω από 6 δισ. δολάρια σε χρηματοδοτήσεις προς αμερικανικά πανεπιστήμια, η χώρα φιλοξενεί πανεπιστημιουπόλεις κορυφαίων ιδρυμάτων στην Ντόχα, ενώ μεγάλα πανεπιστήμια της Ουάσιγκτον έχουν λάβει εκατοντάδες εκατομμύρια σε δωρεές. Παράλληλα, ο κρατικός όμιλος Qatari Diar έχει αποκτήσει τον έλεγχο του μεγάλου συγκροτήματος CityCenterDC, εφαρμόζοντας αρχές χρηματοδότησης σύμφωνα με τη Σαρία. Στον χώρο των μέσων ενημέρωσης, το Al Jazeera διαθέτει πλέον περισσότερες διαπιστεύσεις στο Κογκρέσο από κάθε άλλο διεθνές δίκτυο, ενώ η θυγατρική του AJ+ παραμένει ενεργή στην Ουάσιγκτον χωρίς να έχει εγγραφεί ως ξένος πράκτορας.
Από το lobbying στη διακριτική επιρροή
Η στρατηγική της Ντόχα δεν βασίζεται στην απλή αγορά επιρροής, αλλά στη σταδιακή ενσωμάτωση μέσα στα δίκτυα ισχύος των ΗΠΑ. Με επενδύσεις σε πανεπιστήμια, ενεργειακά έργα και μέσα ενημέρωσης, το Κατάρ έχει καταφέρει να μετατρέψει την οικονομική του δύναμη σε εργαλείο πολιτικής και κοινωνικής επιρροής. Οι αριθμοί δείχνουν ότι η χώρα διαθέτει σήμερα το υψηλότερο ποσοστό λομπιστών εγκατεστημένων στην Ουάσιγκτον, καθιστώντας την μία από τις πιο ενεργές ξένες δυνάμεις στο πολιτικό και θεσμικό περιβάλλον των ΗΠΑ. Με δεκάδες λομπίστες εγγεγραμμένους στις ΗΠΑ και δαπάνες εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων σε εταιρείες δημοσίων σχέσεων και πολιτικής διαβούλευσης, η Ντόχα έχει δημιουργήσει ένα ευρύ δίκτυο επαφών και σχέσεων στην Ουάσιγκτον. Από το 2016 έως σήμερα, το Κατάρ έχει χρηματοδοτήσει περισσότερες από 600 πολιτικές συναντήσεις και επενδύσεις ύψους σχεδόν 94 δισ. δολαρίων σε κρίσιμους τομείς όπως η άμυνα, η ενέργεια, τα πανεπιστήμια και τα μέσα ενημέρωσης.
Επέκταση επιρροής σε Ασία-Ειρηνικό
Σε πρόσφατο άρθρο του, με τίτλο «Sovereignty for Sale: Qatar’s Strategic Playbook for Quiet Domination in Australia and New Zealand», ο στρατηγικός αναλυτής Shay Gal προειδοποιεί ότι το Κατάρ χρησιμοποιεί επενδύσεις ως εργαλείο γεωπολιτικής επιρροής στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού.
Ο Gal περιγράφει ένα “ήσυχο σχέδιο διείσδυσης”, μέσω του οποίου η Ντόχα αποκτά έλεγχο χωρίς ιδιοκτησία και επιρροή χωρίς διαφάνεια, αξιοποιώντας κρατικά κεφάλαια για να εδραιωθεί σε στρατηγικούς τομείς: αερομεταφορές, λιμάνια, ενέργεια, δεδομένα και αθλητισμό.
Παραδείγματα περιλαμβάνουν τη συνεργασία Virgin–Qatar Airways, όπου ο λειτουργικός έλεγχος παραμένει στην κρατική αεροπορική εταιρεία του Κατάρ, τη συμμετοχή της Qatar Investment Authority στο λιμάνι Patrick Terminals και τις ενεργειακές επενδύσεις της Nebras Power σε αιολικά πάρκα της Βικτώριας. Παράλληλα, η δραστηριότητα της beIN Sports και οι χορηγίες της Qatar Airways σε διεθνή γεγονότα εντάσσονται σε ένα δίκτυο “ήπιας ισχύος”, που μετατρέπει την εμπορική συνεργασία σε πολιτική επιρροή. Στο πλαίσιο αυτό τονίζεται πως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία παραμένουν ευάλωτες επειδή τα υφιστάμενα νομικά πλαίσια ελέγχουν μόνο την ιδιοκτησία, όχι τη λειτουργική εξάρτηση.
Οι πολυεπίπεδες σχέσεις με Τουρκία
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) εξέφρασαν πρόσφατα την έντονη ανησυχία τους για τον ρόλο που αναλαμβάνουν το Κατάρ και η Τουρκία στο προτεινόμενο σχέδιο ανασυγκρότησης της Λωρίδας της Γάζας, χαρακτηρίζοντάς τες χώρες που λειτουργούν ως «διευκολυντές της Χαμάς».
Ο Αναπληρωτής Πρωθυπουργός και Υπουργός Άμυνας του Κατάρ, Σεΐχης Σαούντ Μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι, επισκέφθηκε την Άγκυρα στις 28 Οκτωβρίου 2025 και συναντήθηκε με τον Τούρκο Υπουργό Εθνικής Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Σεΐχη Σαούντ, η Τουρκία πρότεινε στο Κατάρ το πολυεπίπεδο ολοκληρωμένο σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας “Steel Dome” της εταιρείας Aselsan.
Το Κατάρ και η Τουρκία έχουν αναπτύξει μιαν από τις πιο στενές οικονομικές σχέσεις στη Μέση Ανατολή. Μετά την κρίση του Κόλπου το 2017, όταν η Άγκυρα στάθηκε βασικός σύμμαχος της Ντόχα απέναντι στον περιφερειακό αποκλεισμό, οι καταρινές επενδύσεις στην Τουρκία εκτοξεύθηκαν πάνω από 15 δισεκατομμύρια δολάρια, καλύπτοντας τομείς όπως οι τράπεζες, τα ακίνητα, η άμυνα και οι υποδομές. Η Qatar Investment Authority παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους ξένους επενδυτές στην τουρκική αγορά, συμβάλλοντας στη σταθεροποίηση της λίρας μέσω ανταλλαγών νομισμάτων και άμεσης χρηματοδότησης. Αντίστοιχα, τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες είχαν καθοριστικό ρόλο στα έργα ανάπτυξης του Κατάρ, ιδίως ενόψει του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2022.
Ενίσχυση της στρατιωτικής συνεργασίας
Η στρατιωτική συμμαχία των δύο χωρών επεκτείνεται δυναμικά, όπως αποδεικνύουν οι αμυντικές συμφωνίες που υπογράφτηκαν στην 11η Ανώτατη Στρατηγική Επιτροπή στις 22 Οκτωβρίου 2025, στην Ντόχα.
Η Τουρκία διατηρεί στρατιωτική βάση στην Ντόχα -την πρώτη της στον Κόλπο- φιλοξενώντας εκατοντάδες στρατιώτες και υπογραμμίζοντας τη μακροπρόθεσμη δέσμευσή της στην ασφάλεια του εμιράτου. Οι δύο χώρες έχουν υπογράψει πολλαπλές αμυντικές συμφωνίες που καλύπτουν εκπαίδευση, κοινή παραγωγή και ανταλλαγή πληροφοριών. Τουρκικές αμυντικές βιομηχανίες όπως οι Baykar, Aselsan και Roketsan προμηθεύουν το Κατάρ με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και συστήματα πυραύλων, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη συνομιλίες για το σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας Steel Dome και για τη συνεργασία στα μαχητικά Eurofighter Typhoon. Η συνεργασία αυτή ενισχύει τόσο την άμυνα του Κατάρ όσο και τη θέση της Τουρκίας ως αναδυόμενου εξαγωγέα στρατιωτικής τεχνολογίας.
Ενεργειακή και στρατηγική σύγκλιση
Οι ενεργειακοί δεσμοί αποτελούν τον τρίτο πυλώνα της σχέσης. Το Κατάρ, ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) παγκοσμίως, βλέπει την Τουρκία ως στρατηγικό κόμβο μεταφοράς και μελλοντικό εταίρο ενέργειας, ειδικά στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αναζήτησης νέων πηγών και διαδρομών εφοδιασμού, κάτι που πρέπει να θέσει σε συναγερμό Αθήνα και Λευκωσία. Οι συζητήσεις για συμβόλαια προμήθειας LNG και πιθανή συμμετοχή του Κατάρ σε τουρκικές υποδομές αποθήκευσης και τερματικούς σταθμούς ενισχύουν αυτήν τη στρατηγική σύγκλιση. Πέρα από την ενέργεια, οι δύο κυβερνήσεις μοιράζονται μια παρόμοια γεωπολιτική αντίληψη. Σε γεωπολιτικό επίπεδο, αυτός ο άξονας προκαλεί τις δυναμικές του ανατολικού σκέλους του ΝΑΤΟ.
Το καθήκον της ΚΔ
Η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να παρακολουθεί με ιδιαίτερη προσοχή τη ραγδαία εμβάθυνση του άξονα Κατάρ–Τουρκίας, καθώς η σύμπραξη αυτή συνδυάζει οικονομική ισχύ, ενεργειακά συμφέροντα και στρατιωτική συνεργασία που επηρεάζουν άμεσα την Ανατολική Μεσόγειο. Η Ντόχα αξιοποιεί τις επενδύσεις και το LNG για να ενισχύσει την περιφερειακή της επιρροή, ενώ η Τουρκία επιχειρεί να μετατραπεί σε ενεργειακό κόμβο, παρακάμπτοντας Ελλάδα και Κύπρο. Παράλληλα, η αυξανόμενη καταρινή χρηματοδότηση σε τουρκικά εξοπλιστικά προγράμματα μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω τις τουρκικές στρατιωτικές δυνατότητες στην Κύπρο. Η Λευκωσία χρειάζεται συνεχή διπλωματική εγρήγορση, στενότερη συνεργασία με εταίρους της ΕΕ και του Κόλπου που αντιλαμβάνονται τις ανησυχίες για τη Χαμάς, καθώς και ενίσχυση της ενεργειακής διπλωματίας με Ισραήλ–Αίγυπτο, ώστε να αποφευχθεί η σταδιακή περιθωριοποίησή της σε κρίσιμες περιφερειακές εξελίξεις.
.jpeg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου