Απόδοση στα ελληνικά: Απολλόδωρος - Anthony Watts | 14 Νοεμβρίου 2025
Σε μια εποχή όπου πάρα πολλοί επιστήμονες κρατούν χαμηλό προφίλ και δεν εκφράζουν τις ανησυχίες τους, η επιστήμονας Anna Krylov έκανε κάτι αναζωογονητικό: μίλησε ανοιχτά, δημόσια και με ακρίβεια. Το πρόσφατο άρθρο της, «Γιατί έκοψα τους δεσμούς μου με τον κορυφαίο εκδοτικό οίκο της επιστήμης», είναι μια ξεκάθαρη ανάλυση του πώς ένας από τους πιο έγκριτους επιστημονικούς εκδοτικούς οίκους στον κόσμο, το Nature Portfolio, έχει απομακρυνθεί από την αναζήτηση της αλήθειας και έχει στραφεί προς την αναζήτηση της ιδεολογίας. Το άρθρο της δεν είναι μόνο θαρραλέο, αλλά και απολύτως απαραίτητο. Στο Watts Up With That, υποστηρίζουμε εδώ και καιρό ότι όταν τα επιστημονικά περιοδικά αρχίζουν να δίνουν μεγαλύτερη αξία στις πολιτικές αφηγήσεις παρά στην εμπειρική αυστηρότητα, ολόκληρος ο σκοπός των επιστημονικών εκδόσεων τίθεται σε κίνδυνο. Σε ένα συνοπτικό άρθρο με τίτλο «Σας το είπαμε», η Krylov προσφέρει τώρα μια πρώτη ματιά που απεικονίζει ακριβώς πώς εκτυλίσσεται αυτή η διαφθορά στην πράξη.
Η Krylov αφηγείται τα περισσότερα από 30 χρόνια της καριέρας της στον χώρο των εκδόσεων, των κριτικών και της συμμετοχής στα υψηλότερα επίπεδα της ακαδημαϊκής επιστήμης, ειδικά στο πλαίσιο των περιοδικών της οικογένειας Nature. Κάποτε θεωρούσε τη δημοσίευση σε αυτά τα περιοδικά ως επαγγελματικό ορόσημο. Ωστόσο, περιγράφει μια θεμελιώδη αλλαγή: οδηγίες σύνταξης που προτρέπουν τη «δικαιοσύνη των αναφορών», αναθέσεις αναθεώρησης που επηρεάζονται από δημογραφικούς στόχους και πολιτικές σύνταξης που εξετάζουν ανοιχτά την απόρριψη επιστημονικά έγκυρων ερευνών, εάν η αντιληπτή «βλάβη» υπερτερεί του οφέλους της δημοσίευσης. Όπως σημειώνει συνοπτικά, η επιλογή των μελετών που θα αναφερθούν «με βάση το ποιος τις έγραψε και όχι το τι αποδεικνύουν δεν είναι επιστήμη, είναι προπαγάνδα με τη μορφή υποσημείωσης». Αυτή η φράση από μόνη της αποτυπώνει ένα πρόβλημα για το οποίο παρατηρητές όπως εμείς προειδοποιούμε εδώ και χρόνια: ότι το σύστημα αξιολόγησης από ομοτίμους τείνει όλο και περισσότερο προς την ιδεολογική απόδοση παρά προς την αντικειμενική ανάλυση.
Αναλύει περαιτέρω τη «δέσμευση για την ποικιλομορφία» του Nature Portfolio για το 2019, η οποία κατευθύνει ρητά τους συντάκτες να αναζητούν «σκόπιμα» συγγραφείς και κριτές σύμφωνα με κατηγορίες ταυτότητας. Η Krylov θυμάται ότι έλαβε πρόσφατα ένα αίτημα για την αξιολόγηση ενός τεχνικού χειρογράφου και αναρωτήθηκε αν επιλέχθηκε λόγω της εμπειρογνωμοσύνης της ή των «αναπαραγωγικών της οργάνων». Είναι μια οξυδερκής παρατήρηση, ελαφρώς χιουμοριστική, αλλά αποκαλυπτική. Όταν οι δημογραφικοί κατάλογοι ελέγχου έχουν μεγαλύτερη σημασία από την ικανότητα, η αξιολόγηση από ομοτίμους παύει να είναι ένας μηχανισμός ελέγχου ποιότητας και γίνεται ένα σύστημα ποσοστώσεων διακοσμημένο με επιστημονική γλώσσα. Αυτού του είδους η παραμόρφωση δεν περιορίζεται στη χημεία ή την ψυχολογία. Όσοι από εμάς παρακολουθούμε το τοπίο των εκδόσεων στην κλιματική επιστήμη, έχουμε δει παρόμοιες παραμορφώσεις για χρόνια, που συχνά δικαιολογούνται ως προώθηση της «συναίνεσης» ή προστασία του κοινού από «εσφαλμένες ερμηνείες».
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το άρθρο της Nature Human Behavior του 2022 που αναφέρει, το οποίο δηλώνει ότι μια επιστημονικά ορθή έρευνα μπορεί να απορριφθεί αν οι συντάκτες θεωρήσουν ότι οι πιθανές «βλάβες» της στην κοινωνία είναι πολύ μεγάλες. Όπως σημειώνει η Krylov, οι συντάκτες δεν έχουν ειδική εμπειρογνωμοσύνη στην κοινωνιολογία, την πολιτική ή την ηθική. Η εμπειρογνωμοσύνη τους υποτίθεται ότι αφορά την αξιολόγηση της ποιότητας της έρευνας. Ωστόσο, όταν μια συντακτική επιτροπή αποφασίσει ότι η αποστολή της περιλαμβάνει την ηθική κηδεμονία, η βιβλιογραφία μετατρέπεται σε επιμελημένη αφήγηση αντί για διαφανή καταγραφή της έρευνας. Εμείς στο WUWT έχουμε προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι αυτός ο συντακτικός ακτιβισμός, ειδικά στα περιοδικά για το κλίμα, δημιουργεί έναν κύκλο ανατροφοδότησης που ενισχύει τις ευνοϊκές συμπεράσματα και καταστέλλει τα σκεπτικιστικά ή άβολα ευρήματα. Η Krylov απλώς τεκμηρίωσε την ίδια διαδικασία που επικρατεί σε ένα ευρύτερο φάσμα επιστημονικών εκδόσεων.
Το υπόβαθρό της προσδίδει στις προειδοποιήσεις της ασυνήθιστη σοβαρότητα. Έχοντας μεγαλώσει στη Σοβιετική Ένωση, κατανοεί τι γίνονται οι «προαιρετικές» ιδεολογικές δηλώσεις όταν ένας θεσμός σηματοδοτεί την ιδεολογία ως βασική αξία. Σημειώνει ότι οι «προαιρετικές» δηλώσεις της Nature σχετικά με τη διαφορετικότητα μοιάζουν με τις υποχρεωτικές πολιτικές δεσμεύσεις που χαρακτήριζαν τη σοβιετική επιστημονική ζωή. Αυτό δεν είναι υπερβολή. Όποιος έχει παρακολουθήσει τις τάσεις στα δυτικά ακαδημαϊκά περιοδικά —ιδιαίτερα τα περιοδικά για το κλίμα— την τελευταία δεκαετία μπορεί να αναγνωρίσει το μοτίβο: αυτό που ξεκινά ως μια μικρή ώθηση γίνεται κανόνας και στη συνέχεια απαίτηση. Ξαφνικά, η αποτυχία να επαναλάβει κανείς την πολιτική γλώσσα γίνεται απόδειξη επαγγελματικής ανεπάρκειας.
Αυτό που κάνει το άρθρο της Krylov τόσο συναρπαστικό είναι ότι βασίζεται στην εμπειρία και όχι στην αφαίρεση. Δεν επιτίθεται σε συγκεκριμένα άτομα, ούτε καταφεύγει σε μεγαλοπρεπείς αφηγήσεις. Απλώς περιγράφει πώς πολιτικές που φαίνονται αβλαβείς στην επιφάνεια — εξισορρόπηση αναφορών, δημογραφική προσέγγιση, έλεγχος «βλαβερών» εκδόσεων — συσσωρεύονται μέχρι να αναδιαμορφώσουν την κουλτούρα των επιστημονικών εκδόσεων. Όταν τα περιοδικά αποφασίζουν ότι η δουλειά τους περιλαμβάνει την προάσπιση ιδεολογικών προτεραιοτήτων, ο σκεπτικισμός δεν είναι πλέον ευπρόσδεκτος, η διαφωνία γίνεται απειλητική και η βιβλιογραφία αρχίζει να οστεοποιείται γύρω από προ-εγκεκριμένα θέματα. Στο WUWT, υποστηρίζουμε εδώ και καιρό ότι αυτή η τάση είναι ο λόγος για τον οποίο η κλιματική επιστήμη έχει γίνει τόσο ανθεκτική στην κριτική εξέταση. Η περιγραφή της Krylov δείχνει ότι το πρόβλημα είναι πλέον ευρύτερο και πιο ριζωμένο από ό,τι πολλοί συνειδητοποιούσαν.
Φαίνεται ότι η τρέλα του Nature είναι ενδεικτική του συστήματος αξιολόγησης από ομοτίμους που έχει χάσει τον δρόμο του και την ακεραιότητά του στη διαδικασία.
Προς το τέλος του άρθρου της, η Krylov τονίζει ότι η αποκατάσταση της επιστημονικής ακεραιότητας δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσω πολιτικών διαταγμάτων. Ακόμα και αν τα πανεπιστήμια και οι φορείς περιορίσουν τις πρωτοβουλίες DEI, η θεμελιώδης υγεία της επιστημονικής επιχείρησης εξαρτάται από τους ίδιους τους επιστήμονες που επιμένουν στην αντικειμενικότητα, τα καθολικά πρότυπα, την ανοιχτή κριτική και την ελευθερία να ακολουθούν τα δεδομένα όπου αυτά οδηγούν. «Το εκκρεμές δεν θα γυρίσει πίσω από μόνο του, πρέπει να το σπρώξουμε», γράφει. Για όσους έχουν παρακολουθήσει τα περιοδικά να ολισθαίνουν σταθερά προς τον ιδεολογικό ακτιβισμό, αυτή η φράση ακούγεται αληθινή. Αυτές οι ιδρύσεις δεν θα διορθωθούν από μόνες τους. Θα αντιδράσουν μόνο όταν οι επιστήμονες – και οι αναγνώστες – αρνηθούν να συμμορφωθούν.
Η Τελική μου Σκέψη:
Η απόφαση της Krylov να διακόψει τους δεσμούς της με το Nature Portfolio είναι μια σπάνια πράξη επαγγελματικής ακεραιότητας, και η εξήγησή της για αυτή την απόφαση αξίζει ευρεία προσοχή. Το άρθρο της επιβεβαιώνει αυτό που πολλοί μέσα στην επιστημονική κοινότητα έχουν ψιθυρίσει ιδιωτικά, αλλά δίσταζαν να πουν δημόσια: ότι τα πιο επιρροή περιοδικά στον κόσμο έχουν αρχίσει να δίνουν προτεραιότητα στα μηνύματα έναντι της αξίας. Στο WUWT, υποστηρίζουμε εδώ και χρόνια ότι τα περιοδικά για το κλίμα κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Η Krylov έχει πλέον δείξει ότι η τάση αυτή είναι συστημική στην επιστήμη και δεν περιορίζεται στην κλιματολογία.
Τελικά, το άρθρο της είναι μια ελπιδοφόρα υπενθύμιση ότι η επιστημονική κοινότητα εξακολουθεί να έχει υπερασπιστές που είναι πρόθυμοι να εκφράσουν την άποψή τους. Αν η επιστήμη θέλει να παραμείνει ένα εργαλείο για την κατανόηση της πραγματικότητας —και όχι για την επιβολή πολιτικής συναίνεσης— θα χρειαστούν πολλές περισσότερες φωνές όπως η δική της. Τα επιστημονικά περιοδικά μπορούν να παρασυρθούν στην ιδεολογία μόνο όταν το επιτρέπει η επιστημονική κοινότητα. Τη στιγμή που οι ερευνητές θα σταματήσουν να δέχονται τα ιδεολογικά φίλτρα ως τίμημα για τη δημοσίευση, θα είναι η στιγμή που αυτά τα φίλτρα θα αρχίσουν να χάνουν τη δύναμή τους.
Δικτυογραφία:
A Scientist’s Stand Against Ideological Capture – Review of “Why I Cut Ties with Science’s Top Publisher” – Watts Up With That?
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου