22 Φεβρουαρίου 2025

Νετρίνο με τη μεγαλύτερη ενέργεια που έχει εντοπιστεί ποτέ ανιχνεύθηκε στη Μεσόγειο: Τι σημαίνει αυτή η ανακάλυψη

Γράφει η Μαρία Βασιλείου
 
Κοσμικό νετρίνο με τη μεγαλύτερη ενέργεια που έχει εντοπιστεί ποτέ, ανίχνευσε η 
διεθνής επιστημονική ομάδα KM3NeT, με τη συμμετοχή του Ινστιτούτου Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής (ΙΠΣΦ) του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», στη Μεσόγειο.
 
Το εύρημα, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature, παρέχει την πρώτη απόδειξη ότι νετρίνα τόσο υψηλών ενεργειών παράγονται στο Σύμπαν και μας δίνει πληροφορίες για τα γεγονότα που συμβαίνουν έξω από τον Γαλαξία μας.
 
Πρόκειται για μικροσκοπικά υποατομικά σωματίδια, με εξαιρετικά μικρή μάζα και χωρίς ηλεκτρικό φορτίο που μπορούν να ταξιδέψουν ανεμπόδιστα από τα πιο απομακρυσμένα σημεία του σύμπαντος.
 
Παρόλο που είναι το δεύτερο μεγαλύτερο σε αφθονία σωματίδιο στο Σύμπαν μετά από τα φωτόνια (το φως), τα σωματίδια αυτά αλληλεπιδρούν ελάχιστα με την ύλη με αποτέλεσμα κάθε δευτερόλεπτο δισεκατομμύρια από αυτά να περνούν από μέσα μας χωρίς να αφήνουν ίχνη.
 
Παράγονται σε ένα τεράστιο εύρος ενεργειών και σε πολλές διαφορετικές διεργασίες, από μεγάλη ποσότητα νετρίνων χαμηλής ενέργειας που παράγονται σε διεργασίες πυρηνικής σύντηξης στον Ήλιο μας, ως και μικρή ποσότητα νετρίνων υψηλής ενέργειας που προέρχονται από συγκρούσεις σωματιδίων σε κατακλυσμικά κοσμικά γεγονότα, όπως η έκρηξη άστρων ή η δραστηριότητα μαύρης τρύπας.
 
«Τα νετρίνα μας δίνουν τελικά εικόνες του Σύμπαντος που δεν τις ξέραμε. Μας δίνουν πληροφορίες για τη θέση των πηγών από τις οποίες προέρχονται, για την ενέργεια την οποία μεταφέρουν, για τις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στις πηγές τους. Οπότε κατανοούμε καλύτερα το τι συμβαίνει στα βίαια αστροφυσικά φαινόμενα στο Σύμπαν», εξηγεί η διευθύντρια ερευνών του Ινστιτούτου Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής του Δημόκριτου, Αικατερίνη Τζαμαριουδάκη.
 
Η ανίχνευση νετρίνων απαιτεί πολύ μεγάλα παρατηρητήρια που βρίσκονται βαθιά κάτω από το νερό ή στον πάγο.
 
Ένα τέτοιο παρατηρητήριο είναι το τηλεσκόπιο KM3NeT που βρίσκεται βαθιά στη Μεσόγειο και είναι σχεδιασμένο για να καταγράψει γεγονότα νετρίνων υψηλής ενέργειας μέσω αυτών των λάμψεων φωτός.
 
Τον Φεβρουάριο του 2023 η διεθνής επιστημονική κοινοπραξία KM3NeT, που συγκεντρώνει περισσότερους από 360 επιστήμονες 68 ιδρυμάτων από 22 χώρες σε όλο τον κόσμο κατέγραψε με το τηλεσκόπιο αυτό ένα μοναδικό γεγονός νετρίνο που ονομάστηκε KM3-230213A. Ήταν μοναδικό γιατί έχει εκτιμώμενη ενέργεια περίπου 220 PeV, δηλαδή 220 εκατομμύρια δισεκατομμυρίων ηλεκτρονιοβόλτ. Η ενέργειά του είναι 30 φορές μεγαλύτερη από την ενέργεια του πιο υψηλοενεργειακού νετρίνου που έχει ανιχνευθεί ποτέ μέχρι σήμερα.
 
«Αυτή η πρώτη ανίχνευση ενός νετρίνου εκατοντάδων PeV ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην αστρονομία των νετρίνων και ένα νέο παράθυρο παρατήρησης στο Σύμπαν», σχολιάζει o Πασκάλ Κόιλ.
 
Το τηλεσκόπιο νετρίνων KM3NeT, η κατασκευή του οποίου είναι σε εξέλιξη, αποτελεί μία γιγαντιαία υποθαλάσσια υποδομή κατανεμημένη σε δύο ανιχνευτές, που ονομάζονται ARCA και ORCA. Στην τελική του μορφή το KM3NeT θα καταλαμβάνει όγκο μεγαλύτερο από ένα κυβικό χιλιόμετρο.
 
Ο ανιχνευτής ARCA, που έκανε τη συγκεκριμένη ανακάλυψη, έχει τοποθετηθεί στα βαθιά νερά της Σικελίας, σε βάθος 3.450 μέτρων, και σε απόσταση περίπου 80 χιλιομέτρων από την ακτή Πορτοπάλο Ντι Κάπο Πασέρο.
 
Ο δεύτερος ανιχνευτής ORCA αφορά στη μελέτη νετρίνων χαμηλότερων ενεργειών. Είναι τοποθετημένος σε βάθος 2.450 μέτρων, περίπου 40 χιλιόμετρα από την ακτή της Τουλόν στη Γαλλία.
 
Η προέλευση του νετρίνου δεν είναι ακόμα σαφής. Μπορεί να προέρχεται από έναν ισχυρό κοσμικό επιταχυντή, όπως ένας ενεργός γαλαξιακός πυρήνας ή μια έκρηξη ακτίνων γάμμα. Εναλλακτικά, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι θα μπορούσε να είναι ένα κοσμογονικό νετρίνο, που παράγεται κατά την αλληλεπίδραση μιας εξαιρετικά υψηλής ενέργειας κοσμικής ακτίνας με την ακτινοβολία υποβάθρου στο Σύμπαν.
 
Μελλοντικές μελέτες θα επικεντρωθούν στην ανίχνευση περισσότερων τέτοιων γεγονότων για να δημιουργηθεί μια σαφέστερη εικόνα της προέλευσής τους.
 
Σημειώνεται ότι το πείραμα αποτελεί συνέχεια τριών πιλοτικών πειραμάτων για την ανίχνευση νετρίνων που ολοκληρώθηκαν, ένα εκ των οποίων ήταν το πείραμα Nestor που διεξήχθη στην Πύλο, ενώ τα άλλα δύο στη νότια Γαλλία και τη Σικελία.
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 2:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.