Η Δύση και η Ορθόδοξη Ευρώπη (μέρη Δ, Ε, ΣΤ)

συνέχεια από το προηγούμενο ΕΔΩ

 

Γράφει ο Γιώργος Παπαθανασόπουλος
 

Μέρος Δ΄

 

Εκτός Δύσης η Ελλάδα, κατά Χάντινγκτον

 

Για την Ελλάδα, που όταν γραφόταν το βιβλίο του για τη σύγκρουση των Πολιτισμών από χρόνια ήταν μέλος της Ε.Ε., ο Χάντινγκτον, κάνει ιδιαίτερα αρνητική έως και εχθρική μνεία. Σημειώνει: 

 

«Η Ελλάδα δεν αποτελεί μέρος του δυτικού πολιτισμού, αλλά υπήρξε η πατρίδα του κλασικού πολιτισμού, ο οποίος υπήρξε, με τη σειρά του, σημαντική πηγή του δυτικού πολιτισμού…Σε αντίθεση με τους Σέρβους, τους Ρουμάνους ή τους Βουλγάρους, η ιστορία τους εκτυλίσσεται μαζί με την ιστορία της Δύσης. Παρόλα αυτά, η Ελλάδα αποτελεί εξαίρεση ως ορθόδοξος ξένος στους δυτικούς οργανισμούς. Δεν υπήρξε ποτέ ένα εύκολο μέλος ούτε για την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά ούτε και για το ΝΑΤΟ και δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στις αρχές και τα ήθη και των δύο…Η συμπεριφορά της Ελλάδας ως προεδρεύουσας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 1994, εξόργισε τα άλλα μέλη και οι αξιωματούχοι της Δυτικής Ευρώπης χαρακτήρισαν λάθος το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μέλος της.

 

«Στον μεταψυχροπολεμικό κόσμο, η πολιτική που ακολουθούσε η Ελλάδα απέκλινε σημαντικά από αυτή της Δύσης. Το εμπάργκο κατά της Μακεδονίας (Σημ. γρ. Έτσι αποκαλεί την ΠΓΔΜ) αποδοκιμάστηκε δυναμικά από τις δυτικές κυβερνήσεις και είχε αποτέλεσμα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ζητήσει παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Όσον αφορά τη σύγκρουση στην πρώην Γιουγκοσλαβία, η Ελλάδα διαχώρισε τη θέση της από τις πολιτικές των σημαντικότερων δυτικών δυνάμεων, υποστήριξε ενεργά τους Σέρβους και παραβίασε κραυγαλέα τις κυρώσεις που είχαν επιβάλει τα Ηνωμένα Έθνη εναντίον των Σέρβων…Επίσης η Ελλάδα μελετούσε με τη Ρωσία την πιθανότητα να φέρει πετρέλαιο από τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία στη Μεσόγειο μέσω ενός ελληνοβουλγαρικού αγωγού, παρακάμπτοντας την Τουρκία και άλλες μουσουλμανικές χώρες». (Αυτ. σελ. 223-224).

 

Η πολιτική μας ηγεσία, με πρωθυπουργό των Κώστα Καραμανλή, αντιμετώπισε με αξιοπρέπεια και σταθερότητα, στη Διάσκεψη Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι και στο Μακεδονικό ζήτημα, την εκ μέρους του Προέδρου των ΗΠΑ Τζ. Μπους επίθεση σε βάρος της εθνικής μας οντότητας, του δικαίου και της ιστορικής αλήθειας και προστάτευσε με επιτυχία τα καλώς εννοούμενα συμφέροντά μας. Πρόβαλε βέτο στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ και συνέχισε τη διαδικασία για την προμήθεια της χώρας με φθηνό φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Αντίθετα ο Χάντινγκτον έδειξε την ολοκληρωτική νοοτροπία της Δύσης και έτσι ακουσίως εξήγησε τη μεθόδευσή Της για την απομάκρυνση του Κ. Καραμανλή από την πολιτική ηγεσία της χώρας και την άνοδο στην εξουσία ηγεσιών που με μεθόδους ήκιστα δημοκρατικές ικανοποίησαν τις βουλήσεις Της (Βλ. σχ. βιβλίο Μαν. Κοττάκη «Οι απόρρητοι φάκελοι Καραμανλή» Εκδ. Οργαν. Λιβάνη, Αθήνα, 2021). Έπειτα χάθηκαν και θα χαθούν οι ηγεσίες αυτές, αλλά οι μεθοδεύσεις τους μένουν ως χαίνουσες πληγές στον Ελληνισμό και στην περιοχή…  

 

Ως προς τη Σερβία, η χώρα ανηλεώς επλήγη από το ΝΑΤΟ, το οποίο δια της βίας και θυσιάζοντας αθώους ανθρώπους προώθησε προβληματικές λύσεις σε αυτήν. Τότε οι Έλληνες εδείξαμε ότι είμαστε απέναντι από την αδικία και τη βία και βοηθήσαμε, όσο μπορούσαμε τον Σερβικό λαό που υπέφερε. Και στη Σερβία η Δύση υποστήριξε το Ισλάμ και την Τουρκία σε βάρος των Χριστιανών. Όχι φυσικά χάριν του δικαίου, αλλά χάριν των γεωπολιτικών συμφερόντων της. 

 

Είναι παράλογο που ο Χάντινγκτον και όσοι έχουν ή εκφράζουν τις ιδέες του, ταυτίζουν τον Ελληνισμό με το Ισλάμ, το οποίο (Άραβες, Οθωμανοί και Τούρκοι) αντιμετώπισε επί 800 περίπου χρόνια, το υπέφερε για 400 χρόνια και το αποτίναξε πριν από 200 χρόνια και που πάντα μας απειλεί. Βεβαίως η αντιπάθεια της Δύσης προς τον Ορθόδοξο Ελληνισμό δεν είναι κάτι το νέο. Μία από τις αποδείξεις είναι η 4η Σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 από τους Φράγκους. Γράφει στην εισαγωγή του βιβλίου του Μίλερ ο Άγγελος Φουριώτης: «Αυτό που λεγόταν Σταυροφορία εναντίον των απίστων ήταν προγραμματισμένη ενέργεια για πλιάτσικο, το πλέον άγριο που γνώρισε ο κόσμος, το πλέον ευλογημένο από τον Πάπα. Φυσικά η επίσημη Ευρώπη αλλιώς δείχνει τα πράγματα…» (William Miller «Η Φραγκοκρατία στην Ελλάδα (1204-1566), Εκδ. «Ελληνικά Γράμματα», Β΄ Εκδ. Αθήνα, 1990, σελ. 25). 

 

Επίσης στον 13ο αιώνα ο Πάπας εκμεταλλευόμενος τη δυσχερή θέση της Αυτοκρατορίας εκβιάζει τον Μιχαήλ Παλαιολόγο να επιβάλλει την υποταγή των Ορθοδόξων σε αυτόν. Ο Μιχαήλ συνέταξε προσωπική «Ομολογία πίστεως» επί τη βάσει των προβαλλομένων παπικών αξιώσεων, αλλά ο πάπας Κλήμης Δ΄ δεν δέχθηκε την Ομολογία του Αυτοκράτορος και απέστειλε λατινική ομολογία πίστεως, την οποία απαίτησε να υπογράψει ο αυτοκράτορας και να δεχθούν οι Ορθόδοξοι Επίσκοποι. Η απαίτηση του Πάπα δεν έγινε δεκτή. Αυτός συνέχισε να πιέζει τον Αυτοκράτορα και αυτός τους Ορθοδόξους Επισκόπους, εκ των οποίων οι περισσότεροι έμεναν σταθεροί στην άρνηση τους προς τα αιρετικά που επιδίωκε να τους επιβάλει ο Πάπας, ο οποίος συνεκάλεσε Σύνοδο, το 1274, στη Λιόν. Σε αυτήν οι κληρικοί και λαϊκοί απεσταλμένοι του Μιχαήλ Παλαιολόγου, για λόγους πολιτικής σκοπιμότητος, όπως είπε ο ίδιος, αποδέχθηκαν την υποταγή στον Πάπα και στα όσα εκείνος πρέσβευε. Η αντίδραση ήταν γενική στην Αυτοκρατορία. Οι προσπάθειες και οι διωγμοί κατά των Ορθοδόξων από τον Αυτοκράτορα και τον ενωτικό Ιωάννη Βέκκο, που επέβαλε ως Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, δεν πέτυχαν. Οι αξιώσεις του Πάπα να αποδεχθούν οι Ορθόδοξοι κληρικοί να ορκιστούν πίστη σε αυτόν απορρίφθηκε.

 

Η νέα ενωτική παπική επίθεση συνέβη στο λυκόφως της Αυτοκρατορίας, με τη Σύνοδο Φεράρας – Φλωρεντίας (1438 – 1439). Και αυτή απέτυχε, παρά τις αφόρητες πιέσεις του Βατικανού και των ηγεμόνων της Δυτικής Ευρώπης από τη μία πλευρά και την προ των θυρών της Βασιλεύουσας απειλή των Οσμανιδών από την άλλη. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, στη δυσχερέστατη θέση που βρισκόταν η αυτοκρατορία στην εσχάτη του απελπισία πίστεψε ότι η Ένωση θα έφερνε τη βοήθεια από τη Δύση και την απόκρουση των Οθωμανών… Στις 12 Δεκεμβρίου 1452 ο απεσταλμένος του Πάπα καρδινάλιος Ισίδωρος τέλεσε λειτουργία στην Αγία Σοφία παρουσία του αυτοκράτορος και άλλων αξιωματούχων και αναγνώσθηκε ο «Όρος» ενώσεως της Φλωρεντίας, με την προσθήκη ότι «είναι προσωρινή λύση μέχρι να απωθηθεί ο τουρκικός κίνδυνος, οπότε το όλο ζήτημα της ενώσεως θα αναθεωρείτο». Την 29η Μαΐου 1453 η Βασιλεύουσα έπεσε χωρίς βοήθεια από τη Δύση και η άνοδος στον Πατριαρχικό θρόνο του Γενναδίου Σχολαρίου έκλεισε οριστικά κάθε συζήτηση για υποταγή των Ορθοδόξων στον Πάπα. (Σημ. Τα στοιχεία για τις εκ μέρους του Παπισμού προσπάθειες να υποταγεί η Ορθόδοξη Εκκλησία σε αυτόν κατά την περίοδο 1054-1453 προέρχονται από το πόνημα του καθηγητού Βλ. Φειδά «Θεολογικός διάλογος Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας από του σχίσματος μέχρι της Αλώσεως», Αθήναι, 1977).

 

Όμως η επιδίωξη του Πάπα για υποταγή των ορθοδόξων δεν σταμάτησε έως και τις ημέρες μας. Για τον σκοπό αυτό από τον 16ο αιώνα οργάνωσε την Ουνία στην Ανατολική Ευρώπη, ως δούρειο ίππο στην Ορθοδοξία. Αν ο Ελληνισμός είχε υποταγεί στον Πάπα, όπως οι Πολωνοί, οι περί το Λβοφ Ουκρανοί, οι Κροάτες, οι Σλοβένοι, οι Λιθουανοί και άλλοι, και είχε απεμπολήσει την Αλήθεια και την πολιτιστική του κληρονομιά θα ανήκε στη Δύση και θα ακολουθούσε τις επιταγές των ηγετών της, θεωρώντας τες ως σωστές και δίκαιες… 

 

Το ζήτημα της επιχείρησης ξεριζώματος της ταυτότητάς μας περιγράφει με ενάργεια ο Λευκάδιος ιστοριοδίφης Σπυρίδων Ζαμπέλιος (1815-1881) στο εξαιρετικό πόνημά του «΄Ασματα Δημοτικά της Ελλάδος, εκδοθέντα μετά μελέτης ιστορικής περί Μεσαιωνικού Ελληνισμού» (Κέρκυρα, τυπογραφείο Ερμής, 1852, σελ. 503 - 504. Ανατύπωση υπό Βιβλιοπ. Διονυσίου Νότη Καραβία, Αθήνα 1986):

 

«Τα εθνικά στοιχεία συνεβουλεύθησαν:

Οφείλει το γένος των Ελλήνων, παραιτούμενον των περί ορθοδοξίας αξιώσεών του και επί σκοπώ να διαφυλαχθή από τους άκρους κινδύνους, να στρέψη όμμα συνδιαλλακτικόν προς την Δύσιν, να παραδεχθή τον Παπισμόν, να συγχωνευθή μετά των εσπερίων εθνών, να απολέση την αρχαιόγονον φύσιν του, να εξουθενηθή εις τον ωκεανόν των δυτικών εθνικοτήτων, να αποταχθή τη αυθεντία του παρελθόντος, να απεκδυθή της ιστορικής ηγεμονίας του και ταύτα πάντα χωρίς της βεβαιότητος ότι θέλει σωθή από της ημέραν παρ΄ ημέραν αναβαινούσης βαρβαρικής πλημμύρας; Ή μάλλον, ρέπον προς τούτον τον βάρβαρον, επειδή ταχέως ή βραδέως ο βάρβαρος μέλλει να νικήσει, οφείλει προς τούτον μεν να παραχωρήσει την αυτονομίαν, τον βυζαντινόν θρόνον, την πολιτείαν, εις εαυτό δε να φυλάξη την κατοχήν του θρησκεύματος, ως παλλάδιον εντός του οποίου ήθελε καταφύγει και κρυφθή ο σπόρος της πολιτικής ελευθερίας; - Εις άλλας λέξεις, τί μέλλει να δώση βοράν εις τον της Ανάγκης αδυσώπητον δράκοντα; Την ύλην ή το πνεύμα; Να δώση το θρήσκευμα και την εν τω θρησκεύματι περιεχομένην μέλλουσαν αναγέννησιν προς τους Δυτικούς, ή να παραδώσει το μεσαιωνικόν ατελέστατον πολίτευμα προς τους διαδόχους του Οτμάνου;…Δεν εννόησαν και δεν εξετίμησαν εισέτι οι Ευρωπαίοι την αληθινήν φύσιν του περί Ενώσεως ζητήματος, διότι δεν εγνώρισαν εισέτι καλώς την φύσιν και την αποστολήν της ορθοδοξίας. Διότι δεν εννόησαν ότι δόγμα θρησκευτικόν, οίον το Ελληνικόν, είναι όρος της του έθνους ατελευτησίας, είναι αυτό εκείνο το έθνος». (Σημ. Η υπογράμμιση του γρ.) 

 

Του Χάντινγκτον προηγήθηκε στον ανθελληνισμό ο Άγγλος ιστορικός και οπαδός του διαφωτισμού Έντουαρντ Γκίμπον (1737-1794). Γράφει ο Ζαμπέλιος στο άλλο πολύ σημαντικό βιβλίο του «Βυζαντιναί μελέται», (Τύποις Χ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1857, σελ. 36 – Ανατύπωση Βιβλ. Νότη Καραβία, 1976):

 

«Ο Γίββων, εκ του οποίου ακόμη και σήμερον η Ευρώπη αντλεί τας περί μεσαιώνος μας γνώσεις και κρίσεις της, ο υπέρτατος ούτος δικαστής 22 αιώνων εθνικής ημών υπάρξεως, κέντρον της μεσαιωνικής Ελλάδος έθεσε την αυτοκρατορικήν αυλήν…Τίς ο μη θαυμάζων εν τω βιβλίω του την πολυμάθειαν, τον ακούραστον ζήλον, την λατρείαν της ελευθερίας και της αρχαίας αρετής! Και όμως η συγγραφή αυτή όζει κάτι το γαιώδες και επιτύμβιον, αναμιμνήσκον την πένθιμον μούσαν του Τακίτου… Την ολοσχέρειαν του απεικονίσματος, την ψυχολογίαν της πολιτείας, το αίσθημα, την πίστιν, τας απορρήτους του αιώνος ροπάς, τον μύχιον, ενί λόγω, της Νεοελληνικής υπάρξεως οργανισμόν, ταύτα ούτε καν υπώπτευσεν ο διαμαρτυρόμενος λόγιος της ΙΗ΄εκατονταετηρίδος». 

 

Απάντηση στις αντιλήψεις του Χάντινγκτον για τον Ελληνισμό δίνει και ο γνωστός λογοτέχνης Γιώργος Θεοτοκάς (1906-1966):

 

«Σήμερα μπορεί να πει κανείς ότι το νέο ελληνικό έθνος έχει ενηλικιωθεί. Δυό παγκόσμιοι πόλεμοι, που το στροβίλισαν και το έφεραν στο κέντρο των μεγάλων γεγονότων της ευρωπαϊκής Ιστορίας, του έδωσαν εμπειρία της ζωής του καιρού μας και ψυχική ωριμότητα. Αισθάνεται ότι ανήκει στην Ευρώπη, ότι ζυμώθηκε μαζί της με τρόπο που δεν μπορεί πια να χωρίσει από αυτήν. Δεν δέχεται όμως να απαρνηθεί τους θησαυρούς των παραδόσεων που του χάρισαν οι αιώνες. Ζητάει να ισορροπήσει εντός του το παρελθόν και το παρόν. Μέσα στην κοινότητα και την ενότητα της ευρωπαϊκής ζωής, θέλει να διατηρήσει την ξεχωριστή φυσιογνωμία που του χάρισαν οι αιώνες, την εθνική του ιδιοτυπία, το πνεύμα του τόπου του, αυτή την ιδιαίτερη γεύση του κόσμου, αυτή την αίσθηση της ζωής και της ελευθερίας που νιώθει κανείς στα ελληνικά ακρογιάλια και στα ελληνικά βουνά». (Γιώργου Θεοτοκά «Πολιτικά κείμενα», Εκδ. Ίκαρος, Αθήνα, 1976, σελ. 34 – από το προσωπικό αρχείο του συγγραφέα). 

 

Ο Ελληνισμός στη σύγχρονη ιστορία του, από το 1827 και μετά, έχει υποστεί πολλά και εξακολουθεί να υφίσταται από τους Δυτικούς «φίλους» και «συμμάχους» του. Ελάχιστοι ήσαν οι πολιτικοί ηγέτες που κράτησαν την αξιοπρέπεια της χώρας έναντι των απαιτήσεων των ισχυρών της Δύσης. Γενικά μας θεωρούν άθυρμα τους. Το ζήσαμε στα σημαντικά γεγονότα της ιστορίας μας: όταν καθορίστηκαν τα σύνορα της χώρας μας, όταν συνέβαλαν στη δολοφονία του Κυβερνήτη Καποδίστρια, όταν μας επέβαλαν αλλογενή και ετερόδοξο ηγεμόνα, όταν, κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου, για να επιβάλλουν τη θέλησή τους, Άγγλοι και Γάλλοι έθεσαν επί τρία χρόνια (1854-1857) υπό τον έλεγχό τους την Αθήνα, όταν μας μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μας συμπεριφέρθηκαν με αγνωμοσύνη, μας εγκατέλειψαν στη Μικρά Ασία και συνεργάστηκαν με τον Κεμάλ, που τους πολέμησε, όταν μας επέβαλαν να εγκαταλείψουμε την Βόρειο Ήπειρο, όταν, παρά τις θυσίες μας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν έδωσαν την αυτοδιάθεση στους Κυπρίους αδελφούς μας, όταν επέβαλαν τη δικτατορία των συνταγματαρχών, όταν ανέχθηκαν ή και συνετέλεσαν στην εισβολή του Αττίλα στην πολύπαθη Μεγαλόνησο, όταν μας επέβαλαν το ψευδεπίγραφο κράτος των Σκοπίων, όταν ανέχονται τις προκλήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο…  

 

Η υποτιμητική για την Ελλάδα στάση των συμμάχων και εταίρων μας, καθώς και η συμβιβαστικότητα των ηγητόρων μας έχει αποθρασύνει τους γείτονες μας Τούρκους, αλλά και τους Σκοπιανούς! Ο πρωθυπουργός τους Χρίστιαν Μίτσκοσκι ευρεθείς πρόσφατα στο Νιου Τζέρσεϊ των ΗΠΑ και απευθυνόμενος στο εκεί φανατισμένο πλήθος, που εδώ και δεκαετίες προπαγανδίζει το ψέμα για τη Μακεδονία, είπε ότι «το μακεδονικό ζήτημα είναι άλυτο και υπαρκτό» (Βλ. «Καθημερινή», 24/1/2025.σελ. 6). Το ελληνικό Υπουργείο των Εξωτερικών απάντησε ότι η δήλωση του πρωθυπουργού της γειτονικής χώρας αποτελεί πρόκληση για την Ελλάδα, «επιχειρώντας να επαναφέρει στο προσκήνιο ένα ζήτημα το οποίο έχει επιλυθεί, ως γνωστόν, οριστικά και αμετάκλητα». Η απάντηση δείχνει ότι η σημερινή Κυβέρνηση, παρά τα όσα ως αντιπολίτευση υποστήριζε, έχει αποδεχθεί το επιβληθέν από τους ισχυρούς συμμάχους μας ψέμα για τη Μακεδονία και δείχνει πως βρίσκεται σε θέση άμυνας έναντι της επιθετικότητας του κ. Μίτσκοσκι και της κυβέρνησής του! Το σωστό, με βάση το δίκαιο, την αλήθεια και το καλώς εννοούμενο συμφέρον του Ελληνισμού, θα ήταν η Κυβέρνηση να σηκώσει το γάντι στον κ. Μίτσκοσκι και να δηλώσει ότι ούτε η Ελλάδα αποδέχεται τη Συμφωνία των Πρεσπών και, ότι δέχεται να επιστρέψει στο status quo ante και να αρχίσουν από την αρχή συνομιλίες. 

 

Μέρος Ε΄ 

 

Ρωσία και Ουκρανία

 

Ο Σάμιουελ Χάντινγκτον στο μπεστ σέλερ βιβλίο του για τη «σύγκρουση των πολιτισμών», αποτυγχάνει στην πρόβλεψή του για τις σχέσεις της Ρωσίας με την Ουκρανία και τον ρόλο της Δύσης σε αυτές. Οι απόψεις του εν λόγω αμερικανού καθηγητού της γεωπολιτικής έχουν τη σημασία τους, διότι το συγκεκριμένο βιβλίο του τον ανέδειξε ως έναν από τους πιο έγκυρους και πολυδιαβασμένους γεωπολιτικούς αναλυτές σε όλο τον πλανήτη. Ήταν επίσης ιδρυτής και εκδότης του θεωρουμένου παγκοσμίως εγκύρου περιοδικού γεωπολιτικής «Foreign Policy” και συγκαταλεγόταν μεταξύ των συμβούλων τριών Προέδρων των ΗΠΑ (Τζόνσον, Νίξον και Κάρτερ). Σημειώνεται ότι ο Χόρχε Ντομίγκεζ, αντιπρύτανης του Χάρβαρντ, στο «εις μνήμη» του Χάντινγκτον σημειώμά του τον χαρακτηρίζει «ένα των γιγάντων της πολιτικής επιστήμης στον κόσμο κατά την τελευταία πεντηκονταετία» (Εφημ. «Λα Κρουά», ηλεκτρ. Έκδοση, 28/12/2008). 

 

Υπενθυμίζεται ότι το συγκεκριμένο βιβλίο του Χάντινγκτον για εκδόθηκε το 1996 και το 1994 είχαν διεξαχθεί εκλογές στην Ουκρανία. Σημειώνει λοιπόν ο αμερικανός αναλυτής: «Όπως παρατήρησε ένας Αμερικανός ειδικός οι εκλογές απεικόνισαν ή και αποκρυστάλλωσαν τη διάσπαση του οράματος μεταξύ εξευρωπαϊσμένων Σλάβων της δυτικής Ουκρανίας και Ρωσοσλάβων της ανατολικής Ουκρανίας για το πώς πρέπει να είναι η χώρα τους. Η εθνική πόλωση δεν είναι τόσο σημαντική όσο οι διαφορετικοί πολιτισμοί». (Αυτ. σελ. 228. Η υπογράμμιση του γρ.). 

 

Ο Χάντινγκτον προχωρώντας στη σκέψη του γράφει πως αν αυτό που μετράει είναι ο πολιτισμός, τότε η βίαιη σύγκρουση μεταξύ Ουκρανών και Ρώσων είναι απίθανη. Αυτή, κατά την άποψή του, είναι η πρώτη εκδοχή. Και εξηγεί: «Είναι δύο σλαβικοί ορθόδοξοι λαοί, που εδώ και αιώνες έχουν στενές σχέσεις και οι μεταξύ τους γάμοι είναι σύνηθες φαινόμενο. Παρά τα αμφισβητούμενα ζητήματα και την πίεση από τους ακραίους εθνικιστές και από τις δύο πλευρές, οι ηγέτες και των δύο χωρών έχουν δουλέψει σκληρά για να αμβλύνουν αυτές τις διαφωνίες. Ως απόδειξη φέρνει ότι «από το 1995 και μετά κανένα βίαιο περιστατικό δεν σημειώθηκε μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών»...

 

Ως δεύτερη εκδοχή – κάπως πιο πιθανή την χαρακτηρίζει ο Χάντινγκτον – είναι η Ουκρανία να διασπαστεί σε δύο ξεχωριστές οντότητες κατά μήκος της πολιτισμικής συνοριακής γραμμής, που ίδιος χώρισε την Ευρώπη, σε Δυτική και Ανατολική. Τότε η ανατολική πλευρά θα συγχωνευτεί με τη Ρωσία. Παράδειγμα φέρνει την Κριμαία, της οποίας, όπως αναφέρει, ο λαός είναι 70% Ρώσοι. Και σημειώνει: «Τον Μάϊο του 1992 η Βουλή της Κριμαίας ψήφισε την ανεξαρτησία της από την Ουκρανία, ενώ, αργότερα, κάτω από ουκρανική πίεση ανακάλεσε αυτή την απόφαση. Η ρωσική κυβέρνηση, παρόλα αυτά ψήφισε την ακύρωση της εκχώρησης της Κριμαίας στην Ουκρανία, που έγινε το 1954 (Σημ.γρ. Επί Χρουστσόφ)… Τον Μάϊο του 1994 η κατάσταση οξύνθηκε, όταν η κυβέρνηση της Κριμαίας αποφάσισε την επαναφορά του Συντάγματος του 1992, που την καθιστούσε απόλυτα ανεξάρτητη από την Ουκρανία…». (Αυτ. σελ. 229. Η υπογράμμιση του γρ.)

 

Η τρίτη εκδοχή, που αναφέρει ο Χάντινγκτον είναι «μια δυτικά προσανατολισμένη Ουκρανία». Αυτή, όπως γράφει, «θα μπορούσε να είναι βιώσιμη μόνο αν είχε ισχυρή και αποτελεσματική δυτική υποστήριξη. Και μια τέτοια υποστήριξη, με τη σειρά της, πιθανό να υπάρξει μόνο αν οι σχέσεις μεταξύ Δύσης και Ρωσίας υποχωρήσουν σημαντικά και καταλήξουν να μοιάζουν με αυτές που υπήρχαν κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου» ( Η υπογράμμιση του γρ.). Σε αυτήν την εκδοχή ο Αμερικανός διανοούμενος πρόβλεψε σωστά. 

 

Στο τεύχος 2247 (1η Οκτωβρίου 2015) του εγκύρου γαλλικού περιοδικού Le Point και στις σελίδες 92-94 υπάρχει συνέντευξη της Γεωργιανής καταγωγής, ορθοδόξου χριστιανής στο θρήσκευμα, ιστορικού και μέλους της Γαλλικής Ακαδημίας Helene Carrere d’ Encausse, ειδική στα θέματα της ΕΣΣΔ. Σε αυτήν μιλάει για τη σχέση της Ουκρανίας με τη Ρωσία, με βάση τη συζήτηση που είχε με τον Μπόρις Γιέλτσιν, πρόεδρο της Ρωσίας από το 1991 έως το 1999. Το 1988 ο Γιέλτσιν είχε πάει στο Παρίσι να παρουσιάσει το βιβλίο του και η Ντ’ Ανκός τον ερώτησε «Τί γίνεται με την αυτοκρατορία;» και εκείνος της απάντησε: «Η αυτοκρατορία αποσυντίθεται, γνωρίζω ότι πρέπει να την διαλύσω, αλλά πρέπει να σώσω με κάθε τίμημα την ενότητα των τριών σλαβικών λαών, Ρώσων, Ουκρανών και Λευκορώσων». Και σημειώνει η Ντ’ Ανκός: «Για εκείνον η Ουκρανία ήταν η κοιτίδα της Ρωσίας και της Λευκορωσίας, είναι η λευκή Ρωσία… Δεν είναι δυνατό Ρωσία και Ουκρανία να χωριστούν» (Σημ. Η υπογράμμιση του γρ.). Αυτή η λογική του Γιέλτσιν εξηγεί τη σημερινή συμπεριφορά του Πούτιν.

 

Για να διατηρηθεί ο δυτικός πολιτισμός, στη θέση της παρακμάζουσας δυτικής δύναμης, ο Χάντινγκτον προβλέπει ότι συμφέρει τις ΗΠΑ και τις ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ άλλων:

• Να ενσωματώσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ τις δυτικές χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, τις Βαλτικές δημοκρατίες, τη Σλοβενία και την Κροατία
• Να ενθαρρύνουν τη «δυτικοποίηση» της Λατινικής Αμερικής και
• Να δεχτούν τη Ρωσία ως κράτος πυρήνα της Ορθοδοξίας και ως μεγάλη περιφερειακή δύναμη με νόμιμα συμφέροντα για την ασφάλεια των νότιων συνόρων της. (Από το βιβλίο του Χάντινγκτον «Η σύγκρουση των πολιτισμών», σελ. 448. Η υπογράμμιση του γρ.).

Πέρασαν 29 χρόνια από την έκδοση στα ελληνικά του εν λόγω βιβλίου «μπεστ σέλερ» του Χάντινγκτον. Πλην της προαναφερθείσης σωστής εκδοχής, που πρόβλεψε, γενικά δεν είχε άλλες επιτυχίες στις προβλέψεις του. Πρώτον έβλεπε ότι οι Αμερικανοί δεν θα επέκτειναν το ΝΑΤΟ σε χώρες πέραν αυτών που ονόμασε «Δυτικές». Γράφει: «Η επέκταση του ΝΑΤΟ που περιορίζεται στις χώρες οι οποίες ιστορικά αποτελούν μέρος της δυτικής Χριστιανοσύνης εγγυάται στη Ρωσία ότι θα αποκλειστούν η Σερβία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Μολδαβία, η Λευκορωσία και η Ουκρανία, με την προϋπόθεση αυτή η τελευταία να μείνει ενωμένη». (Σημ. Η υπογράμμιση του γρ.). Και εξηγεί ότι η διεύρυνση του ΝΑΤΟ, «θα περιοριστεί στα δυτικά κράτη και θα υπογραμμίσει επίσης το ρόλο της Ρωσίας ως κράτους πυρήνα ενός ξεχωριστού ορθόδοξου πολιτισμού και, επομένως, ως κράτους που θα είναι υπεύθυνο για τη διασφάλιση της τάξης στα σύνορα της Ορθοδοξίας».

 

Τελικά στις ΗΠΑ και στη Δύση επικράτησε η άποψη η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ να επεκταθούν στις Ορθόδοξες χώρες Βουλγαρία και Ρουμανία, που θα επιδιωχθεί να δυτικοποιηθούν, όπως το επιχειρούν στην Ελλάδα, και να προχωρήσουν επίσης στην ένταξη κατ’ αρχήν της Ουκρανίας, και μετά των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, επίσης με Ορθόδοξους λαούς... Σκοπός η απομόνωση της Ρωσίας από τις χώρες της υπόλοιπης Ευρώπης. Αυτή η γεωπολιτική προωθείται παρά την μεγάλη οικονομική ζημία που υφίστανται οι ευρωπαϊκές χώρες και παρά το ότι η Ρωσία εξωθείται σε συνεργασία, μεταξύ άλλων, με την κομμουνιστική Κίνα και την κομμουνιστική Κορέα, με το θεοκρατικό Ιράν και με την ινδουιστική Ινδία. 

 

Και ενώ όλα στην Ουκρανία πήγαιναν, κατά την Δύση, λογικά, και ενώ έρρεαν άφθονα χρήματα προς αυτήν για την συνέχιση του πολέμου, υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία, διαρκείας μιάμισης ώρας, του επικεφαλής της Δύσης Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τον Πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, χωρίς να ενημερωθούν ο άμεσα ενδιαφερόμενος Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι, ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ και άμεσος συνεργάτης του Προέδρου Τραμπ Μαρκ Ρούτε και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν... 

 

Ποιο το μέλλον της Ουκρανίας και το πώς θα εξελιχθούν οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία, όπως επίσης πώς θα εξελιχθούν οι σχέσεις της Ρωσίας με τις ΗΠΑ και με τις συμμάχους της στο ΝΑΤΟ και ειδικότερα με τις χώρες μέλη της ΕΕ είναι κάτι που πιθανόν είναι σχεδιασμένο από τον Πρόεδρο Τραμπ και το γεωπολιτικό επιτελείο του και θα θελήσει να το επιβάλει. Πάντως ο Υπουργός Αμύνης των ΗΠΑ Pete Hegseth διαβεβαίωσε ότι «δεν υπάρχει προδοσία» της Ουκρανίας και των συμμάχων τους. Όμως Στην Ευρώπη έντονη είναι αμηχανία και ο προβληματισμός. «Ήρθε η μεγάλη ώρα της αλήθειας για το ΝΑΤΟ» κατά τον Υπουργό Αμύνης της Γαλλίας Σεμπαστιέν Λεκορνύ (Le Figaro, 14/2/2025, p. 1). Αντίθετα, όπως αναφέρεται στο συγκεκριμένο φύλλο στη «Φιγκαρό», στη Μόσχα υπάρχει ικανοποίηση: «Η πολιτική της δαιμονοποίησης του προέδρου Πούτιν και της εδώ και τρία χρόνια απομόνωσης της Ρωσίας κατέρρευσαν» δήλωσαν κύκλοι του Κρεμλίνου. 

 

Σημειώνεται ότι η ομιλία του Αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς, στις 14 Φεβρουαρίου 2025, στην ετήσια Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια πάγωσε το ακροατήριό του, σχεδόν παραγνωρίζοντας το Ουκρανικό και εκφωνώντας ένα έντονο «κατηγορώ» κατά των περισσοτέρων Ευρωπαίων ηγετών, που εφαρμόζουν γουοκική πολιτική. Κατά τον Αμερικανό Αντιπρόεδρο « η σοβαρότερη απειλή για την Ευρώπη δεν προέρχεται από τη Ρωσία ή από την Κίνα, αλλά από το εσωτερικό της: Πρόκειται για την υποχώρηση της Ευρώπης από ορισμένες από τις πιο θεμελιώδεις αξίες της, αξίες που μοιράζεται με τις ΗΠΑ». Επεξηγώντας την άποψή του κατηγόρησε χώρες – μέλη της ΕΕ ότι εφαρμόζουν αστυνομικές εκστρατείες και λογοκρισία εναντίον πολιτών και Κομμάτων που αμφισβητούν την woke ατζέντα και τόνισε ότι η ελεύθερη έκφραση στην Ευρώπη υπονομεύεται από παρεμβάσεις, που θυμίζουν Σοβιετική Ένωση. «Αν φοβάστε τους ίδιους τους ψηφοφόρους σας, οι ΗΠΑ δεν μπορούν να κάνουν τίποτε γι΄ αυτό, υπογράμμισε. (Πληροφορίες από ιστοσελίδα Euronews (16/2/2025, 19.32), Εφημ. «Εστία» 16/2/2025, Εφημ. «Καθημερινή» 15/2/2025 – Reuters). 

 

Ως προς την Ελλάδα την πολιτικά υπάρχουσα κατάσταση περιέγραψε ο Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος κ. Γιώργος Χατζηγιαννάκης: «Η χώρα μας διατήρησε και φέτος την περσινή χαμηλή βαθμολογία στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς…Η στασιμότητα αυτή αντικατοπτρίζει την έλλειψη ουσιαστικών παρεμβάσεων σε κρίσιμα δομικά ζητήματα… Η διασφάλιση της ανεξαρτησίας των μέσων ενημέρωσης και η προστασία των δημοσιογράφων, η επαρκής χρηματοδότηση και η στοχευμένη ενίσχυση της δικαιοσύνης, η συνεργασία με την Κοινωνία των Πολιτών για τη βελτίωση του κράτους δικαίου, καθώς και η ενδυνάμωση των ανεξαρτήτων αρχών, ώστε να επιτελέσουν αποτελεσματικά το έργο τους, παραμένουν ζητήματα που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση». (Από το Δελτίο Τύπου της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος, της 13ης Φεβρουαρίου 2025). 

 

Μέρος Στ΄ 

 

Διαπιστώσεις και προοπτικές για την Ευρώπη. 

 

Η διαχείριση των κοινών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) κατευθύνεται από λόμπι γουοκικής και μηδενιστικής ιδεολογίας, η οποία, σημειωτέον, περιγράφεται με τραγικούς τόνους από τον μεγάλο Ρώσο συγγραφέα Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι... Η Ε.Ε. δια των οργάνων της και με την προπαγάνδα κατευθυνόμενων ΜΜΕ και τη συνεργασία πειθήνιων κυβερνήσεων επιχειρεί να επιβάλει στους λαούς της Ευρώπης την ιδεολογία της. Η τάση αυτή προκαλεί σοβαρή αντίδραση σε όλο και αυξανόμενο μέρος των Ευρωπαίων, αφού ωμά ομολογείται ότι επιχειρείται η αλλοίωση της ιδιοπροσωπίας τους. Αυτός που θέλει να έχει άλλη κουλτούρα από την επιβαλλόμενη θεωρεί ότι βρίσκεται εντός χώρου υποχρεωτικής «πολιτισμικής αναμόρφωσης», όπως σημείωσε και ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ. 

 

Οι Έλληνες έχομε πικρή εμπειρία αυτού του γεγονότος, αφού ζούμε την, με υπαίτια την πολιτική ηγεσία μας, επιχείρηση αλλοίωσης της συνείδησής μας και προσχώρησης στη σύγχρονη δυτική ιδεολογία. Σύμπτωμα η πρόσφατη καθιέρωση του «γάμου» των ομοφυλόφιλων. Τα δυτικά έντυπα πανηγύρισαν που η Ελλάδα είναι η πρώτη Ορθόδοξη χώρα, που καθιέρωσε τον εν λόγω «γάμο». Ο πρωθυπουργός της χώρας Κυρ. Μητσοτάκης, στη διάσκεψη κορυφής της Ε.Ε. χειροκροτήθηκε για την πρωτοβουλία του και εκείνος έδειχνε ικανοποιημένος από την υποδοχή. Μετά την ψήφιση του Νόμου η τ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας εόρτασε τα επινίκια με τους πρωτεργάτες της ψήφισης κ.κ. Σκέρτσο και Πατέλη και άλλους πολιτικούς και μέλη των ΛΟΑΤΚΙ. Η πρόσφατη παραίτηση του κ. Πατέλη από τη θέση του οικονομικού συμβούλου του πρωθυπουργού θεωρήθηκε από ορισμένους ότι δεν ήταν μόνο για λόγους ότι ολοκλήρωσε κάποιο έργο στα οικονομικά, αλλά και το ότι έληξε ευνοϊκά γι΄ αυτόν και γενικά για τους ΛΟΑΤΚΙ η ψήφιση του νόμου για τον «γάμο» των ομοφυλοφίλων, κάτι που επιθυμούσε διακαώς, έστω και αν προκάλεσε την καθίζηση στο εκλογικό σώμα του κυβερνώντος Κόμματος. 

 

Το κατά Χάντινγκτον χάσμα δυτικής και ανατολικής χριστιανοσύνης, που επεκτείνεται σε χάσμα πολιτισμικό, κατ΄ αυτόν, «στηρίζεται στη λογική και στο νόμο». Εξηγεί σχετικά: «Πριν από αρκετούς αιώνες, ο πρόεδρος της Λιθουανίας είχε πει ότι οι Λιθουανοί είχαν να διαλέξουν μεταξύ “δύο πολιτισμών” και επέλεξαν το λατινικό κόσμο, προσηλυτίστηκαν στον ρωμαιοκαθολικισμό και επέλεξαν μία μορφή κρατικής οργάνωσης που στηρίζεται στον νόμο. Με παρόμοιο τρόπο οι Πολωνοί (Σημ.γρ. Σλάβοι, ως οι Ρώσοι) λένε ότι ανήκουν στη Δύση από τον 10ο αιώνα, όταν επέλεξαν τον δυτικό Χριστιανισμό έναντι του Βυζαντίου». 

 

Το γιατί η Δύση ακολουθεί τον Νόμο, ενώ η Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη όχι, ο Χάντινγκτον δεν το εξηγεί. Εννοεί εκκλησιαστικά; Πράγματι η δυτική χριστιανοσύνη είναι κυριευμένη από την ιδέα του Νόμου και τον ορθολογισμό, που την οδήγησε στην αίρεση, σε θρησκευτικούς πολέμους πολυετείς, σε απάνθρωπες τυραννίες, στην ιερά εξέταση, στο παπικό κράτος. Η ανατολική Ορθόδοξη χριστιανοσύνη έχει τους κανόνες της, αλλά έχει και την πίστη και την αγάπη, που εκφράζονται ως επιείκεια, ως αλληλεγγύη, ως επίγνωση της ανθρώπινης αδυναμίας, ως ανεκτικότητα. Για αυτό και απέφυγε τα σφάλματα της παπικής χριστιανοσύνης και των προτεσταντικών παραφυάδων της. Αλλά η συμπεριφορά Παπικών και Προτεσταντών θεωρείται από τον Χάντινγκτον πολιτισμός και πρόοδος…

 

Μήπως εννοεί τον Νόμο πολιτικά; Πάλι κάνει λάθος. Οι Ορθόδοξοι Έλληνες, με τον Ρήγα τον Βελεστινλή, θέλησαν να καθιερώσουν Σύνταγμα και νόμους πριν ακόμη απελευθερωθούν. Με την έναρξη της επαναστάσεως εψήφισαν Σύνταγμα, που θεωρείται ένα από τα δημοκρατικότερα της Ευρώπης. Όταν ο δυτικής προέλευσης βασιλιάς Όθωνας, οπαδός της «ελέω Θεού μοναρχίας», κυβερνούσε χωρίς Σύνταγμα τη χώρα μας οι πρόγονοί μας επαναστάτησαν και επέβαλαν Σύνταγμα. Η ιστορία των δυτικών χωρών, ακόμη και της Γαλλίας, δείχνει ότι ο Νόμος εξαρτάτο από τη βούληση όχι του λαού, αλλά είτε του μονάρχου, είτε των ισχυρών μειοψηφιών που επέβαλαν την θέλησή τους. Τί να ζηλέψει ο Έλληνας ή ο Ρουμάνος από την Αυστρία του Μέτερνιχ, από τη Γερμανία του Βίσμαρκ και του Χίτλερ, από την Αγγλία της Ελισάβετ Α΄, του Ερρίκου Η΄, του Κρόμβελ και της αποικιοκρατίας, από την Ιταλία των Βοργία και του Μουσολίνι, από τη Γαλλία των Λουδοβίκων, του Ροβεσπιέρου και, επίσης της αποικιοκρατίας; 

 

Την περί της επιβολής των Νόμων θεωρία σε ένα ευνομούμενο κράτος της Δύσης προώθησε ο Άγγλος φιλόσοφος Τόμας Χομπς (1588-1679), γιος προτεστάντη κληρικού, με το σπουδαιότερο έργο του «Λεβιάθαν» (Σημ.γρ. Το βιβλίο κυκλοφορήθηκε στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Γνώση»). Κατ’ αυτόν ο άνθρωπος στη φυσική του κατάσταση δεν είναι καλός, αλλά εγωιστής και αγωνίζεται να εξασφαλίσει την αυτοσυντήρησή του σε βάρος των άλλων: επικρατεί, όπως τονίζει, ένας «πόλεμος όλων εναντίον όλων». Με την περίφημη φράση του «homo hominis lupus» (ο άνθρωπος είναι για τον άλλο άνθρωπο λύκος) δεν περιγράφει μόνο τη φυσική κατάσταση του ανθρώπου, όπως εκείνος την έβλεπε, αλλά ξεδιπλώνει και την εικόνα που έχει ο ίδιος για τον άνθρωπο. Για να εξασφαλιστεί λοιπόν η κοινωνική ειρήνη, υποστηρίζει, χρειάζεται μια αυστηρή κυβέρνηση, για την τήρηση των νόμων. Την άποψή του αυτή ο Χομπς την εκφράζει με τη φράση του: «Νόμοι χωρίς σπαθί είναι μόνο λόγια» (Σημ. γρ. Για περισσότερα βλ. Robert Zimmer Η νέα Πύλη των Φιλοσόφων», Εκδ. Κονιδάρη, 2η έκδ., 2008, σελ. 101 κ.ε.).

 

Η φιλοσοφική σκέψη του Χομπς επικρατεί στη Δύση. Η καταστολή είναι ευκολότερη από την παιδεία και την οικοδόμηση καλού κ’ αγαθού πολίτη, κυβερνώντος και κυβερνωμένου, που οι Έλληνες δίδαξαν. Ο καθηγητής και ακαδημαϊκός Κων. Δεσποτόπουλος σχολιάζοντας τα «Πολιτικά» του Αριστοτέλη γράφει: «Ως υπερτάτη πηγή καθορισμού της συμπεριφοράς των πολιτών εξαίρονται οι νόμοι, αλλά με την προϋπόθεση να είναι ορθοί («κειμένους ορθώς»). Η έκφραση “κειμένους ορθώς” διανοίγει την προοπτική προς το μέγα πρόβλημα των σχέσεων θετικού δικαίου και ορθού δικαίου: απευθύνεται προς τον νομοθέτη πρώτιστα ως πρόσταγμα προς νομοθεσία ορθή, αλλά ίσως υποδηλώνει δικαίωμα των πολιτών προς ανυπακοή στους νόμους τους κειμένους όχι ορθώς». (Βλ. σχ. «Περί της πολιτικής – Επίλεκτα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας», Επιλογή- μετάφραση - σχόλια Κων. Ι. Δεσποτόπουλος, ΜΙΕΤ, Αθήνα, 2004, σελ. 146). 

 

Ο Νόμος εκφράζει την πολιτική εξουσία και αν αυτή είναι φαύλη ή τυραννική αυτός πάσχει, διότι εξυπηρετεί συμφέροντα, τους ισχυρούς της ημέρας, την άρχουσα τάξη, το ιδεολογικό κατεστημένο. Για την άσκηση της εξουσίας της η τυραννική πολιτική ηγεσία εκδίδει Νόμους και διορίζει δικαστές, που κρίνουν τους κατηγορούμενους πολίτες, με βάση αυτούς τους νόμους... 

 

Τη διαφορά μεταξύ των Ελλήνων και των Δυτικών ως προς τον Νόμο εκφράζει πετυχημένα ο Κώστας Παπαϊωάννου γράφοντας ότι για τους Έλληνες ο Νόμος του Κόσμου είναι το Αγαθόν και η Γνώση είναι Αρετή. Από την Αναγέννηση και μετά στη Δύση η γνώση είναι Δύναμη. Τη διαφορά ο Παπαϊωάννου την εκφράζει με τη σκέψη του Πλάτωνα έναντι αυτής του Κρίστοφερ Μάρλοου (Σημ. γρ. Ο Μάρλοου έζησε από το 1564 έως το 1593, και ήταν σημαντικός Άγγλος θεατρικός συγγραφέας). Κατά τον Πλάτωνα ο άνθρωπος δεν μπορεί να σταθεί σαν ον παρά μόνο στο μέτρο που μένει περιορισμένος μέσα στα όρια που του επιτρέπει η ίδια η τάξη του κόσμου, ενώ αντίθετα κατά τον Μάρλοου η δύναμη του ανθρώπου δεν έχει όρια και ο ανώτατος σκοπός προς τον οποίο τείνει η δύναμη αυτή είναι ο ίδιος ο εαυτός της…». (Βλ. βιβλίο Κώστα Παπαϊωάννου «Κόσμος και ιστορία – Ελληνική κοσμολογία και δυτική εσχατολογία», Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2000, σελ. 55-57). 

 

Στη δεκαετία του 1930 ο σημαντικός ποιητής και στοχαστής Γιώργος Σαραντάρη στο δοκίμιό του «Η Συμβολή σε μια φιλοσοφία της ύπαρξης», που εκδόθηκε το 1937, γράφει προφητικά: 

«Νομίζω πως η σημερινή Ελλάδα μπορεί να κρίνει το λεγόμενο δυτικό πολιτισμό. Μπορεί και πρέπει να κρίνει τον τέτοιο πολιτισμό, αν θελήσει να σωθεί από την επιρροή που η ίδια Ευρώπη εξάσκησε πάνω μας έναν ολόκληρο αιώνα, κ’ επιθυμήσει να βρει την καθαρότητα μιας παρθενικής θέας και το αυτούσιο κάλλος της δικής μας χώρας και των ανθρώπων της». (Γιώργου Σαραντάρη «Έργα», Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, Ηράκλειο, 2001, 1ος Τόμος, σελ. 135). 

 

Στο επόμενο δοκίμιο του «Η παρουσία του ανθρώπου», που εκδόθηκε το 1938, ο Γιώργος Σαραντάρης διερωτάται:

«Χρειάζεται η Δύση να μας μάθει κάτι περισσότερο από τον τεχνικό πολιτισμό; Ερωτώ τούτο, γιατί δεν βρίσκω τίποτε άλλο ουσιαστικό να μπορεί να μας μάθει η χτεσινή και σημερινή Δύση. Στον πνευματικό πολιτισμό όταν κανείς δεν κατέχει πίστη, είναι σαν να μην κατέχει τίποτε. Η Δύση δεν κατέχει τίποτε, μήτε για τον εαυτό της. Οι παραδόσεις της μας είναι άχρηστες…Η Δύση ολοένα φθείρεται και εφ’ όσον δεν πιστεύει και δεν μπορεί να πιστέψει στον άνθρωπο, ανταποκρίνεται σ’ ένα νόμο υπέρτατης δικαιοσύνης η αναπόφευκτη παρακμή της. Δεν λέμε πως η Δύση σβήνει, αλλά περιορίζεται η σημασία της. Είναι απόλυτα αδύνατο να οδηγήσει σήμερα την ανθρωπότητα η Δύση. Και όχι για άλλο πιο επιφανειακό λόγο, αλλά γιατί, από αιώνες τώρα, έπαψε να πιστεύει στον άνθρωπο». (Αυτ. σελ. 171). 

 

Ο Χάντινγκτον εκφράζει τους ισχυρούς της Δύσης, που επιδιώκουν οι Έλληνες να αφομοιωθούμε, ως κατακτημένοι ιθαγενείς, στην κυριαρχούσα κουλτούρα τους. Έως τώρα η συμπεριφορά μας δείχνει ότι υπερασπιζόμαστε την ταυτότητά μας, τον πολιτισμό μας, έστω και αν κάποιοι τεχνολογικά και οικονομικά ισχυρότεροι μας θεωρούν δύσχρηστους, ενοχλητικούς, οπισθοδρομικούς. Προτιμάμε να είμαστε πιστοί στις αρχές, στις αξίες και στα ιδανικά που μας εμπιστεύτηκαν οι πρόγονοί μας και να πολεμήσουμε για να μην εξαλειφθούμε από προσώπου γης, παρά να είμαστε βολικοί και εξυπηρετικοί γι’ αυτούς γραικύλοι και λακέδες. Εμείς πιστεύουμε ότι οι τρεις πυλώνες στους οποίους στηρίζεται ο ευρωπαϊκός πολιτισμός, είναι η Αθήνα, η Ρώμη και τα Ιεροσόλυμα. Η λεγόμενη Δύση κατρακύλησε στην απόρριψή τους και πρέπει να επιστρέψει σε αυτούς και όχι να ζητά από εμάς να τους απορρίψουμε και να την ακολουθήσουμε.-

Share