Νίκαια γύρω στά 1240 μ.Χ.
Ὁ Θεόδωρος, γιός τοῦ μεγάλου αὐτοκράτορα τῆς Νίκαιας Ἰωάννη Βατάτζη, ἑτοιμάζεται γιά τήν ἀγαπημένη του ἀσχολία: Κυνήγι μέ τούς φίλους. Φοράει τή χρυσοραμμένη ἀκριβή στολή του. Σίγουρα μέσα σ’ αὐτή ξεχωρίζει. Ὅπως πρέπει νά ξεχωρίζει ὁ διάδοχος τοῦ θρόνου.
Βγαίνει στό διάδρομο. Τά ἄλογα τοῦ τά ἔχουν ἑτοιμάσει ἀπό ὥρα. Καθώς προχωρεῖ συναντάει τόν πατέρα. Ἐκεῖνος τόν βλέπει καί ἀποστρέφει τό πρόσωπό του. «Πατέρα…», τολμάει νά ψιθυρίσει, καθώς τόν κοιτάζει νά ἀπομακρύνεται. Ὁ Ἰωάννης στέκεται καί τό βλέμμα του διαπερνᾶ τήν ψυχή τοῦ γιοῦ του.
Ἡ παρουσία τοῦ αὐτοκράτορα λιτή ὅπως καί ἡ ἴδια ἡ ζωή του. Εἶχε λάβει μέτρα κατά τῆς σπατάλης τοῦ πλούτου καί τῆς ἐκμετάλλευσης τῶν φτωχῶν. Εἶχε ἐπιτάξει τεμάχια γῆς καί τά διένειμε στούς ἀκτήμονες, ἐνῶ ταυτόχρονα μείωσε τίς περιττές δαπάνες καί τή φορολογία τῶν πολιτῶν. Ὁ ἀγώνας του συνεχής γιά τήν καταπολέμηση τῶν καταχρήσεων. Ὁ ἴδιος δέν πληρωνόταν ἀπό τό δημόσιο ταμεῖο, ἀλλά καλλιεργοῦσε τή γῆ γιά νά καλύψει τίς ἀνάγκες του.
Τά λόγια του στό γιό του ἐκείνη τήν ὥρα, λίγα: «Πῶς μπορεῖς νά ξοδεύεις ἔτσι τό χρῆμα τῶν ὑπηκόων σου, σέ τέτοιες μάταιες ἀσχολίες; Δέ γνωρίζεις ὅτι τά πολύτιμα τοῦτα ροῦχα μέ τά χρυσά κεντήματα γίνονται ἀπό τό αἷμα τῶν Ρωμιῶν, καί ὅτι πρέπει νά δίνεις σ’ αὐτούς λογαριασμό γιά ὅ,τι ξοδεύεις,ἀφοῦ ὁ πλοῦτος τῶν βασιλέων εἶναι πλοῦτος τῶν ὑπηκόων τους;».
Νυμφαῖο Μικρᾶς Ἀσίας 1254 μ.Χ.
Στό μοναστήρι πού ὁ ἴδιος ἔχει ἱδρύσει, ἐνταφιάζεται ὁ Δούκας Ἰωάννης Γ΄ Βατάτζης, αὐτοκράτορας τῆς Νίκαιας.
Οἱ στρατιωτικοί στέκουν μέ θαυμασμό μπροστά του. Μέσα σέ λίγα χρόνια εἶχε καταφέρει νά ἀποκτήσει τόν ἔλεγχο τῆς Ἠπείρου, τῆς Μακεδονίας, τῆς Θράκης, τῶν νησιῶν τοῦ Αἰγαίου καί τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί νά φτάσει μέχρι καί τήν Ἀδριανούπολη, περιορίζοντας τούς Φράγκους στά σύνορα τῆς Βασιλεύουσας. Μετά τό θάνατό του, οἱ δικές του ἐνέργειες τή φέρνουν ξανά στά χέρια τῶν Βυζαντινῶν, πραγματοποιώντας τήν ἀνασύσταση τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας.
Πλῆθος κόσμου εὐεργετημένου παρευρίσκεται τώρα ἐκεῖ. Δέν μποροῦν νά ξεχάσουν τόν ἄνθρωπο πού ἔλυσε τό πρόβλημα τῆς φτώχειας στήν αὐτοκρατορία. Στό πρόσωπό του βρῆκαν τόν ὑποστηρικτή τῶν ἀδικημένων και καταπιεσμένων. Μία πηγή ἀληθινῆς εὐσπλαχνίας καί ἐλεημοσύνης. Γι’ αὐτό καί οἱ ἴδιοι τοῦ ἔδωσαν ἕναν τίτλο ἀνώτερο ἀπό τόν τίτλο τοῦ αὐτοκράτορα: Ἰωάννης ὁ Ἐλεήμων.
Ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία τελειώνει. Ὁ Πατριάρχης ἀσπάζεται το λείψανο αὐτοῦ πού προσπάθησε μέ τή μεγάλη του ἀγάπη στό Θεό καί τήν Ἐκκλησία Του νά πραγματοποιήσει τήν ἐπανένωση τῶν δύο Ἐκκλησιῶν. Ὅμως, ἡ ἐμμονή τοῦ Πάπα στίς κακοδοξίες του τήν κατέστησε ἀδύνατη. Διαβάζει τίς τελευταῖες εὐχές γιά «τόν δοῦλο τοῦ Θεοῦ Ἰωάννη», πού ἔκτισε πλῆθος ἐκκλησιῶν καί μοναστηριῶν καί ἔζησε θεάρεστα.
Μαγνησία τῆς Μικρᾶς Ἀσίας 1261 μ.Χ.-ανακομιδή των λειψάνων
Κόσμος πολύς ἔχει συγκεντρωθεῖ.Τό γεγονός τούς ἔχει συγκλονίσει. Ὁ Ἰωάννης ὁ Ἐλεήμων, ὅπως τόν ὀνόμασαν, ὁ ἀγαπημένος τους αὐτοκράτορας ἔχει κοιμηθεῖ ἐν εἰρήνῃ ἐδῶ καί ἑπτά χρόνια. Καί τώρα ἀνοίγοντας τόν τάφο του ἀνακαλύπτουν τό σῶμα του ἄφθαρτο. Ἀναδίδει μία γλυκιά εὐωδία. Ἀκόμα καί τά βασιλικά του ροῦχα ἔμειναν ἀναλλοίωτα σάν νά εἶ χαν ραφτεῖ ἐκείνη τή στιγμή. Ὁ θαυμαστός αὐτοκράτορας κοιμᾶται ἐν εἰρήνῃ, σάν ζωντανός!
Ἀργότερα μεταφέρεται στήν ἐλευθερωμένη Κωνσταντινούπολη. Κατά τήν ἅλωση τῆς Πόλης ἀπό τούς Τούρκους τόν ἔκρυψαν σέ κάποια κατακόμβη. Κι ἀπό τότε καρτερεῖ την ἀπελευθέρωση τῆς Βασιλεύουσας…
4 Νοεμβρίου. Ἄν ἀνοίξεις τό ἡμερολόγιο, θά δεῖς νά γράφει: Μνήμη τοῦ ἁγίου καί εὐσεβοῦς βασιλέως Ἰωάννου Γ´ Δούκα Βατάτζη τοῦ Ἐλεήμονος. Μνήμη τοῦ βασιλιᾶ πού ἡ ἀγάπη του γιά τό Θεό καί τούς ἀνθρώπους τόν κατέστησε ἄφθαρτο στή γῆ και ἅγιο στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ἰουλιανή
Από το περιοδικό Προς τη Νίκη, Νοέμβριος 2013
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η ιστορία της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ή Βυζαντινής έχει αναδείξει σπουδαίες προσωπικότητες, οι οποίες με το ισχυρό φρόνημα, το αγωνιστικό πνεύμα και τις Ορθόδοξες αξίες τους, έχουν στιγματίσει την πορεία της Αυτοκρατορίας. Ένας από αυτούς είναι ο Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης, Αυτοκράτορας, κυβερνήτης, διπλωμάτης, στρατιωτικός και Άγιος.
Ο Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης γεννήθηκε στο Διδυμότειχο το 1193. Υπήρξε Αυτοκράτορας από το 1222 ως το 1254, μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 από τους Σταυροφόρους. Γεννήθηκε στη θρακική γη, που έχει αναθρέψει αυτοκράτορες, άρχοντες, ευγενείς, ηγεμόνες, πατριάρχες και λαό της Αυτοκρατορίας. Έζησε την εποχή, όπου η φράγκικη κατοχή και οι συγκρούσεις των Ελλήνων με τους γύρω λαούς, αφύπνισαν την εθνική τους συνείδηση διαμορφώνοντας το νέο ελληνισμό.
Ο Ιωάννης Βατάτζης υπήρξε κατά κοινή ομολογία όλων των ιστορικών ένας από τους μεγαλύτερους αυτοκράτορες του Βυζαντίου. Στην περίπτωσή του επαληθεύεται η ρήση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, του τελευταίου Αυτοκράτορα, ο οποίος απευθυνόμενος προς τον αδερφό του, Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγο, είπε τα εξής: «Από την ιστορία μας έχουμε το δίδαγμα πως όσο κυβερνούσαν βασιλιάδες στρατιώτες, το Βυζάντιο δοξαζόταν, ενώ μόλις έπαιρναν την αρχή οι ευνούχοι, το κράτος διαλυόταν». Ο Ιωάννης Βατάτζης ανήκει στην πρώτη κατηγορία, μόνο που δεν τον διέκρινε η ιμπεριαλιστική νοοτροπία και η επιθυμία για αποκόμιση πλούτου και δόξας. Αντίθετα πρώτιστο μέλημα του Ιωάννου ήταν ο λαός του. Για αυτό έμεινε στην ιστορία γνωστός ως πατέρας των Ρωμαίων.
Δε θυμίζει συνηθισμένο αρχηγό του κράτους, ακόμα και για τα γνωστά Βυζαντινά πρότυπα. Πολεμά, εργάζεται και πονά μαζί με το λαό. Ως προς τις στρατιωτικές του ενέργειες, συνετέλεσε τα μέγιστα στην ανόρθωση της Αυτοκρατορίας και τη μετά το θάνατό του ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Επικοινώνησε διπλωματικά ακόμα και με τους Δυτικούς, προκειμένου να πετύχει το στόχο του, ήτοι την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης. Με τη δυναμική του προσωπικότητα και τη διπλωματική του ικανότητα δημιούργησε το υπόβαθρο για την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης και καθυπέταξε κάθε προσπάθεια αντίστασης και εν δυνάμει αμφισβήτησης της κυριαρχίας του. Στήριξε τους Ακρίτες, το λαό, τους φτωχούς, τη μόρφωση, την εγχώρια παραγωγή, αναδιένειμε το δημόσιο πλούτο και δημιούργησε κοινωνικές δομές, σε ποσότητα και ποιότητα που εκπλήσσουν ακόμη και σήμερα.
Η εσωτερική του πολιτική αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Κατόρθωσε να ανεβάσει το βιοτικό επίπεδο του απλού λαού, με την εξυγίανση της δημόσια διοίκησης και την πάταξη της αδικίας και της ασυδοσίας των αρχόντων. Επέφερε ευημερία στο λαό και άνθηση της οικονομίας σε όλους τους τομείς. Με σειρά μέτρων ενίσχυσε τις χαμηλές οικονομικά και κοινωνικά τάξεις. Μείωσε τη φορολογία και με τη θεσμοθέτηση του εμπορίου, της βιοτεχνίας, της κτηνοτροφίας και της γεωργίας ευνόησε την ανάπτυξη και την κερδοφορία. Απαγόρευσε την εισαγωγή ειδών πολυτελείας, με αποτέλεσμα να ενισχυθεί η εντόπια παραγωγή. Φρόντισε την παιδεία ανεγείροντας σχολεία και βιβλιοθήκες, ίδρυσε νοσοκομεία και φιλανθρωπικά ιδρύματα, οικοδόμησε μεγαλόπρεπους ναούς και ενίσχυσε οικονομικά πολλά μοναστήρια. Ο ίδιος κατείχε τόση περιουσία όση του χρειαζόταν για να συντηρείται.
Όσον αφορά την άμυνα του κράτους του, την ενίσχυσε με οχυρωματικά έργα, ασφαλίζοντας τα σύνορά του και δίνοντας εργασία σε πολλούς ανθρώπους. Στα σύνορα τοποθέτησε ακρίτες, έδωσε γη να καλλιεργούν για να ζουν τις οικογένειές τους, εξασφαλίζοντας έτσι ισχυρή φύλαξη των συνόρων του.
Όσον αφορά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις ενεργούσε πάντα με σύνεση και καρτερικότητα. Δεν εμπλεκόταν σε πόλεμο, αν δεν υπήρχε άμεση ανάγκη και προσπαθούσε πάντα να εκμεταλλεύεται τα λάθη των αντιπάλων του, ενώ χρησιμοποιούσε νέες στρατηγικές και μεθόδους αντιμετώπισης των εχθρών, τις οποίες και εφάρμοσε εναντίον των Φράγκων, των Βουλγάρων, των Τούρκων, των Μογγόλων, αλλά και Ελλήνων. Το γεγονός ότι δεν μπόρεσε να ελευθερώσει τη βασιλεύουσα οφείλεται στις εμφύλιες προστριβές, αλλά και στη συνεχή στήριξη του Φράγκου βασιλιά της Κωνσταντινούπολης από τους Βενετούς και τον Πάπα.
Στο διπλωματικό τομέα διέπρεψε, καθώς ήξερε να εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες των αντιπάλων του. Πολλές φορές με πρόσχημα την ένωση των Εκκλησιών κατόρθωνε να αποτρέψει τη βοήθεια του Πάπα προς τους Λατίνους της Πόλης. Με τους Βουλγάρους και τους Τούρκους που συνόρευε προσπαθούσε να έχει καλές σχέσεις, χωρίς να χάνει την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί τις εξωτερικές και εσωτερικές τους αναταράξεις.
Ο βίος του μεγάλου Έλληνα Αυτοκράτορα και Αγίου της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, Ιωάννη Γ΄ Δούκα Βατάτζη αποτελεί σύμβολο του Ελληνισμού. Τα επιτεύγματά του καθ’ όλη τη διάρκεια της βασιλείας του ήταν πολύ μεγάλα. Ο Ιωάννης ουσιαστικά παρέλαβε μια επαρχία και κατόρθωσε να τη μετατρέψει σε Αυτοκρατορία. Στην πραγματικότητα έθεσε τα θεμέλια για τη δημιουργία ενός άλλου είδους κράτους, το οποίο είχε καθαρά Ελληνική ταυτότητα, με δημοκρατικό χαρακτήρα. Πρωταρχικός στόχος του ήταν η ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης και η ανασύσταση της Αυτοκρατορίας. Η ανακατάληψη δεν επιτεύχθηκε, όμως κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα ισχυρό κράτος. Αν δεν τον ταλάνιζαν προβλήματα υγείας, θα ζούσε περισσότερο και αναμφισβήτητα θα έμπαινε θριαμβευτής τη βασιλεύουσα. Εξάλλου η ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης το 1261 από το Μιχαήλ Παλαιολόγο χρεώνεται από όλους τους ιστορικούς στον Ιωάννη Βατάτζη.
Ο Ιωάννης Βατάτζης δικαιολογούσε απόλυτα την ετυμολογία του ονόματός του, ήταν δηλαδή «χάρισμα Θεού», το χάρισμα του Πανάγαθου Θεού προς τον Ελληνισμό. Αν οι μετέπειτα βυζαντινοί Αυτοκράτορες ακολουθούσαν την ίδια εσωτερική και εξωτερική πολιτική με αυτή του Ιωάννη Βατάτζη, τότε σίγουρα το 1453 δεν θα ήταν η καταληκτική ημερομηνία για την ιστορία του Βυζαντίου.
Αξιοπρόσεκτη είναι η επιστολή που έστειλε ο Βατάτζης στον Πάπα Γρηγόριο Θ΄, στην οποία μπορούμε να δούμε το Ελληνικό φρόνημα που τον διακατείχε, καθώς ο ηγέτης της Νίκαιας ανατρέχοντας στο ιστορικό του παρελθόν με υπερηφάνεια δηλώνει την εθνική του ταυτότητα. Αποτελεί το εξαιρετικό παράδειγμα Ελληνορθόδοξου ηγέτη, συμβάλλοντας σε μεγάλο βαθμό στην αφύπνιση και τη δημιουργία του νέου Ελληνισμού. (Μπορείτε να την διαβάσετε στο τέλος της ανάρτησης)
Κοιμήθηκε στο Νυμφαίο της Μικράς Ασίας το 1254. Η μεγαλύτερη ιστορική του επιβράβευση επήλθε μετά το θάνατό του, όταν ανακηρύχθηκε από το λαό Άγιος της Εκκλησίας. Η επίσημη Εκκλησία άργησε να τον αναγνωρίσει, καθώς σύμφωνα με το εκκλησιαστικό τυπικό για να αναγνωριστεί κάποιος άγιος, πρέπει να περάσουν τουλάχιστον 50 με 60 χρόνια. Ωστόσο η αγιοποίησή του από το λαό ήταν άμεση, καθώς αναγνωρίστηκαν τα θαύματά του και κτίστηκε προς τιμήν του Ιερός Ναός στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας και εκκλησάκι στο Νυμφαίο, τα οποία μαρτυρούν την αγάπη του λαού προς εκείνον. Ο Ελληνισμός τον τίμησε για τη φιλανθρωπική του δράση και την αγιοσύνη του. Αυτός είναι ο Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης.
Ο ελεήμων Αυτοκράτωρ, ο Άγιος.
Για τον Άγιο Βασιλιά του Ελληνισμού επικρατούν πολλοί θρύλοι και παραδόσεις. Ο Όσιος Ανδρέας ο διά Χριστόν σαλός (6ος αιώνας μ.Χ.), προφητεύοντας στο μαθητή του Επιφάνιο για τη μελλοντική τύχη της Κωνσταντινούπολης, όταν έφθασε στο σημείο της κατάκτησης της πόλης και της ανάκτησης αυτής από τους Έλληνες, ανέφερε ότι θα βασιλεύσει στην πόλη για τριάντα δύο χρόνια ένας βασιλιάς κάνοντας θαυμαστά πράγματα, που το όνομά του θα είναι Ιωάννης. Οι μετέπειτα προφητείες Αγίων και Γερόντων αναφέρουν ότι ο βασιλιάς αυτός θα είναι στον τύπο του Ιωάννη Βατάτζη, ο οποίος βασίλευσε τριάντα δύο χρόνια! Υπάρχει ακόμα και ο θρύλος ότι ο βασιλιάς Ιωάννης θα είναι ο ίδιος ο Ιωάννης Βατάτζης, ο οποίος θα εγερθεί την κατάλληλη στιγμή για να σώσει τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία.
Πηγή υλικού
Ιωάννου Α. Σαρσάκη, Ιωάννης Γ΄ Βατάτζης Ο Άγιος Αυτοκράτορας του Βυζαντίου, Εκδόσεις «Ορθόδοξος κυψέλη», Θεσσαλονίκη, Ιούνιος 2010
Μία «συρραφή» θρύλων περί Αγίου Ιωάννη Βατάτζη.
«α) Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΕΦΡΑΙΜ ΑΜΕΡΙΚΗΣ – δεκαετία 1950
Την πρώτη βάσιμη και αξιόπιστη μαρτυρία την έχουμε δια στόματος του μεγάλου Γέροντος Εφραίμ της Αμερικής, τέως Καθηγουμένου της Ι. Μ. Φιλοθέου Αγίου Όρους, ο οποίος έχει διηγηθεί ότι την πληροφορία για την ύπαρξη του Ιωάννη, τους την μετέφερε πριν το 1955 στο Άγιον Όρος ο Αρχιερεύς Ιερόθεος εκ Μικρασίας, ο οποίος μάλιστα τον είχε χειροτονήσει! Αυτός ο Αρχιερέας Ιερόθεος τους είπε πως είχε δει με τα ίδια του τα μάτια τον κοιμώμενο Βασιλέα Ιωάννη, τον μαρμαρωμένο βασιλιά!
Να τι είχε διηγηθεί συγκεκριμένα ο Γέροντας Εφραίμ της Αμερικής, το οποίο πρωτακούσαμε άφωνοι πριν 14 σχεδόν χρόνια στο Άγιον Όρος από κασέτα με τη φωνή του ίδιου του γέροντα:
«… Υπάρχει κοιμώμενος Στρατηγός ονόματι Ιωάννης, ο οποίος, τότε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ θα υποδείξει εις τους Χριστιανούς ότι αυτός θα βασιλεύσει τώρα. Θα τους υποδείξει με το δάχτυλό του τον τόπο και θα τον καλέσουν να ηγηθεί και να βασιλεύσει εις τον ελληνικό και ορθόδοξο λαό. Και θα γίνει αυτό.
Πριν από χρόνια εις το Άγιον Όρος ήταν ένας Αρχιερέας ονόματι Ιερόθεος. Αυτός ήρθε από την Μικρά Ασία. Και το Οικουμενικό Πατριαρχείο τον έβαλε στο Άγιον Όρος να κάνει χειροτονίες, μνημόσυνα, Λειτουργίες, κλπ. Ήταν ένας άγιος Αρχιερέας, στον τύπου του Αγίου Νικολάου. Από αυτόν τον άγιον Αρχιερέα αξιώθηκα της Ιεροσύνης. Από την Μικρά Ασία. Ευλογημένος άνθρωπος του Θεού!
Ενα θα σας πω. Αγρυπνίες που κάμναμε! Δεκαπέντε ώρες αγρυπνία, αυτός ο άνθρωπος, ογδοηκοντούτις γέρων, δεν εκάθετο καθόλου στο κάθισμα. Από το θρόνο κατέβαινε στο στασίδι πάλι όρθιος. Και στην Λειτουργία τρεις ώρες που ακολουθούσε μετά την πολύωρη Ακολουθία του Όρθρου, όρθιος! Τον βάζαμε μια καρέκλα να καθίσει και δεν ήθελε. Έλεγε «ακόμη η Παναγία μας δεν με κούρασε» και ας έτρεμε όλος από την κούραση. Αυτός ο άγιος Αρχιερέας, αυτός μας είπε. Αυτός είδε τον κοιμώμενο αυτόν Στρατηγό Ιωάννη, που θα αναστηθεί όταν θα γίνει ο 3ος μεγάλος αυτός Παγκόσμιος Πόλεμος! Τον είδε! Διότι χείλη αρχιερέως και ιερέως ου ψεύδονται.
Λοιπόν μας είπε την αλήθεια. Και τον ρωτήσαμε. Διότι ζούσε τότε και ο μακαριστός μου και ο άγιος γέροντάς μου (σ.σ. ο περίφημος Ιωσήφ Ησυχαστής και Σπηλαιώτης) και όλοι μαζί συνοδεία, τον είχαμε πάρει στο εκκλησάκι μας και εκεί καθίσαμε και τον κάμναμε τις ερωτήσεις. Και μας τα έλεγε. Τα ακούσαμε με τα αυτιά μας.
Λέει, «υπάρχει αυτός ο κοιμώμενος βασιλεύς και θα αναστηθεί»! Του λέμε, «ποτέ Γέροντα; Πότε άγιε Αρχιερέα του Θεού»; Λέει, «όταν θα γίνει ο 3ος Παγκόσμιος Πόλεμος»! Και επίσης μας είπε ότι «το δεξί του χέρι είναι στη λαβή του σπαθιού! Το οποίο σπαθί είναι μες στην θήκη». Και μας έλεγε, «όταν το σπαθί βγει από τη θήκη του, τότε θα αρχίσει ο 3ος Παγκόσμιος Πόλεμος». Και εμείς από την περιέργεια μας του λέγαμε: «Σεβασμιότατε πόσο απέχει το σπαθί από την θήκη»; «Ολίγοι πόντοι εναπέμειναν για να βγει», λέει…»!
Η αποκάλυψη αυτή του Αρχιερέως Ιεροθέου έγινε λίγο πριν τα γεγονότα του Πογκρόμ του 1955 σε Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη, ζώντος του οσίου Γέροντος Ιωσήφ Ησυχαστή του Σπηλαιώτη, ο οποίος κοιμήθηκε στις 15 Αυγούστου του 1959 μ.Χ.
β) Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΙΑ– δεκαετία 1970
Η παρακάτω μαρτυρία έχει δημοσιευθεί στο διαδίκτυο:
«Η διήγηση που ακολουθεί περιγράφει την επίσκεψη ενός Καθηγητού του Πανεπιστημίου στην Κωνσταντινούπολη μέσα στη δεκαετία του 1970. Εκεί είχε φίλους δύο Τούρκους καθηγητές του Πανεπιστημίου της Κων/πολης. Σε συζήτηση που είχε μαζί τους για τα επερχόμενα ήρθε και το θέμα της επανάκτησης της Πόλης. Τότε οι Τούρκοι καθηγητές (που απ’ τη συνέχεια φαίνεται ότι ήταν κρυπτοχριστιανοί) του είπαν: «Θέλεις να σε πάμε να δεις κάτι μοναδικό, με την προϋπόθεση ότι θα σου δέσουμε τα μάτια καθ’ όλη την διαδρομή, ώστε να μην μπορείς να εντοπίσεις το μέρος; Γιατί αυτό που θα αντικρύσεις, αποτελεί επτασφράγιστο μυστικό»!
Εκείνος δέχτηκε καί ξεκίνησαν με ένα τζίπ, αυτός με δεμένα τα μάτια, αλλά από την ώρα που έκαναν να φτάσουν στόν προορισμό τους, υπολόγισε πως πρέπει να ήταν περί τα 10 χιλιόμετρα έξω απ’ την Κων/πολη. Τον κατέβασαν με δεμένα μάτια και τον οδήγησαν σε ένα μέρος που απ’ την υγρασία κατάλαβε ότι ήταν σπήλαιο.
Προχώρησαν αρκετά μέσα στο σπήλαιο και όταν έφθασαν σε μια εσωτερική στοά του σπηλαίου του άνοιξαν τα μάτια. Αυτό που αντίκρυσε υπερέβαινε ό,τι μπορούσε να είχε πρίν φανταστεί! Η στοά ήταν αρκετά μεγάλη και σε κάποιο σημείο υπήρχε ένας ανοικτός τάφος χωρίς κανένα διακριτικό. Μέσα στόν τάφο είδε έναν άνδρα ντυμένο με ρούχα βασιλικά της Ρωμαΐκής αυτοκρατορίας, διέκρινε δύο πορφυρούς σταυρούς στούς ώμους, αλλά το συγκλονιστικό ήταν ότι ο άνδρας αυτός ήταν σαν ζωντανός που κοιμάται, είχε δηλαδή ροδαλό χρώμα σαν ζωντανός. Έφερε πλήρη πολεμική εξάρτιση της εποχής και είχε το χέρι του στο ξίφος το οποίο ήταν βγαλμένο σχεδόν όλο, απέμεναν δε λίγα εκατοστά για να αποσπαστεί από τη θήκη του. Και ενώ παρατηρούσε άναυδος, οι φίλοι του, τού είπαν:
Αυτός είναι ο δούξ Ιωάννης Βατάτζης, βασιλεύς της Νίκαιας, αυτός θα ηγηθεί του γένους των Ρωμιών. Το μυστικό αυτό μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, σε κάποιους έμπιστους και η παράδοση λέει ότι όταν θα βγεί το σπαθί του τελείως απ’ το θηκάρι, οι Έλληνες θα πάρουν πίσω ό,τι έχασαν τότε. Και είναι γεγονός, το έχουμε παρατηρήσει, ότι το ξίφος μετακινείται κατα ενα-δύο χιλιοστά την πενταετία» (δεν είναι βέβαιο το διάστημα).
Τού έδεσαν τα μάτια πάλι και επέστρεψαν. Φίλος φίλου του καθηγητού και αυτόπτου μάρτυρος, το έχει διηγηθεί γύρω στο 1992 απ’ ευθείας σε αδελφικό μου φίλο, γιατρό, αναπληρωτή διευθυντή κλινικής, πιστό και σοβαρό άνθρωπο, ο οποίος μου το μετέφερε.
Τότε ήμασταν πολύ δύσπιστοι. Μάλιστα εγώ το είπα στόν γέροντά μου που είναι δυσκολόπιστος σ’ αυτά και έχει διάκριση και το άκουσε με προσοχή. «Γιατί όχι;», τον άκουσα έκπληκτος να μου λέει, «το κρατάμε στην καρδιά μας αφού είναι προσδοκία μας και εφ’ όσον οι άγιοι μάς έχουν πει ότι θα γίνουν αυτά, δεν ψεύδονται». «Ναι, αλλά είναι ο Βατάτζης ο αγαθός βασιλεύς και θα αναστηθεί;», τον ρώτησα. «Πολύ πιθανόν!», μου απήντησε. Ξέροντας τον γέροντά μου κι εγώ κι ο φίλος μου θεωρήσαμε την απάντησή του σαν απόλυτη επιβεβαίωση. Παρ’ όλα αυτά ήμασταν ακόμα επιφυλακτικοί.
Πολύ αργότερα το διασταυρώσαμε με ένα βίντεο όπου μιλάει ο γέρων Εφραίμ, κτήτωρ πολλών μοναστηριών στην Αμερική και λέει πως στο Άγ. Όρος είχε γνωρίσει έναν άγιο αρχιερέα, τον Μηλιτουπόλεως Ιερόθεο, που ζούσε τότε μονάζοντας στο Άγ. Όρος και του είχε διηγηθεί ότι σε επισκεψή του το 1952 στην Κων/πολη είχε δει (κάτω από ποιές συνθήκες δεν ξέρω) ακριβώς τα ίδια που περιγράφω πιο πάνω. Μάλιστα έλεγε στον γ. Εφραίμ ότι «…λίγα εκατοστά παιδάκι μου είχε για να βγει το σπαθί απ’ το θηκάρι του…”. Του το διηγήθηκε το 1955 και φοβόταν (με την εκδίωξη των Ελλήνων απ’ την Πόλη) μήπως είχε έρθει η ώρα του μεγάλου πολέμου. Στο βίντεο αυτό ο γέρων Εφραίμ τονίζει: «…και χείλη Αγίου Αρχιερερέως ού ψεύδονται…».
Και η παραπάνω μαρτυρία επικαλείται την αποκάλυψη του Γέροντος Εφραίμ της Αμερικής.
γ) Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ – δεκαετία 1980
Η επόμενη μαρτυρία δημοσιεύθηκε σε άρθρο της δημοσιογράφου Ελένης Κυπραίου -πρώτης παρουσιάστριας της Ελληνικής Τηλεόρασης- παραμονή της Αλώσεως, 28 Μαΐου του 1990. Ανάμεσα στα άλλα, αναφέρει μια συνταρακτική αποκάλυψη:
«Πριν μερικά χρόνια λοιπόν, λιγότερα από δεκαετία, υπηρετούσαν, απ’ τη μια κι από την άλλη πλευρά του Έβρου, στα σύνορα, που διαιρούν τη Θράκη μας στα δύο, αντίστοιχα, Έλλην και Τούρκος στρατηγός. Οι δύο άνδρες είχαν συνδεθεί με στενή μεταξύ τους φιλία. Πολύ περισσότερο που ο Τούρκος στρατηγός είχε σύζυγο Ελληνίδα.
Όταν έφθασε ο καιρός να μετατεθούν για άλλη υπηρεσία, προσκάλεσε ο Τούρκος τον Έλληνα συνάδελφό του. «Τόσον καιρό», του είπε, «περάσαμε ανέφελα μαζί. Οι διαφορές που έχουν οι δύο χώρες μας, μεταξύ τους, δεν επηρέασαν τη φιλία μας. Αλλά κι εμείς οι Τούρκοι θεωρούμε τη φιλία ιερή. Θα ήθελα αύριο το βράδυ να σου το αποδείξω».
Την επόμενη, στις 10 ακριβώς, ο Έλλην επιβιβαζόταν στο ιδιωτικό αυτοκίνητο του Τούρκου. Νύχτα αφέγγαρη ήταν. Ερημικοί οι δρόμοι. Ανοιχτή κι η λεωφόρος ταχείας κυκλοφορίας προς την Πόλη. Κοντά μεσάνυχτα πρέπει να πλησίασαν στις παρυφές της, ύπνος βαθύς είχε καθηλώσει στα κρεβάτια τους κατοίκους της. Ησυχία στους δρόμους.
Γρήγορος, ο οδηγός Τούρκος, μπήκε, βγήκε από στενά, από περιπεπλεγμένα σαν κουβάρι καλντερίμια. Νύχτα αφέγγαρη. Έσβησε τη μηχανή, σταμάτησε μπροστά σε καγκελόπορτα με γραφές στα Ελληνικά. Ο γοργός ρυθμός, η αγωνία, η περιέργεια, δεν άφηναν στον Έλληνα περιθώρια να ψάξει, ούτε καν να προβληματισθεί. Ακολουθούσε τον Τούρκο πειθήνια, σαν αυτόματο, χωρίς φόβο, με περίσσια εμπιστοσύνη. Ούτε καν που του πέρασε απ’ το μυαλό, πως μπορούσαν να ’ναι και κακές οι προθέσεις του.
Στάθηκαν μπροστά σε διπλομανταλωμένη σιδερένια στενή θύρα. Έβγαλε κλειδί απ’ την τσέπη του ο Τούρκος. Ξεκλείδωσε. Άνοιξε. Υπόγειο ήταν. Μούχλα ανέδιναν οι τοίχοι. Μούχλα και κλεισούρα. Λησμονιά, καταχωνιασμένη στα έγκατα της γης. Περπάτησαν κι οι δύο, σε διαδρόμους, χωρίς να σκοντάφτουν. Τους βάραινε η σιωπή, η αναμονή. Πού πήγαιναν, έτσι στα τυφλά; Που κατευθύνονταν; Ανάστροφα στο χρόνο. Σε ποιον χρόνο; Τον ανθρώπινο ή τον Θεϊκό;
Ο Τούρκος ήξερε. Αλλά δεν ήξερε ακόμη ο Έλληνας. Δεν μπορούσε να δικαιολογήσει την περιπλάνηση. Μα ούτε και πρόφταινε να προβληματιστεί. Ακολουθούσε. Με την βεβαιότητα, πως η στιγμή ήταν μοναδική. Πως δεν θα ’χε την ευκαιρία, ποτέ ξανά, να την ξαναζήσει. Ακολουθούσε. Ονειρευόταν άραγε; Υπνοβατούσε; Φτερωμένη η φαντασία του, ανάπλαθε μονοπάτια, που μόνο σε ελαφρύ ύπνο βαδίζει κανείς. Ένα ήταν σίγουρο: Δεν θα ξανάβρισκε ποτέ τον δρόμο. Δεν θα τον ξανάβρισκε χωρίς οδηγό.
Είχαν φτάσει στο τέρμα. Θύρα και πάλι αρματωμένη μπροστά τους. Βαριά σιωπή. Η σιγή της ύστατης ώρας. Που ήρθε να διακόψει μόνο το τρίξιμο της κλειδαριάς. Το γκρίνιασμα του σκουριασμένου σίδερου. Μισάνοιξε η βαριά θύρα. Ισχνό φως στο εσωτερικό. Υπερκόσμιο. Μυστηριακό. Υπόγειο; Μπουντρούμι; Κενοτάφιο;
Και τότε, τότε μόνον μίλησε ο Τούρκος: «Εσείς οι Έλληνες δεν πιστεύετε στον θρύλο του Μαρμαρωμένου Βασιλιά; Δεν λέτε και ξαναλέτε μεταξύ σας, πως βόλι εχθρού δεν τον άγγιξε; Πως δεν τον κατάπιε το μανιασμένο πλήθος των πορθητών της Πόλης; Αλλά πως τον τράβηξε η Παναγιά στην αγκαλιά της, για να τον κάνει Αθάνατο. Δεν είστε βέβαιοι πως ΖΕΙ Ο ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ; Δεν είναι θρύλος. Ψεύτικη ελπίδα. Ονειροφαντασία. Είναι ΑΛΗΘΕΙΑ. Δες και μόνος σου».
Στο πάτωμα, μισοανασηκωμένο στον ένα αγκώνα ο Έλληνας είδε, είδε με τα μάτια του, τον ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΙΑ. ΑΝΑΣΗΚΩΜΕΝΟ. Ρίγος μεταφυσικό τον διαπέρασε. Θόλωσαν απ’ τα δάκρυα τα μάτια του. Θαμπώθηκε η όραση του. Έκανε το σταυρό του. Μπροστά του, εκεί, σε απόσταση ανάσας, το ΘΑΥΜΑ. Κι ήταν αυτός, ο τυχερός, που είχε αξιωθεί να το ζήσει με τις αισθήσεις του. Σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο.
Πηχτή η σιωπή, σχεδόν, κοβόταν με το μαχαίρι. Μίλησε και πάλι ο Τούρκος: «Πριν μερικά χρόνια κειτόταν στο έδαφος ο ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ. Τον τελευταίο καιρό άρχισε σιγά-σιγά ν’ ανασηκώνεται. Πάμε».
Ξανάκλεισαν τη θύρα. Την ξανακλείδωσαν. Αντίστροφα βγήκαν μέχρι την αυλή απ’ τα υπόγεια. Ξαναπέρασαν την καγκελένια πόρτα. Δεν άφησαν πίσω ίχνη απ’ τις πατημασιές τους. Κανείς δεν τους είχε δει. Μπήκαν στο αυτοκίνητο, πήραν τον δρόμο του γυρισμού. Σιωπηλοί. Χωρίς ν’ ανταλλάξουν κουβέντα.
Δεν είχε ακόμη ξημερώσει σαν έφτασαν στον Έβρο. Προτού αποχωρισθούν, φιλήθηκαν σταυρωτά. Το ποτάμι κυλούσε ορμητικά προς το Αιγαίο. «Γυρίζει πίσω το ποτάμι», μονολόγησε ο Έλλην στρατηγός. «Γυρίζει όταν το θελήσει ο Θεός».
Υπηρέτησε αργότερα στο Κέντρο. Προτού αποστρατευθεί θεώρησε υποχρέωση του ν’ αποκαλύψει το μεγάλο μυστικό στην προσωπικότητα που μας το εμπιστεύθηκε, κατονομάζοντας και τον στρατηγό, κάτω από το βλέμμα του Θεού και της Παναγιάς. Κάναμε και μεις το σταυρό μας μουρμουρίζοντας: Η ΠΟΛΙΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΑΛΩ»!
Ο Στρατηγός αναφέρεται πως κοιμήθηκε το 2001 και τη μαρτυρία επιβεβαίωσε η αδελφή του Ελένη, η οποία ανέφερε επιπρόσθετα πως ο αδερφός της είχε δει και μια επιγραφή πάνω από το κεφάλι του Μαρμαρωμένου Βασιλέα, που έγραφε το όνομα «Ιωάννης»! Η εξακρίβωση των παραπάνω περιγράφεται και στο βιβλίο http://www.marmaromenosautokratoras
δ) ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΙΑ.
Σύμφωνα με τις παραπάνω μαρτυρίες (πολλά στενάκια-ελληνικά γράμματα) ο Μαρμαρωμένος πρέπει να βρίσκεται κάπου στην Κωνσταντινούπολη και το όνομά του είναι πράγματι ΙΩΑΝΝΗΣ! Αφού υπάρχουν και διάφοροι Βυζαντινοί Χρησμοί και Προφητείες Αγίων μας, που μιλούν επακριβώς για αυτόν, αναφέροντας το όνομα «Ιωάννης» και προσδιορίζουν το μέρος που βρίσκεται:
1. Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΕΘΟΔΙΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΠΑΤΑΡΩΝ γράφει: «απέλθετε επί τα δεξιά μέρη της Επταλόφου, και εκεί ευρήσεται άνθρωπον επί δύο κίονας, ιστάμενον εν κατηφεία πολλή (έσται δε λαμπρός το είδος, δίκαιος, ελεήμων, φορών πενιχρά, τη όψει αυστηρός και τη γνώμη πράος) έχοντα επί τον δεξιόν αυτού πόδα καλάμου τύλωμα, και φωνή υπό του αγγέλου κηρυχθήσεται, συνήσατε αυτόν Βασιλέα, και δώσουσιν αυτώ εις την δεξιάν χείρα ρομφαίαν, λέγοντες αυτώ, ανδρίζου Ιωάννη, και ίσχυε και νίκα τους εχθρούς σου, και επάρας την ρομφαίαν παρά αγγέλου, πατάξει τους Ισμαηλίτας Αιθίοπας, και πάσαν γενεάν άπιστον»!
2. Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΓΡΑΜΜΕΝΗ ΜΕ ΚΩΔΙΚΑ ΣΎΜΦΩΝΩΝ (χωρίς φωνήεντα) ΣΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ (την οποία αποκωδικοποίησε ο Πατριάρχης Γεννάδιος) γράφει: «σπεύσατε πολλά σπουδαίως εις τα δεξιά μέρη άνδρα εύρητε γεναίον θαυμαστόν και ρωμαλέον τούτον έξετε δεσπότην»!
3. Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΤΟΥ ΔΙΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΣΑΛΟΥ αναφέρει: «Εν γαρ ταις εσχάτοις ημέραις αναστήσει Κύριος ο Θεός βασιλέα από πενίας και πορεύεται εν δικαιοσύνη πολλή»…
4. Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΑΡΑΣΙΟΥ γράφει σχετικά: «Και τότε εξυπνήσει ο Άγιος Βασιλεύες, ο εν αρχή μεν του ονόματος αυτού το ι, και εν δε τω τέλει σ, έχων, α σημαίνουσι σωτηρίαν…», δηλαδή το όνομα Ιωάννης.
5. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΥ-ΚΟΙΜΩΜΕΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΔΙΝΟΥΝ ΧΡΗΣΜΟΙ ΤΟΥ ΛΕΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΣΟΦΟΥ:
«Περί του θρυλουμένου πτωχού και εκλεκτού βασιλέως, του γνωστού και άγνωστου, του κατοικούντος εν τη άκρα της Βυζαντίδος. Ο αληθινός βασιλεύς… ον έδιωξαν της οικίας αυτού οι άνθρωποι… εις το τέλος των Ισμαηλιτών αποκαλυφθήσεται… εν ημέρα Παρασκευή, ώρα τρίτη… αποκαλυφθήσεται»…
Και σε άλλο σημείο: «Ερωτώσι δε τον Βασιλέα, γέλοντες πως ακούει το όνομά σου; ο δε αποκριθείς λέγει, ο πτωχός, ο πτωχολέων, το όνομά μου Ιω, των πάντων ήμην δραπέτης, και ήλθον να πληρώσω μόνον τας λστ’ ημέρας. εγώ ειμί ο ο βασιλεύς ο πένης. ο ελεών πτωχούς και πένητας, το δε όνομά μου, ιώτα και ω, συν τη μακρά, ο λέγεται Ιω, και ελήλυθα εις τον κόσμον εις Χριστιανών πρεσβείαν, ίνα φυλάττω χρόνους λστ’. Έπειτα πορεύομαι, όθεν εξήλθον, είτα έρχεται και ο λύκος ολόγας τινάς ημέρας»! «Ιω» όμως σημαίνει «Ιωάννης» και ως «λύκος» νοείται ο «Αντίχριστος», ο οποίος θα έρθει μετά τον Άγιο Βασιλέα, επειδή πρέπει να προηγηθεί ο ευαγγελισμός στην Ορθοδοξία όλης της ανθρωπότητας! Όσης απομείνει από τον φονικό Πόλεμο…
6. Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΕΑ ΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟ γράφει: «Τότε άγγελος εξ ουρανού καταβήσεται δια νεύσεως Θεού, έχων εν τη χερί αυτού σκήπτρον και ξίφος του Αγιωτάτου Βασιλέως Κωνσταντίνου, και τον ειρηνικόν στέψει βασιλέα. Ος και αυτόν μέσον πάντων εστίν εν τω πολέμω, δώσει δε αυτώ το σκήπτρον και το ξίφος, και το όνομα αυτού Ελεήμονα καλέσει»! Αυτό είναι όμως το προσωνύμιο του Αγίου Ιωάννου Γ΄ Δούκα Βατάτζη του Ελεήμονος, Αυτοκράτορος Νικαίας!
απόσπασμα από ΕΔΩ
Επιστολή Αυτοκράτορος Ιωάννου Βατάτζη προς τον Πάπα Γρηγόριο
Ἰωάννης ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ πιστός βασιλεύς καί αὐτοκράτωρ Ῥωμαίων ὁ Δούκας τῷ ἁγιωτάτῳ πάπα τῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης Γρηγορίῳ σωτηρίας καί εὐχῶν αἴτησιν.
Οι απεσταλμένοι της μακαριότητάς σου, όταν αφίχθηκαν προς την βασιλεία μου, παρέδωσαν σε αυτή γράμμα, για το οποίο αυτοί διατείνονταν ότι είναι της αγιότητός σου και ισχυρίζονταν ότι έχει σταλεί στην βασιλεία μου˙ η βασιλεία μου, όμως, βλέποντας με αποστροφή την ατοπία των γεγραμμένων, δεν το πολυπιστεύει ότι είναι δικό σου το γράμμα, αλλά κάποιου συντρόφου της εσχάτης ανοησίας, που έχει την ψυχή γεμάτη αλαζονεία και αυθάδεια. Πως θα μπορούσε να νομισθεί διαφορετικός, αυτός που θέλησε με γράμματα να φερθεί προς την βασιλεία μου με αυτό τον τρόπο, σαν να επρόκειτο για κανέναν των ανωνύμων και άδοξων, ή να πω καλύτερα των αγνώστων και αφανών, αυτός που δεν μπορεί να διδαχθεί το πρέπον, ούτε από την πείρα των πραγμάτων, ούτε από το μέγεθος της εξουσίας; Αντίθετα, η αγιότητά σου έχει στολισθεί με φρόνηση και διάκριση διαφορετική από των πολλών. Γι’ αυτό και με δυσκολία το είχε η βασιλεία μου να πιστεύει ότι είναι δικό σου το γράμμα, πολύ δε περισσότερο ότι γράφτηκε αυτό για να σταλεί στην βασιλεία μου.
Αυτό το γράμμα τόνιζε, ότι στο δικό μας γένος των Ελλήνων βασιλεύει η σοφία, και, ωσάν να πρόκειται για πηγή, από αυτήν παντού ανέβλυσαν σταγόνες˙ και είναι το σωστό για μας, που λάμπουμε από τέτοια διάκριση, να μην αγνοούμε την αρχαιότητα του θρόνου σου˙ σαν να πρόκειται για την απόδειξη κάποιου μεγάλου θεωρήματος που χρειάζεται μεγάλη σοφία για να το καταλάβει κανείς. Αν και ποιος από μας έχει ανάγκη της σοφίας, για να καταλάβει ποιος είσαι και τι είδους είναι ο θρόνος σου; Διότι αν ήταν και αυτός τοποθετημένος επάνω στα σύννεφα ή βρίσκονταν κάπου στα ψηλά, θα μας ήταν ίσως απαραίτητη κάποια μετεωρολογική γνώση, για ν’ αναγνωρίσουμε την φύση και σύστασή του, μαζί με τις θύελλες και τους κεραυνούς και όλα τα υπόλοιπα, όσα από την φύση τους φτιάχτηκαν για να βρίσκονται στα υψηλά˙ επειδή όμως είναι στηριγμένος στη γη, και δεν διαφέρει σε τίποτα από τους άλλους θρόνους, που φτιάχτηκαν ν’ αντέχουν αρχιερείς, πως λοιπόν να μην είναι πρόσφορη σε όλους;
Ότι, βέβαια, από το δικό μας γένος άνθησε η γνώση και το αγαθό αυτής και διαδόθηκε στους άλλους, όσους φροντίζουν με επιμέλεια για την απόκτηση και την άσκησή της, αυτό σωστά ειπώθηκε. Εκείνο όμως πως αγνοήθηκε, ή και αν δεν αγνοήθηκε, πως παρασιωπήθηκε, το ότι μαζί με την σοφία που βασιλεύει σε μας, κληροδοτήθηκε στο δικό μας γένος η κοσμική αυτή βασιλεία από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο, ο οποίος φρόντισε να προσθέσει στην εξουσία το σεμνό και το τίμιο, δια της ανταποκρίσεως στην του Χριστού κλήση; Διότι ποιος απ’ όλους αγνοεί ότι η κληρονομιά της διαδοχής του μεταβιβάστηκε στο δικό μας γένος και εμείς είμαστε οι κληρονόμοι και διάδοχοί του;
Έπειτα, εσύ ζητάς από μας να μην αγνοήσουμε τον δικό σου θρόνο και τα προνόμιά του˙ πως εμείς δεν θα ανταπαιτήσουμε από σένα να μην παραβλέψεις και ν’ αναγνωρίσεις το δικό μας δικαίωμα στην εξουσία και το κράτος της Κωνσταντινουπόλεως, το οποίο έλαβε την αρχή από των χρόνων του Μεγάλου Κωνσταντίνου, και αφού πέρασε από πολλούς άρχοντες μετά από εκείνον του δικού μας γένους, και παρατάθηκε για μια ολόκληρη χιλιετία, έφθασε μέχρι εμάς; Για παράδειγμα οι ιδρυτές της δυναστείας μου, αυτοί από το γένος των Δουκών και των Κομνηνών, για μην αναφέρω και τους άλλους, οι οποίοι κατάγονται από γένη ελληνικά˙ αυτοί λοιπόν της δικιάς μου γενιάς, κατείχαν την αρχή της Κωνσταντινουπόλεως επί εκατοντάδες ετών˙ τους οποίους δηλαδή και η εκκλησία της Ρώμης και οι ιεραρχικώς προϊστάμενοί της τούς αναγόρευαν αυτοκράτορες Ρωμαίων. Πως λοιπόν σου φαινόμαστε ότι από πουθενά δεν έχουμε την αρχή και τη βασιλεία, ενώ ο Ιωάννης της Πρετούνας [1] χειροτονήθηκε από σένα βασιλεύς; από πού το πρέπον στη βασιλεία του ευσεβούς και μεγάλου Κωνσταντίνου; ποιανού το επ’ αυτής δικαίωμα παρά αυτού που ήδη επικρατεί σ’ αυτή; Γιατί ούτε και η δική σου τίμια κεφαλή δεν επαινεί κάπου την άδικη γνώμη και την πλεονεκτική χείρα, και δεν τοποθετεί στη μοίρα του δικαίου την ληστρική και μιαιφόνο διάθεση, από την οποία διεφθάρησαν εξαρχής οι Λατίνοι και εκστράτευσαν εναντίον μας με ωμότητα τόση, όση δεν επέδειξαν ούτε οι Ισμαηλίτες στα μέρη της Συρίας και τη Φοινίκης˙ τους οποίους ο Θεός των εκδικήσεων τιμώρησε αξίως της ασεβείας τους. Εμείς δε, αν και αναγκαστήκαμε βίαια να μετακινηθούμε, κατέχουμε αμετακίνητα και αμετάπτωτα το δικαίωμα στην αρχή και το κράτος, με τη χάρη του Θεού˙ διότι αυτός που βασιλεύει, έθνους και λαού και πλήθους λέγεται ότι άρχει και εξουσιάζει και όχι λίθων και ξύλων, αυτών που συνιστούν τα τείχη και τους πύργους.
Περιείχε κι αυτό, τούτο το γράμμα˙ ότι δηλαδή οι κήρυκες της τιμιότητάς σου, περιτρέχοντες όλο τον κόσμο, ανακοίνωναν την σταυροφορία˙ και μαζεύτηκε μεγάλο πλήθος αριθμού ανδρών πολεμιστών και μάχιμων, σε διεκδίκηση της αγίας γης˙ από τους οποίους θ’ αφανιστεί το πλήθος των εχθρών και θα λάμψει το καλό της ειρήνης. Όταν ακούσαμε εμείς αυτά, πληρωθήκαμε θυμηδίας και γίναμε έμπλεοι καλών ελπίδων, σκεπτόμενοι, όπως ήταν φυσικό, ότι οι εκδικητές αυτοί των Αγίων Τόπων θ’ αρχίσουν την εκδίκηση από την δικιά μας πατρίδα και θα υποβάλουν τους κατακτητές της σε ένδικη τιμωρία, επειδή βεβήλωσαν αγίους οίκους, επειδή σύλησαν αγία σκεύη, επειδή επέδειξαν κάθε είδους ανοσιούργημα κατά Χριστιανών. Επειδή όπως ήρθε το γράμμα, καλούσε βασιλέα της Κωνσταντινουπόλεως τον Ιωάννη, και τον ονόμαζε υιό αγαπημένο της δικής σας τιμιότητας, ο οποίος προ πολλού κατέλυσε αυτό τον βίο, για σένα όμως είναι ζωντανός και ενεργητικός, και σε βοήθεια και συνεργασία αυτού έλεγε [το γράμμα] ότι εξοπλίζονται οι νέοι αυτοί σταυροφόροι˙ γι’ αυτό παραιτούμαστε από το να σκεφτούμε κάτι καλό γι’ αυτά τα κηρύγματα και τις προετοιμασίες, και γελάμε, αναλογιζόμενοι την ειρωνεία κατά των Αγίων Τόπων και τα παιχνίδια εις βάρος του Σταυρού˙ τα οποία εξαιτίας ιδιοτελών πλεονεξιών, επινοήθηκαν από τους περισσότερους και είναι εύσχημη πρόφαση και συγκάλυψη φίλαρχης και φιλάργυρης διάθεσης.
Επειδή ήθελε να μας νουθετήσει η τιμιότητά σου μέσω αυτού του γράμματος, και μας παραινούσε να μην παρενοχλούμε του φίλου σου Ιωάννη τη βασιλεία (αυτό είναι το ωφέλιμο και σωτήριο για την δική μου βασιλεία, [έλεγε]), θα ήθελε η δική μου βασιλεία να γνωρίζει η δική σου τιμιότητα, ότι δεν ξέρει η δική μου βασιλεία που είναι η επικράτεια και η εξουσία αυτού του Ιωάννη, σε ποιο μέρος της γης ή της θάλασσας, ούτε και επιθύμησε ποτέ κάτι από τα δικά του συμφέροντα. Αλλά αν ο λόγος γίνεται για την Κωνσταντινούπολη, ως του άμεσου ενδιαφέροντος εκείνου, και ημών ως αδίκως ιδιοποιουμένων αυτήν, εκείνο διαβεβαιώνουμε και δηλώνουμε στην αγιότητά σου και σε όλους τους Χριστιανούς, ότι ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΥΣΟΥΜΕ ΝΑ ΜΑΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΝΑ ΠΟΛΕΜΟΥΜΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΚΡΑΤΟΥΝ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΘΑ ΑΔΙΚΟΥΣΑΜΕ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΘΕΙΑ ΚΑΙ ΙΕΡΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ, ΑΝ ΔΕΝ ΑΓΩΝΙΖΟΜΑΣΤΕ ΜΕ ΟΛΗ ΜΑΣ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΓΙ’ ΑΥΤΑ. Αν κάποιος αγανακτεί μαζί μας επειδή πράττουμε αυτά και δυσχεραίνει και εξοπλίζεται εναντίον μας, έχουμε κι εμείς τα μέσα για ν’ αμυνθούμε από αυτόν˙ πρώτα τον Θεό της δικαιοσύνης, ο οποίος βοηθά όσους αδικούνται και αντιτάσσεται και είναι δυσμενής σε όσους αδικούν˙ έπειτα υπάρχουν και σε μας άρματα και ίπποι και πλήθος μάχιμων ανδρών και πολεμιστών, οι οποίοι πολλές φορές ανταγωνίστηκαν αυτούς τους σταυροφόρους και δεν βρέθηκαν δεύτεροι κανενός. Και συ, ως μιμητής του Χριστού και διάδοχος του κορυφαίου των αποστόλων, και γνώστης των θείων και των ανθρώπινων και των νομίμων θεσμών, θα πρέπει να μας επαινέσεις που ριψοκινδυνεύουμε και μαχόμαστε υπέρ της πατρίδος και της συγγενούς αυτής, ελευθερίας. Διότι πως θα μπορούσαμε να ανεχθούμε, βλέποντας έτσι περιυβρισμένη, να έχει χάσει ολότελα την πρώτη δόξα και να έχει καταντήσει άντρο φονιάδων και σπήλαιο ληστών;
Αλλά αυτά, αν θέλει ο Θεός, θα βρουν τέλος. Η βασιλεία μου επιθυμεί πολύ και ποθεί, να διατηρεί το απαιτούμενο σεβασμό για την εκκλησία της Ρώμης που είναι υπό σου, και να την τιμά ως θρόνο του κορυφαίου των αποστόλων, και με την αγιότητά σου να έχει σχέση και τάξη υιού και να πράττει όσα αποβλέπουν σε τιμή και περιποίηση αυτής, μόνο αν και η δική σου αγιότητα δεν θελήσει να αγνοήσει περαιτέρω το δίκαιο που ανήκει στη δική μου βασιλεία, ούτε ανεπίσημα έτσι και ιδιωτικά να κάνει επαφή μέσω γραμμάτων. Η μεν βασιλεία μου έφερε χωρίς λύπη την αμορφωσιά του γράμματος, για να ειρηνεύει με την αγιότητά σου και στους κομιστές συμπεριφέρθηκε με ήπιο τρόπο.
Παραπομπή
1) Πρόκειται για τον Jean de Candia-Nevers, γιο του Erard II, κόμη de Brienne. Ο Jean de Brienne έγινε βασιλεύς της Ιερουσαλήμ το 1210, όταν παντρεύτηκε την Μαρία, κόρη του Κορράδου Μομφερατικού. Διατήρησε τον τίτλο μέχρι το 1225, οπότε και πέρασε στον Φρειδερίκο Β’ Βαρβαρόσσα, μέσω του γάμου του με την Ισαβέλλα (ή Γιολάντα εγγονή του Κορράδου). Το 1229 έλαβε πρόσκληση από τους Φράγκους της λατινοκρατούμενης Ελλάδος, ν’ αναλάβει τον θρόνο της Κωνσταντινούπολης, ως αντιβασιλέας (Γεώργιος Ακροπολίτης, Χρονική Συγγραφή §27). Αποδέχθηκε την πρόσκληση με την προϋπόθεση να παντρευτεί ο νόμιμος διάδοχος Βαλδουίνος Β, γιος του Πέτρου de Courtenay, την δεύτερη κόρη του Μαρία (από την τρίτη του σύζυγο, Berenguela της Λεόν). Πέθανε το 1237 terminus post quem για την επιστολή. Ο Ιωάννης Βατάτζης γνώριζε πολύ καλά ότι όταν ο Jean de Brienne ανέλαβε τον θρόνο της Κωνσταντινούπολης είχε χάσει τον τίτλο του βασιλιά, κάτι που τονίζει στην απάντησή του στον πάπα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου